Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο αμερικανός στοχαστής Λιούς Μάμφορντ (1895-1987) θεωρείται το τελευταίο οικουμενικό πνεύμα του αίωνα μας. Κινείται με ευχέρεια στο χώρο της επιστήμης, στον χώρο της τέχνης, στον χώρο της θρησκείας, στον χώρο της ψυχανάλυσης, στον χώρο της ιστορίας. Στο βιβλίο αυτό περιέχεται η ουσία της φιλοσοφίας του.

[...] Οπωσδήποτε ο κορυφαίος θεωρητικο΄ς της εικόνας στο Βυζάντιο είναι ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός με τους περίφημους τρεις λόγους του "Προς τους διαβάλλοντας τας αγίας εικόνας". Από την εποχή, όμως, των Τριών Ιεραρχών μέχρι τον 7ο αιώνα, που έζησε ο Δαμασκηνός, οι απόψεις των πρώτων ήταν εκείνες, στις οποίες στηρίζοντας οι εκκλησιαστικοί ζωγράφοι της πρωτοβυζαντινής περιόδου, για να διαμορφώσουν σύστημα εικονογραφικό και παράδοση, που αποτέλεσαν, άλλωστε, και το στόχο των εικονομάχων. [...]

Η Αναγέννηση εκδηλώθηκε αρχικά στην Ιταλία, αλλά σύντομα οι ιδέες της και οι καλλιτεχνικές της καινοτομίες διαθόδηκαν στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Το βιβλίο των Πήτερ και Λίντα Μάρεϋ, ξεκινώντας από τη Φλορεντία και τη Φλάνδρα των αρχών του 15ου αιώνα, καλύπτει όλο το φάσμα των εξελίξεων, τόσο στην τέχνη της Ιταλίας όσο και σ' εκείνη της βόρειας Ευρώπης, ως τις αρχές του 16ου αιώνα.

Η πηγή γράφει, ζωγραφίζει, τον Νάρκισσο· η γραφή όμως, και η ζωγραφική, την πηγή και τα του Ναρκίσσου πάντα. Ένα βιβλίο με αφετηρία τον Νάρκισσο, αυτόν που ο θεωρητικός της αναγεννησιακής ζωγραφικής, ο Alberti, αποκαλούσε "πρώτο ευρετή της ζωγραφικής". Ένα βιβλίο για την περιπέτεια του ματιού, που είναι πάντοτε και περιπέτεια της ψυχής μας, όπως αυτή καθρεφτίζεται στον λόγο της ψυχανάλυσης, στον μύθο για τον Νάρκισσο, την Βαυβώ και την Γοργώ, και στον λόγο της τέχνης για τον εαυτό της και τον κόσμο. Η αλληλουχία ανάμεσα στην σκηνή του θεάτρου, της ζωγραφικής και του ψυχικο...

Η Καστρησίου είναι μια άξια δασκάλα τέχνης για παιδιά. Βλέπει όπως τα παιδιά με τα μάτια της ψυχής της, «καταφέρνει να γίνει παιδί», όπως ομολογεί η ίδια, σε «αναζήτηση του παιδικού πολιτισμού». Κατ’ ουσίαν αυτοβιογραφείται και εξομολογείται στο βιβλίο της. Εκθέτοντας όσα συμβαίνουν στους νεαρούς μαθητές της, προβάλλει ταυτόχρονα τα προσωπικά παιδικά της βιώματα και το προσωπικό της πιστεύω στην τέχνη, τη ζωή και τον πολιτισμό γενικά. Τα παιδιά από την πλευρά τους τη βοήθησαν με τον τρόπο τους να κατανοήσει ως ένα βαθμό και τον ίδιο της τον εαυτό, να ολοκληρωθεί ως προσωπικ...

Η όραση έρχεται πριν από τις λέξεις. Το παιδί κοιτάζει και αναγνωρίζει πριν μπορέσει να μιλήσει. Αλλά υπάρχει επίσης και μια άλλη έννοια με την οποία η όραση έρχεται πριν από τις λέξεις. Είναι η όραση που εγκαθιδρύει τη θέση μας στον περιβάλλοντα κόσμο: εξηγούμε αυτό τον κόσμο με λέξεις, αλλά οι λέξεις δεν μπορούν ποτέ να ανατρέψουν το γεγονός ότι περιβαλλόμαστε από αυτόν. Η σχέση ανάμεσα σ' αυτό που βλέπουμε και σ' αυτό που γνωρίζουμε δεν είναι ποτέ ξεκαθαρισμένη. Κάθε βράδυ βλέπουμε τον ήλιο να δύει.

Ποια φανερή σχέση μπορεί να έχουν οι αρχαίοι ζωγράφοι Απελλής και Πρωτογένης μ' έναν καλλιτέχνη της εποχής του Λαυρεντίου του Μεγαλοπρεπούς, και τούτοι πάλι μ' έναν πίνακα του Βαν Γκογκ, που πουλιέται σε αστρονομικά ποσά σε μια αίθουσα δημοπρασιών του οίκου Σόθμπυ; Η θεματική των κειμένων, που συστεγάζονται σ' αυτό τον τόμο, υπόσχεται στον αναγνώστη ένα μακρύ φανταστικό ταξίδι, όπου, εντούτοις, δεν κινδυνεύει να πλανηθεί και να χαθεί. Μια κοινή αναζήτηση, ένας κοινός προβληματισμός διατρέχει τα κείμενα, υψώνοντας σ' όλη τη διαδρομή σηματωρούς και δείκτες πορείας, που διευκο...

Η λογοκρισία και η συστηματική και αντιπαθητική καλλιέργεια της περιττής ελευθερίας είναι πράγματα ύποπτα και αποκρουστικά. Και ο πιο ασήμαντος άνθρωπος καταλαβαίνει πως δεν έχουν καμιά σχέση με το αγνό και φρικτό μυστήριο της ζωής. Αν την πάρουμε, παρά τα τόσα βάσανά της, σαν ένα δώρο θεϊκό. Δεν με φοβίζει η ελευθερία ή η τολμηρότης ή ο πειραματισμός, με τρομάζει η αναισθησία και αυτού του είδους η contection και η τυποποίηση ενός πράγματος, που έπρεπε να είχε κρατήσει την αιχμηρότητα της διαλεκτικής. Πριν από τον πόλεμο, πολλοί νοστάλγησαν τη βαρβαρότητα, σχεδόν σαν μέ...

Όταν πρωτοκυκλοφόρησε, το 1962, το βιβλίο της Γκραίη χαιρετίστηκε σαν "εντυπωσιακή συμβολή στις γνώσεις μας για ένα από τα πιο γοητευτικά και τυλιγμένα σε μυστήριο επεισόδια στην ιστορία της μοντέρνας τέχνης". Ακόμα και σήμερα όμως, παρά το γεγονός ότι οι γνώσεις και οι πληροφορίες μας για τη "ρωσική πρωτοπορία" έχουν έκτοτε εμπλουτιστεί σημαντικά, το έργο της Γκραίη εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται σαν το αναντικατάστατο βοήθημα για τη γνωριμία και κατανόηση μιας τόσο λίγο γνωστής στη Δύση περιόδου της ρωσικής και σοβιετικής τέχνης. Οι 277 εικόνες, οι 315 υποσημειώσεις που έ...

Η αναβίωση του ενδιαφέροντος για το Νταντά που παρατηρείται στις μέρες μας δεν είναι τυχαία. Το Νταντά υπήρξε όχι μόνο μια συναρπαστική περιπέτεια στο πεδίο της καλλιτεχνικής δημιουργίας γενικά, αλλά και ένα βασικό για την κατανόηση των εξελίξεων στην τέχνη του 20ού αιώνα κίνημα. Όχι μόνο ο Σουρρεαλισμός αλλά και κινήματα του πολύ πρόσφατου παρελθόντος, όπως η Ποπ Αρτ, ο Υπερ-ρεαλισμός, κ.ά., οφείλουν πάρα πολλά στους πειραματισμούς και τις αναζητήσεις των ντανταϊστών. Το βιβλίο του Ρίχτερ δεν είναι γραμμένο από κάποιον ψυχρό, αποστασιοποιημένο μελετητή αλλά από έναν από το...