Νεοελληνική ποίηση - Ερμηνεία και κριτική

Αλέξανδρος Μπάρας

Γαβριηλίδης (2004)

[...] Δεν θα χαρακτήριζα, παρ' όλα αυτά, τον Μπάρα ακραιφνή απαισιόδοξο, αρνητή του φαινομένου της ζωής που θέλει να ακυρώσει τα αίτια και τα αιτιατά του: αντίθετα, τον θεωρώ ορθόδοξο, στοχαστικό πραγματιστή. Ανήκει στην κατηγορία εκείνων των δημιουργών που έχουν το προνόμιο -αλλά και το βάρος- να θεωρούν τη συμφιλίωση με τον αρχέγονο γνόφο θεμελιώδη ποιητική εμπειρία. Γι' αυτό ακριβώς και το βιολογικό του τέλος δεν συνεπάγεται και το τέλος της ποίησής του: μας έρχεται, χωρίς να διστάζει, μας γνέφει, διακριτικά, από εκεί. (από την εισαγωγή του βιβλίου)

Ο Κ. Π. Καβάφης και η ρωσική ποίηση του "Αργυρού αιώνα"

Νάρκισσος (2004)

Η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη και η ρωσική ποίηση των αρχών του 20ού αιώνα προσφέρουν μια ακόμα μαρτυρία για τη συγγένεια των αυτόνομων και παράλληλων αναζητήσεων στην ενιαία κοίτη της ευρωπαϊκής πνευματικής εξέλιξης. Στις σελίδες του βιβλίου παρελαύνουν φημισμένοι άνθρωποι των ρωσικών γραμμάτων, φέρνοντας μαζί τους την αύρα εκείνης της ανεπανάληπτης περιόδου. Αντικείμενο μιας ειδικής συγκριτικής ανάλυσης με τον Καβάφη γίνονται έξι Ρώσοι ποιητές, που σχηματίζουν δύο ισχυρές τριάδες: α) Β. Μπριούσοφ, Μ. Κουζμίν (η παρουσία του εικονογραφείται με εννέα ποιήματά του σε απόδοση τ...

Εξ αγχιστείας

Γαβριηλίδης (2004)

[...] Θα πρέπει να επισημανθεί πως τα κριτικά κείμενα τα οποία έχουν συγκεντρωθεί εδώ, έχουν δημοσιευθεί είτε σε λογοτεχνικά περιοδικά, είτε σε ειδικές στήλες του ημερήσιου τύπου και ως εκ τούτου υπάκουαν, κάθε φορά, στις ανάλογες χωρικές απαιτήσεις, χωρίς όμως να αλλοιώνεται η ουσία τους λόγω της, τυχόν, μικρής τους έκτασης. Εκτός όμως από τα κείμενα που αφορούν ένα βιβλίο, υπάρχουν και εννιά μεγαλύτερης επιφάνειας, τα οποία χαρακτηρίζω ως δοκιμές και που, είτε κρίνουν τη συνολική παρουσία ενός ποιητή, είτε αφορούν ειδικότερες πλευρές της ποίησής του, είτε θίγουν κάποια γε...

Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει Καβάφη στο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρίκου

Άγρα (2004)

H παρούσα ηχογράφηση του Γιάννη Tσαρούχη να απαγγέλλει 22 ποιήματα του Kαβάφη έγινε τον Φεβρουάριο του 1972. O ζωγράφος έρχεται στην Eλλάδα από το Παρίσι, συναντά τον φίλο του Aνδρέα Eμπειρίκο και του ζητά ο ίδιος να τον ηχογραφήσει να απαγγέλλει τον αγαπημένο τους ποιητή. O Tσαρούχης διάβαζε σε φίλους ποιήματα του K.Π. Kαβάφη από τη δεκαετία του '50. Ήταν πάντα αναγνώσεις εξαιρετικής συγκίνησης και ευαισθησίας χωρίς θεατρινισμούς, με μεγάλη λιτότητα και βαθιά αίσθηση του εσωτερικού μέτρου. O παρών δίσμος αποτελεί την πρώτη επίσημη δημοσίευση από το "Aρχείο Hχογραφήσεων" τ...

Γιώργος Σεφέρης το ζύγιασμα της καλοσύνης

Μεσόγειος (2004)

Σήμερα "ο τόνος της φωνής του Σεφέρη" έχει καθιερωθεί ως ο τόνος ενός νηφάλιου και σταθερού ανθρωπιστικού ιδεώδους -εκείνου που εκφράζεται με τη σεφερική ποιητική φράση "το ζύγιασμα της καλοσύνης". Πρόκειται για το ιδεώδες μιας συνειδητής ουμανιστικής προσέγγισης στα ανθρώπινα, την οποία η ρωμιοσύνη, μοιρασμένη ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, εκόμισε στην ανθρωπότητα. Στο βιβλίο αυτό ο αναγνώστης θα βρει τις βασικές έννοιες που χαρακτηρίζουν τον ποιητικό στοχασμό του Σεφέρη, εκείνες της τραγικής αίσθησης, της αγωνίας για την πορεία της ανθρωπότητας μέσα από τη στήριξη ή την πα...

Ο προσωπικός μύθος

Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)

Όποιο νήμα και να πάρεις ξετυλίγοντας το μίτο της σαχτουρικής ποίησης, οδηγεί, πότε από φωτισμένα πότε από υπόγεια περάσματα, στις πρωταρχικές πηγές του προσωπικού μύθου, στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια και στην ερωτική απώλεια της "λησμονημένης". Στην εργασία αυτή διατρέχουμε αρχικά τη δαιδαλώδη διαδρομή του ποιητικού υποκειμένου που επιδιώκει την απόκρυψη, τη μεταμφίεση ή την απώθηση του ερωτικού λόγου. Εισχωρούμε σταδιακά στο λαβύρινθο των σαχτουρικών μεταμορφώσεων και παρατηρούμε ειδικότερα τη σύνθεση του αποκαλυψιακού και δαιμονικού του κόσμου, μέσα στον οποίο άλλες φο...

Η υπέρβαση της ιστορίας στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη

Ελληνικά Γράμματα (2004)

Το βιβλίο αυτό θέτει ως στόχο τη διερεύνηση και την ερμηνευτική κατανόηση των ιδεών του Οδυσσέα Ελύτη, στο πεζό και ποιητικό του έργο, που αφορούν στην "υπέρβαση" της ιστορίας. Δηλαδή η υπόθεση εργασίας, για την τεκμηρίωση της οποίας επινοήθηκε η παρούσα διατριβή, έχει ως εξής: στο συνολικό έργο του Ελύτη υπόκειται μια ορισμένη αντίληψη για την "υπέρβαση" της ιστορίας που έχει καθοριστική λειτουργία στη συγκρότηση του ιδεολογικού ορίζοντα της ποίησης και της ποιητικής του. Πιο συγκεκριμένα, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει το παρελθόν, συλλαμβάνει το παρόν και στοχάζεται...

Η τέχνη της ανάγνωσης

Γαβριηλίδης (2004)

Τα κριτικά κείμενα του Βασίλη Στεριάδη γύρω από τη νεωτερική ποίηση φωτίζουν το πρόσωπό του από την άλλη πλευρά της σελήνης. Με ενάργεια και διεισδυτικότητα, αναλύει και ανακαλύπτει πτυχές σε κάθε περίπτωση ποιητή. Δεν πρέπει να δούμε τα κείμενα της κριτικής του Στεριάδη ξεχωριστά από την ποίησή του. Αυτός ο μοντέρνος στα άκρα, ο "περίεργος" καλλιτέχνης, εδώ σε αυτά τα κείμενα, είναι ένας ενδελεχής μελετητής του ποιητικού φαινομένου. Έχει άποψη και άξονες μελέτης. Συνήθως οι ποιητές στους οποίους εστιάζει τη ματιά του είναι αυτοί της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, και κυρίως...

153 και 1 ποιήματα

Εκάτη (2004)

Ο εκδοτικός μας οίκος εξέδωσε πρόσφατα τη σύνθετη και πρωτότυπη εργασία "153 και 1 ποιήματα - Καβάφης, καβαφική ποίηση και Απουάνοι" με εισαγωγή και επιμέλεια του αλεξανδρινού Παναγιώτη Καρματζού, φιλόλογου-συγγραφέα, όπου ο αναγνώστης ενημερώνεται, εκτός του ποιητικού έργου του Καβάφη, και για την κίνηση των Απουάνων. Η "λανθάνουσα" και αντικομφορμιστική αυτή κίνηση, έχοντας ως πρότυπο την αντίστοιχη ιταλική "οι φίλοι της Άπουας", αποτέλεσε με την εκτύπωση του σπανιότατου εντύπου "Τέχνη και Ρουτίνα, φυλλάδα πρώτη", όπως την χαρακτηρίζουν οι ίδιοι, το πρώτο ουσιαστικά μανι...

Γιάννης Π. Κουτσοχέρας, ο ποιητής της ευαισθησίας και των εποχών

Ίανθος (2004)

Η πνευματική πορεία ενός από τους μεγαλύτερους ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας, του Γιάννη Π. Κουτσοχέρα, περνά μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου το οποίο ανατέμνει τον πνευματικό του μόχθο και καταξιώνει τον δημιουργό σαν πνευματικό ταγό ενός αειθαλούς Έθνους του οποίου η πνευματικότητα και η ελληνικότητα βάλλονται στην εποχή μας. Δίπλα στον μεγάλο ποιητή, η Μούσα και συνοδοιπόρος του Λένα Στρέφη - Κουτσοχέρα, η οποία έσκυψε στην προετοιμασία αυτού του βιβλίου και το διαβάζει τώρα μαζί του στα "Επέκεινα" τα οποία προσδοκούσε μέσα από το όλο έργο του.

Η αμείλικτη ευεργεσία

Βιβλιόραμα (2004)

Σιωπή περικυκλώνει την ύπαρξη, ελλοχεύει στο βάθος της, απειλεί να την εξαφανίσει και ταυτοχρόνως την τροφοδοτεί. Το ίδιο ισχύει για τη σχέση της με τον ποιητικό λόγο ο οποίος υφίσταται καταλύοντάς την και την επικαλείται - επιζητεί, δηλαδή, την αυτοκατάλυσή του. Έτσι, η σιωπή βρίσκεται στο επίκεντρο όχι μόνο των υπαρξιακών προβληματισμών του Ρίτσου αλλά και της ποιητικής του. Άλλωστε συχνά ο ομιλητής ή ο πρωταγωνιστής των ποιημάτων ταυτίζεται με τον ποιητή, ενώ ρητή είναι και η χρήση των προσωπίδων.

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος για τον Διονύσιο Σολωμό

Οδός Πανός (2004)

Δυο λόγια O αγαπητός φίλος Διονύσης Στεργιούλας μου ζήτησε, υπό μορφήν συνεντεύξεως, να του μιλήσω για τις σχέσεις μου με τον Σολωμό ή μάλλον για την απασχόλησή μου με τον Σολωμό και για το μικρό έργο που απέρρευσε από αυτήν. Η εξομολόγησή μου εξελίχθηκε σε μια πρώτη μορφή συνεντεύξεως. Αργότερα μου ζήτησε και μια δεύτερη, υποβάλλοντάς μου διάφορες ερωτήσεις πάνω σε ποικίλα θέματα που προκαλεί στον αναγνώστη τόσο το σολωμικό έργο όσο και ο ίδιος ο Σολωμός. Δέχτηκα, για να μην του χαλάσω το χατίρι αλλά στις πιο πολλές ερωτήσεις του ένιωθα απροετοίμαστος ή ακατάλληλος...

Μανόλης Αναγνωστάκης

Γαβριηλίδης (2004)

Από τους ποιητές που για ουσιαστικούς, μεθοδολογικούς και χρηστικούς λόγους κατατάσσομε στην πρώτη μεταπολεμική γενιά, ο Μανόλης Αναγνωστάκης είναι ένας από τους ελάχιστους που δημοσιεύουν σε πρώιμη ηλικία ποιητική τους παραγωγή και ο μόνος που την εντάσσει στο έργο του χωρίς μεταγενέστερες προσθαφαιρέσεις ή διορθώσεις. Στα είκοσί του χρόνια, το 1945, δημοσιεύει και την πρώτη του συλλογή από 20 ποιήματα, γραμμένα από τα δεκαέξι έως τα δεκαεννιά του χρόνια. Επτά από αυτά τα ποιήματα έχουν στον τίτλο τους χρονικές σημάνσεις: "Χειμώνας 1942", "Απροσδιόριστη χρονολογία", "Θα '...

Χρυσόσκονη στα γένια του Μαγγελάνου. Εισαγωγή στον Νίκο Καββαδία

Άγρα (2004)

Λένε πως όταν ο Ιούλιος Βερν γνώρισε τον Αλέξανδρο Δουμά (πατέρα), αποφάσισε: "Ό,τι κάνει αυτός με την Ιστορία θα κάνω εγώ με τη Γεωγραφία". Κάπως ανάλογα αντιμετώπισε και ο Νίκος Καββαδίας τη γενιά του: Ό,τι έκαναν εκείνοι με τη Ρωμιοσύνη έκανε αυτός με τη θάλασσα. Ο Καββαδίας, έτσι κι αλλιώς δεν αποπειράθηκε να καταγράψει πουθενά ναυτική (ή πολιτική) ηθογραφία, ούτε να περιγράψει βάσανα και καημούς. Το ταξίδι στο έργο του είναι το αυτονόητο -και τελικά αναμενόμενο- σκηνικό. Το πλοίο είναι το ονειρώδες αφροδίσιο σώμα, το νερό η πλήρης ερωτική φαντασίωση. Η δράση είναι μι...

Από την επίγεια αβεβαιότητα στη συμπαντική απραξία

Γαβριηλίδης (2004)

Πέρα από κάθε διάθεση κατηγοριοποίησης ή αντίρρησης σε όσα έχουν ειπωθεί ή γραφεί μέχρι τώρα για τον Ηλία Κεφάλα, η ποίησή του -αλλά και το πεζογραφικό έργο του- δεν εντάσσονται στη γενιά του, δεν χωράνε, θα λέγαμε λαϊκότερα. Πρόκειται για γραφή σαφώς ιδιότυπη, ώριμη πρόωρα -από το προοιμιακό ήδη παρουσίασμά της-, αυστηρά προσωπική και συνάμα συνθετικά και απροκάλυπτα ανθρωποκεντρική. Γιατί, σε τελευταία ανάλυση, τη δική του Αποκάλυψη επαγγέλεται ή προοιωνίζεται ο ποιητής, αποκάλυψη ασαφή, απερίγραπτη, ασύλληπτη, με τα κοινά μέτρα. Θα περιδιαβούμε στη χρονική τους αλληλου...

Σολωμός

Γαβριηλίδης (2004)

Αυτά τα κείμενα έχουν λησμονηθεί. Από εποχή σε εποχή, αναφορές και επανεκδόσεις τα θυμίζουν· εδώ επανεκδίδονται μαζί. Αποφασίσαμε την φωτογραφική αναπαραγωγή για να κρατήσουμε την ιδιογραφία των κειμένων στην ορθογραφία και τυπογραφία των. Ο αναγνώστης δεν πρέπει να στηριχθεί μόνο στα κατά εποχές συμπεράσματα σχολιαστών και υποσημειωσεογράφων που θλίβουν την πνοή του ακεραίου κειμένου και της χειρονομίας του. Αυτά τα κείμενα, μικρά, λίγα, έχουν κάτι από την αιωνιότητα της Ελληνικής Γλώσσας. Με το πρώτο κείμενο του Στάη αρχίζει η σοβαρή μελέτη του Σολωμού και ίσως και η ν...

Ακροατής οριζόντων

Γαβριηλίδης (2004)

Αυτή η έκδοση έχει πρόθεση να γνωρίσει τον Ορέστη Αλεξάκη στους νεότερους αναγνώστες. Περιλαμβάνει τέσσερα κείμενα γραμμένα για τον ποιητή που έτσι όπως παρατίθενται δίνουν μια πλήρη εικόνα του έργου του και συμπληρώνεται με την εργοβιογραφία του Ορέστη Αλεξάκη. Παρότι τα περισσότερα κείμενα ήταν γραμμένα στο πολυτονικό σύστημα, με ευθύνη του εκδοτικού οίκου χρησιμοποιήθηκε το μονοτονικό, πιστεύοντας πως η έκδοση καθίσταται φιλικότερη σ' αυτούς τους νεότερους αναγνώστες στους οποίους και κυρίως απευθύνεται. Περιλαμβάνει τα δοκίμια: - Νατάσα Κεσμέτη, "Ο λυρικός λίθος το...

Ορέστης Λάσκος

Γαβριηλίδης (2004)
Συνολικά Βιβλία 902
243.186 Βιβλία
122.585 Συντελεστές
4.631 Εκδότες
Με την υποστήριξη του ΒιβλιοNet και του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου