Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αφορμή για την εκπόνηση της παρούσας μελέτης υπήρξε η ενασχόλησή μου με τη μνημειακή τοπογραφία της χριστιανικής Θεσσαλονίκης, συγκεκριμένα με τους ναούς, στο πλαίσιο των ακαδημαϊκών διδακτικών μου υποχρεώσεων. Αναζητώντας και καταγράφοντας τη σχετική βιβλιογραφία διαπίστωσα πολύ σύντομα τον όγκο αλλά και τη δυσκολία εντοπισμού των παλαιότερων κυρίως σχετικών μελετών. Ποικίλες οι προσεγγίσεις, πολυεπίπεδες οι αναγνώσεις από τους ειδικούς ερευνητές, άλλοτε αυστηρά επιστημονικές και άλλοτε όχι, θίγουν σχεδόν κάθε πτυχή της ταυτότητας των μνημείων. Ο πλουραλισμός ωστόσο αυτός...

Το βιβλίο "Περίπατοι κληρονομιάς στη Θεσσαλονίκη" αποτελεί μία συνεργασία του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης και του παραρτήματος Θεσσαλονίκης της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Πρόκειται για έναν οδηγό πόλεως για τη Θεσσαλονίκη στον οποίο προτείνονται συγκεκριμένες διαδρομές ιστορικού ενδιαφέροντος για την πόλη. Στις προτεινόμενες διαδρομές, οι οποίες αποτυπώνονται και σε κατατοπιστικούς χάρτες της Εθνικής Χαρτοθήκης, περιγράφονται διεξοδικά, με κατατοπιστικά κείμενα, όλα τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι και τα αξιοθέατα που περιβλαμβάνονται. Ο οδηγό...

Στη μονογραφία αυτή ο αρχιτέκτονας Πέτρος Δεβολής, παρουσιάζει μέσα από τα αρχαιολογικά δεδομένα, μια διαφορετική ιστορική άποψη από τις μέχρι τώρα επικρατούσες, για τον τόπο μαρτυρίου του Αγίου Δημητρίου. Συνοψίζοντας συγκριτικά τις προηγούμενες θεωρίες, παραθέτει μία αρκετά εκτενή βιβλιογραφία και αναλύει τα προβλήματά τους, επιδιώκοντας μια τεκμηριωμένη επίλυση, που στηρίζεται στην μακροχρόνια και ενδελεχή επιτόπια έρευνα του συγγραφέα στον αρχαιολογικό χώρο του λεγόμενου 'Νυμφαίου' νότια της Αγίας Σοφίας, δηλαδή γύρω από το μικρό ναό του Άι-Γιάννη με την υπόγεια κρύπτη,...

Περιέχονται οι εισηγήσεις: Μήνυμα της Α. Θ. Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου Προσφώνησις του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Τυρολόης και Σερεντίου καθηγητού κ. Παντελεήμονος Ροδοπούλου, προέδρου της οργανωτικής επιτροπής του Συμποσίου Πρόγραμμα Συμποσίου Εισηγήσεις Ιστορία και σύγχρονες προοπτικές - Ιωάννης Ταρνανίδης, "Η τιμή στον Άγιο Δημήτριο ως γέφυρα διαχρονικής ελληνοσλαβικής πνευματικής επικοινωνίας" Εκκλησιαστική οργάνωση - Χαράλαμπος Παπαστάθης, "Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η εσωτερική διοίκηση του Γένους κατά την περίοδ...

[...] Με το πόνημα αυτό επανέρχομαι και αφιερώνω για πρώτη φορά ειδική μονογραφία στις τοιχογραφίες του παρεκκλησίου του Αγίου Ευθυμίου. Στη μονογραφία αυτή, η οποία συνοδεύεται με 195 έγχρωμες φωτογραφίες και 33 σχέδια, παρουσιάζεται το σύνολο των τοιχογραφιών του παρεκκλησίου και γίνεται εκ νέου μελέτη του εικονογραφικού προγράμματος, της εικονογραφίας των παραστάσεων, όπως και αποτίμηση της τέχνης των τοιχογραφιών, τις οποίες συνδέω με τις τοιχογραφίες του ναού του Πρωτάτου στο Άγιο Όρος. Παράλληλα σε ειδικό κεφάλαιο αναφέρομαι στο ιστορικό της έρευνας και στο πρόβλημα γ...

Στη μονογραφία αυτή παρουσιάζεται το ναΐδριο του Σωτήρος Χριστού στη σημερινή Εγνατία οδό της Θεσσαλονίκης. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην εικονογραφική και στιλιστική ανάλυση των τοιχογραφιών του μνημείου που χρονολογούνται στα μέσα του 14ου αιώνα. Φωτογραφήθηκαν μετά τον καθαρισμό τους ειδικά για την έκδοση αυτή, προκειμένου να αναδειχθεί η θεολογική και καλλιτεχνική αξία αυτού του πολύ σημαντικού, αν και λιγότερο γνωστού, βυζαντινού μνημείου της Θεσσαλονίκης, της δεύτερης σε σπουδαιότητα πόλης της βυζαντινής αυτοκρατορίας.

[...] Στη συνείδηση κάθε χριστιανού -και ιδιαίτερα των ορθοδόξων- ο άγιος Δημήτριος έχει συνδεθεί με την πόλη της Θεσσαλονίκης , τη γενέθλια πόλη του, στην οποία και μαρτύρησε. [...] Ο ναός είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια ρωμαϊκού λουτρού που ανήκε σε παλιό γυμναστήριο της πόλης και συνδέονται με τη φυλάκιση και το μαρτύριο του αγίου Δημητρίου αλλά και με τον τόπο μυστικής ταφής του, όπου μετά την επικράτηση του χριστιανισμού τον 40 αιώνα, ιδρύθηκε το πρώτο λατρευτικό οικοδόμημα για τον άγιο, ο λεγόμενος "οικίσκος". [...]

Η μελέτη των κοιμητηρίων αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο της χριστιανικής αρχαιολογίας, διότι μέσα από αυτά ανιχνεύεται ο κοινωνικός ιστός των μελών των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων αλλά και η εξέλιξη της χριστιανικής ιδεολογίας και τέχνης. Ό,τι συνιστά τη γνώση μας για την τέχνη αυτή, πριν από την οριστική επικράτηση του χριστιανισμού, βασίζεται στη μελέτη των κατακομβών και των κοιμητηρίων του ελληνορωμαΐκού κόσμου, στα οποία μπορεί να παρακολουθήσει κανείς τη σταδιακή διείσδυση του χριστιανισμού έως την οριστική του επικράτηση. Ωστόσο, παρά την αναμφισβήτητη σημασία το...

[...] Τα κοιμητήρια, αι ταφαί μετά των σχετικών εθίμων και τελετών, τα μαυσωλεία, αι επιτύμβιοι και λοιπαί αναθηματικαί στήλαι και τα σχετικά μνημεία τυγχάνουν εκφάσεις του πολιτισμού των ανθρώπων, αλλά και ειδικώτερον της γλώσσης και αγωγής αυτών, ως αι αξίαι αύται αντανακλώνται εις τα σωζόμενα μέχρι της εποχής ημών επιτύμβια επιγράμματα, τους στίχους των ποιητών και τα αποφθέγματα. Και από της απόψεως ταύτης υπολογιστέον τυγχάνει το ψυχικόν, πέραν του επιστημονικού, όφελος, όπερ θα αποκομίσητε οι συμμετέχοντες της εκλεκτής συναντήσεως ταύτης, δεδομένου ότι θα διδαχθήτε εκ...

Η Θεσσαλονίκη είναι, ακόμη και σήμερα, που μεταβλήθηκε σε μια "σύγχρονη" μεγαλούπολη, μια πόλη με ιδιαίτερη γοητεία. Ίσως η γοητεία αυτή να οφείλεται στη διατήρηση ενός μνημειακού πλούτου που αντιπροσωπεύει πολλές εποχές με κύριο στοιχείο όμως το βυζαντινό χαρακτήρα της. Αρχαιολογικοί χώροι, ρωμαϊκά κτίσματα, τείχη που διασώζονται σε μεγάλη έκταση, παλαιοχριστιανικά, βυζαντινά και μεταβυζαντινά κτίσματα της Τουρκοκρατίας συνθέτουν την εικόνα των παλιότερων εποχών, όταν ήταν πάλι μεγαλούπολη με άλλη μορφή και άλλο ρόλο. [...] Καθήκον των αρχαιολόγων είναι η αποκάλυψη και η...