Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η κ. Κουζιάκη προχωρώντας ακόμη ένα βήμα, εκδίδει τώρα ένα βιβλίο με κείμενα επτά συγγραφέων οι οποίοι γράφουν στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα. [...] Στα κείμενα αυτά ενίοτε, συναντά κανείς ορισμένες διαφοροποιήσεις σε λέξεις και εκφράσεις κι αυτό γίνεται κατανοητό, αν ληφθεί υπόψη ότι τα έγραψαν άνθρωποι σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα και οι οποίοι προέρχονταν από διαφορετικές γειτονιές, δεδομένου ότι, οι τότε γειτονιές αποτελούσαν μικρές κλειστές κοινωνίες με ό, τι αυτό συνεπάγεται. Σε γενικές γραμμές πάντως το γλωσσικό ιδίωμα παραμένει βασικά το ίδιο για όλους τους...

Η διαλεκτολογία, η μελέτη δηλαδή της γλωσσικής διαφοροποίησης και αλλαγής, ή καλύτερα των διαλέκτων, είναι ένας κλάδος της γλωσσολογίας που άρχισε ν' αναπτύσσεται εδώ και μόλις 130 περίπου χρόνια. Αλλά, στην Ελλάδα δεν έχει ουσιαστικά ακόμα αναπτυχθεί. Τι είναι, όμως, ακριβώς η διάλεκτος, την οποία έχει ως αντικείμενο η επιστήμη της διαλεκτολογίας; Η παραδοσιακή αντίληψη, ακόμα και μεταξύ των Ελλήνων γλωσσολόγων, είναι πως πρόκειται για μια γλωσσική μορφή που μιλούν κάτοικοι της υπαίθρου κυρίως, έχει χαμηλό κοινωνικό κύρος και δεν έχει γραπτή παράδοση. Πολλές φορές όμως διά...

Με μεγάλη αγάπη και σεβασμό επιχειρήσαμε να προβούμε στη σχεδόν ριζική αναθεώρηση του εγχειριδίου διδασκαλίας της Ποντιακής Διαλέκτου της αείμνηστης Β. Αντωνιάδου-Κεσίδου. Χωρίς να διεκδικούμε το αλάθητο, ουδείς άλλωστε αλάθητος, επιδιώξαμε, παρά τις ποικίλες και πολλαπλές δυσχέρειες, να δώσουμε μιαν άλλη εικόνα του τρόπου διδασκαλίας της Ποντιακής Διαλέκτου, προσφέροντας έτσι έναν οδηγό στους Ποντίους και μη, οι οποίοι θέλουν να έρθουν σε επαφή με τη Διάλεκτό μας, η οποία συνδέεται στενά και άρρηκτα με την αρχαία ελληνική γλώσσα. Η Ποντιακή Διάλεκτος είναι ένας κρίκος, μια...

Στο βιβλίο εξετάζονται βασικά ζητήματα που αφορούν τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας, παρουσιάζονται οι κυριότερες πρόσφατες προσεγγίσεις στη γλωσσική διδασκαλία καθώς επίσης επιχειρείται η σύνδεση του θεωρητικού αυτού μέρους με το μάθημα της γλώσσας στο ελληνικό γυμνάσιο.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα πανόραμα των γεωγραφικών παραλλαγών της γλώσσας μας σ' ολόκληρο τον ελληνόφωνο χώρο (Ελλάδα, Κύπρο, ελληνόφωνες νησίδες της νότ. Ιταλίας, της Κορσικής και της Ουκρανίας, ελληνόφωνες μέχρι το 1922 περιοχές της Μ. Ασίας). Είναι το μοναδικό στη γλωσσική βιβλιογραφία εγχειρίδιο νεοελληνικής διαλεκτολογίας. Ο συγγραφέας του περιγράφει τις διαλέκτους και τα ιδιώματα της νεοελληνικής από φθογγολογική, μορφολογική, συντακτική και λεξιλογική άποψη με επιστημονική ακρίβεια, αλλά και με εκλαϊκευτικό συνάμα τρόπο απευθυνόμενος έτσι σε ευρύτερο αναγνωστικό κο...

Εννέα συστηματικά κείμενα σε τούτον τον τόμο τον σύγχρονο χάρτη διαλεκτικών θυλάκων της πλησιόχωρης ή απόμακρης ομογένειας. Για ιστορικούς λόγους (πολιτισμικούς, πολιτικούς και οικονομικούς) οι παραδοσιακές διάλεκτοι της ελληνικής γλώσσας υποχωρούν στις μέρες μας, όταν δεν κινδυνεύουν να λησμονηθούν και να αφανισθούν. Η επισκόπησή τους, επομένως, καθίσταται ωφέλιμη και επείγουσα, για τον πρόσθετο λόγο ότι η διαλεκτική χρήση της ελληνικής γλώσσας δεν παρουσιάζει γλωσσολογικό μόνον ενδιαφέρον αλλά γενικότερα ανθρωπολογικό· στο βαθμό τουλάχιστον που εξειδικεύει εκφραστικές και...

Πίναξ περιεχομένων: - Τοις αναγνώσταις - Πρόλογος - Ομηρική διάλεκτος - Ηροδότου διάλεκτος - Δωρική διάλεκτος - Αιολική διάλεκτος - Αττική διάλεκτος - Πίναξ διακριτικός των διαλέκτων - Παράρτημα-στοιχεία στιχουργίας - Στοιχεία μετρικής - Παράρτημα. Τεμάχια όλων των διαλέκτων.

Η ποντιακή διάλεκτος είναι πλούσια σε γνωμικά, παροιμίες, ευχές, κατάρες και εκφράσεις που δίνουν ιδιαίτερη ζωντάνια και ομορφιά στη γλώσσα μας. Όταν το 1992 ανέλαβα την επιμέλεια του περιοδικού "Ποντιακό Βήμα" της Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης, βασική μου επιδίωξη ήταν να εμπλουτισθεί το περιοδικό, εκτός από τα Ιστορικά και Λαογραφικά κείμενα τα σχετικά με τον Πόντο, με περισσότερα κείμενα της διαλέκτου: αυθεντικά πεζού λόγου χαρακτηριστικά των ιδιαίτερων περιοχών του Πόντου, ποιητικού λόγου, τραγούδια, ανέκδοτα, παροιμίες, γνωμικά κ.λπ. Την περίοδο εκείνη είχαν κυκλοφορήσει,...

Καρπός πολυετών ερευνών του συγγραφέα στη μεγαλόνησο, ο Γλωσσικός Άτλας της Κρήτης είναι η πρώτη ολοκληρωμένη γλωσσογεωγραφική εργασία για μια μείζονα ελληνική περιοχή. Στους χάρτες σημειώνονται 163 οικισμοί που επισκέφθηκε ο συγγραφέας για το συλλεκτικό του έργο, και καθένας από αυτούς δείχνει τη γεωγραφική κατανομή ενός γλωσσικού φαινομένου. Κατά συνέπεια, οι χάρτες στο σύνολό τους απεικονίζουν ανάγλυφα τις σχέσεις, τις διαφορές και τις ιδιορρυθμίες των κρητικών διαλέκτων. Στο υπόμνημα των χαρτών σημειώνονται οι διαλεκτικοί τύποι με το αλφάβητο της Διεθνούς Φωνητικής Εται...

Σε ποια νησιά των Δωδεκανήσων το βερικόκο το λένε έτσι και σε ποια χρυσόμηλο ή καΐσι; Το μυαλό σε ποια νησιά των Δωδεκανήσων λέγεται (ε)μυαλός και σε ποια νους ή καύκαλον; Πώς λέγεται το σύννεφο σε κάθε νησί; Το θηλυκό άρθρο στην αιτιατική πληθυντικού πού είναι τις, όπως στην κοινή νέα ελληνική, πού είναι τας, όπως στην αρχαία, και σε ποια νησιά είναι τες, όπως μας μαρτυρείται ήδη σε μεσαιωνικά κείμενα; Πολλά ερωτήματα όπως αυτά βρίσκουν τις απαντήσεις τους στις σελίδες του βιβλίου αυτού, που, μαζί, με τον "Γλωσσικό Άτλαντα της Κρήτης" του Ν. Γ. Κοντοσόπουλου, είναι οι μόνο...

Η γλωσσική ποικιλία αφορά κοινωνικές, γεωγραφικές, δομικές και λειτουργικές εκφάνσεις της γλώσσας και ως εκ τούτου είναι πολύ δύσκολο να δοθεί ένας και μοναδικός ορισμός που θα καλύπτει όλο το φάσμα. Ωστόσο, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ποικιλότητα, δηλαδή η ύπαρξη ποικιλίας (ή πολλών ποικιλιών), αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της γλώσσας. Παρά την αυξημένη σημασία του φαινομένου, πολύ περιορισμένες μελέτες στην ελληνική βιβλιογραφία έχουν επικεντρωθεί σε αυτό το ζήτημα, ενώ ο αριθμός των αντίστοιχων μελετών στη διεθνή βιβλιογραφία, αν και φανερά μεγαλύτερος, είναι επίση...

Η συζήτηση γύρω από τις λιγότερο διαδεδομένες ή μειονοτικές γλώσσες στη χώρα μας άρχισε να διεξάγεται δειλά τα τελευταία χρόνια. Για λόγους ιστορικούς, ή καλύτερα ιστορικά εξηγήσιμους, η κυρίαρχη ιδεολογία αντιμετωπίζει την ύπαρξη αυτών των γλωσσών με καχυποψία. Η ίδια προωθεί έτσι, με έναν παράδοξο τρόπο, την αυτοϋπονόμευσή της. Ευθυγραμμιζόμενη με αυτούς που θεωρεί εθνικούς της αντιπάλους (γειτονικούς εθνικισμούς και μειονοτικούς αλυτρωτισμούς), ταυτίζει την ύπαρξη γλωσσών με την ύπαρξη αντίστοιχων μειονοτήτων.

Το "Γλωσσάριον Κεφαλληνίας" του επιφανούς Κεφαλλήνιου λογίου ιστοριοδίφη (τότε φοιτητή της Νομικής) Ηλία Α. Τσιτσέλη (1850-1927), συγγραφέα του τρίτομου έργου: "Κεφαλληνιακά σύμμικτα", δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στον τόμο Β΄ (φυλλάδια Γ΄, Δ΄ και Ε΄) των "Νεοελληνικών αναλέκτων" του φιλολογικού συλλόγου "Παρνασσού" τα έτη 1874-1875. Η συλλογή περιλαμβάνει εκατοντάδες λέξεις του τοπικού γλωσσικού ιδιώματος της Κεφαλονιάς με ερμηνεία στη νέα ελληνική. Κατά τον ίδιο τον συγγραφέα, η αποθησαύριση αυτού του γλωσσικού υλικού, των "ζώντων στοιχείων και μαρτυριών του εθνικού βίου",...

Μεγάλωσα με αυτές τις λέξεις, με αυτές τις εκφράσεις... Μικρή τις άκουγα από τους παππούδες μου στο χωριό Άγιος κι από τους γονείς μου στο σπίτι... Όταν βγήκα στο επάγγελμα τις άκουγα από τους πελάτες μου,οι περισσότεροι υπερήλικοι και με μεγάλη διάθεση να μου μάθουν όλα όσα δεν ήξερα και μου έκαναν εντύπωση... Άρχισα πριν από δεκατρία χρόνια να καταγράφω με ζήλο: Εκατοντάδες σημειώσεις σε χαρτάκια, γέμιζαν τις τσέπες και την τσάντα μου, φευγαλέες λέξεις, "έπεα πτερόεντα" που περνούσαν στιγμιαία από την κουβέντα μας και το μυαλό αδυνατούσε να συγκρατήσει. Όταν φίλοι και γνω...

Πολλοί συγχωριανοί συγκεντρώνουν υλικό για την ιστορία του τόπου μας, με σκοπό τη συγγραφή, για να διαβάζουν οι επερχόμενοι. Το αρχείο του χωριού έχει χαθεί στον πόλεμο του 1940-41. Τα χρόνια όμως περνούν και μερικοί εξ αυτών έχουν φύγει από το μάταιο κόσμο, το δε υλικό περιμένει τη συγγραφή από τούς κληρονόμους. Ό γράφων δεν φιλοδοξεί παρά να κεντρίσει το ενδιαφέρον όλων προς το σκοπό αυτόν, να βρούμε την χαμένη μας ιστορία. Το ανά χείρας βιβλίο (λεξικό και στοιχεία από τον τόπο, τη ζωή και την ιστορία) είναι μία αρχή, δεν είναι πλήρες για τις ελλείψεις, αναγνώστη, πατρ...