Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το αφιερωμένο στον Καβάφη τεύχος του περιοδικού "Ο Κύκλος", που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1932, θεωρείται "σημαντικός σταθμός στην καβαφική βιβλιογραφία και πρώτο ουσιαστικό αφιέρωμα στον Αλεξανδρινό". Είχαν προηγηθεί σχετικά κείμενα δημοσιευμένα σε πλήθος περιοδικών και εφημερίδων και δύο άλλα εκτενή αφιερώματα: στο γαλλόφωνο περιοδικό του Καΐρου "La Semaine Egyptienne" (1929) και στη "Νέα Τέχνη" του Μάριου Βαϊάνου (1924), που ήταν χρονολογικά το πρώτο μεγάλο αφιέρωμα στον ποιητή. Το αφιέρωμα της "Νέας Τέχνης", παρά τις δεκάδες συνεργασίες ηχηρών ονομάτων και τα πολλά ε...

Στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη οι κατοπτρισμοί περιέχουν έναν ολόκληρο κόσμο: πλούσιο, ποικίλο, κάποτε ανησυχητικό, πάντοτε όμως γόνιμα ερεθιστικό για τη φαντασία μας. Και, όπως επιμένει ο ποιητής, "είναι η απουσία της φαντασίας που μεταβάλλει τον άνθρωπο σε ανάπηρο της πραγματικότητας". Οι υδάτινες επιφάνειες καθρεφτίζουν τον ουρανό και την ξηρά· ο κάτω κόσμος και ο ουρανός αλληλοκατοπτρίζονται· η θάλασσα και η ξηρά εισδύουν η μία στην άλλη· τα όρια, οριζόντια και κάθετα, καταλύονται· η κατάδυση προς το βυθό είναι μαζί και μια ανάδυση προς τους εφτά ουρανούς· οι φίλοι γίνοντα...

"Πολλοί ποιηταί είναι μόνον ποιηταί. [...] Εγώ είμαι ποιητής ιστορικός. Ποτέ μου δεν θα μπορούσα να γράψω μυθιστόρημα ή θέατρον· αλλ' αισθάνομαι μέσα μου 125 φωνές να με λέγουν ότι θα μπορούσα να γράψω ιστορίαν", εξομολογείται ο ποιητής. Κι από την αγάπη του ποιητή για την Ιστορία και την ενασχόλησή του με τις ιστορικές καταγραφές γεννιούνται και τα "Ιουλιανά", όπως συνήθως αποκαλούνται τα δώδεκα ποιήματά του που αναφέρονται στον αυτοκράτορα Ιουλιανό. Αυτή τη "συνάντηση" του Καβάφη με τον Ιουλιανό πραγματεύεται το βιβλίο, με τα δεδομένα των ιστορικών πηγών να πλαισιώνουν το...

Ο Ανδρέας Κάλβος αντιμετωπίστηκε στο παρελθόν ως εθνικός ποιητής, ωστόσο για δεκαετίες αγνοήθηκαν τόσο τα ιταλικά του έργα όσο και η πνευματική του διαμόρφωση. Σήμερα ξέρουμε ότι ο Κάλβος δεν ήταν εξαρχής ένας Έλληνας ποιητής και ότι η ποίηση ήταν μόνο μια πλευρά της πνευματικής δραστηριότητας ενός ανθρώπου των γραμμάτων που επιδίωκε να συμμετέχει στον δημόσιο χώρο με τρόπο πολιτικό και ήθελε επίμονα, ως το τέλος και με όποιο τίμημα, να ζήσει από τα γράμματα. Τι μπορεί λοιπόν να σημαίνει σήμερα η παραδοχή ότι ο Κάλβος είναι ποιητής "υψηλός"; Είναι ανάγκη να προχωρήσουμε...

Το θαύμα του ποιητικού έργου του Κ. Π. Καβάφη επαληθεύει την άποψη: ότι "η ασθένεια ορισμένων οστράκων δημιουργεί τα μαργαριτάρια", γιατί πραγματικά η δομή του ψυχισμού του Καβάφη πέρασε, λόγω λαθεμένης στάσης της μάνας του που τον ήθελε κορίτσι, στη σεξουαλική του ιδιαιτερότητα. Ο ίδιος εξομολογείται την αστόχαστη στάση της μάνας του: "Το έργον των θεών διακόπτομεν εμείς, / τα βιαστικά κι άπειρα όντα της στιγμής" (Κ. Π. Καβάφη, Ποιήματα, Διακοπή, εκδ. Ίκαρος 1958, σ. 16). Πέρα όμως από την καθήλωση του ψυχισμού του σ’ ένα πρωτογενές ανεξέλικτο ναρκισσιστικό στάδιο, ο πο...

Το βιβλίο αυτό δεν είναι αισθητική μελέτη· μήτε απόπειρα μιας ακόμη βιογραφίας του Καβάφη. Είναι προπαντός έρευνα· μια προσπάθεια να σκιαγραφηθεί η ιστορία της Αιγύπτου και πιο πολύ η ιστορία του Ελληνισμού της Αλεξάντρειας, από το 19ο ως τις αρχές του 20ου αιώνα, για να φανούν οι σχέσεις του έργου του ποιητή με την πραγματικότητα του καιρού του. Αν είχε γίνει νωρίτερα από κάποιον άλλο, θα είχαμε, νομίζω, σήμερα μια πιο σωστή και πιο ολοκληρωμένη εξήγηση του φαινομένου Καβάφης. Όπως ήταν επόμενο, η έρευνα, στην πορεία της, ξεκαθαρίζει κάμποσα σκοτεινά ή παρανοημένα βιογρ...

Η ποίηση του Καβάφη, όσο αντιστέκεται σθεναρά σε κατηγοριοποιήσεις, κανόνες και γενικεύσεις, άλλο τόσο προσαρμόζεται, με πρωτεϊκή ευελιξία, σε ερμηνευτικά σχήματα και θεωρίες, βυθίζοντας αέναα τους αναγνώστες της σε παλαιά και καινούργια διλήμματα. Η παρούσα μελέτη συνομιλεί με την παλαιότερη, αλλά και την πιο πρόσφατη καβαφική βιβλιογραφία, αναθερμαίνοντας τη συζήτηση με θέμα τις επιδράσεις που καθόρισαν και διαμόρφωσαν την ποιητική ιδιοσυγκρασία του Αλεξανδρινού. Μέσω των θεωρητικών και ιστορικών προσεγγίσεων, η λογοτεχνία της Παρακμής, έτσι όπως διαμορφώνεται στη Γαλλία...

Η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη και η ρωσική ποίηση των αρχών του 20ού αιώνα προσφέρουν μια ακόμα μαρτυρία για τη συγγένεια των αυτόνομων και παράλληλων αναζητήσεων στην ενιαία κοίτη της ευρωπαϊκής πνευματικής εξέλιξης. Στις σελίδες του βιβλίου παρελαύνουν φημισμένοι άνθρωποι των ρωσικών γραμμάτων, φέρνοντας μαζί τους την αύρα εκείνης της ανεπανάληπτης περιόδου. Αντικείμενο μιας ειδικής συγκριτικής ανάλυσης με τον Καβάφη γίνονται έξι Ρώσοι ποιητές, που σχηματίζουν δύο ισχυρές τριάδες: α) Β. Μπριούσοφ, Μ. Κουζμίν (η παρουσία του εικονογραφείται με εννέα ποιήματά του σε απόδοση τ...

Από το Καβαφικό έργο, δεν απουσιάζει ο Θεός. Εκλείπει, όμως, το όνομά του. Στους στίχους του Αλεξανδρινού, συναντάμε ολόκληρη την ελληνική θεολογία, τόσο στην πολυθεϊστική της εκδοχή όσο και στη χριστιανική. Πουθενά, ο ποιητής δεν δογματίζει μήτε κηρύττει. Το θείο για τον Καβάφη είναι μέλος της συμπεριφοράς του ανθρώπου στην κοινωνία του με τη ζωή. Μερικές φορές, απαντά στην απόγνωση για να προσδώσει νόημα, ενώ, άλλοτε, σιωπά ερμητικά. Ενίοτε, το υπερβατικό ανθρωποποιείται, περιπλανώμενο στα σοκάκια των θνητών ή περιφέρεται αόρατα στα δώματα της ιστορίας. Σε κάθε περίπτωση,...

Παρόλο που και στο παρελθόν ασχολήθηκα με τον Κώστα Βάρναλη και το έργο του, έχοντας δημοσιεύσει σχετικά πονήματα, έκρινα σκόπιμο - φέτος που συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από το θάνατο του μεγάλου βορειοθρακιώτη δημιουργού,- να εκδώσω το παρόν έργο, φιλοδοξώντας να φωτίσω κάποιες πλευρές που στις μέρες μας έχουν επικαιρότητα - άρα συγ-κινούν περισσότερο το σύγχρονο αναγνώστη. Μια πρώτη πλευρά είναι η σχέση του με την πατρίδα του, τη Βόρεια Θράκη / Ανατολική Ρωμυλία. Δεύτερο στοιχείο είναι η σάτιρα και το χιούμορ του. Τέλος, θέλω να απαντήσω στο ερώτημα κατά πόσο είναι ε...

Ο χαρακτηρισμός του Παλαμά ως "ερωτικού", "ηδονικού", "σαρκολάτρη" ή "κολασμένου" ποιητή, προφανώς ξενίζει καθώς συγκρούεται με χρόνιες παραμορφώσεις και εμπεδωμένα στις σχολικές αίθουσες φιλολογικά στερεότυπα. Ωστόσο, αυτό που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση είναι ότι ο έρωτας -σαρκικός ή μετουσιωμένος- είναι διάχυτος σε όλη την έκταση του ποιητικού του έργου· τα ερωτικά του ποιήματα είναι, μάλιστα, περισσότερα από τα ποιήματα κάθε άλλης θεματικής κατηγορίας, ακόμη και από τα πατριδολατρικά του. Η ανθολόγηση στον ανά χείρας τόμο των ερωτικών ποιημάτων του Παλαμά σε χρονολογική...

Ο Αντρέας Κ. Φυλακτού, με το βιβλίο του "Ο Εμπειρίκος συνομιλεί με τον Σικελιανό: Συμβολή στη μελέτη των πηγών και της ποιητικής του Ανδρέα Εμπειρίκου", μελετάει τις λογοτεχνικές σχέσεις των δυο μεγάλων ποιητών όπως αυτές εκδηλώνονται μέσα στο έργο τους. Οι λυρικές, ιδίως, σχέσεις τους διερευνώνται συστηματικά για να φανερωθούν όχι μόνον ο λογοτεχνικός κρίκος που συνδέει τον Σικελιανό (των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα) με τον Εμπειρίκο αλλά και η σχέση ανάμεσα στην παλιότερη ή "παραδοσιακότερη" με την νεότερη και "νεοτερική" ελληνική ποίηση. Με την εργασία αυτή παρουσιά...