Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Με τίτλο "Το ραβδί του οδοιπόρου", οι εκδόσεις Αιώρα μόλις εξέδωσαν μια συλλογή ποιημάτων χαϊκού, συνοδευόμενη από επίμετρο του Sugawara Katsuya, καθηγητή Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Τόκυο. Το ραβδί του οδοιπόρου φιλοξενεί τους στίχους 19 ιαπώνων ποιητών που χρονικά κινούνται από τον 15ο μέχρι τον 20ό αιώνα, δίνοντας έτσι όλη την γκάμα τάσεων και χαρακτηριστικών του είδους. Τα χαϊκού, παραδοσιακή ιαπωνική ποιητική φόρμα, εμφανίστηκαν στα ιαπωνικά γράμματα τον 15ο αιώνα και αποτελούν μέχρι σήμερα ζωντανό κομμάτι της κουλτούρας τους, έγιναν δε ευρύτερα γνω...

Καμιά μορφή ασιατικής ποίησης δεν έχει αγαπηθεί στο δυτικό κόσμο όσο το χαϊκού. Η συντομία και η δυνατότητα του ν' αγγίζει τα ίδια τα πράγματα (χαρακτηριστικό που προήλθε προπαντός από τη συνάντησή του με τους δασκάλους του Ζεν) είναι στοιχεία γοητείας και πρόκλησης. Το δυσκολότατο, στ' αλήθεια, αυτό ποιητικό είδος το καλλιέργησαν με μεγάλη επιτυχία οι Γιαπωνέζοι, λαός και ποιητές. Στο βιβλίο παρουσιάζονται πολλοί ποιητές (πιο εκτεταμένα οι μεγάλοι δάσκαλοι του είδους, ο Μπάσο και ο Ίσσα) και μερικά σένριου, ένα είδος ελαφρότερου χαϊκού. Ανθολογούνται οι ποιητές: - Αγ...

Με την καθαρότητα ενός τοπίου που προβάλλει σιγανά μέσα από την ομίχλη, όταν τη διαλύει ο ήλιος, φθάνει στο σύγχρονο κόσμο η ιαπωνική ποίηση υπενθυμίζοντας ότι η ομορφιά δεν είναι ζήτημα διαστάσεων αλλά μέτρου και αναλογίας. 38 ποιητές και ποιήτριες, με ένα ή περισσότερα έργα τους, καθώς και έξι ποιήματα ανωνύμων, καλύπτουν 11 αιώνες μεγάλης εκλέπτυνσης. Το πρόσθετο (συν 1) ποίημα γράφτηκε από τον παλιότερο Κινέζο ποιητή Λι Πο (στην Ιαπωνία είναι γνωστός σαν Ριχάκου).

Αυτά τα λεπτουργήματα της ποιητικής τέχνης, απλά, πολύεδρα και διαυγή, ανοίγουν στον Δυτικό αναγνώστη μια άλλη προοπτική αντίληψη του κόσμου: Πλούσια και απέρριτη, ελεύθερη και πειθαρχημένη, χαρίεσσα και αυστηρή, συμπαντική και εστιασμένη στην αδιόρατη λεπτομέρεια του μικρόκοσμου. Πέννα βουτηγμένη σε απόσταγμα λόγου, αιχμαλωτίζει, μέσα σε ελάχιστες γραμμές, τη μοναδική στιγμή που το ακραίο συναντά το Αιώνιο.

Η ερώτηση "Τι είναι τα χαϊκού;" ερωτάται πολύ πιο συχνά απ' ό,τι απαντάται. Οι Δυτικοί παρομοίασαν τα χαϊκού με τα επιγράμματα, τις εσταντανέ φωτογραφίες ή και τα τηλεγραφήματα. Ο Sir George Samson (1883 - 1965) τα προσδιόρισε σαν "μικρές σταγόνες ποιητικής ουσίας". Ο Harold Henderson (1889 - 1974), που ενσωμάτωσε τα χαϊκού στην αγγλοσαξωνική λογοτεχνία, τα βάπτισε "διαλογισμούς... αφετηρίες για τη ροή της σκέψης". Ο R. H. Blyth (1898 - 1964) που εξέδωσε έξι τόμους μεταφρασμένων χαϊκού, έκανε την υπερβολική παρατήρηση ότι "η ιαπωνέζικη λογοτεχνία εξαρτάται εξ ολοκλήρου από...

"Η ποίηση του Γιαμάτο (Ιαπωνίας) έχει τη ρίζα της κατευθείαν στην ανθρώπινη καρδιά, από την οποία ξεχύνεται σε χιλιάδες χιλιάδες φύλλα-λέξεις. [...] Ποίηση! Εκφράζει τη στιγμή εκείνη που βάζεις στα μαλλιά σου το άνθος της κερασιάς ή τότε που ακούς το κελάηδισμα του κούκου ή τότε που συλλέγεις κλωνάρια σφενταμιού ή τότε που αποθαυμάζεις το χιόνι ή τότε που αναπολείς του πετεινού το λάλημα και της χελώνας την αργή πορεία ή τότε που ο νους σου πετάει σε έναν πρίγκιπα ή τότε που εύχεσαι μακροζωία σε κάποιον ή τότε που βλέπεις το άνθος της ταφόπλακας μεσοφθινοπωριάτικα ή τότ...

Το χαίκου είναι ένα σύντομο ποίημα 3 στίχων: ο πρώτος στίχος έχει 5 συλλαβές, ο δεύτερος 7 συλλαβές και ο τρίτος 5 συλλαβές. Ολόκληρο δηλαδή το χαϊκού αποτελείται από 17 συλλαβές. Το χαϊκού προήλθε από ένα λίγο μεγαλύτερο ποίημα, την τάνκα, 5 στίχων, 31 συλλαβών διατεταγμένων σε δύο στροφές 5/7/5 και 7/7. Η τάνκα γραφόταν από δύο συνήθως ποιητές σαν παιχνίδι: ο ένας έγραφε τις τρεις πρώτες σειρές και ο άλλος απαντούσε με τις δύο τελευταίες. Η τρίστιχη εκκίνηση ονομαζόταν χόκου. Με τον καιρό, το χόκου αυτονομήθηκε σαν μορφή και πήρε το όνομα χαϊκού. [...] (από την εισαγω...