Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"... Ο Τρότσκυ έχει την εντύπωση ότι κάθε επίκριση για την ανάμειξή του στην τραγωδία της Κρονστάνδης απλώς ενδυναμώνει και ενισχύει τον θανάσιμο εχθρό του, τον Στάλιν. Δεν αντιλαμβάνεται ωστόσο ότι εάν κάποιος απεχθάνεται τον βάρβαρο ο οποίος κυβερνά στο Κρεμλίνο και το απάνθρωπο καθεστώς του, δεν σημαίνει ότι απαλλάσσει και τον Λέοντα Τρότσκυ από το έγκλημα κατά των ναυτών της Κρονστάνδης. Για να είμαι ειλικρινής, δεν βλέπω κάποια ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές του γενναιόδωρου δικτατορικού συστήματος, πέρα του ότι ο Λέων Τρότσκυ δεν είναι πλέον σε θέ...

Τον Νοέμβριο του 1958 το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ παρουσίασε σε πρώτη έκδοση ένα "πολύ συναρπαστικό κομμάτι ιστορίας και ανθρώπινης προσωπικότητας": το "Ημερολόγιο της εξορίας" του Λ. Τρότσκι. Ο Ρώσος επαναστάτης, μετά την εξορία του στην Πρίγκηπο της Προποντίδας (1929-1933), βρίσκεται στη Γαλλία. Το ημερολόγιό του απλώνεται από τις 7 Φεβρουαρίου ώς τις 8 Σεπτεμβρίου του 1935, δηλαδή τους τελευταίους μήνες που έμεινε εκεί (υπό αστυνομική επιτήρηση) και τους πρώτους τρεις μήνες που βρήκε προσωρινό άσυ­λο στη Νορβηγία, διωγμένος σαν "ανεπιθύμητος" από την κυβέρνηση Φλαντέν....

Ένα ενθουσιώδες πορτρέτο της κομμουνιστικής Ρωσίας του 1934, ενδιαφέρον και για τους γνώστες, αλλά και για όσους, σήμερα ακόμα, δεν γνωρίζουν την πρακτική εφαρμογή του κομμουνισμού στην κοινωνία. Οι εντυπώσεις που κατέγραψε ο Κώστας Βάρναλης στην εφημερίδα "Ελεύθερος Άνθρωπος", μεταφέρουν συνοπτικά όλη την πορεία του κομμουνιστικού οράματος της εποχής. Γραμμένες πριν από τις μεγάλες εκκαθαρίσεις του Στάλιν, από έναν λογοτέχνη που τον χαρακτήριζε η χαρά για τη ζωή, αναδίνουν απόλυτα τον κομμουνιστικό οπτιμισμό. Παιδεία, εκκλησία, έρωτας, πορνεία, άθληση, εργασία, κατοικία, υ...

(...) Όταν η νεολαία στράφηκε προς το λαό με τη μέθοδο της ειρηνικής προπαγάνδας, εισέπραξε αθρόες συλλήψεις, εξορίες, καταναγκαστική εργασία και φυλακίσεις. Κι όταν, εξοργισμένη από αυτές τις βιαιότητες, τιμώρησε ορισμένους λακέδες της κυβέρνησης, η απάντηση ήταν ο διορισμός στις περιφέρειες επάρχων με ηγεμονικές εξουσίες και οι εκτελέσεις. Μέσα σε ενάμιση χρόνο, στην περίοδο 1878-1879, πραγματοποιήθηκαν στη Ρωσία 18 θανατικές ποινές κατά πολιτικών αντιπάλων... (...) Σε αυτό τον επικυρίαρχο της ρωσικής ζωής -στην κρατική εξουσία- που στηριζόταν σε έναν τεράστιο στρατό και...

Τα δοκίμια αυτού του βιβλίου επιχειρούν, μέσα απ' τον σταλινικό ζόφο, που σφράγισε τον 20ό αιώνα, να καταδείξουν τον κυριαρχικό ρόλο της εξουσίας, στο ολοκληρωτικό σύστημα και την μετατροπή της ιδεολογίας σε απολογητική. Η "επιτυχία" του σταλινισμού συνίστατο και στη σύνδεση των μεσσιανικών φαντασιώσεων με τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα. Η ιδιαιτερότητά του και το φωτοστέφανό του βρίσκεται στην υπόσχεση του τελικού στόχου, με την απελευθέρωση απ' την ταξική κοινωνία και την κατάργηση της προϊστορίας. Όμως, ακριβώς ο θανάσιμος εναγκαλισμός του σταλινισμού, με τον τ...

Η "Προδομένη Επανάσταση" αναλύει την κοινωνική φύση της Ε.Σ.Σ.Δ., τις αιτίες της ανόδου και της κυριαρχίας της γραφειοκρατίας, και ταυτόχρονα χαράζει την στρατηγική της πολιτικής επανάστασης. Είναι σκόπιμο στις μέρες μας να εκδώσουμε ένα τέτοιο βιβλίο;... ...Η σοσιαλιστική επανάσταση και η οικοδόμηση του σοσιαλισμού είναι ένα επιστημονικό σχέδιο της εργατικής τάξης. Και σαν τέτοιο δεν φτάνει κανείς να είναι κατά του καπιταλισμού, πρέπει, σε γενικές γραμμές, να ξέρει και με τι θα τον αντικαταστήσει. Να λοιπόν γιατί ολοένα και περισσότερο η συζήτηση για την φύση της Ε.Σ.Σ....

Αυτό το τέλος επεφύλασσε για τους αρνητικούς ήρωες, τόσο στην τέχνη όσο και στη ζωή, ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς (και μάλιστα, κυριολεκτικά, ήτοι χωρίς photoshop). Μόνο οι θετικοί ήρωες ήταν αποδεκτοί, γιατί αυτοί ήταν επιδεκτικοί σε κάθε είδους εκμετάλλευση και καπηλεία. Ήταν όμως η εκμετάλλευση ηρώων, αγίων, οσιομαρτύρων εφεύρεση του Στάλιν; Σε ποιο βαθμό η θεολογική του παιδεία τον εφοδίασε με την τεχνογνωσία να επινοήσει μια νέα θρησκεία και μια Εκκλησία με τα χαρακτηριστικά κυρίως του Βατικανού, αλλά και πιο πρωτόγονων θρησκειών; Εις τρόπον ώστε η μετάνοια να μετατρέπεται σ...

Το Σιδηρούν Παραπέτασμα δίχαζε κυριολεκτικά την Ευρώπη με τα 300 χιλιόμετρα τείχους και συρματοπλέγματος που το αποτελούσαν. Ιδεολογικά, χώριζε τον κομμουνισμό από τον καπιταλισμό. Ψυχολογικά, διέκρινε τους ανθρώπους ανάμεσα σ’ εκείνους που ζούσαν φυλακισμένοι σε ολοκληρωτικά καθεστώτα και στους γείτονές τους που απολάμβαναν τις δημοκρατικές ελευθερίες. Στρατιωτικά, ήταν το σύνορο ανάμεσα σε δυο πανίσχυρα στρατιωτικά μπλοκ τα οποία δεν έπαψαν να συγκρούονται στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου. Στις αρχές του 1989, έξι ευρωπαϊκά έθνη εξακολουθούσαν να κυβερνώνται από σοβιετικ...

Το Σιδηρούν Παραπέτασμα δίχαζε κυριολεκτικά την Ευρώπη με τα 300 χιλιόμετρα τείχους και συρματοπλέγματος που το αποτελούσαν. Ιδεολογικά, χώριζε τον κομμουνισμό από τον καπιταλισμό. Ψυχολογικά, διέκρινε τους ανθρώπους ανάμεσα σ’ εκείνους που ζούσαν φυλακισμένοι σε ολοκληρωτικά καθεστώτα και στους γείτονές τους που απολάμβαναν τις δημοκρατικές ελευθερίες. Στρατιωτικά, ήταν το σύνορο ανάμεσα σε δυο πανίσχυρα στρατιωτικά μπλοκ τα οποία δεν έπαψαν να συγκρούονται στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου. Στις αρχές του 1989, έξι ευρωπαϊκά έθνη εξακολουθούσαν να κυβερνώνται από σοβιετικ...

"Τα δέκα τεύχη της σειράς "Οι μεγάλες δίκες", που εγκαινιάζεται σήμερα, είναι αφιερωμένα σε ισάριθμες δίκες από την ελληνική και παγκόσμια ιστορία που συγκλόνισαν στην εποχή τους. Από τη δίκη του Σωκράτη τον 4ο αιώνα π.Χ. έως τη δίκη του Μπελογιάννη τον 20ό αιώνα αναλύονται δίκες-ορόσημα για τα δικαστικά χρονικά. Για πρώτη φορά παρουσιάζονται στο αναγνωστικό κοινό εκτεταμένα πρακτικά των δικών, το κατηγορητήριο και οι απολογίες των κατηγορουμένων, οι καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας και υπεράσπισης, καθώς και οι ετυμηγορίες. Ειδικοί επιστήμονες αναλύουν και σχολιάζουν το...

Λίγο μετά την εντυπωσιακή ανάδειξή του ως επίδοξου διαδόχου του Μπορίς Γέλτσιν, ο μύθος του Βλαντίμιρ Πούτιν άρχισε να υφαίνεται ανά το ρωσικό έθνος. Σύντομα ο Πούτιν, άλλοτε «υπαλληλάκος» της KGB, έγινε ουσιαστικά ο νέος «τσάρος» της Ρωσίας. Δις εκλεγμένος πρόεδρος μιας πρώην υπερδύναμης που για καιρό είχε γίνει η σκιά του εαυτού της, άρπαξε όλες τις εξουσίες, κυνήγησε ανελέητα τους ίδιους ολιγάρχες που τον είχαν φέρει στο πολιτικό προσκήνιο και ευνόησε τη διείσδυση βετεράνων από τις μυστικές υπηρεσίες στις τάξεις του Κρεμλίνου. Ακόμα και αν πρόβαλε συχνά προς τον κόσμο μι...

Λίγο μετά την εντυπωσιακή ανάδειξή του ως επίδοξου διαδόχου του Μπορίς Γέλτσιν, ο μύθος του Βλαντίμιρ Πούτιν άρχισε να υφαίνεται ανά το ρωσικό έθνος. Σύντομα ο Πούτιν, άλλοτε «υπαλληλάκος» της KGB, έγινε ουσιαστικά ο νέος «τσάρος» της Ρωσίας. Δις εκλεγμένος πρόεδρος μιας πρώην υπερδύναμης που για καιρό είχε γίνει η σκιά του εαυτού της, άρπαξε όλες τις εξουσίες, κυνήγησε ανελέητα τους ίδιους ολιγάρχες που τον είχαν φέρει στο πολιτικό προσκήνιο και ευνόησε τη διείσδυση βετεράνων από τις μυστικές υπηρεσίες στις τάξεις του Κρεμλίνου. Ακόμα και αν πρόβαλε συχνά προς τον κόσμο μι...

Ο Σαρλ Μπετελέμ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους μαρξιστές θεωρητικούς της μεταπολεμικής περιόδου. Στο τρίτομο έργο του Οι ταξικοί αγώνες στην ΕΣΣΔ θίγεται για πρώτη φορά το ζήτημα της αλληλεπίδρασης των κοινωνικών μετασχηματισμών και της εξέλιξης του μπολσεβίκικου «ιδεολογικού συστήματος». Καρπός ενδελεχούς και μακροχρόνιας έρευνας, είναι μια οξυδερκής, σφαιρική μαρξιστική ανάλυση της σοβιετικής ιστορίας και πραγματικότητας, που περιγράφει τη φύση των ζυμώσεων που έλαβαν χώρα στο πέρασμα του χρόνου και των κοινωνικών δυνάμεων που τις υποκίνησαν. Ο πρώτος τόμος επιχε...

Ο Σαρλ Μπετελέμ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους μαρξιστές θεωρητικούς της μεταπολεμικής περιόδου. Στο τρίτομο έργο του Οι ταξικοί αγώνες στην ΕΣΣΔ θίγεται για πρώτη φορά το ζήτημα της αλληλεπίδρασης των κοινωνικών μετασχηματισμών και της εξέλιξης του μπολσεβίκικου «ιδεολογικού συστήματος». Καρπός ενδελεχούς και μακροχρόνιας έρευνας, είναι μια οξυδερκής, σφαιρική μαρξιστική ανάλυση της σοβιετικής ιστορίας και πραγματικότητας, που περιγράφει τη φύση των ζυμώσεων που έλαβαν χώρα στο πέρασμα του χρόνου και των κοινωνικών δυνάμεων που τις υποκίνησαν. Στον δεύτερο τόμο το...

"Το έργο στο οποίο έχω αφιερωθεί σήμερα... είναι το πιο σημαντικό έργο της ζωής μου - πιο σημαντικό από το 1917, πιο σημαντικό από τον Εμφύλιο Πόλεμο ή από οποιοδήποτε άλλο." Αυτές τις γραμμές ο Λέον Τρότσκι τις έγραψε το 1935. Οι υποστηρικτές του ήταν πολύ λίγοι, αλλά τα καθήκοντα που είχε μπροστά του ήταν τεράστια. Στο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στην τελειωτική εξορία του το 1929 και τη δολοφονία του το 1940, ο Τρότσκι έγραψε ιδιοφυείς αναλύσεις για το φασισμό, για την έκρηξη του εργατικού κινήματος στη Γαλλία, την επανάσταση στην Ισπανία και την επικράτηση του...

Η περίοδος από το 1923 μέχρι το 1927 σφραγίστηκε από μια μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στον Τρότσκι και τον Στάλιν με κέντρο το μέλλον της Ρώσικης Επανάστασης και της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Η περίοδος τέλειωσε με την εξορία του Τρότσκι και την εδραίωση της γραφειοκρατίας. Το 1927 ο Τρότσκι αποκαλούσε πια τον αντίπαλό του "νεκροθάφτη της επανάστασης". Πώς μπόρεσε ο Στάλιν, ένα άτομο που σπάνια αναφέρεται ως παρουσία στα μεγάλα γεγονότα του 1917, να θριαμβεύσει επί του Τρότσκι, του ηγέτη της επανάστασης και του Κόκκινου Στρατού, του μεγάλου ρήτορα και θεωρητικού; Η απάντησ...

Τα έξι χρόνια που ακολούθησαν την Οκτωβριανή Επανάσταση είχαν τεράστια πολιτική σημασία όχι μόνο για την Ρωσία, αλλά για την πορεία όλης της ανθρωπότητας μέσα στον 20ο αιώνα. Στα τέλη του 1917 η εργατική τάξη ήταν στην εξουσία μιας από της μεγαλύτερες χώρες στον κόσμο για πρώτη φορά στην ιστορία. Όμως, το 1923 βρέθηκε αποδεκατισμένη ως αποτέλεσμα του εμφύλιου πολέμου και της οικονομικής καταστροφής. Ο ίδιος ο Λένιν προειδοποιούσε για τον κίνδυνο από την αυξανόμενη δύναμη που αποκτούσε η γραφειοκρατία. Ο Λέον Τρότσκι έδρασε στο κέντρο αυτών των γεγονότων. Αυτός ήταν που έ...

Η "Κόκκινη Έμμα" φτάνει στη Ρωσία αρχές του 1920, "γεμάτη ελπίδες" ότι θα βρει "μια χώρα νεογέννητη, με το λαό δοσμένο ολόψυχα στη μεγαλειώδη α.ά δύσκολη δουλειά τής επαναστατικής ανοικοδόμησης". Προσφέρεται να βοηθήσει με όλες της τις δυνάμεις. Γνωρίζει τον Λένιν, τον Ζηνόβιεφ, τον Λουνατσάρσκι, τον Κροπότκιν, την Κολλοντάι, τον Γκόρκι τον Τζων Ρηντ κ.ά. Επισκέπτεται την Πετρούπολη, τη Μόσχα, το Χάρκοβο, το Κίεβο, την Οδησσό, τον Αρχάγγελο. Όμως γρήγορα, αντί για την ομορφιά και τη λάμψη της Επανάστασης, συναντά την εκμετάλλευση, τις καταχρήσεις και τα προνόμια των μελών τ...

Ο Λέον Τρότσκι διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στο επαναστατικό κίνημα που διαμόρφωσε τον κόσμο του 20ου αιώνα. Ήταν ο πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης -του πρώτου εργατικού συμβουλίου- κατά τη διάρκεια της Ρώσικης Επανάστασης του 1905. Ήταν ο συγγραφέας της θεωρίας της Διαρκούς Επανάστασης. Ο πρώτος που είδε ότι η επαναστατική αλλαγή δεν μπορούσε να περιοριστεί στα "αστικά" καλούπια, αλλά έπρεπε να προχωρήσει προς την εργατική επανάσταση και τον σοσιαλισμό. Ήταν ο οργανωτής της εξέγερσης του Οκτώβρη 1917, όταν οι εργάτες πήραν για πρώτη φορά την εξουσία. Ήταν ο δη...