Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Από το καλοκαίρι του 1937 άρχισα να κρατώ σημειώσεις και παρατηρήσεις για τα διάφορα βιβλία που διάβαζα. Είχα, τότε φθάσει στο συμπέρασμα ότι όσα μου έλεγαν οι δάσκαλοι, οι γονείς και ο παπάς της ενορίας ήταν όλα ψέματα. Οι άνθρωποι δεν είχαν την πρόθεση να με εξαπατήσουν. Αυτά ήξεραν, αυτά πίστευαν, αυτά που μάθαιναν. Αλλά εγώ δεν ήθελαν να πιστεύω, τίποτε, ήθελαν να γνωρίσω, να αναζητήσω την δική μου αλήθεια. Ο μόνος τρόπος ήταν να αρχίσω να διαβάζω βιβλία. Κυρίως βιβλία με αντικρουόμενες απόψεις για το καθετί. Η ανάγνωση έγινε καθημερινή μου συνήθεια. Οι σημειώσεις έμ...

[...] Σε τούτο τον τόμο δημοσιεύονται 40 δοκίμια (όλα προϊόντα της τελευταίας πενταετίας) που τα έχω κατατάξει σε 4 κατηγορίες: κοινωνικοπολιτικά, ψυχολογικά, αισθητικοκριτικά και ποικίλα, επειδή αυτά τα τελευταία με δυσκολία θα μπορούσαν να στεγαστούν στις τρεις πρώτες κατηγορίες. Στα δοκίμια αυτά τα ζητήματα εξετάζονται πάντοτε με φακό "φιλοσοφικό". Δηλαδή με την πρόθεση η ανάλυση να μη περιορίζεται σε καμιά της διάσταση, ούτε στην έκταση ούτε στο βάθος της. Ο αναγνώστης θα κρίνει αν και έως ποιο βαθμό πέτυχε το δύσκολο τούτο έργο. Ωστόσο ελπίζω ότι, και όταν δεν θα με...

Θα σου διηγηθώ την ιστορία της φιλοσοφίας. Όχι όλη, βέβαια, αλλά τις πέντε βασικότερες στιγμές της. Θα σου παρουσιάζω κάθε φορά το παράδειγμα μιας ή δύο σημαντικών κοσμοθεωριών ή, όπως ενίοτε λέγεται, ενός ή δύο σημαντικών "συστημάτων σκέψης" που συνδέονται με κάποια ιστορική περίοδο, ώστε να μπορέσεις να αρχίσεις να διαβάζεις από μόνος σου φιλοσοφία, αν έχεις τη διάθεση. Θέλω επίσης να σου εγγυηθώ εξαρχής κάτι: αν κάνεις τον κόπο να με ακολουθήσεις, θα μάθεις πραγματικά τι είναι φιλοσοφία, θα αποκτήσεις μάλιστα μια εικόνα αρκετά ακριβή για να αποφασίσεις αν θέλεις ή όχι...

Ο ελληνικής καταγωγής συγγραφέας Κρίστοφερ Φίλιπς συζητά σε διάφορα μέρη του πλανήτη με ομάδες πολιτών διαφόρων κρατών και τους ρωτά για την έννοια της δικαιοσύνης, της αρετής, της σωφροσύνης, της ανδρείας, του αγαθoύ και της ευσέβειας. Τα ερωτήματα αυτά αποτελούν στην ουσία μία και μόνη ερώτηση: Τι είναι άνθρωπος; Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια διαφορετική προσέγγιση του ίδιου πράγματος, της μίας και σημαντικής ερώτησης: Τι είναι ικανό να κάνει το ανθρώπινο γένος και πώς μπορεί να γίνει καλύτερο; Ο συγγραφέας προσπαθεί ως σύγχρονος Σωκράτης να διαπιστώσει αν...

Πώς οι Έλληνες φιλόσοφοι έκαναν την ευτυχία στόχο ζωής; Γιατί οι Αθηναίοι τον 5ο και τον 4ο π.Χ. αιώνα έθεσαν, αυτοί πρώτοι, το ερώτημα: Τι σημαίνει να είναι κανείς ευτυχισμένος; Για ποιους λόγους η προβληματική γύρω από την ανθρώπινη ευτυχία, που σήμερα μας φαίνεται προφανής, τοποθετήθηκε στο κέντρο της φιλοσοφικής αναζήτησης στον συγκεκριμένο χώρο την συγκεκριμένη χρονική στιγμή; "Η οικονομική αυτάρκεια είναι μέσο όχι αυτοσκοπός", γράφει η Μαρτίν Μεέ στην εισαγωγή. "Οι Αθηναίοι, αντίθετα, επινόησαν την ιδέα ότι αυτοσκοπός είναι η ευτυχία, η οποία δεν μπορεί να πραγμ...

Χωρίς αμφιβολία, αγαπητοί μου φίλοι, όταν είχατε μάθει στον εαυτό σας να θέτει μετέωρα την ερώτηση "Γιατί;" (αποζητώντας πάντοτε χωρίς αποτέλεσμα την αιτιολόγηση της αιτίας), είχατε αυτόματα χαρίσει στον εαυτό σας τον χαρακτηρισμό του φιλόσοφου. Ήσασταν, λοιπόν, "κάτοικοι" του σαθρού "οικοδομήματος" της φιλοσοφίας στο υψηλό "σκαλοπάτι" του οποίου αυτοεξαπατημένοι "δάσκαλοι" καρπώνονταν φήμη και αποδοχή από τους υπόλογους, υποχρεώνοντας τους να τους ακολουθήσουν. Εάν δεν ανήκατε στην κατηγορία των "δασκάλων", τότε σίγουρα ανήκατε στην κατηγορία των υπόλογων. Όπου και αν ανήκ...

Τριάντα χρόνια μετά τη συγγραφή τους και εικοσιοκτώ μετά τη δημοσίευσή τους, τα "Μεταφυσική θεμέλια της μυστικής" γνωρίζουν τη δεύτερη έκδοσή τους και αυτό χάρη στην επίμονη θέληση του φίλου, συνεργάτη, λογίου και εραστή του καλού βιβλίου, κυρίου Ζώη Μπενάρδου, των εκδόσεων "Δρόμων". Τον ευχαριστώ θερμά. Είχαν προηγηθεί νεανικά κείμενα και βιβλία, ακολούθησαν και άλλα πολλά, μαρτυρίες άπαυστης φιλοσοφικής μέριμνας και ακλινούς αναζήτησης. Είναι φυσικό να επήλθαν διαφοροποιήσεις με το διαρκές άνοιγμα στις πηγές της φιλοσοφικής και της πνευματικής γενικότερα δημιουργίας, αλλ...

Ο τόμος αυτός αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο, που ο Ε.Π. Παπανούτσος ονομάζει "Βιοσοφία", περιλαμβάνεται μια σειρά μαθημάτων του πάνω στα βασικά θέματα του ανθρώπινου βίου όπως ο γάμος και η τεκνογονία, το επάγγελμα, η φιλία, ο έρωτας, ο θάνατος. Στο δεύτερο, που επιγράφεται "Μικρές τομές σε μεγάλα ζητήματα" περιλαμβάνονται επιφυλλίδες του στην εφημερίδα "Το Βήμα", που αναφέρονται, άμεσα η έμμεσα, στα κύρια θέματα του πρώτου μέρους και χρησιμεύουν ως διευκρινίσεις ή προεκτάσεις τους. [...] Εδώ ο Παπανούτσος επιχειρεί να ακολουθήσει δρόμους που άνοιξαν μεγάλοι φιλόσο...

ΑΤΟΠΙΑ: Είναι ο δια της φαντασίας προσεγγίσιμος, αλλά σε καμιά περίπτωση ανύπαρκτος, τόπος όπου η υπαρκτή κι απ΄ όλους αντιληπτή διάσταση του χωροχρόνου διαιρείται κι εστιάζεται σ΄αυτή του χρόνου. Σ΄αυτό τον τόπο ο χρόνος εμφανίζεται με τη σημαντικότερη ιδιότητά του αδιαίρετος, αφού είναι απαλλαγμένος από την κατάτμηση, που επιφέρει η συγκεκριμενοποίησή του στο χώρο. Μέσα από τον αδιαίρετο χρόνο, τον οποίο ενοποιεί το στιγμιαίο, επαναλαμβανόμενο δια της κινήσεώς του, παρόν, σ΄αυτό που σχετικοποιημένα ονομάζουμε μέλλον και παρελθόν, μπορούμε ν΄αντιληφθούμε την έννοια της Αιω...

Το βιβλίο μου αυτό, υπηρετικό της Φιλοσοφίας, καθώς και αλλά βιβλία μου, συγκροτήθηκε από κείμενά μου, εκφράσεις ένδοθεν υποκινημένου διαλογισμού είτε διαλογισμού κατά παρακίνηση έξωθεν, δηλαδή από κάποιο σχολιαστέο δημοσίευμα ή προς συμμετοχή σε κάποιο Συνέδριο. Πραγματεύομαι στις σελίδες του, χωρίς εξ αλλού διάθεση δογματικής επιβολής, με συναίσθηση όμως ευθύνης πάντοτε, θέματα θεωρίας της ελευθερίας, ηθικής, μεταφυσικής, επιστημολογίας, Ιστορίας της φιλοσοφίας. Όποιες υπάρχουν, από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, επαναλήψεις ή παραλλαγές, ιδιαίτερα περί το θέμα το κορυφαίο ελευθερ...

Πότε ήταν η τελευταία φορά άραγε που ήρθατε πρόσωπο με πρόσωπο με ένα βιβλίο; Σπάνια ένα βιβλίο αποζητά και προϋποθέτει την αλλαγή του τρόπου σκέψης του αναγνώστη κατά την διάρκεια της ανάγνωσης, όσο και πέραν αυτής. Διότι περί τούτου πρόκειται το βιβλίο αυτό. Προσθέτει εντός του ο συγγραφέας μία νέα προτροπή και μάθηση. Μία επανεξέταση της ήδη προχωρημένης και κουρασμένης διαδικασίας που επιβάλλει η δυτική φιλοσοφία, και συγκεκριμένα η μεταφυσική της εμβέλεια, στην σκέψη. Πόσο κουρασμένοι είμαστε! Η μεταφυσική πρόταση της δυτικο-ευρωπαϊκής φιλοσοφίας έχει ταξιδέψει τους δρ...

Ο σημαινόμενος χρόνος του παρελθόντος, σηματοδοτεί το παρελθόν της Ιστορίας. Ό,τι υπήρξε πρέπει να πεθάνει, για να αναπλαστεί και να ξαναγεννηθεί, στην αρχή του τέλους μιας κοσμογονίας, με βάση τον άνθρωπο και τις διαχρονικές αξίες της Ιστορίας. Στο τέλος, ένα φιλοσοφικό σύστημα που στηρίζεται στην "αυτογνωσία" θεωρείται διαχρονικό, βάσει του νόμου των αντιθέσεων, καθότι το σκότος έχει προσβάσεις στο φως και το αρνητικό έχει προσβάσεις στο θετικό. Και το παρελθόν της Ιστορίας διδάσκει. Κατά την κοσμογονία, οι αντιθέσεις της χαοτικής κοσμοθεωρίας στηρίζονται στην "τ...

Στον τόμο αυτό συγκεντρώνονται δοκίμια ηθικής και πολιτικής φιλοσοφίας του Φιλήμονα Παιονίδη που γράφηκαν κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Καλύπτεται ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως η σχέση της ηθικής με την επιστήμη και την τέχνη, η κλωνοποίηση, η ποιότητα ζωής, οι υποχρεώσεις προς τις μελλοντικές γενεές, ποικίλες πτυχές του σύγχρονου φιλελευθερισμού, η ρύθμιση των ΜΜΕ, η ελευθερία της έκφρασης και η τρομακτική απειλή κ.α. Εάν αναζητούσαμε ένα κεντρικό νήμα που θα συνέχει όλα αυτά τα κείμενα, αυτό θα εντοπιζόταν στην πεποίθηση του συγγραφέα ότι μπορούν να δοθούν εύλογες και φ...

Κανένας, τίποτα δεν μπορεί να διεισδύσει αποδεδειγμένα στις σκέψεις μου. Όταν λέμε ότι κάποιος "διαβάζει" τις σκέψεις κάποιου άλλου δεν έχουμε τίποτα περισσότερο από ένα σχήμα λόγου. Τις σκέψεις μου μπορώ να τις κρύψω παντελώς. Μπορώ να συγκαλύψω και να παραποιήσω την εξωτερική τους έκφραση, όπως μπορώ να κάνω το ίδιο και για το ύφος του προσώπου μου ή για τη σωματική μου γλώσσα. George Steiner (απόσπασμα από το βιβλίο)

"Ποιος είμαι; Από πού έρχομαι και πού πάω; Είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους ή διαφορετικός; Γιατί ήρθα σ' αυτόν τον κόσμο; Γιατί η ζωή είναι δομημένη μ' αυτόν τον τρόπο πάνω στη Γη; Γιατί οι σχέσεις των ανθρώπων είναι τόσο δύσκολες;" Πάνω σ' αυτές τις ερωτήσεις και άλλες παρόμοιες στοχάζεται ο ήρωας του βιβλίου, εξετάζοντας τις φιλοσοφικές αναζητήσεις μέσα από το πρίσμα της επιστήμης.

Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει τις διαλέξεις του Κορνήλιου Καστοριάδη τους πέντε πρώτους μήνες διδασκαλίας του στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS) το ακαδημαϊκό έτος 1982-1983, όπου εξηγούσε τις φαινομενικά "παράδοξες" έννοιες που διατυπώνονται σε ανέκδοτο κείμενο του 1979, το οποίο δημοσιεύεται επίσης εδώ. Αναλύονται ακόμη ζητήματα, όπως η πρωτοτυπία που χαρακτηρίζει τη διπλή ελληνική δημιουργία, η δημοκρατία και η φιλοσοφία, η θέση του ατόμου και η εμπειρία του θανάτου στον ομηρικό κόσμο, η φύση της ελληνικής θρησκείας και μυθολογίας και η γένεση των φιλοσοφικών ε...

Οποιαδήποτε όμως μεγάλη φιλοσοφική θεώρηση κι αν εξετάσουμε, διακρίνουμε στο βάθος τη μεγαλειώδη μέριμνα του ανθρώπου, το ρήγμα και κυρίως τη νέα θεώρηση η οποία διαψεύδει την αβασάνιστη γνώμη, τη δοξασία, την πλάνη. Δεν είναι δυνατό να μην κομίζει κάτι το ένσοφο, να μην πλοηγεί σε κόσμους των οποίων η μαγεία είναι αναμφισβήτητη. Κάθε φιλοσοφία είναι έτσι θραύσμα σοφίας που προσφέρει όλο και νέα εναύσματα. Τις στιγμές της γονιμοποίησης του απορητικού θαυμασμού η ψυχή του φιλοσόφου, και κάθε ανθρώπου επομένως ο οποίος προσπαθεί να φιλοσοφήσει, βλέπει το φαίνεσθαί της να ανασ...

"Οι ιδέες μας είναι αξιόλογες, στο μέτρο που είναι καλές και δίκαιες για μας και για όλους και στο μέτρο που μπορούμε να τις ενώσουμε με τα καλύτερα συναισθήματα, για να τις εφαρμόσουμε μετά με τον πιο κατάλληλο τρόπο. Μια μεμονωμένη ιδέα χωρίς συναίσθημα και χωρίς δράση με συνέπεια είναι μια ιδέα καταδικασμένη σε θάνατο. Η πρακτική της καθημερινής ζωής αναλαμβάνει να μας δείξει πόσο δύσκολο είναι να κάνουμε πράξη αυτά που σκεπτόμαστε. Συνήθως παραμένουμε στο επίπεδο των ονείρων, ή καλύτερα των ονειροπολήσεων, καλμάροντας έτσι τις επιθυμίες μας και αποφεύγοντας τον κόπο...