Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Όπως στο αρχαίο θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα, μπροστά στους πολίτες, οι Κλασικοί κατά μας μιλούν για δημοκρατία, δημαγωγία, λαϊκισμό, επικοινωνία, τυραννία, ελευθερία του λόγου, ταυτότητα, ξενοφοβία, δικαιοσύνη, διαφθορά: με τους μύθους και τις ιστορίες, χωρίς καμία μυθοποίηση. Όλα αυτά που σήμερα αποτελούν πρόβλημα ή ανησυχία. Μέσα από ένα χωρίο, μια ιδέα, ένα σύνολο υποδειγματικών λέξεων, με τη σαφήνεια της παράστασης σε θέατρο και το κύρος της φιλολογίας οι αρχαίοι κλασικοί δρουν σε μια αλληλουχία από φωνές και μορφές που μας εξηγούν κάτι δικό μας από τη δική τους ειδι...

Το παρόν πόνημα επιχειρεί ακριβώς να φωτίσει και να καταγράψει τις συγκλίσεις και αποκλίσεις μεταξύ των δύο αυτών μεγάλων πολιτισμών, του αρχαίου Εβραϊκού και του αρχαίου Ελληνικού, που χάραξαν ανεξίτηλα την ιστορία του Δυτικού πολιτισμού.

Το παρόν βιβλίο αποτελεί αναθεωρημένη έκδοση της διδακτορικής διατριβής που εγκρίθηκε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών τον Ιούνιο του 2011 και εξετάζει τις αντιλήψεις που εξέφρασαν για το θέμα της αυτογνωσίας οι πυλώνες της αρχαίας φιλοσοφίας: οι Προσωκρατικοί και ο Πλάτων. Οι απόψεις αυτές προηγούνται και έπονται αντίστοιχα της σωκρατικής φιλοσοφίας που ανέδειξε σε κορωνίδα της φιλοσοφίας το "γνώθι σαυτόν", ένα αίτημα διαχρονικό και παγκόσμιο.

Η φύση της γνώσης, το εφικτό και ο ρόλος της αποτέλεσαν διαχρονικό ανθρώπινο προβληματισμό, με εξέχουσα εκπροσώπηση στον ετερογενή χώρο της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Ο παρών Τόμος περιλαμβάνει τα άρθρα που υποβλήθηκαν για τα Πρακτικά του 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου Επιστημολογίας του Συλλόγου Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας "συν Αθηνά", με τον τίτλο "Αναζητώντας τη χαμένη ενότητα της γνώσης", το οποίο πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2015 στην πόλη της Καβάλας, υπό την αιγίδα του Δήμου Καβάλας και τη στήριξη τοπικών φορέων. Με αφετηρία τη διαπίστωση και πρόθεση διαχείρισης του...

Η σκέψη του Ηρακλείτου εμφανίζεται στη ιστορία του ελληνικού στοχασμού ως ένα παράδοξο φαινόμενο, γιατί η δομή της είναι εξαιρετικά ιδιότυπη. Πρόκειται για μια πολύγραμμη εσωτερική γραφή που δεν κινείται μονοδιάστατα σε ευθείες γραμμές αλλά σε λοξές που πλέκονται μεταξύ τους και σχηματίζουν θυσάνους. Ο Πλάτων απεικονίζει τη σκέψη του φιλοσόφου ως μια βροχή από βέλη που εκτοξεύονται σαν από φαρέτρα. Ο Ηράκλειτος επιζητεί να εξερευνήσει το κρυμμένο βάθος των πραγμάτων και να μας μυήσει στην αλήθεια. Η σχέση του με την αλήθεια έχει ένα ξεχωριστό νόημα: η αλήθεια δεν κατοικεί σ...

Η βιωματική προσέγγιση της επικούρειας φιλοσοφίας. Η επικούρεια φιλοσοφία δεν είναι ένα ιστορικό φιλοσοφικό απολίθωμα αλλά μια φιλοσοφία που μπορεί να μεταφερθεί στο σήμερα, με τη χρήση κατάλληλων φιλοσοφικών εργαλείων, και να αποτελέσει ένα αξιόπιστο στήριγμα του σημερινού χαμένου στη μοναξιά και στα αδιέξοδα ανθρώπου. Τα πρότυπα αντλούνται, όχι από τη θεωρία αλλά από τις πράξεις του ιδρυτή αυτής της φιλοσοφίας, αυτού του ίδιου του Επίκουρου.

Μια φιλόδοξη προσπάθεια πλήρους ανασύστασης της Ηρακλείτειου φιλοσοφία, σε λόγο αφηγηματικό και βάση τα διασωθέντα αποσπάσματα. Είναι η αέναη ροή του Ηράκλειτου ένας ισοπεδωτικός οδοστρωτήρας που θέτει την ύπαρξη μας σε κινούμενη άμμο, τα σταθερά σημεία του μυαλού μας σε διαρκή αμφισβήτηση, που αναγκάζει την γνώση να αναιρέσει τον εαυτό της, εξανεμίζοντας κάθε έννοια βεβαιότητας και σιγουριάς και κάθε ελπίδα; Ή μήπως μας γεμίζει με την λυτρωτική ενατένιση ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος, μας οδηγεί στην περιπετειώδη σύμπλευση με έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται,...

Ο Ηράκλειτος, ένας από τους σημαντικότερους προσωκρατικούς φιλοσόφους, έζησε τον 5ο με 6ο π.Χ αιώνα στην Έφεσο της Ιωνίας. Τη φιλοσοφία του τη διατύπωσε στο σύγγραμμά του Περί Φύσεως, με χτυπητούς, σύντομους αφορισμούς, ώστε να μοιάζουν με χρησμούς. Είναι αρκετά δύσκολο να συλλάβουμε αυτό που σκεπτόταν ο Ηράκλειτος τη στιγμή που διατύπωνε τις σκέψεις του. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, είναι να προσπαθήσουμε να ξανασκεφτούμε τον στοχασμό του, να προσπαθήσουμε να τον παρουσιάσουμε ως "νόηση αποσπασματική μα αποτελειωμένη", διότι ο φιλόσοφος δεν θέλει να πειθαναγκάσει το πνεύμ...

Ευχαριστημένοι λοιπόν οι άνθρωποι και γεμάτοι σεβασμό που τρώνε ψωμί κάθε μέρα, όμως οι Επικούρειοι τολμούν να λένε ότι δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει η θεά Δήμητρα ή η κόρη της η Περσεφόνη ή ο Πλούτωνας. Για να μην πω, ότι ενώ απολαμβάνουν τη νύχτα και τη μέρα και τις εναλλαγές του έτους και των άστρων και της θάλασσας και της γης και τις αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων, αυτοί οι Επικούρειοι δεν συνέρχονται με τίποτα από αυτά. Αλλά ζητούν μόνο να ξεράσουν το πρόβλημά τους και αφού γυμνάσουν το στομάχι τους να πάνε στην τουαλέτα. Μα τί λένε άραγε; Και γιατί; Και προς ποιούς τα λ...

Η παρουσίασις αυτών των κειμένων αποτελεί το δέκατον τρίτον κατά σειρά Βιβλίον, εκ των λεχθέντων τον Αναστασίου Βαλαδώρου, πού κατά την διάρκεια του βίου του με αγάπη και αφοσίωση επραγματεύθηκε. Η δημοσίευσίς των αφ' ενός μεν έχει σκοπό την συγκέντρωση και διαφύλαξη, από τον τυχόν διασκορπισμό τους στην φθορά του χρόνου, και αφετέρου, μία προσφορά γι' αυτούς πού αναζητούν την πληρέστερη κατανόηση της αληθείας, του ποιητικού και δημιουργικού λόγου της αρχαίας Ελληνικής θρησκείας. Όπως στα προηγούμενα βιβλία, έτσι και σ' αυτό, ο φίλος αναγνώστης θα διαπιστώσει σιγά-σιγ...

Η κυρηναϊκή φιλοσοφία συνδέεται με δύο αρχαίες παραδόσεις: το σωκρατικό κίνημα και τον ελληνικό σκεπτικισμό. Στο σωκρατικό κίνημα ανήκει από ιστορική άποψη, καθώς αποτελεί μία από τις πολλές προσπάθειες των συντρόφων του Σωκράτη και των μαθητών τους να υιοθετήσουν τη σωκρατική ηθική θεώρηση και να μελετήσουν τις συνέπειες που απορρέουν από τις αρχές της διδασκαλίας του. Στη γνωσιολογία, υπάρχουν στενοί φιλοσοφικοί δεσμοί μεταξύ των Κυρηναϊκών και των Σκεπτικών, τόσο των Πυρρώνειων όσο και των Ακαδημαϊκών. Δεσμοί υφίστανται και με τη σύγχρονη φιλοσοφία, καθώς οι Κυρηναϊκο...

Με το δοκίμιο Ξανά ο Αριστοτέλης; ο Θεοδόσης Π. Τάσιος αποπειράται μια διαφορετική θεώρηση ποικίλων έργων του Σταγειρίτη φιλόσοφου, αποσπάσματα της οποίας είχαν δημοσιευθεί παλαιότερα. Δύο είναι τα κύρια θέματα που θίγονται στο συγκεκριμένο κείμενο: - Tο πρώτο αφορά στις διαπροσωπικές σχέσεις εν γένει και τον εντοπισμό των κοινών στοιχείων στην ηθική θεωρία του Αριστοτέλη, του Σωκράτη και του Επίκουρου. - Το δεύτερο έχει ως άξονα την επιστημονική ερμηνεία του έμψυχου και άψυχου Κόσμου από τον Έλληνα φιλόσοφο. Η έκδοση εμπλουτίζεται με εικαστικό υλικό που παραπέμπει...

Στόχος μου ήταν να μεταφέρω τα λόγια του Επίκουρου και των μαθητών του στον σημερινό άνθρωπο που συλλογάται ελεύθερα, στον επιστήμονα, στον μορφωμένο αλλά και στον απλό άνθρωπο που δεν αρκείται στη μιζέρια της καθημερινότητας και θέλει να ξεφύγει από το κοπάδι, αναζητώντας μια πνευματική όαση ευδαιμονίας. Αυτός είναι και ο λόγος που αντιδιαστέλλω στο βιβλίο αυτό την ζωή της αφροσύνης και της κενολογίας με την ζωή της φρόνησης και της επικούρειας φιλοσοφίας. Ο πυρήνας του βιβλίου, βέβαια, είναι οι γεμάτες σοφία γνώμες (δόξαι) του Επίκουρου και των οπαδών του. Ελπίζω οι φράσε...

Ο Πλάτωνας υπήρξε ο φιλόσοφος με τη μεγαλύτερη επίδραση στον φιλοσοφικό στοχασμό της ανθρωπότητας. Τίποτε δεν ήταν πια ίδιο στον κόσμο μετά από την πλατωνική φιλοσοφία, την πρωτοκαθεδρία της δικαιοσύνης, της σωφροσύνης και της ανδρείας και του έρωτα του Αγαθού, δηλαδή της Αρετής που κυβερνά την ανθρώπινη ανέλιξη. Δεν είναι παράξενο, που πέντε αιώνες μετά τον θάνατό του, η φιλοσοφία του ενέπνευσε αλλεπάλληλες γενεές φιλοσόφων που έδρασαν από τον τρίτο ως τον έβδομο μεταχριστιανικό αιώνα, των λεγάμενων Νεοπλατωνικών. Αυτή η αξιοθαύμαστη χορεία σκεπτόμενων λογίων επέκτεινε τη...

Στο βιβλίο αυτό ο Πλούταρχος μας επιφυλάσσει μία τεράστια και αναπάντεχη έκπληξη. Μας παραδίδει την ολοκληρωμένη μέθοδο διδασκαλίας του Επίκουρου, όπως την έχει διατυπώσει ο ίδιος, αντιγράφοντας τα δικά του λόγια, μέσα από τα δικά του βιβλία, που σήμερα θεωρούνται χαμένα. Αναφέρεται στην εξήγηση της μυστηριακής ρήσης "Λάβε βιώσας" για να μας αποδείξει ότι πρόκειται για έναν χρησμό του Απόλλωνα που συνδέεται με το "Γνώθι σαυτόν" και όπως κάθε χρησμός μπορεί να έχει δύο σημασίες, γύρω από τις οποίες περιστρέφεται ολόκληρο το νόημα της ζωή μας. Τί σημαίνει λοιπόν Λάθε Βι...

Ο φιλοσοφικός στοχασμός του Πλάτωνα ήταν στο επίκεντρο των αναζητήσεων των Ρώσων μελετητών και ερευνητών του κολοσσιαίας σημασίας φαινομένου της ρωσικής Φιλοσοφικής και Θεολογικής Αναγέννησης στο μεταίχμιο του 19ου και 20ού αιώνα. Ένας εκ των πρωταγωνιστών αυτού του δημιουργικού ρεύματος ήταν και ο Σέργιος Τρουμπετσκόι, μαθητής και φίλος του γενάρχη της ρωσικής θρησκευτικής φιλοσοφίας Βλαδίμηρου Σολοβιόφ, ο οποίος συνέχισε το έργο του και μας κληροδότησε σημαντικά κείμενα. Ανάμεσα σε αυτά είναι τα δύο δοκίμια που δημοσιεύονται στο παρόντα τόμο: "Ο Πρωταγόρας του Πλά...