Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην πληθώρα των έργων, που κατακλύζουν με γοργούς ρυθμούς το ευρύτερο κοινό εν όψει των ολυμπιακών αγώνων στη χώρα μας, ένας υπομνηματικός λόγος δεν θα είχε πολλά να προσφέρει στον ανά χείρας μικρό κατάλογο. Το ότι με προθυμία, ωστόσο, θέλησα να το πράξω, οφείλεται στο θαυμασμό μου για το έργο του Μιχάλη Μακρουλάκη, για την τέχνη του. Τέχνη εικονική, που διαθέτει μια ξεχωριστή αίσθηση του πραγματικού, που μέσα στο συνήθως μικροσκοπικό κρύβει το μέγα, τέχνη που κεντά με ακρίβεια στεφάνια δάφνης και ελιάς, σέλινου και πεύκου, καρπούς και αρχαία κεραμικά σκεύη άφθαστης τελ...

Πόσα γνωρίζουμε, αλήθεια, για την καθημερινότητα των αρχαίων Ελλήνων, για θέματα μικρά αλλά σημαντικά της ζωής τους; Εν τέλει, η αρχαιογνωσία μας μάς έχει απαντήσει πώς οργανώνονταν οι νέοι ή πώς διαπαιδαγωγούνταν στην αρχαία Σπάρτη και στην Κρήτη; Υπήρχε πουθενά Συμβούλιο γυναικών, τι έγραψαν για το νερό, τι πίστευαν για το πνεύμα του Ολυμπισμού, ποια ήταν η σχέση της βυζαντινής ποίησης με την αρχαία τραγωδία, τι έκαναν οι χορηγοί, τι είπαν οι Δειπνοσοφιστές; Είκοσι πρωτότυπα δοκίμια γι' αυτά και για άλλα πολλά, προϊόντα έρευνας και επιστημονικής γνώσης.

Ο Θουκυδίδης, όπως προκύπτει από τα ενδιαφέροντα κείμενα αυτού του τόμου, παραμένει διαχρονικός όσο και επίκαιρος. Ο συγγραφέας αποκρυπτογραφεί μερικές άγνωστες πτυχές του έργου του μεγάλου ιστορικού, κάνοντάς μας κοινωνούς της μακρόχρονης έρευνάς του. Επίσης προσεγγίζει θέματα από την αρχαία ποίηση: τον Όμηρο, τη Σαπφώ, το αρχαίο δράμα (τραγωδία-κωμωδία). Και εμπλουτίζει τα κείμενά του με τοπωνύμια του Αιγαίου, με ιστορικά ζητήματα για την Αθήνα, τη Μακεδονία, τη Μεσσηνία, τη Σπάρτη και την Κρήτη, όπως και με τον Σωκράτη ως θέμα γλυπτικής, το θερινό ηλιοστάσιο και άλλα π...

Θέμα του βιβλίου είναι η ιστορία της αρχαίας Αθήνας, από το τέλος του 7ου ώς το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα: μια ιστορία που την συγκλονίζουν βίαιες ταραχές, από τη συνωμοσία του Κύλωνα, τις μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα και την τυραννίδα του Πεισίστρατου, ώς τον Πελοποννησιακό πόλεμο, τη μάχη της Χαιρώνειας και τα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του. Η συγγραφέας συνδυάζει και αξιοποιεί με θαυμαστή επιδεξιότητα έναν εξαιρετικό πλούτο τεκμηρίων κάθε είδους, ιστορικές και φιλολογικές πηγές, αρχαιολογικά ευρήματα. Στη διαπραγμάτευσή της δεν παραπέμπει απλώς στα αρχαία...

Οι πολιτισμοί της αρχαίας Κίνας και της αρχαίας Ελλάδας άσκησαν ανυπολόγιστη επιρροή στους μεταγενέστερους πολιτισμούς. Το βιβλίο "Η Σειρήνα και ο Σοφός" είναι μια συγκριτική μελέτη των ιδεών των σημαντικότερων συγγραφέων της αρχαίας Ελλάδας και της αρχαίας Κίνας, σχετικά με την έννοια της γνώσης και τον ενδεχόμενο διαχωρισμό της από αυτήν της σοφίας. Η μελέτη αυτή εξετάζει επιλεγμένα έργα ποίησης, ιστορίας και φιλοσοφίας από τον 8ο π.Χ. έως τον 2ο π.Χ. αιώνα περίπου, όπως η Οδύσσεια, η Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου του Θουκυδίδη, το Συμπόσιο του Πλάτωνα και από την ά...

Οι Έλληνες επινόησαν την πολιτική, καθώς και τους θεσμούς που θα επέτρεπαν τη λειτουργία της. Οι θεσμοί αυτοί αναπτύχθηκαν αρχικά μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, την Πόλη. Όμως, παρότι παντού συναντάμε Βουλή, συμβούλιο και άρχοντες, οι όροι πρόσβασης στο δικαίωμα του πολίτη και οι σχετικές εξουσίες των παραπάνω θεσμών δημιούργησαν δύο διαφορετικά πρότυπα: από τη μια πλευρά τη δημοκρατία, που φτάνει στην πλήρη ολοκλήρωσή της κατά τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. στην Αθήνα· από την άλλη, την ολιγαρχία, που παρουσιάζει αμέτρητες παραλλαγές, αλλά για την οποία αναφορά αποτελεί, ιδίω...

Η χθόνια μυστική λατρεία, η δημοφιλέστερη εκδοχή της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, αποκαλύπτει κεφαλαιώδεις όψεις της, παρά τις συστηματικές καταστροφές που υπέστησαν τα υπόγεια ιερά της. Οι μυστικές βραχογραφίες και τα σύμβολα ανθρωπόμορφων και ζωόμορφων υποχθόνιων θεών, που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα σε μη σταλακτιτικά αττικά άντρα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στις σελίδες αυτές. Παραλλαγμένες και, συνήθως, αθέατες μέσα στην αμορφία του φυσικού αναγλύφου των σπηλαιικών τοιχωμάτων, φανερώνονται μόνο από συγκεκριμένες οπτικές γωνίες, αποστάσεις και συνθήκες φωτισμού. [...]

Η ιστορία των αρχαιοελληνικών ηθών αποτελεί μια ζωντανή έκφραση της προσωπικής ζωής των προγόνων μας. Μέσα στη δική τους ηθική ανακαλύπτουμε και τους δικούς μας προβληματισμούς. Προσεγγίζοντας περισσότερο τον αρχαιοελληνικό τρόπο σκέψης, ίσως μπορέσουμε να ξεπεράσουμε και τα δικά μας εμπόδια βελτιώνοντας την θέση μας. Το μέλλον πάντα προδιαγράφεται απ' το παρελθόν. Πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας ευτυχή που έχουμε στην κατοχή μας το πιο ένδοξο πολιτιστικό παρελθόν που γνώρισε ποτέ ο κόσμος: Εκείνο της ηθικής της αρχαίας Ελλάδος!

Η έρευνα και η καταγραφή των παιχνιδιών που παίζονταν από τους αρχαίους Έλληνες και τους Βυζαντινούς μας επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις. Πρώτα πρώτα τη σημασία που είχε το παιχνίδι στην καθημερινή ζωή όχι μόνο των παιδιών αλλά και των ενηλίκων· ύστερα, την ποικιλία, την εφευρετικότητα, τη φαντασία που το διέκριναν και, πάνω απ' όλα, πόσα από τα παιχνίδια αυτά έφτασαν ως τις μέρες μας, τα παίξαμε και τα παίζουμε κι εμείς. Σκάκι, τάβλι, ζάρια, τρίλιζα, ντάμα, κούνια, τσέρκι, μπάλα, κούκλες έπαιζαν και οι πρόγονοί μας. Ερευνώντας πηγές 3.200 χρόνων καταγράφηκαν 150 παιχνίδια....

Το μέρος εκείνο της γραπτής επικοινωνίας που αφορά την πρόσληψη, δηλαδή η ανάγνωση, έχει αποτελέσει πρόσφατα αντικείμενο μελέτης από πολλές σκοπιές: της ρητορικής, της κοινωνιολογίας, της ιστορίας, της ψυχανάλυσης και φυσικά της ψυχογλωσσολογίας. Οι μελετητές της αρχαίας Ελλάδας, ωστόσο, έχουν δώσει έμφαση στην πράξη της γραφής, αναλύοντας τις σχέσεις της με την εξέλιξη του αρχαίου πολιτισμού. Το βιβλιογραφικό κενό έρχεται να καλύψει η παρούσα μελέτη, στην οποία φωτίζονται οι αντιλήψεις και οι πρακτικές που σχετίζονταν με την ανάγνωση της πρώτης αλφαβητικής γραφής, μια ανάγ...

Οι μελέτες για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό δίνουν συνήθως ιδιαίτερη έμφαση σε αντιθέσεις λ.χ. Έλληνες-βάρβαροι, ψυχή-σώμα, άντρας-γυναίκα. Η τελευταία αυτή αντίθεση είχε ιδιαίτερη σημασία σε έναν πολιτικό μηχανισμό που βασιζόταν στον αποκλεισμό των γυναικών και χαρακτηριζόταν από την προβολή προτύπων αρρενωπότητας και ανδρείας από τα οποία απουσίαζε κάθε θηλυκό στοιχείο. "Οι εμπειρίες του Τειρεσία" καταρρίπτουν αυτή την αντίληψη του απόλυτου διαχωρισμού, αναζητώντας τα σημεία εκείνα στα οποία συναντώνται η ανδρική ταυτότητα και το θηλυκό στοιχείο. Αντλώντας παραδείγματα α...

"Στον αναγνώστη που θα ανοίξει αυτό το βιβλίο, το πρόσωπο του Δαιδάλου θυμίζει ίσως πάνω απ' όλα τον φυλακισμένο της Κνωσού ο οποίος, συντροφιά με το γιο του Ίκαρο, επιχείρησε να εγκαταλείψει το Λαβύρινθο που εξελίχθηκε σε φυλακή. Ο Δαίδαλος επέτυχε αυτή τη γαμήλια πτήση του ανθρώπου, ελεύθερου επιτέλους από τη γνώση και ελεύθερου να πεθάνει σαν πουλί, για την οποία μιλάει ο Ρενέ Σαρ." Ο Δαίδαλος, εφευρέτης της αγαλματοποιίας, είναι συγχρόνως και ο ήρωας απίθανων ιστοριών, όπου το φανταστικό συμβαδίζει με το μελόδραμα. Σ' αυτό το συναρπαστικό βιβλίο -που έγινε κλασικό από...

Σ' αυτό το υπέροχο, γεμάτο σοφία βιβλίο, ο καθηγητής Ιωάννης Λουκάς, με λόγο άμεσο, συναρπαστικό και μυθιστορηματικό, μας προσκαλεί σε μια μοναδική περιήγηση στα μυστικά δρώμενα των Ιερών της Αττικής, αποκαλύπτοντας τις κλείδες της Γνώσης που ο καθένας μας καλείται να πραγματώσει.

Ο θρησκευτικός βίος πέρασε από αρκετές φάσεις, απορρίπτοντας λατρευτικές εκδηλώσεις, αλλά κυρίως απορροφώντας και αφομοιώνοντας άλλες. Στην πορεία του αυτή δημιουργήθηκαν λατρευτικά κέντρα. Στη διαδικασία εμπλέκονταν οι θεοί και οι θεές, που κάλυπταν τις περιβαλλοντικές συνθήκες, γίνονταν ταχυδρόμοι των εντολών του Δία, είχαν ιδιαίτερες σχέσεις με την πόλη, με τα προβλήματα των ανθρώπων. Μεταβολές υπήρξαν και στον τρόπο θυσίας, καθώς και τα θύματά τους, ήτοι το ζώο που θα θυσίαζαν, ο βωμός και τα άλλα σύνεργα, όπως είναι τα αγγεία με ορισμένο περιεχόμενο, που κάλυπταν τη...

Η Αρχαία Ελλάδα υπήρξε το κέντρο μιας μυστηριακής λατρείας που άνθισε από την πελασγική εποχή και προσέλκυσε αλλά και γαλούχησε ανθρώπους από όλα τα μέρη του πολιτισμένου κόσμου. Ο μυστηριακός πυρήνας των μυστηρίων δεν αποκαλύφθηκε ποτέ καθώς ίσχυε ο νόμος της σιγής. Ωστόσο, αντικείμενό τους ήταν να καθαίρουν τους ανθρώπους από τα αμαρτήματα που τυχόν είχαν διαπράξει και να τους εξασφαλίσουν μια καλύτερη τύχη στην παρούσα και στην άλλη ζωή.[...]

[...]Οι Έλληνες υπήρξαν σπουδαίοι και για τον λόγο ότι διαμόρφωσαν "μιαν εντελώς καινούρια αντίληψη για τον σκοπό της ανθρώπινης ζωής". Αποδεικνύοντας και αναπτύσσοντας την άποψη αυτή, ο H.D.F. Kitto διερευνά τη ζωή, τον πολιτισμό και την ιστορία της κλασικής Ελλάδας, προσδίδοντας στο θέμα του το πάθος, το πνεύμα και την οξυδέρκεια εκείνη που κατέστησαν αυτή τη σύντομη εισαγωγή ένα παγκοσμίου φήμης κλασικό έργο.[...]

Στην έκδοση: "Η Ιστορία της Βιβλιοθήκης στον Δυτικό Πολιτισμό", παρουσιάζονται σε πέντε εκτενή κεφάλαια, το χρονικό και οι λόγοι που οδήγησαν στην εξέλιξη των μικρών αρχειακών βιβλιοθηκών σε μνημειακές βιβλιοθήκες της ελληνιστικής εποχής. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για τα συστήματα γραφής της Εποχής του Χαλκού (3000 - 1100 π.Χ.) στον Μινωικό και Μυκηναϊκό Πολιτισμό - Ιερογλυφική, Γραμμική Α., Γραμμική Β., Κυπριώτικο Συλλαβάριο και Δίσκος της Φαιστού - , όπως, επίσης, και για τον τρόπο κατασκευής των πινακίδων γραφής και της αρχειοθέτησής τους. Στο δεύτερο κεφάλαιο κατ...

Συνήθως - κι αυτό συνέβαινε κυρίως κατά το παρελθόν - οι θεράποντες της επιστήμης της αρχαίας ελληνικής θρησκείας είχαν ως επίκεντρο των μελετών τους την Αθήνα. Η στροφή του ενδιαφέροντος των επιστημόνων προς την "περιφέρεια" του αρχαίου ελληνικού κόσμου έχει αποδειχθεί ότι ήταν αναγκαία και δικαιολογημένη. Ως "περιφέρεια" του ελληνικού κόσμου θα ήταν δυνατό να ορισθούν πολιτισμικά περιοχές γεωγραφικά απομακρυσμένες μεταξύ τους, όπου όμως εκδηλώθηκαν θρησκευτικά φαινόμενα, τα οποία, ενώ είχαν δεχθεί κυρίως επιδράσεις του "κέντρου" (Αθήνας) ή και άλλων γειτονικών ή μη περ...