Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην ανά χείρας εργασία επιχειρείται μια προσπάθεια σύγκρισης δύο εκ των μεγαλυτέρων πνευματικών δημιουργημάτων της ανθρώπινης διανόησης, του ελληνικού πολιτισμού και της χριστιανικής θρησκείας. Από τη σύγκριση αυτή θα καταδειχθεί αν και κατά πόσο τα δύο αυτά συστήματα δημιούργησαν, όπως λέγεται, μια νέα φιλοσοφική και πολιτισμική πραγματικότητα η οποία ονομάστηκε ελληνοχριστιανικός πολιτισμός. Περιέχονται οι ενότητες: - Αντί προλόγου - Εισαγωγή - Από τον Όμηρο ως τους τραγικούς - Θρησκευτικός και φιλοσοφικός άνθρωπος - Κλασική περίοδος: οι αντιλήψεις του Πλάτωνα γι...

Μια σημαντική συλλογή κλασικών κειμένων και έργων που κυκλοφορεί για πρώτη φορά σε ενιαία έκδοση στην Ελλάδα Κείμενα του Καρλ Μαρξ και του Φρίντριχ Ένγκελς στα οποία αναλύεται ο διαχρονικός ρόλος της θρησκείας και της Εκκλησίας στην ανθρώπινη κοινωνία και πώς η κριτική και η πάλη κατά της θρησκείας εντάσσονται στην πάλη για τη χειραφέτηση του ανθρώπου από μια κοινωνία που έχει ανάγκη από μια "αντεστραμμένη συνείδηση του κόσμου" (Κ. Μαρξ). Παρά την αναμφισβήτητη πρόοδο της εκκοσμίκευσης και την τεράστια ανάπτυξη της επιστήμης προκύπτουν ξανά τα ερωτήματα: Γιατί η θρησ...

Ο ασφαλέστερος γενικός χαρακτηρισμός της ευρωπαϊκής φιλοσοφικής παράδοσης συνίσταται στο ότι είναι μια σειρά από υποσημειώσεις στον Πλάτωνα... διακηρύσσοντας την πίστη μου ότι η γραμμή της σκέψης μου σε αυτές τις διαλέξεις είναι πλατωνική, δεν κάνω τίποτε περισσότερο παρά να εκφράζω την ελπίδα πως εμπίπτουν στην ευρωπαϊκή παράδοση. ... Ο περιορισμός του Θεού είναι η αγαθότητά του. Τηρεί το βάθος του ως πραγματική οντότητα με την αρμονία του ως αξιολόγηση. Δεν είναι αλήθεια ότι ο Θεός είναι άπειρος από κάθε άποψη. Αν ήταν, θα ήταν εξίσου κακός όπως και καλός. Θα ήταν επίσης...

Η πίστη σε οποιαδήποτε μορφή θρησκείας είναι ένα δικαίωμα. Ο αθεϊσμός επίσης. Το πνεύμα δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο κάποιου. Γιατί, λοιπόν, η πνευματική ζωή θα ενδιέφερε λιγότερο τους άθεους; αναρωτιέται ο διακεκριμένος Γάλλος φιλόσοφος Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ. Σε μια εποχή όπου η αναβίωση του θρησκευτικού συναισθήματος συμπλέει σε ανησυχητικό βαθμό με φαινόμενα δογματισμού, η μάχη για τη θρησκευτική ανεκτικότητα, καθίσταται περισσότερο επιτακτική από ποτέ. Το να παρεκκλίνει, όμως, ο αγώνας για την ελευθερία του πνεύματος σε μια ακραία αντιπαράθεση μεταξύ φανατισμού και μ...

Στο μικρό αυτό τόμο συγκεντρώνονται (από φιλικό ενδιαφέρον του εκδότη) κείμενα περίπου αυτοβιογραφικά, που είχαν δει το φως της δημοσιότητας πριν μερικά χρόνια. Δεν πρόκειται για κάτι πιο σημαντικό από μιαν εφηβική εξομολόγηση με βασικό ερέθισμα τις πρώτες εμπειρίες της ανθρώπινης ανεπάρκειας. Αν ξεχωρίζει κάτι στις σελίδες που ακολουθούν και που δικαιολογεί ίσως την έκδοσή τους, θα έλεγα ότι είναι μια διακριτική θρησκευτικότητα που αγωνίζεται να διασωθεί σαν οδυνηρή εγρήγορση στα όρια της προσωπικής εμπειρίας της αλήθειας. Αυτή η συνύπαρξη της θρησκευτικής πίστης με την...

Για άλλη μια φορά καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε ότι η θεολογική σκέψη και η εκκλησιαστική διακονία δεν συντελούνται εν κενώ αέρος ως διανοητικά εγχειρήματα σπουδαστή ριακών επιτηδεύσεων αλλά ως ιστορική πάλη με την ίδια τη ζωή, τους ανθρώπους και τα επιτεύγματα τους. Η Θεολογία φέρει έτσι στην ιστορική σάρκα της τα "στίγματα του Χριστού" αλλά και τα "στίγματα" των ανθρώπων δίνει ψηλαφητή μαρτυρία για την Αποκάλυψη, για το θείο μήνυμα που ο Χριστός έθεσε στην Εκκλησία Του, αλλά και ζώσα μαρτυρία της απάντησης του ανθρώπου στο Θεό, του δραματικού αλλά ζείδωρου διαλόγου που...

Οι είκοσι αιώνες χριστιανισμού έχουν δημιουργήσει ένα σώμα αξιοθρήνητο και μια σεξουαλικότητα καταστροφική. Από τον μύθο του Υιού του θεού που ενσαρκώνεται ως Υιός του Ανθρώπου, ένας μύθος με το όνομα Ιησούς χρησιμεύει ως πρωταρχικό παράδειγμα προς μίμηση: ένα σώμα που δεν πίνει, δεν τρώει, δεν γελά, δεν έχει σεξουαλικότητα, με άλλα λόγια, ένα αντίσωμα. Η νεύρωση του Παύλου από την Ταρσό, ενός σεξουαλικά ανίκανου που επιδιώκει να επεκτείνει την ολέθρια μοίρα του σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, καταλήγει στην πρόταση της μίμησης ενός δεύτερου προτύπου: του σώματος του Χριστού,...

Η σχέση Φιλοσοφίας και Θεολογίας, δηλαδή γνώσης και πίστης, ανέκαθεν απασχόλησε και απασχολεί την επιστημονική σκέψη. Η μεν Φιλοσοφία στην επίλυση του προβλήματος της σχέσης γνώσης και πίστης, έχει ως όπλο της τα επιχειρήματα, ενώ η Θεολογία, το βίωμα και την ελπίδα της πίστεως. Γεννάται λοιπόν η λογική απορία: Υπάρχει σύζευξη μεταξύ πίστης και γνώσης; Δηλαδή, χρήζει αναλύσεως η σχέση Φιλοσοφίας και Θεολογίας ή ένα τέτοιο ερώτημα φαντάζει πλατωνικά ουτοπικό; Το παρόν πόνημα εξετάζει τη σχέση της Ηθικής του Αριστοτέλους με τη Μεταφυσική του Γρηγορίου Παλαμά. Τόλμημα δύσκ...

Ο Νίτσε αποπερατώνει την διήγηση του Πλάτωνα για το σπήλαιο καθώς και την συνήθη έννοια της αλήθειας, αποδεχόμενος ως μέτρο και κίνητρο της αληθευτικής απόδειξης το ίδιο το από τον Πλάτωνα πολεμούμενο σκότος. Στην ελληνική θεολογία ο Θεός αληθεύει διαυγώς, γεννάται και ανίσταται εκεί και από εκεί όπου απουσιάζει και ερωτάται, από το σκότος, την αναλήθεια και το θάνατο και δεν αποδεικνύει απλώς ελλειπτικά έναντιν αυτών.

Το βιβλίο αυτό δεν το περίμενα: γράφτηκε σαν παρένθεση κατά παραγγελίαν. Τον Νοέμβριο 1994 καθημερινή εφημερίδα μου ζήτησε επίμονα μακράς πνοής κυριακάτικη ολοσέλιδη συνεργασία με θέματα δικής μου επιλογής. Συμφώνησα υπό τον όρο τα άρθρα να εκτυπωθούν στα ελληνικά -δηλαδή με το πολυτονικό σύστημα-, πράγμα το οποίον η διεύθυνση απεδέχθη, οπότε άρχισα να γράφω και να παραδίδω κείμενα. Η έναρξη των δημοσιεύσεων είχε ορισθεί για την Πρωτοχρονιά 1995. Όταν όμως έφθασε η ώρα, η δημοσίευση ανεβλήθη και συνέχισε να αναβάλλεται, ενώ εξακολουθούσα να παραδίδω υλικό, μέχρις ότου ζη...

Το βιβλίο αυτό δεν το περίμενα: γράφτηκε σαν παρένθεση κατά παραγγελίαν. Τον Νοέμβριο 1994 καθημερινή εφημερίδα μου ζήτησε επίμονα μακράς πνοής κυριακάτικη ολοσέλιδη συνεργασία με θέματα δικής μου επιλογής. Συμφώνησα υπό τον όρο τα άρθρα να εκτυπωθούν στα ελληνικά -δηλαδή με το πολυτονικό σύστημα-, πράγμα το οποίον η διεύθυνση απεδέχθη, οπότε άρχισα να γράφω και να παραδίδω κείμενα. Η έναρξη των δημοσιεύσεων είχε ορισθεί για την Πρωτοχρονιά 1995. Όταν όμως έφθασε η ώρα, η δημοσίευση ανεβλήθη και συνέχισε να αναβάλλεται, ενώ εξακολουθούσα να παραδίδω υλικό, μέχρις ότου ζη...

Το βιβλίο αυτό έχει ως τίτλο το θάνατο, αλλά θέμα του τη ζωή. Αφορμή: Κάποιοι προβληματισμοί για το θάνατο, ο καθηλωτικός ρόλος τού φόβου στη ζωή μας, ο οποίος παύει να σχετίζεται μόνο με το φόβο του θανάτου και διεισδύει σε όλες τις πλευρές της ζωής μας. Ζητούμενο: Μία εξήγηση για την ίδια τη ζωή, τις ανησυχίες, τους φόβους και τις ελπίδες μας, μέσα από το πρίσμα της εξελικτικής διαδικασίας της φύσης, όπου ο θάνατος δε νοείται ως τέλος Αλλά ως μία στιγμή της εξέλιξης. Μία εξήγηση η οποία θα λειτουργήσει απελευθερωτικά προς την πλήρη ανάπτυξη των ανθρωπίνων δυνατ...

Το βιβλίο αυτό ανήκει στους ελάχιστους. Ίσως να μη ζει πια κανένας απ' αυτούς. Μπορεί να είναι εκείνοι που κατανοούν τον "Ζαρατούστρα" μου: "πώς θα ήταν δυνατόν να με μπερδέψουν με εκείνους για τους οποίους φυτρώνουν αφτιά που τους ακούνε σήμερα;" - Εμένα μου ανήκει το μεθαύριο. Μερικοί γεννιούνται μετά θάνατον. Τους όρους κάτω από τους οποίους με καταλαβαίνουν και με καταλαβαίνουν "αναγκαστικά" -τους γνωρίζω πολύ καλά. Πρέπει να είναι κανείς έτοιμος μέχρι σκληρότητας στα πνευματικά πράγματα, προκειμένου να αντέξει τη σοβαρότητα μου, το πάθος μου. Πρέπει να είναι κανείς...

Στο πλαίσιο μιας κριτικής διεύρυνσης του νοήματος της νιτσεϊκής ρήσης "ο Θεός είναι νεκρός", επιχειρείται να δειχθεί ότι ο "θάνατος του Θεού" συνιστά άνα οριακό εσωτερικό γεγονός, με το οποίο ο άνθρωπος εγκαινιάζει την περιπέτεια μιας ριζικής -από τη φύση της δι-φορούμενης- αναμέτρησης με τη μεταφυσική του διάσταση. O ίδιος αφενός (επι-)κρίνει τη λογική της υπαγωγής του σε έναν εξωτερικό, αφηρημένο και κυριαρχικό Θεό, φορέα της απειρότητας. Aφετέρου, δελεάζεται από τη φιλοσοφική ένταση της ανάγκης του να επιλέξει τη μία από τις δύο κεντρικές δυνατότητές του να εκφράσει το α...

Ο Νεοέλληνας μπορεί να είναι μια μιγαδική ύπαρξη, τόσο Έλληνας όσο και Ευρωπαίος, ίσως χρειάζεται κιόλας να είναι διπλή οντότητα, αλλά ουδέποτε επιτρέπεται να καταντά ύπαρξη διχασμένη, με σχιζοφρενική πολιτιστική ταυτότητα. Ο εξευρωπαϊσμός του νεοελληνισμού ("να μοιάσουμε στους Ευρωπαίους γείτονές μας") και ο εξελληνισμός του νεοελληνισμού ("να γίνουμε σαν τους Έλληνες προγόνους μας") αποτελούν ημιτελείς απαντήσεις στο καίριο ζήτημα της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Η εναλλακτική πρόταση, ο "τρίτος δρόμος" του σύγχρονου νεοελληνισμού είναι ο ευρωελληνισμός, τον οποίο εισηγεί...

[...] Η παρούσα μελέτη αποτελείται από δύο μέρη: Το πρώτο προβάλλει την περί ανθρώπου διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου και αναδεικνύει το οντολογικό κριτήριο της κατανοήσεως και ερμηνείας του ανθρώπου. Το δεύτερο εστιάζεται στη συγκριτική διερεύνηση της περί κόσμου διδασκαλίας του Αποστόλου Παύλου προς τα κοσμοθεωριακά προβλήματα της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και επισημαίνει τις διαφορετικές και ετερόκεντρες σημασιολογικές αποχρώσεις στην έννοια "κόσμος" με θετικές και αρνητικές προεκτάσεις στη ζωή του ανθρώπου. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

[...] Η κριτική επεξεργασία και ανάλυση στην ανά χείρας μελέτη κατατείνει στην εδραίωση της πεποίθησης, ότι κάθε κοινωνικό ζήτημα ή πρόβλημα έχει πνευματικές διαστάσεις και προεκτάσεις και δεν αποτελεί αποτέλεσμα τυφλών εμπειρικών και εξωτερικών οικονομικο-κοινωνικών διαδικασιών. Για τον λόγο αυτό άλλωστε θεωρούμε την κοινωνία σαν σύστημα σταθερών και εδραιωμένων λειτουργικών δομών, που προάγουν την πρόοδο και την εξέλιξη ανθρώπων και θεσμών. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Η υπερηφάνεια ή αλαζονεία είναι το μοναδικό από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα που έχει μια ηθική πλευρά. Ασφαλώς και είναι καλό να αισθάνεσαι υπερηφάνεια για την πατρίδα σου, την κοινότητά σου, τον εαυτό σου. Όταν όμως φτάνει κανείς σε σημείο υπερβολής, όπως αποδεικνύει στην "Αλαζονεία" ο Μάικλ Έρικ Ντάισον, τότε αυτές οι αρετές γίνονται θανάσιμα αμαρτήματα. Ξεκινώντας από τον Αυγουστίνο και τον Ακινάτη και φτάνοντας στον ΜακΙντάιρ και τον Χάουεργουας, στον Νίμπουρ και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Ντάισον προσφέρει μια πολύπλευρη θεώρηση του "ενάρετου κακού". Εμβαθύνει στις φι...

Oι ραδιοφωνικές συνομιλίες που περιλαμβάνει αυτός ο τόμος, μεταξύ του Λεβινάς και του Φιλίπ Nεμό, ηχογραφήθηκαν και μεταδόθηκαν από τη Φρανς-Kυλτύρ κατά τον Φεβρουάριο-Mάρτιο 1981. Συγκροτούν μια βραχύλογη παρουσίαση της φιλοσοφίας του Eμμανουήλ Λεβινάς η οποία, εν συνόλω, θα μπορούσε να λάβει τον τίτλο "Hθική και άπειρο". Oι δέκα συνομιλίες παρακολουθούν την ανάπτυξη της σκέψης του Λεβινάς από τα χρόνια των σπουδών του έως τα πιο όψιμα άρθρα τα οποία αφιέρωσε στο ζήτημα του Θεού περνώντας από δύο σύντομα αλλά σημαντικά βιβλία: "Aπό την ύπαρξη στο υπάρχον", "O χρόνος και το...

Το ανά χείρας βιβλίο ανατέμνει τις πολλαπλές όψεις της ανθρώπινης πράξης. Η διαλεκτική ελευθερίας και εντολής, Λόγου και κράτους, νόμου και τυραννίας, η ευθραυστότητα της βούλησης, η συνάρθρωση της ευθύνης με την αρετή, η έννοια του προσώπου, της θρησκείας και του Θεού, τίθενται στον ανοιχτό ορίζοντα της φιλοσοφικής διερώτησης. Ο Εμμανουήλ Λεβινάς προσέρχεται με σεβασμό στο σχολείο των Ελλήνων κλασικών, τους μελετά και τους σχολιάζει εμβριθώς, αναδεικνύει την ένταση, αλλά και τον βαθύ και ακατάλυτο δεσμό Αθήνας και Ιερουσαλήμ, Φιλοσοφίας και Πίστης, Λόγου και Ηθικής. Η η...