Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της αναζήτησης δάνειων λέξεων από τις νεολατινικές γλώσσες και από τα λατινικά στο γλωσσικό ιδίωμα του Γράμμου Ν. Καστοριάς, προκειμένου να εκτιμηθεί η επίδραση των γλωσσών αυτών στο αντίστοιχο ελληνικό ιδίωμα. Τα συμπεράσματα της μελέτης αφορούν τόσο τα ιδιώματα της χερσαίας Ελλάδας όσο και, ώς ένα βαθμό, τα λοιπά ιδιώματα και διαλέκτους, καθώς και την κοινή νεοελληνική γλώσσα. Οι δάνειες λέξεις προέρχονται από τις γλώσσες: ιταλικά, λατινικά, βλάχικα, βενετσιάνικα, γαλλικά, ισπανικά, ρουμανικά, πορτογαλικά και από διαλέκτους περιοχών τη...

Στην νεότερη ιστορία μας, υπήρξαν και υπάρχουν πολλοί Έλληνες που νιώθουν βαθιά το χρέος της έρευνας του παρελθόντος της πανάρχαιας ιστορίας μας, που νιώθουν βαθιά το τεράστιο βάρος της κληρονομιάς που ο καθένας από εμάς φέρει. Ο Αριστέας Γραμμόζης, είναι ένας από αυτούς. Περήφανος για τη βλάχικη καταγωγή του, αφιέρωσε 35 χρόνια στην έρευνα του γλωσσικού ιδιώματος των Αρειμενίων Ελλήνων Βλάχων. Λόγω της ιδιομορφίας τους, έχουν κρατήσει αυτούσιες και ζωντανές πανάρχαιες μνήμες, λέξεις και έθιμα, που χρησιμοποίησε ο Έλλην άνθρωπος πριν από 10.000 χρόνια, τα οποία σήμερα...

Ο τόμος αυτός αποτελεί συναγωγή οκτώ κειμένων τα οποία αφορούν την αρβανιτοβλάχικη (καραγκούνικη) γλωσσική ομάδα της Ακαρνανίας. Τα μέλη αυτής της ομάδας κατοικούν μόνιμα εδώ και αιώνες, απομονωμένα από όλες τις άλλες βλαχόφωνες γλωσσικές ομάδες, στο νοτιότερο σημείο εξάπλωσης της βλάχικης γλώσσας στην Ελλάδα και φυσικά στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο, στην Ακαρνανία. Η συγκεκριμένη γλωσσική ομάδα διαφοροποιείται από τους υπόλοιπους Βλάχους (γλωσσικά, πολιτισμικά, εθνογραφικά, κλπ.) σε σημαντικό βαθμό. Σε κάποια φάση της ιστορίας της, αυτή η ομάδα υπήρξε τρίγλωσση, με τους ομι...

Το γλαφυρό αφηγηματικό ύφος του πονήματος μετουσιώνει το μελετητή σε ταξιδευτή με τις ποιητικές εκφράσεις της διαδρομής που άλλοτε ηχούν όπως στη φράση: "Άμον βοερόν ποτάμ’ σκίζ’ και πάει", άλλοτε ρέουν σαν το νερό, στη φράση: "Εποταμίεν ας σα δάκρα" και άλλοτε προβάλλουν τη λεβεντιά όπως: "Ψηλέσσα γαρή άμον ραχοκέφαλον". Οι Πόντιοι και όσοι ενδιαφέρονται να μελετήσουν τα κείμενα της ποντιακής διαλέκτου θα απολαύσουν τη μαγεία της θυγατρικής τής ελληνικής γλώσσας, για την οποία, μεταξύ άλλων, ο Βολταίρος σημείωσε: "Είθε η ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών".

Αποτυπώνει το αποτέλεσμα μίας πλήρους και μακροχρόνιας μελέτης του συγγραφέα με την καταγραφή προφορικών λέξεων και όρων της περιοχής της Δωρίδος.

[...]Το Δ' Δειθνές Διαλεκτολογικό Συνέδριο οργαν'ωθηκε με τη χορηγία της Ακαδημίας Αθηνών και σε συνεργασία με την Εταιρεία Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας ως κατακλείδα της εθνικής συμμετοχής του ανώτατου πνευματικού ιδρύματος της χώρας στον εορτασμό του έτους Ευρωπαϊκών Γλωσσών 2001. [...]Το συνέδριο είναι πολύπλευρα συμβολικό. Το θέμα του αφορά τις ελληνικές διαλέκτους Ίμβρου, Τενέδου, Μικράς Ασίας και Πόντου, δηλαδή γλωσσικές μορφές της ελληνικής γλώσσας που δεν ανήκουν πλέον στο ελληνικό κράτος. Το επιστημονικό αυτό αφιέρωμα στις ελληνόφωνες, προσφυγικές σήμερα, διαλέκτου...

[...] Με τη μελέτη των διαλέκτων συμπληρώνονται τα κενά της παράδοσης, ανασυντίθενται παλαιότερες φάσεις της γλώσσας, με ένα λόγο ενισχύεται η μελέτη της ιστορίας της γλώσσας, στην οποία ανήκουν οι διάλεκτοι. [...] Ένα στοιχείο της εθνικής μας υπόστασης είναι και η γλώσσα μας. Η κοινή βέβαια νεοελληνική γλώσσα, αλλά και περαιτέρω διάλεκτοί της, μαζί με την ιστορία, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά μας και την ορθοδοξία, συνθέτουν την ταυτότητά μας, την ψυχή μας. Αν χάσουμε κάτι απ' αυτά, η ψυχή μας θα ακρωτηριαστεί και κανένα όφελος δεν θα είναι ικανό να μας αποζημιώσει...

Ο δεύτερος τόμος των Νεοελληνικών Αναλέκτων του φιλολογικού συλλόγου "Παρνασσού" περιέχει τα εξής "ζώντα στοιχεία και μαρτύρια του εθνικού βίου" των Ελλήνων: 36 λαϊκά παραμύθια (παραβολές) από τη Νάξο, μακροσκελές γλωσσάριο της τοπικής διαλέκτου της Κεφαλληνίας, συνταχθέν από τον Ηλία Τσιτσέλη το 1875, προλήψεις και δοξασίες (ευχές, κατάρες και 47 όρκους της Κεφαλληνίας) του ελληνικού λαού, 42 δημοτικά τραγούδια και 54 δίστιχα (βαυκαλήματα) της Θήρας (Σαντορίνης), και ποικίλα ανέκδοτα τεκμήρια σχετικά με τη μεσαιωνική ιστορία της Κέρκυρας: εγκώμιο στον μάρτυρα Θερίνο από το...

Το βιβλίο φιλοδοξεί να καλύψει υπαρκτά κενά στην έρευνα των τουρκισμών της ελληνικής, έχοντας δύο βασικούς ερευνητικούς στόχους: τη μελέτη της μορφολογικής προσαρμογής τους και την περιγραφή των δάνειων τουρκικών παραγωγικών μορφημάτων. Στο πρώτο μέρος εξετάζονται τα σχήματα μορφολογικής προσαρμογής με βάση το ληκτικό τμήμα και τον τόνο των τουρκικών προδρόμων, το πρόβλημα της διάκρισης επιθέτων και ουσιαστικών στην τουρκική και στην ελληνική και οι δάνειες στην ελληνική σύνθετες λεξικές μονάδες της τουρκικής, γνωστές ως ιζαφέτ. Στο δεύτερο μέρος εξετάζονται αναλυτικά τα...

Όλες οι μελέτες μου ήτανε δημοσιευμένες κατά καιρούς σε εφημερίδες και περιοδικά. Δυσκολεύονταν όμως όσοι ήθελαν να μελετήσουν κάποιαν απ' αυτές, επειδή δεν ήτανε δυνατό να ξέρουν πού βρισκότανε δημοσιευμένη. Όμως, μια ομάδα από συμπατριώτες μου Ναξιώτες επιστήμονες, με βρήκαν και μου πρότειναν να βάλουμε όλες αυτές τις πολυπληθείς μελέτες μου σε ένα τόμο, ώστε εύκολα να βρίσκουν όποιαν ήθελαν απ' αυτές. Μού προσθέσανε, μάλιστα, ότι αν τους δώσω όσες έχω στις βιβλιοθήκες μου, αναλαμβάνουν οι ίδιοι να βρούνε τις υπόλοιπες ψάχνοντας σε βιβλιοθήκες, σε παλιά περιοδικά, εφημ...

Στη Μελέτη της κοινής ελληνικής διαλέκτου (1818), ο Παναγιώτης Κοδρικάς εκθέτει συστηματικά αλλά και σε πολεμικό τόνο το γλωσσικό και εθνικό του πιστεύω, επισκοπώντας την ιστορία της ελληνικής από τους αρχαϊκούς χρόνους και αποτιμώντας τις προσπάθειες των συγχρόνων του λογίων. Το έργο αντικατοπτρίζει τις γλωσσικές και ιδεολογικές ζυμώσεις στους κόλπους του νεοελληνικού Διαφωτισμού.

"Εμείς, συνάδελφοι, οι φίλοι του λαού γενικά και των εκδηλώσεών του, εμείς ειδικότερα τα παιδιά των γεωργών, των οικοδόμων, των ψαράδων, εμείς που βγήκαμε από το λαό, έχουμε την υποχρέωση να μην τον εγκαταλείψουμε τώρα που γινήκαμε "σπουδασμένοι" και σπουδαίοι. Με τον τρόπο και τις γνώσεις μας θα πρέπει να του ανταποδώσουμε την ευεργεσία που λάβαμε απ' αυτόν, αποκτώντας κοντά του εμπειρίες που δεν τις έχουν όσοι μεγάλωσαν στα αστικά κέντρα, που έχουμε στο λεξιλόγιό μας πλήθος αρχαίων ελληνικών λέξεων ζυμωμένων με μνήμες ονειρεμένων τόπων και με φωνές ιδανικές και αγαπημένες...

Ο συγγραφέας απεφάσισε να γράψει αυτό το βιβλίο, για να προσφέρει ένα βοήθημα, κάτι που ο ίδιος στερήθηκε, στα ποντιόπουλα που θέλουν να μάθουν σωστά τη διάλεκτο των γονιών και των προγόνων τους. Όπως αναφέρει ο ίδιος: "... Όταν μετά από πολλά χρόνια μελέτης, άρχισα να γράφω και να δημοσιεύω κείμενα και ποιήματά μου, πολλά άτομα και μάλιστα νεαρά σε ηλικία, μου ζητούσαν όλο και πιο συχνά πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με την γραφή διαφόρων λέξεων, φράσεων καθώς και διορθώσεις κειμένων τους. Μου ζητούσαν επίσης να δημοσιεύσω τις γνώσεις μου σχετικά με τη γραφή στην...

Με σκωπτικό, ειρωνικό ή υβριστικό, κάποτε με επαινετικό λόγο, ανάλογα με την ψυχική και θυμική διάθεση της στιγμής, ο Λέσβιος χαρακτηρίζει συμπεριφορές ήθους, σωματικά και ψυχικά χαρίσματα ή ψεγάδια με αξιοθαύμαστη ακρίβεια. Στην παρούσα έκδοση καταγράφονται στη λεσβιακή ντοπιολαλιά λέξεις που συνήθιζαν ή συνηθίζουν να εκστομίζουν οι κάτοικοι, θέλοντας να δώσουν διέξοδο σε εσωτερικές τους παρορμήσεις. Ένα ιδιότυπο γλωσσάρι από λέξεις που στην ιδιωματική τους χρήση, ως δείγματα κοινωνικής συμπεριφοράς, προσδιορίζουν έναν κώδικα ηθικής με τον οποίο κρίνονται και αξιολ...