Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Δύο κείμενα του φινλανδού φιλοσόφου Jaako Hintikka (το δεύτερο σε συνεργασία με τη σύζυγό του Merrill) για τη φιλοσοφία του Ludwig Wittgenstein, γραμμένα με σκοπό να αποσαφηνίσουν ουσιώδεις πτυχές του στοχασμού του Wittgenstein αναφορικά με δύο κρίσιμα ζητήματα: το άρρητο και τις σχέσεις γλώσσας και κόσμου. Και τα δύο κείμενα εστιάζουν στον τρόπο ανάγνωσης και ερμηνείας του μόνου βιβλίου που εξέδωσε όσο ζούσε ο Wittgenstein, το "Tractatus Logico-Philosophicus", τονίζοντας τη σημασία που έχει η ανάγνωση και η ερμηνεία του για την κατανόηση τόσο του "πρώι μου" όσο και του "ύσ...

Αν η ιστορία της μεταφυσικής είναι η ιστορία ενός καθορισμού του «είναι» ως παρουσίας, αν η περιπέτειά της συγχέεται μ' εκείνην του λογοκεντρισμού, αν ολόκληρη γεννιέται ως παραμερισμός του ίχνους, τότε νομίζουμε ότι το Δοκίμιο περί καταγωγής των γλωσσών του Ρουσώ καταλαμβάνει μιαν ιδιάζουσα θέση ανάμεσα στον Φαίδρο του Πλάτωνα και στην Εγκυκλοπαίδεια του Χέγκελ. Ζακ Ντεριντά

"Οι γλώσσες ξεκινούν από το σπίτι. Θα αρχίσω λοιπόν να διηγούμαι πώς από την παιδική μου ηλικία βρέθηκα ανάμεσα σε πολλές γλώσσες και πώς μπόρεσε να με αγγίξει η χρήση των γλωσσών που κανονικά δεν θα έπρεπε να μιλάω ή να χρησιμοποιώ για να γράφω ποίηση. Θα δώσω κάποιες πληροφορίες σχετικές με την οικογένειά μου και τα μπερδέματά της με το θέμα. Η μητέρα μου ήταν Ελληνίδα, Σμυρνιά, όταν η Σμύρνη πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο ήταν κατά κύριο λόγο ελληνική πόλη, μια ελληνόφωνη κοινότητα μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο πατέρας μου ήταν Άραβας, γεννημένος στη Δαμασκ...

Οι προβληματισμοί που γεννήθηκαν στον χώρο της ελληνικής γλώσσας κατά τα τελευταία χρόνια -προβληματισμοί που εμφανίζονται έντονα ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα -ώθησαν πολλούς ανθρώπους των γραμμάτων (λογοτέχνες, ιστορικούς, γλωσσολόγους κλπ) στο να σκεφτούν και να προτείνουν διάφορες κατά καιρούς λύσεις για την αντιμετώπισή τους. Όμως, πολύ συχνά η αντιμετώπιση αυτή δεν πήρε τον σωστό δρόμο, ίσως εξαιτίας μια κάποιας άγνοιας πάνω στην ουσία του θέματος. Με τα δοκίμια μου αυτά -που γράφτηκαν κατά τη χρονική περίοδο μεταξύ 1974 και 1993- πιστεύω πως μπορώ και εγώ συμβάλω...

Αλλάζουν οι γλώσσες; Ως προς τι αλλάζουν; Γιατί αλλάζουν; Ότι οι γλώσσες αλλάζουν στο πέρασμα του χρόνου, όπως άλλωστε όλες οι πτυχές του φυσικού κόσμου και της ζωής του ανθρώπου, είναι αναπόδραστο γεγονός - όσο και αν οι ομιλητές τους βιώνουν αυτή την αλλαγή ως απώλεια. Η μελέτη της γλωσσικής αλλαγής αποτελεί ένα συναρπαστικό αντικείμενο έρευνας, όχι μόνο για την ιστορική γλωσσολογία αλλά και για τη γλωσσική θεωρία γενικότερα, καθώς οι φυσικές γλώσσες αλλάζουν στο πέρασμα του χρόνου με αξιοσημείωτα παρόμοιους τρόπους, βάσει ενός περιορισμένου αριθμού μηχανισμών. Το βιβλί...

Ο Gunther Kress μέσα από το παρόν βιβλίο εξετάζει τη γλώσσα ως «κοινωνική σημειολογία», ως πηγή νοήματος που εμπλέκεται άμεσα στις διαδικασίες με τις οποίες οι άνθρωποι δομούν την κοινωνική εμπειρία τους. Αποδεικνύει ότι κάθε ανθρώπινη συναναστροφή έχει κοινωνικό νόημα, το οποίο εκφράζεται μέσα από τη γλώσσα. Εφαρμόζοντας τις αρχές της κοινωνιογλωσσολογίας σε πλήθος καταστάσεις, θεωρεί πως κάθε συναναστροφή μπορεί να μεταγραφεί σε κείμενο. Εξαιρετικά σημαντική είναι η εφαρμογή των συμπερασμάτων του στην εκπαίδευση, που διατρέχει όλο το βιβλίο. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είνα...

Αναγνωρίζοντας πια την ανάγκη για πληροφόρηση και ανταλλαγή απόψεων σε θέματα μειονοτήτων στην περιοχή των Βαλκανίων, το βιβλίο εξετάζει τις γλώσσες και τα αλφάβητα ως μέσο διάδοσης μιας εθνικής ιδεολογίας. Μια μελέτη του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων. Περιέχει κείμενα των: Ευάγγελου Ζάχου-Παπαζαχαρίου, Αλεξάνδρας Ιωαννίδου και Ιακωβού Μιχαηλίδη Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την δραστηριότητα του ΚΕΜΟ (Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων) επισκεφτείτε το site www.kemo.gr

Ποια είναι η "σχέση" της γλώσσας με τη φιλοσοφία, με το φιλοσοφικό στοχασμό; Στις σελίδες αυτού του βιβλίου ο συγγραφέας προσπαθεί να προσδιορίσει το νόημα του γλωσσικού φαινομένου και να δείξει πως κάθε γλώσσα με το συμβολικό, σχετικό και πολυσχιδή χαρακτήρα της είναι όχι απλά όργανο επικοινωνίας, όπως συνήθως νομίζεται, αλλά σάρκα του πνεύματος, γλώσσα η οποία αποκαλύπτει αβίαστα το ανθρωποκοσμικό είναι του συμβαίνοντος σε όλες τις μορφές διάπτυξής του (καθημερινός λόγος, λογοτεχνία, επιστήμες κ.ο.κ.), εισάγοντας έτσι στο πνεύμα των χαρακτηριστικότερων προβληματισμών, οι...

Η παρούσα συλλογική έκδοση επιχειρεί να συμβάλει στην καταγραφή επίκαιρων απόψεων και νεωτερικών θέσεων για τη γλώσσα και τη σύγχρονη (πρωτο)σχολική εκπαίδευση στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στην εποχή του πληθωρισμού των πληροφοριών και της θεοποίησης της επικοινωνίας, ο καθορισμός των προτεραιοτήτων της γλωσσικής διδασκαλίας αφορά και επηρεάζει άμεσα τους έμψυχους συντελεστές της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η εφαρμογή των πρακτικών για την ενίσχυση της εκμάθησης του λεξιλογίου στο νηπιαγωγείο και την οργάνωση της λεξικής γνώσης από την πλευρά των μαθητών αντιμετωπίζεται ως...

[...] Στο βιβλίο αυτό επιμένω περισσότερο στα ιστορικά και λιγότερο στα γλωσσολογικά στοιχεία που αφορούν στις διάφορες γλώσσες και αποφεύγω γενικά τις λεπτομερείς βιβλιογραφικές αναφορές που θα κούραζαν το μέσο αναγνώστη. Στο τέλος του βιβλίου παραθέτω εφτά (7) παραρτήματα. Στο παράρτημα Α΄αναφέρομαι στη σχέση γενετικής και γλωσσολογικής προέλευσης των διαφόρων πληθυσμών της γης, όπως αυτή προκύπτει από πρόσφατες έρευνες των γενετιστών. Στο παράρτημα Β΄περιλαμβάνω ονομαστικούς καταλόγους των διαφόρων γλωσσών. Στο παράρτημα Γ΄γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση των...

Στο βιβλίο "Για τη φύση και τη γλώσσα" ο Noam Chomsky αναπτύσσει το στοχασμό του για τη σχέση ανάμεσα στη γλώσσα, το νου και τον εγκέφαλο, εισάγοντας τη σύγχρονη γλωσσολογική έρευνα στο αναπτυσσόμενο επιστημονικό πεδίο της νευροεπιστήμης. Ο τόμος αρχίζει με μια διαφωτιστική εισαγωγή από τους επιμελητές της αγγλικής έκδοσης Adriana Belletti και Luigi Rizzi. Ακολουθούν μερικά από τα πρόσφατα γραπτά του Chomsky σχετικά με τα θέματα αυτά, καθώς και μια διεισδυτική συνέντευξη στην οποία ο Chomsky προσφέρει την εναργέστερη και κομψότερη εισαγωγή στη σύγχρονη θεωρία. Η εισαγωγή αυ...

Το Πορ-Ρουαγιάλ του Παρισιού (1625), περίφημο μοναστήρι που συνέχισε την παράδοση του Πορ-Ρουαγιάλ ντε Σαν, υπήρξε κέντρο του ιανσενισμού και στα σχολεία του δίδαξαν προσωπικότητες σαν τον Λεμέτρ, τον Λανσελό, τον Αρνώ και τον Νικόλ. Η Γραμματική και η Λογική είναι από τα πιο θρυλικά έργα των Κυρίων της μονής, που δίδασκαν συστηματικά την αρχαία ελληνική. Μαθητές των σχολείων της μονής υπήρξαν ο Ρακίνας και ο Πασκάλ (η αδελφή του οποίου ήταν μοναχή της μονής από το 1625). Το αββαείο του Παρισιού διαλύθηκε κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης.

Ο Μπαντιού είναι ο φιλόσοφος που επιχειρεί με τον πιο πρωτότυπο και συνεκτικό τρόπο να επαναθεμελιώνει το καθεστώς της αλήθειας στη σύγχρονη σκέψη, η οποία σημαδεύτηκε από τη νιτσεϊκή αποδόμηση αυτής της κατηγορίας. Συγκεκριμένα, την επανεισάγει ως κεντρική κατηγορία της φιλοσοφίας, κεντροθετεί τη φιλοσοφική πράξη στην επιτελεστικότητά της και διακηρύσσει, σε συνήχηση με τον Λακάν, ότι υπάρχουν αλήθειες. Τα κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο συνθέτουν το πρώτο αμιγώς φιλοσοφικό σώμα κειμένων στα ελληνικά και μετέχουν στον αξιωματικό πυρήνα της σκέψης του, προσδεδεμέ...

Στο Tractatus Logico-Philosophicus, ο Wittgenstein εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στη γλώσσα και τον κόσμο και διατυπώνει τη λεγόμενη "θεωρία της εικόνας των προτάσεων". Σε γενικές γραμμές αυτή η "θεωρία" υποστηρίζει ότι τα στοιχεία της γλώσσας, δηλαδή τα ονόματα, αντιστοιχούν σε μέρη της πραγματικότητας, δηλαδή σε αντικείμενα. Για να συμβαίνει αυτό, είναι απαραίτητο, για τον Wittgenstein, να δημιουργήσει μίαν αντίληψη για τη δομή του κόσμου. Ολόκληρη η ορολογία αυτής της ιδέας βασίζεται πάνω στον γερμανικό όρο "Gegenstand" ("αντικείμενο") ο οποίος αφήνεται τελικά ασαφής με σκόπ...

Ο Αμερικανός φιλόσοφος Donald Davidson ήταν ένας από τους προεξάρχοντες φιλοσόφους του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Οι εργασίες του στη φιλοσοφία της πράξης, στη φιλοσοφία του νου και στη φιλοσοφία της γλώσσας αποτέλεσαν ορόσημο για την αναλυτική φιλοσοφία. Με ενιαία και συνεκτική φιλοσοφική θεώρηση ο Davidson διαφωτίζει ζητήματα όπως η δυνατότητα γνώσης του εξωτερικού κόσμου και του άλλου νου, ο σκεπτικισμός, ο σχετικισμός, η έννοια του τεκμηρίου και της εμπειρίας και οι συνθήκες συγκρότησης της γλώσσας και της νόησης. Ίσως να μην αποτελεί υπερβολή η σύγκριση από τον Ric...

To "Tractatus Logico-Philosophicus" (Λογικο-Φιλοσοφική Πραγματεία) αποτελεί το μοναδικό φιλοσοφικό έργο που δημοσίευσε ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ενόσω ήταν εν ζωή. Σήμερα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά κείμενα του 20ού αιώνα, εγκαινιάζοντας μία νέα κατεύθυνση στη φιλοσοφία που αφορούσε στην ανάλυση της γλώσσας. Η "Λογικό-Φιλοσοφική Πραγματεία" αποτέλεσε τη "Βίβλο" του Κύκλου της Βιέννης καθώς και μία σημαντική επίδραση στη σχολή ανάλυσης του Κέμπριτζ στη δεκαετία του 1920 και του 1930. Ενέπνευσε το ρεύμα του λογικού θετικισμού που με τη σειρά του υπήρξε το...