Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Οι μελέτες που περιέχονται στο συλλογικό αυτό τόμο εξετάζουν από διάφορες πλευρές τις σχέσεις των φύλων. Ταυτόχρονα, παρουσιάζουν το νέο πρίσμα της ανθρωπολογικής προσέγγισης. Με το πρίσμα αυτό φωτίζεται η κοινωνική δυναμική και προβάλλονται η ετερογένεια και οι αντιθέσεις αντί της ομοιογένειας, η διαδικασία αντί της ουσίας, η κοινωνική κατασκευή των φύλων αντί του βιολογικού ντετερμινισμού, η εξάρτησή τους από την κοινωνική οργάνωση και ο ρόλος τους στην ανέλιξη των σχέσεων δύναμης. Από την άποψη αυτή, προσφέρει ένα θεωρητικό υπόβαθρο στην πολιτική του γυναικείου ζητ...

Η συγγένεια, ήδη από το 19ο αιώνα, στάθηκε αφετηριακό σημείο για τη συγκρότηση της ίδιας της επιστήμης της ανθρωπολογίας. Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα οι διαμάχες αναφορικά με τη φύση και τη λειτουργία της συγγένειας αποτυπώνουν τους κραδασμούς, τις θεωρητικές ανακατατάξεις και τις ανατροπές στο εσωτερικό της επιστήμης αυτής. Σήμερα, οι θεωρητικές συζητήσεις για τη συγγένεια αποτελούν αντικείμενο ανανεωμένου ενδιαφέροντος καθώς, όπως αποδεικνύεται, μπορούν να προσφέρουν απαντήσεις σε ένα από τα κυριότερα αιτήματα της εποχής μας, που είναι η κατανόηση του "Άλλου", όπως κι...

Η συγγένεια, ήδη από τον 19ο αιώνα, στάθηκε αφετηριακό σημείο για τη συγκρότηση της ίδιας της επιστήμης της ανθρωπολογίας. Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα οι διαμάχες αναφορικά με τη φύση και τη λειτουργία της συγγένειας αποτυπώνουν τους κραδασμούς, τις θεωρητικές ανακατατάξεις και τις ανατροπές στο εσωτερικό της επιστήμης αυτής. Σήμερα, οι θεωρητικές συζητήσεις για τη συγγένεια αποτελούν αντικείμενο ανανεωμένου ενδιαφέροντος, καθώς, όπως αποδεικνύεται, μπορούν να προσφέρουν απαντήσεις σε ένα από τα κυριότερα αιτήματα της εποχής μας, που είναι η κατανόηση του "Άλλου", όπως...

Ο τόμος προτείνει μια διαφορετική ερευνητική και διδακτική προσέγγιση της ανθρωπολογίας. Η κυρίαρχη θέση είναι πως η εθνογραφία μπορεί να αποτελέσει μια μορφή βιωματικής μάθησης και συγχρόνως μέθοδο καλύτερης κατανόησης της επιστήμης. Η ανθρωπολογία, έτσι, μπορεί να συμβάλει στην κατάρτιση των μελλοντικών εκπαιδευτικών και να παρέμβει σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία. "[...] Με τον τρόπο αυτό, σταδιακά, όπως είναι φυσικό, αλλά συχνά και με την ορμή που χαρίζει η "αποκαλυπτική γνώση", οι μικροί καχύποπτοι θύτες της εθνογραφίας άρχισαν να...

Το βιβλίο αυτό μπορεί να θεωρηθεί το κύκνειο άσμα του μεγάλου βρετανού ανθρωπολόγου και αφρικανιστή Victor Turner (1920-1983), συγγραφέα "κλασικών" της ανθρωπολογικής βιβλιογραφίας όπως "Το δάσος των συμβόλων" (1967) και "Η τελετουργική διαδικασία" (1969). Έχοντας ερευνήσει εξονυχιστικά στο παρελθόν την τελετουργία (και όχι μόνο στις παραδοσιακές, φυλετικές της μορφές), εδώ επιχειρεί το αντίστροφο δρομολόγιο από εκείνο πολλών οραματιστών και δημιουργών του μοντέρνου θεάτρου: εκεί που αυτοί αναζητούν την προϊστορία της τέχνης τους στις θαμμένες της τελετουργικές ρίζες, ο Tur...

Αν και σχετικά όψιμα, έχει πια συνειδητοποιηθεί ότι η κατανόηση του φύλου αποτελεί παράγοντα ουσιώδους σημασίας για την ερμηνεία ενός μουσικού πολιτισμού. Παρότι όμως αρκετές εργασίες επικεντρώθηκαν στη διερεύνηση της αμφίδρομης σχέσης ανάμεσα στην ιδεολογία μιας κοινωνίας για τα φύλα και στη μουσική σκέψη και πρακτική, στον ελλαδικό χώρο δεν υπήρξε μέχρι πρόσφατα το ανάλογο ενδιαφέρον. Αυτός ο τόμος θέτει σχετικά ερωτήματα, προσεγγίζοντας την παραδοσιακή μουσική, τον χορό και το τραγούδι ως συμβολικούς τόπους όπου οι ταυτότητες του φύλου όχι μόνο αναπαρίστανται, αλλά κα...

Αν και εκφωνήθηκαν με απόσταση άνω του μισού αιώνα μεταξύ τους, οι δύο διαλέξεις που συγκεντρώνονται στο παρόν βιβλίο απηχούν η μία την άλλη: διαγράφουν έναν ευρύ κύκλο, τον κύκλο του δημόσιου λόγου του διασημότερου Γάλλου ανθρωπολόγου. Η πρώτη διάλεξη εκφωνείται ενώπιον των στελεχών της CGT και φέρει τον τίτλο "Μια επαναστατική επιστήμη: η εθνογραφία". Έχοντας διαγράψει μια μακρά πορεία ως μέλος του σοσιαλιστικού κόμματος, ο Λεβί-Στρως στρέφει πλέον το ενδιαφέρον του στη ζωή των εξωτικών, πρωτόγονων, εξαθλιωμένων, παραμελημένων εκείνων λαών που κατοικούν στις παρυφές τη...

Μπορεί η έκρηξη διαφορετικών φαινομένων πολιτικής, στρατιωτικής και ρητορικής βίας, όπως η πυρηνική απειλή, οι αλληλοσπαραγμοί στον αραβικό κόσμο και η άνοδος του ξενοφοβικού λαϊκισμού, να αναχθεί πειστικά σε ένα συνεκτικό ερμηνευτικό σχήμα και να εξηγηθεί επαρκώς; Τι οδήγησε στη σημερινή βαθιά κρίση νομιμοποίησης της διεθνιστικής και ανοιχτής πολιτικής των θεσμών του δυτικού κόσμου και γιατί οι μεγάλες Εκκλησίες, μέχρι προσφάτως κεντρικοί πυλώνες προάσπισης της ειρήνης και της κοινωνικής ευαισθησίας, αποτελούν συστηματικό στόχο των κοινωνιών που προασπίζονται ακριβώς τις ί...

Μετά από μια μακρά περίοδο, στη διάρκεια της οποίας η επιβίωση του ανθρώπου στηριζόταν αποκλειστικά στο κυνήγι και στην τροφοσυλλογή, σημειώθηκε μια αποφασιστική καμπή στην ανθρώπινη ιστορία με την εμφάνιση των πρώτων μόνιμα εγκατεστημένων σε χωριά κοινοτήτων και, στη συνέχεια, με την εμφάνιση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας: δύο νέων τρόπων παραγωγής που θα επικρατήσουν ως θεμέλια των σύγχρονων δικών μας κοινωνιών. Η συγκεκριμένη μετάλλαξη, η οποία ονομάστηκε Nεολιθική Επανάσταση, συνέβη για πρώτη φορά στην Εγγύς Ανατολή. Στην παρούσα μελέτη για την προέλευση της γεωργί...

Αναλύοντας τα ιστορικά τεκμήρια που έχουν σωθεί από τον χώρο του Αιγαίου, αυτά που δείχνουν τους ανθρώπους να συναλλάσσονται, να πωλούν ή να αγοράζουν, να παντρεύονται, να χωρίζουν ή να συντάσσουν τη διαθήκη τους, έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε ότι μας είναι γνωστό και το νόημα που ως υποκείμενα απέδιδαν στις πράξεις τους· κυρίως φανταζόμαστε ότι για τους ανθρώπους αυτούς ο κόσμος ήταν ένας κόσμος σταθερών νοημάτων και αμετακίνητων σημασιών, με σαφείς αναλογίες και περιγεγραμμένες αντιστοιχίες ανάμεσα στα κληρονομημένα συμβολικά συστήματα και τους τρόπους της δράσης. [...]

Στο βιβλίο αυτό η συγγραφέας συγκεντρώνει τα συμπεράσματα στα οποία έχει καταλήξει έπειτα από πολύχρονη ενασχόληση με τις θεωρίες που εξετάζουν τις έννοιες του χώρου και του τόπου. Το βασικότερο συμπέρασμα είναι πως ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τις συγκεκριμένες έννοιες επηρεάζει δύο κύριους τομείς της ανθρώπινης ζωής με τους οποίους οι τελευταίες σχετίζονται άμεσα: την καθημερινότητα και την πολιτική. Έτσι, ο τρόπος που φανταζόμαστε το χώρο επηρεάζει αφενός το πώς κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας και τη συνύπαρξή μας με τους άλλους, και αφετέρου το πώς αντιμετωπίζουμε πο...

Η παρούσα μελέτη υιοθετεί τη σκοπιά της κοινωνικής ανθρωπολογίας, μελετά τις συμπεριφορές, κοινωνικές δράσεις και αξιακές επιλογές μίας συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας «μεταναστών» από την πρώην Σοβιετική Ένωση, 16 έως 30 ετών, και αναφέρεται στο πεδίο του «κοινωνικού», δηλαδή των κοινωνικών δράσεων. Πρόκειται για μια έρευνα στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, αλλά και σε ορισμένες μικρότερες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας. Η μελέτη εστιάζει σε μια σειρά από ζητήματα που άπτονται της σχέσης των νεαρών συνομιλητών μου με την Ελλάδα, τη Ρωσία αλλά και την πρώην σοβιετική Δημοκ...

Ποιος μπορεί να παραγνωρίσει την σημασία της Ιστορίας; Το θέμα είναι ότι χωρίς Ιστορία δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εθνική συνείδηση και χωρίς εθνική συνείδηση δεν υπάρχει ούτε πρωτότυπη κουλτούρα ούτε πραγματικός πολιτισμός.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να διερευνήσει με τις αρχές και τις μεθόδους της λαογραφίας και των ευρύτερων ανθρωπολογικών σπουδών τους μετασχηματισμούς και τις αναπαραστάσεις του χώρου σε μια ορεινή κοινότητα, τη Δημητσάνα Αρκαδίας. Πρόκειται για μετασχηματισμούς που σχετίζονται κυρίως με την ανάδειξη του ορεινού, αλλά και ευρύτερα του αγροτικού, χώρου σε διάφορες μορφές μεταπαραγωγικής υπαίθρου. Η λαογραφία, αξιοποιώντας την πλούσια ερευνητική της παράδοση, τη γνώση και την εμπειρία που συσσώρευσε στο πέρασμα του χρόνου, αλλά και την όλο και πιο ώριμη συνομιλία της με τις ά...

Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται τρία λαογραφικά μελετήματα του συγγραφέα-πανεπιστημιακού καθηγητή, που σχετίζονται με τη Νομική Επιστήμη. Τα μελετήματα αυτά, κατά τον χρόνο της πρώτης δημοσίευσής τους, είχαν ευμενή υποδοχή από λαογράφους και νομικούς, με αποτέλεσμα να δεχθούν επαινετικές κρίσεις και πολλές βιβλιογραφικές αναφορές. Για τους παραπάνω λόγους, κρίθηκε σκόπιμο να δημοσιευθούν εδώ συγκεντρωτικά, για να είναι περισσότερο προσιτά σε αναγνώστες και σχετικούς ερευνητές. Με τη συγκεντρωτική αυτή αναδημοσίευση αποδεικνύεται ευκολότερα και η σχέση του Λαϊκού Πολιτισμού...

Αυτή η διεπιστημονική συλλογή δοκιμίων γραμμένων από επιφανείς ιστορικούς και ανθρωπολόγους εισάγει πρωτότυπες θεωρήσεις της ελληνικής ιστορίας και κοινωνίας, που αμφισβητούν τις συμβατικές ιδέες περί ελληνικού εθνικισμού και κοινωνικής ανάπτυξης. Ταυτόχρονα θίγουν ευρύτερα ζητήματα, κομβικά για την κατανόηση της σύγχρονης Ευρώπης, όπως η ανάδυση των εθνικών κρατών μέσα από τις αυτοκρατορίες, η σχέση μεταξύ οικογένειας και ιδεολογικών συγκρούσεων ή η συνεχιζόμενη παρουσία θρησκευτικών νοημάτων στην καθημερινή ζωή. Η Τζελίνα Χαρλαύτη και η Σοφία Λαΐου ερευνούν το ελληνόκτ...

Ένα έργο αναφοράς που σηματοδότησε την πορεία και την εξέλιξη της ανθρωπολογίας. "Όταν ο ανθρωπολόγος πιστεύει ότι κάνει ιστορία, κάνει το αντίθετο· και όταν φαντάζεται ότι δεν κάνει, τότε συμπεριφέρεται σαν καλός ιστορικός", σημειώνει ο κορυφαίος Γάλλος ανθρωπολόγος Claude Levi-Strauss (1908-2009) στην εισαγωγή της Δομικής Ανθρωπολογίας, του πιο αντιπροσωπευτικού έργου του, που κυκλοφόρησε το 1958. Σ' αυτή τη συλλογή δοκιμίων ο Levi-Strauss σκιαγραφεί το πεδίο της ανθρωπολογίας ως επιστήμης, παρουσιάζοντας αναλυτικά το μοντέλο του δομισμού στις ανθρωπολογικές έρευνες...

Ο θεσμός της μεταθανάτιας δωρεάς οργάνων σώματος στην Ελλάδα είναι γνωστός πλέον και συζητιέται θετικά. Ωστόσο το ποσοστό των εγγεγραμμένων δωρητών συνεχίζει να είναι το χαμηλότερο όλων των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι έλληνες πολίτες διστάζουν να δηλωθούν δωρητές μετά θάνατον από φόβο μήπως τους αφαιρέσουν τα όργανα πριν την ώρα τους. [...]

Ο θεσμός της μεταθανάτιας δωρεάς οργάνων σώματος στην Ελλάδα είναι γνωστός πλέον και συζητιέται θετικά. Ωστόσο το ποσοστό των εγγεγραμμένων δωρητών συνεχίζει να είναι το χαμηλότερο όλων των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι έλληνες πολίτες διστάζουν να δηλωθούν δωρητές μετά θάνατον από φόβο μήπως τους αφαιρέσουν τα όργανα πριν την ώρα τους. Τι κάνει τα λίγα σε αριθμό μέλη της κοινωνίας μας να αποδέχονται αυτό τον αιρετικό για τα ελληνικά δεδομένα θεσμό και να γίνονται κάτοχοι της κάρτας του δωρητή; Στην παρούσα μελέτη δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα κίνητρα που ώθησα...

Οι πρόσφατα εκτοπισμένοι πληθυσμοί της Ασίας και της Αφρικής και οι σθεναρές αντιστάσεις της Ευρώπης στην ετερότητα μας υπενθυμίζουν καθημερινά ότι ζούμε μια εποχή "φετιχισμού" των συνόρων. Παρά τη συνεχή μετατόπιση της ανθρωπολογίας προς την απεδαφοποιημένη έρευνα, το σύνορο θέτει επίμονα ζητήματα οριοθέτησης με συμβολικούς και οντολογικούς όρους. Αυτή η ανθρωπολογική μελέτη εστιάζει στο σύνορο. Επιλέγει όμως να μη στραφεί προς την κοφτερή, ωστόσο σχετική, αξία του "επίκαιρου", αλλά να δώσει βάρος στη "μεγάλη διάρκεια". Επιστρέφει λοιπόν τη ματιά στην αλβανική μετανάστευση...