Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το σώμα βρίσκεται στο επίκεντρο ποικίλων διαφορετικών και αντιφατικών μεταξύ τους θεωρήσεων. Τα κείμενα του τόμου επιχειρούν να αναδείξουν την ασαφή και αβέβαιη διάσταση του σώματος, την ιστορική, την κοινωνική και πολιτισμική του σημασιοδότηση, την κοινωνική του τοποθέτηση, αξιολόγηση και ιεράρχηση, την πειθάρχησή του σε μηχανισμούς ρύθμισης αλλά και την εναντίωσή του στις κοινωνικές επιταγές.

Τις σκολιές οδούς της ανθρώπινης μοίρας καταυγάζει καθοδηγητικά η δάδα του Προμηθέα. Γυιός της Μεγάλης Μάννας, της Γαίας, "ποικιλόβουλος και αιολομήτις", πατέρας-πλάστης των ανθρώπων από πηλό και φωτιά με τη βοήθεια της Αθηνάς που προσέδωσε το πνεύμα στους γιους του, "νηπείους όντας το πριν", οι οποίοι "βλέποντες έβλεπον μάτην και κλύοντες ουκ ήκουον", τους "έθηκεν έννους και φρενών εκηβόλους". Τους έφερε ακόμα τη φωτιά, δάσκαλος κάθε τέχνης, τους δίδαξε την καλλιέργεια της γης και τη ζεύξη των βοδιών, την εξημέρωση των ζώων και των αλόγων, την εξόρυξη των μετάλλων (χρυσο...

Οι Σαρακατσάνοι. Ποιμένες-νομάδες στην Ελλάδα και στον ευρύτερο χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Μια ποιμενική κοινωνία. Ο τίτλος αναγγέλει ήδη το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου. Πρόκειται για μια μελέτη μιας από τις μορφές της παραδοσιακής ζωής, ο αριθμός των οποίων λιγοστεύει ταχύτατα κάτω από την επίδραση αυτού που αποκαλείται "πρόοδος"! Η μελέτη αυτή, που άρχισε εδώ και μερικά χρόνια, εκπονήθηκε κάτω από το πρίσμα της κοινωνιολογίας, αλλά και της κοινωνικής και πολιτιστικής ανθρωπολογίας και διαμορφώθηκε σύμφωνα με τη συνδυασμένη προβληματική της. [...] (από την εισαγωγή...

Αφετηρία της μελέτης αποτέλεσε μια παλαιότερη εργασία η οποία και δεν δημοσιεύθηκε ποτέ. Αντικείμενό της ήταν η εντόπιση, η περιγραφή, η ερμηνεία και η κατανόηση των αρνητικών αντιδράσεων των παραδοσιακών αγροτών της Δυτικής Θεσσαλίας, των Καραγκούνηδων, μπροστά στην προσπάθεια των κρατικών φορέων και των φορέων κοινής ωφελείας κυρίως, για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας τους (γεωργικο-κτηνοτροφική εκμετάλλευση) και του τρόπου της ζωής τους. Ειδικώτερα, των αντιδράσεών τους εκείνων που βύθιζαν τις ρίζες τους στις παραδοσιακές, μεταφυσικού χαρακτήρα, δοξασίες τους και των ο...

[...] Από το 1453 ως το 1821 το Γένος αναδιπλώνεται και οδεύει προς τα πεπρωμένα του. Αν οι χρονολογίες αυτές οριοθετούν, έστω συμβατικά, την αρχή και το τέλος της πορείας, χρέος μεγάλο είναι για την κατανόηση και την εξήγησή της, τόσο της ίδιας όσο και της κατάληξής της, ο καθορισμός και η μελέτη των σταθμών από τους οποίους πέρασε. Ιδιαίτερα του τελευταίου, της κορυφαίας δηλαδή περιόδου, από τις αρχές του ΙΗ αιώνα ως την επανάσταση, που παρασκεύασε ουσιαστικά κι έδωσε τελικά στο Γένος την ελευθερία. Έτσι αντικείμενο των γραμμών που ακολουθούν είναι η μελέτη της περιόδου...

[...] Την στιγμή αυτή η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε πλήρη πορεία. Προς τη Δημοκρατία, την οικονομική της ανάπτυξη, την εσωτερική της αναδιοργάνωση, τους νέους ορίζοντες που επιβάλλουν οι καιροί. Για ποιους όμως "νέους καιρούς" πρόκειται; Προς ποια κατεύθυνση πρέπει να οδεύσει η ελληνική κοινωνία; Ποιες είναι οι νέες ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν; Πρέπει ν' αναγνωρισθεί ότι τους τελευταίους καιρούς η ελληνική κοινωνία έχει αποδοθεί σε μια προσπάθεια να οργανώσει ένα σύγχρονο μέλλον για τον εαυτό της. Πρόκειται για μια κοινωνία σε πλήρη εξέλιξη, με μορφή υπό διαμό...

[...] Για τους Έλληνες, τέσσερες κύριες σταθερές, και άλλες μικρότερες αλλά εξίσου σημαντικές, προσδιόρισαν τη γένεση και τη διαμόρφωση της δικής τους βιόσφαιρας. Της πολιτιστικής. Η θάλασσα, τα βουνά, η ιδέα της Ελευθερίας, η πίστη στη Μεγάλη Μάνα. Και βέβαια η γλώσσα. Η επιρροή τους δεν υπήρξε ομοιόμορφη και ισοδύναμη στα διάφορα στάδια της ελληνικής ιστορίας, χωρίς να παύσει να είναι συνεχώς παρούσα. Ήταν μεταβαλλόμενη αλλά πάντα αισθητή. Οι γραμμές αυτές επεχείρησαν να την εντοπίσουν ή να την αξιολογήσουν, στα ανεβοκατεβάσματα της πορείας των Ελλήνων. Ελπίζεται ότι κά...

Η γέννηση, η εφηβεία, η μύηση, ο αρραβώνας, ο γάμος, ο θάνατος και άλλες ατομικές ή ομαδικές μεταβάσεις και αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων, όπως ο ενθρονισμός, η μετεγκατάσταση, αλλά και οι αλλαγές των εποχών, του έτους συνοδεύονται από συγκεκριμένες τελετουργίες. Ο Arnold van Gennep πρώτος επισήμανε ότι οι τελετουργίες αυτές, αν και διαφέρουν στις λεπτομέρειές τους από πολιτισμό σε πολιτισμό, είναι οικουμενικές και υπακούουν στο ίδιο τριαδικό συντακτικό σχήμα: αποχωρισμός, μεθοριακότητα και ενσωμάτωση. Ο van Gennep αναλύει και συγκρίνει τον τρόπο με τον οποίο οι τελετουργίες...

Οι ανθρώπινοι τρόποι της συγγένειας είναι πραγματικά άπειροι. Πέρα από τις γενεαλογικές σχέσεις (που κι αυτές μπορεί να ορίζονται ποικιλότροπα), συγγένεια μπορεί να δημιουργεί η υιοθεσία ή η μετενσάρκωση, η συγκατοίκηση ή η συνωνυμία, η αδελφοποίηση ή η αγχιστεία, το μοίρασμα της τροφής ή μια ιστορία κοινής μετανάστευσης. Μπορεί κάποιος να είναι συγγενής με κάποιον άλλο επειδή γεννήθηκαν την ίδια μέρα, επειδή τηρούν τα ίδια ταμπού, ή ακόμα επειδή επιβίωσαν μαζί από κάποια περιπέτεια στον ωκεανό ή στους πάγους. Μπροστά σ' αυτή την ατέλειωτη ποικιλία, ορισμένοι έφτασαν στο συ...

Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς ποιος ο λόγος για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Γιατί ο συγγραφέας επιχείρησε μια καινούργια ανάλυση του δώρου, του ρόλου που αυτό ασκεί στην παραγωγή και αναπαραγωγή των κοινωνικών δεσμών, της μεταβαλλόμενης θέσης και σημασίας του στις διαφορετικές μορφές κοινωνίας που είτε συνυπάρχουν, στον πλανήτη μας στις μέρες μας, είτε διαδέχτηκαν η μια την άλλη στο πέρασμα του χρόνου; Διότι το δώρο υπάρχει παντού, έστω κι αν δεν είναι παντού το ίδιο. Όμως, και η συγγένεια υπάρχει παντού, όπως και η θρησκεία και η πολιτική. Γιατί λοιπόν το δώρο; Ποιος...

Το γενεόγραμμα είναι η απεικόνιση ενός οικογενειακού δέντρου, όπου αναγράφονται πληροφορίες σχετικά με τα μέλη της οικογένειας και τις σχέσεις τους για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών γενεών, έτσι όπως το αντιλαμβάνονται και το βιώνουν ένα ή περισσότερα μέλη της οικογένειας. Συνιστά λοιπόν, έναν χάρτη από τον οποίο ο ειδικός μπορεί ανά πάσα στιγμή να αντλήσει πληροφορίες σχετικά με την οικογένεια που χαρτογραφείται. Το γενεόγραμμα, μέσω της καταγραφής προσωπικών αφηγήσεων και της γενικότερης πληροφόρησης που παρέχει, δεν αποτελεί μόνο σημαντικό μέσο θεραπευτικής παρέ...

Ποια είναι η λειτουργία και το νόημα του δώρου; Πρόκειται για μια ανιδιοτελή κι αυθόρμητη πράξη, για ένα μονοσήμαντο θεσμό; Στη συγκριτική αυτή μελέτη ο Μαρσέλ Μως, ανιχνεύοντας τις παραλλαγές αυτού του θεσμού στις διάφορες «πρωτόγονες» κι αρχαϊκές κοινωνίες, επισημαίνει την ύπαρξη ενός λογικά διατεταγμένου συστήματος επικοινωνίας. Παράλληλα εισάγει στην ανθρωπολογική θεωρία την έννοια του «ολικού Κοινωνικού φαινομένου»: Την έννοια του πολυδιάστατου κοινωνικού φαινομένου που είναι ταυτόχρονα οικονομικό, νομικό, ηθικό, θρησκευτικό, μυθολογικό και αισθητικό.

Παρά τον υπότιτλο, που περιορίζει την αλλαγή του χαρακτήρα στον Αμερικανό, το κλασικό βιβλίο του Ρήσμαν αναλύει ουσιαστικά τον σύγχρονο άνθρωπο, όπου κι αν ζει. Έχει επηρεάσει πολλούς μεγάλους στοχαστές της Ευρώπης και έχει σφραγίσει την κοινωνιολογική σκέψη από τη δεκαετία του 1950 και μετά. Μελετά τους ανθρώπους που ήταν στραμμένοι στην παράδοση, τους ανθρώπους που ήταν εστιασμένοι στον εαυτό τους και στις επιδόσεις τους, τους σύγχρονους ανθρώπους που είναι στραμμένοι στους άλλους.

Όταν λέμε ότι ένα παιδί μοιάζει στον πατέρα του, ενώ ένα άλλο μοιάζει στη μητέρα του, εκφέρουμε άραγε μια κρίση αντικειμενική ή υποκειμενική; Το βιβλίο αυτό εξετάζει την κοινωνική γένεση των κρίσεων σχετικά με την οικογενειακή ομοιότητα. Στην ελληνική Κάρπαθο θεωρείται πάντα ότι η πρωτότοκη κόρη μοιάζει στον πατέρα της και ο πρωτότοκος γιος στη μητέρα του. Όμως στα νησιά Τρόμπριαντ της Μελανησίας όλα τα παιδιά μοιάζουν στον πατέρα και κανένα στη μητέρα. Στους Κατσίν της Βιρμανίας αντίθετα θεωρείται πως όλα τα παιδιά μοιάζουν στη μητέρα τους. Στο νησί Ντζέρμπα της Τυνησία...

Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει τη θεωρία των τύπων θρησκευτικότητας, η οποία θεωρείται σήμερα ως η σημαντικότερη και περιεκτικότερη θεωρία στον χώρο της γνωσιακής μελέτης της θρησκείας. Αναπτύχθηκε στον χώρο της κοινωνικής ανθρωπολογίας, ωστόσο η βάση της είναι διεπιστημονική, καλύπτοντας τόσο τις ψυχολογικές όσο και τις κοινωνικές πτυχές της μετάδοσης των θρησκευτικών αντιλήψεων. Στηρίζεται σε δεδομένα και αρχές από τα πεδία της ανθρωπολογίας, της εθνογραφίας, της ιστορίας, της αρχαιολογίας, καθώς και της ψυχολογίας, της βιολογίας, της νευρολογίας, κ.ο.κ. Έτσι, παρουσιάζει ενδ...

Η έκδοση αυτή συνενώνει για πρώτη φορά σ' έναν τόμο δύο σημαντικά κείμενα του Λεβί-Στρος, που σε πρώτο επίπεδο σηματοδοτούν τη στράτευση του μεγάλου στοχαστή στη μάχη κατά των ρατσιστικών προκαταλήψεων, καθώς δημοσιεύτηκαν αρχικά και τα δύο υπό την αιγίδα της Ουνέσκο. Το πρώτο είναι το γνωστό και πολλές φορές δημοσιευμένο "Φυλή και Ιστορία" του 1952. Το δεύτερο είναι το άγνωστο για μεγάλο χρονικό διάστημα "Φυλή και Πολιτισμός" του 1971. Το κείμενο αυτό φαίνεται να τραβάει την προσοχή μετά τη δημοσίευσή του στο πλαίσιο της συλλογής Le regard eloigne το 1983. Και τότε όμως μ...