Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αν οι κοινωνίες προσπαθούν να ελέγξουν την ετερότητα ορθώνοντας τείχη γύρω από εκείνους που ταυτίζονται μαζί της (πόλη των θυλάκων, γκέτο, θρησκευτικό άβατο, χώροι εγκλεισμού), τότε η αναθεώρηση της σχέσης μας με το χώρο, πέρα από τη μοντερνιστική ουτοπία και τον μεταμοντέρνο κυνισμό, μπορεί να επιτρέψει τη διάνοιξη περασμάτων προς την ετερότητα και διαφορετικών προοπτικών για την ανθρώπινη κοινωνία. Εμπνεόμενος από τους παραδειγματικούς μετέωρους χώρους της θεατρικής σκηνής και της συλλογικής μνήμης και διερευνώντας τους τρόπους με τους οποίους οι ανάγκες και τα όνειρα των...

Περιεχόμενα Τόμος Β΄ - Μαρξισμός και Εξελικτικισμός - Κριτικές παραλλαγές πάνω στην ανάλυση των κοινωνικών δομών: Στρουκτουραλισμός και Μαρξισμός - Το χρήμα και οι μορφές εκφετιχισμού του - Σχετικά με τον φαντασματικό χαρακτήρα των κοινωνικών σχέσεων

"Κανένας συγγραφέας της εποχής μας δεν έχει κάνει περισσότερα από τον Bronislaw Malinowski για να συνδέσει με κατανοητό τρόπο την πραγματικότητα του ανθρώπινου βίου με τις ψυχρές αφηρημένες έννοιες της επιστήμης. Τα έργα του αποτελούν έναν ανεκτίμητο σύνδεσμο μεταξύ της γνώσης της καθημερινότητας των απομακρυσμένων εξωτικών λαών και της θεωρητικής γνώσης που κατέχει η ανθρωπότητα. Το ταλέντο του Malinowski ήταν διπλό: ήταν προικισμένος με την ευφυΐα που συνήθως είναι χαρακτηριστική των καλλιτεχνών, και με την ικανότητα του επιστήμονα να παρατηρεί και να διακηρύττει αυτό...

Ο Geza Roheim (1891-1953), ούγγρος ψυχαναλυτής, μέλος του αρχικού φροϋδικού κύκλου και εκπαιδευμένος ανθρωπολόγος με σημαντικό επιτόπιο στην Αυστραλία, στη Μελανησία, στο Κέρας της Αφρικής και στην ιθαγενή Αμερική, ήταν ο άνθρωπος που θεμελίωσε ουσιαστικά την εθνοψυχανάλυση. Ανάμεσα στο γόνιμο θεωρητικό έργο του, άφησε πεθαίνοντας ένα μεγάλον όγκο αδημοσίευτου υλικού, περιλαμβανομένου ενός αριθμού χειρογράφων έτοιμων για δημοσίευση. Το πρώτο και σημαντικότερο από αυτά, επιμελημένο από τον συνεργάτη του Warner Muensterberger, εκδόθηκε αμέσως σχεδόν μετά τον θάνατό του με...

Αυτή η συναγωγή των εννέα άρθρων-εισηγήσεων ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί ξεπερασμένη ιστορικά ως προς ορισμένα σημεία, καθώς σήμερα, με τις νεότερες εξελίξεις και ωσμώσεις, ορισμένες από τις προτάσεις και επισημάνσεις θα θεωρούνταν εκτός τόπου και χρόνου. Για την ιστορία όμως της ελληνικής επιστήμης έπρεπε να εκδοθούν, αφενός για να παρουσιασθεί η εξέλιξη μέσα σε μια τεσσαρακονταετία των δίδυμων επιστημών λαογραφίας-ανθρωπολογίας κατά τον Michael Herzfeld, στην Ελλάδα, αφετέρου οι εγγενείς δυσκολίες τους. Οι επιστήμες λαογραφία και κοινωνική ανθρωπολογία δεν είναι ουσιαστικ...

Το βιβλίο του Μάρκου Ζαφειρόπουλου "Λακάν και Λεβί-Στρως ή η Επιστροφή στον Φρόυντ (1951- 1957)" παρουσιάζει και αναλύει τα σημαντικότερα κείμενα του Λακάν από το 1951 μέχρι το 1957, και επισημαίνει τις οφειλές του λακανικού εγχειρήματος στο έργο του Κλωντ Λεβί- Στρως. Κατά τον συγγραφέα, η επιστροφή του Λακάν στον Φρόυντ περνά από τον Λεβί-Στρως, τόσο σε σχέση με κομβικά θεωρητικά ζητήματα (η επικέντρωση στο συμβολικό πεδίο αναφοράς, η σύμπλεξη των τριών τάξεων -του φαντασιακού, του συμβολικού και του πραγματικού, η επινόηση του ονόματος του πατέρα) όσο και σε σχέση...

Η Κύπρος, το τρίτο σε μέγεθος νησί της Μεσογείου, αποτελεί το πεδίο της επιτόπιας εθνογραφικής έρευνας που περιγράφεται σε αυτό το ημερολόγιο. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά τα έτη 2002 έως 2010 τόσο στις ελεύθερες περιοχές όσο και στα κατεχόμενα. Το επίκεντρο ενδιαφέροντος εστιάζεται στους Μαρωνίτες, θρησκευτική και γλωσσική ομάδα με ζωή πολλών αιώνων στην Κύπρο και ζωτικό χώρο μέχρι την εισβολή του 1974 στα σημερινά κατεχόμενα εδάφη. Η αξία του ημερολογίου έγκειται στην εθνογραφική παρουσίαση της κυπριακής κοινωνίας σε δεδομένες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες και στην...

Τα άρθρα του τόμου αποτελούν προϊόν των εργασιών μιας ομάδας λειτουργεί συλλογικά με τη μορφή εργαστηρίου και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της "Κριτικής διεπιστημονικότητας" με εκδόσεις σε ετήσια βάση. Επιδίωξη της ομάδας είναι να συμβάλει στη διεξαγωγή ενός κριτικού διαλόγου ανάμεσα στους διάφορους κλάδους της γνώσης, που θα έχει ως αποτέλεσμα όχι απλώς την ανταλλαγή ιδεών και μεθόδων αλλά την αναθεώρηση των επιστημών και των μεταξύ τους σχέσεων σε ένα νέο πλαίσιο οργάνωσης και εποπτείας όπου κεντρικός άξονας θα είναι ο άνθρωπος. Η παραπάνω προσπάθεια δεν είναι κάτι το ουτοπικ...

Tα άρθρα που περιλαμβάνονται στον τόμο αποτελούν προϊόν μιας ομάδας η οποία λειτουργεί συλλογικά με τη μορφή εργαστηρίου και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της "κριτικής διεπιστημονικότητας" με εκδόσεις σε ετήσια βάση. Επιδίωξη της ομάδας είναι να συμβάλει στη διεξαγωγή ενός κριτικού διαλόγου ανάμεσα στους διάφορους κλάδους της γνώσης, που θα έχει ως αποτέλεσμα όχι απλώς την ανταλλαγή ιδεών και μεθόδων αλλά και την αναθεώρηση των επιστημών και των μεταξύ τους σχέσεων σε ένα νέο πλαίσιο οργάνωσης και εποπτείας όπου κεντρικός άξονας θα είναι ο άνθρωπος. Η παραπάνω προσπάθεια δεν εί...

Η έμμισθη οικιακή εργασία, καθώς έρχεται πλέον στο κέντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος, συνιστά κορυφαία γνωστική και πολιτική πρόκληση. Εργασία κατεξοχήν γένους θηλυκού, είναι συνήθως θεσμικά άτυπη και περιθωριακή και κατά συνέπεια ρευστή και επισφαλής -ιδιαίτερα όταν ασκείται στην πιο εξατομικευμένη της εκδοχή από μετανάστριες. Ταυτόχρονα, καθώς συχνά καλύπτεται από το προστατευτικό κέλυφος του "νοικοκυριού", που την φυσικοποιεί μαζί με όλες τις υπόλοιπες δραστηριότητές του, γίνεται αόρατη, ασαφής ως προς το ακριβές της περιεχόμενο για την εργαζόμενη και δυσανάγνωστη για τ...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μικρή συμβολή στη συζήτηση που συνεχίζεται για το παρελθόν, το παρόν και -κυρίως- το μέλλον της Λαογραφίας, σε εποχή μάλιστα καθόλου ευνοϊκή γι' αυτήν. Οι μέχρι σήμερα "βεβαιότητές" της, εκείνες που την κατέστησαν "εθνική" επιστήμη (παραπέμποντας ταυτόχρονα σ' ένα "βεβαρημένο" παρελθόν) βρίσκονται σε σαφή υποχώρηση, μπροστά στην εμφανέστατη πολιτιστική ρευστότητα και ποικιλομορφία των ημερών μας αλλά και την αμφισβήτηση της φυλετικής-εθνικής "καθαρότητας" (με ό,τι αυτό συνεπάγεται). Την ίδια στιγμή αυξάνονται οι απόψεις περί "ολοκλήρωσης του ιστορικο...

"Λίγες διδασκαλίες παρέμειναν τόσο εσωτερικές ενώ συνάμα άσκησαν τόσο βαθιά επιρροή όσο εκείνη του Marcel Mauss. Μόνο όσοι γνώρισαν και άκουσαν τον Mauss μπορούν να αποτιμήσουν το χρέος τους απέναντί του και να εκτιμήσουν πλήρως τη γόνιμη σκέψη του· μια σκέψη πυκνή και γι' αυτό ενίοτε αδιαπέραστη, γεμάτη όμως αναλαμπές, με περιστροφικά διαβήματα που έμοιαζαν με εκτροπές τη στιγμή ακριβώς που η πιο απροσδόκητη διαδρομή οδηγούσε στην καρδιά του προβλήματος. Η επίδραση του Mauss δεν περιορίστηκε μόνο στους εθνογράφους, μηδενός εξαιρουμένου, αλλά επεκτάθηκε τόσο στους γλωσσολόγ...

Χρησιμοποιώντας ζωντανά παραδείγματα από την προσωπική ερευνητική τους εργασία στην Ινδονησία και το Μεξικό, ο John Monaghan και ο Peter Just επιτρέπουν στον αναγνώστη να καταλάβει τι ακριβώς είναι η επιτόπια ανθρωπολογική έρευνα, η οποία αποτελεί και την ειδοποιό διαφορά της ανθρωπολογίας από τις υπόλοιπες κοινωνικές επιστήμες. Παράλληλα, αναλύουν εύληπτα και με ακρίβεια καίρια ερωτήματα, τα οποία απασχόλησαν τους ανθρωπολόγους από την εμφάνιση του κλάδου έως τις ημέρες μας.

Το βιβλίο αυτό είναι κατεξοχήν "διδακτικό", είτε με την έννοια ότι προορίζεται ή προσφέρεται για διδασκαλία, είτε με την έννοια ότι είναι ικανό να διδάσκει. Η μεθοδική και συστηματική εμπειρική μελέτη της κοινωνικής ανθρωπολογίας, με αφετηρία την αρχαία ελληνική μυθολογία του εστιακού-ερμιακού συστήματος, ξετυλίγει τα συνδετικά στοιχεία της οικιακής οικονομίας και οικολογίας με την κοινωνική ανθρωπολογία. Περιγράφει την έκταση του αντικειμένου και τη διαχρονική του εξέλιξη, με ικανή θεμελίωση-τεκμηρίωση, βασισμένη στη διεθνή βιβλιογραφία. Συσχετίζει την κοινωνική ανθρωπολογ...

Αυτοί οι λαοί -οι Εσκιμώοι, οι Αυστραλοί Αβορίγινες, οι Αφρικανοί Βουσμάνοι και άλλες παρόμοιες πληθυσμιακές ομάδες- αντιπροσωπεύουν την παλαιότερη και ίσως πιο επιτυχημένη περίπτωση ανθρώπινης προσαρμογής. Μέχρι και 12.000 χρόνια πριν, ολόκληρη σχεδόν η ανθρωπότητα ζούσε με αυτόν τον τρόπο. Τους τελευταίους αιώνες, οι κυνηγοί έχουν οπισθοχωρήσει άρον άρον ενόψει του οδοστρωτήρα της νεοτερικότητας. Ο ενθουσιασμός, όμως, για τους κυνηγετικούς λαούς και τον τρόπο ζωής τους παραμένει ισχυρός. Οι κυνηγοί-συλλέκτες στέκονται στην αντίπερα όχθη της πολυπληθούς αστικής ζωής, όπως...

Μια ενδιαφέρουσα "συνάντηση", της κοινωνικής ψυχιατρικής με την κοινωνική ανθρωπολογία. Η έννοια της κοινότητας αποτέλεσε το θεωρητικό υπόβαθρο, όχι μόνο ως θεσμική οντότητα αλλά και κοινωνική και ανθρωπολογική, που πρόσφερε τη δυνατότητα για τη μελέτη θεμάτων προσέγγισης των δύο επιστημονικών χώρων. Το "υλικό" του βιβλίου προβάλλει τη διαφορετικότητα στην περιγραφή και κατανόηση φαινομένων, όπως η υγεία και η ψυχική υγεία, η ασθένεια και η ψυχική νόσος, η προκατάληψη και η κουλτούρα. Η πραγματοποίηση του σύγχρονου και ριζοσπαστικού στην εποχή του (1988) σχεδίου ψ...

Το εθνογραφικό αυτό ημερολόγιο διαφέρει σημαντικά από τα δύο προηγούμενα για πολλούς λόγους. Ο κυριότερος είναι ότι, ενώ τα προηγούμενα είχαν τη μορφή ταξιδιωτικών κειμένων, λόγω της ολιγοήμερης παραμονής μου στα χωριά και της συνεχούς μετακίνησής μου, τώρα πρόκειται για μια εθνογραφική, ουσιαστικά κοινωνικο-ανθρωπολογική επιτόπια έρευνα διάρκειας με συμμετοχική παρατήρηση στον ίδιο τόπο, το νησί της Κέας. Γιατί όμως αποφάσισα να κάνω αυτή την έρευνα με αυτόν τον τρόπο και στο συγκεκριμένο νησί; Αρχικά ήθελα, οπωσδήποτε να πραγματοποιήσω μια επιτόπια εθνογραφική έρευνα κ...