Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Ο Ρήγας αναδεικνύεται πραγματικός επαναστάτης με συνωμοτική δράση, με συγκεκριμένο σχέδιο προετοιμασίας, δράσης στρατιωτικής και πολιτικής καθώς και προνοητικότητα για το μέλλον της επανάστασής του, με τη δημιουργία του δημοκρατικού του κράτους, σύμφωνα με το Σύνταγμά του, που είχε ήδη τυπώσει παράνομα.

...Όταν διάβασα για πρώτη φορά τη "Νεωτερική Γεωγραφία" των δύο εξαδέλφων, του Δανιήλ Φιλιππίδη και του Γρηγορίου Κωνσταντά, έμεινα έκθαμβη από αυτό το σπάνιο δείγμα νεοελληνικού λόγου, νεοελληνικής γραφής. Λόγος πλούσιος και συνάμα γόνιμος, γεμάτος σκέψεις, κρίσεις, ιδέες. Και η γραφή, εξαίρετο δείγμα πηγαίας δημώδους γλώσσας, χωρίς επιτήδευση, χωρίς την πρόσμιξη ξένων λεκτικών όρων, με ευρεία χρήση της ελληνικής γλώσσας στη διαχρονική της παρουσία. Βιβλίο συναρπαστικό λοιπόν τόσο για το περιεχόμενό του όσο και για το εκφραστικό μέσον το οποίο επέλεξαν οι δύο συγγραφ...

H επιστημονική προσέγγιση του Αντώνη Σατραζάνη στις καταβολές και στα επιτεύγματα της Νεοελληνικής Σκέψης και ιδίως στην προσφορά των Ελλήνων Λογίων στον φωτισμό του Γένους είναι πολλαπλά ενδιαφέρουσα και χρήσιμη. Με τον τόμο αυτό ο συγγραφέας αναδεικνύει με γνώση και επαρκή τεκμηρίωση, το ιστορικό πλαίσιο και ιδίως τους έλληνες λογίους, στοχαστές, ουμανιστές, παιδαγωγούς, πνευματικούς δασκάλους που προσδιόρισαν και σηματοδότησαν με την πολύπλευρη προσφορά τους στα γράμματα την ιδεολογική, πνευματική και πολιτιστική κίνηση στην Ευρώπη και όχι μόνο στα χρόνια του Διαφωτισμού...

Ο προεπαναστατικός Νεοελληνικός Διαφωτισμός συνιστά μία άγνωστη πτυχή της παραμελημένης Ιστορίας μας. Μέρος αυτής της Ιστορίας αποτελούν οι Έλληνες, οι οποίοι ήδη από τον 16ο αιώνα διασκορπίστηκαν στους χώρους της δυτικής και ανατολικής Ευρώπης, όπου και ίδρυσαν συμπαγείς παροικίες. Στις παροικίες αυτές εμφανίστηκε αρχικά ο πεφωτισμένος έμπορος, στη συνέχεια ο ριζοσπάστης λόγιος και τελικά ο συνωμότης των Εταιρειών. Τα πρόσωπα αυτά διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέλιξη των Γραμμάτων και ειδικότερα στην πνευματική Νεοελληνική Αναγέννηση, ενώ παράλληλα προετοίμασαν τ...

Ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία της διαφωτιστικής σκέψης -αν όχι το βασικότερο- υπήρξε ο αντικληρισμός. Οι ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού έφτασαν στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα με αρκετή καθυστέρηση, όμως πολλοί ήταν οι Έλληνες λόγιοι που προσπάθησαν να προσαρμόσουν τα νεωτερικά φιλοσοφικά ρεύματα στις ανάγκες και το πολιτιστικό υπόβαθρο της ελληνικής κοινωνίας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, που είχε αναλάβει αποκλειστικά την οργανωμένη εκπαίδευση για δυόμιση αιώνες, αντέδρασε έντονα, ισχυριζόμενη ότι το ανακαινιστικό πνεύμα της εποχής αμφισβητούσε το δόγμα, την παραδοσιακή μεταφυσ...

Με τη μελέτη μου αυτή, προσπάθησα να αναδείξω τα βασικότερα (ίσως τα πιο εντυπωσιακά) μέρη της θεωρίας του Βενιαμίν Λεσβίου για το "Πανταχηκίνητον". Στηρίχτηκα στα χειρόγραφα Α΄ και Β΄ τόμων της Φυσικής του Βενιαμίν, αυτών της Μονής Λειμώνος και της Λέσχης Πλωμαρίου "Βενιαμίν ο Λέσβιος", αντίστοιχα. δεν διεκδικώ την πληρότητα μιας τέτοιας μελέτης. Πιστεύω, όμως, ότι η μελέτη μου αυτή θα γίνει μια καλή αφορμή και θα κεντρίσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για μια πιο λεπτομερή ενασχόληση με το θέμα αυτό. Για παράδειγμα, η αξιολόγηση της πατρότητας της θεωρίας...

Στην ελληνική περίπτωση η ριζοσπαστική τάση αποτελούσε όψιμη εξέλιξη μιας αργής διαδικασίας που αναπτύχθηκε μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο μια ελλληνόγλωσσης κίνησης ανανέωσης, εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και διαφωτισμού. Γενικότερα όμως η αλληλεπίδραση μεταξύ της ριζοσπαστικής τάσης και του μετριοπαθούς κυρίαρχου ρεύματος παρουσιάζει μια περίπλοκη διαλεκτική που έχει τις απαρχές της στον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό του ύστερου 17ου αιώνα. Πράγματι, στη Γαλλία τουλάχιστον ο Ριζοσπαστικός Διαφωτισμός κυριάρχησε στην πνευματική ζωή του τόπου για περίπου μισό αιώνα από το τέλος της δεκαετ...

"Η ενότητα του βαλκανικού χώρου κατά την εποχή του Ρήγα διατηρούνταν κάτω από την απολυταρχική, δεσποτική εξουσία του Σουλτάνου. Ο Ρήγας ήθελε να διατηρήσει αυτήν την ενότητα του Βαλκανικού χώρου, αντικαθιστώντας την απολυταρχική εξουσία, στην οποία δεν υπάρχει σεβασμός στα "Δίκαια του Ανθρώπου", στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως τα περιγράφει στη "Νέα Πολιτική Διοίκησή του, που περιέχει και το Σύνταγμά του. Θα δημιουργούσε την αντιπροσωπευτική, δημοκρατική πολιτεία, η οποία θα είχε κοινούς νόμους για όλους τους λαούς του Βαλκανικού χώρου, τους οποίους μνημονεύει στο άρθρο 7 τ...

Με τη μονογραφία αυτή αποδεινκύεται ότι ο Ρήγας, στο βιβλίο του "Φυσικής απάνθισμα", χρησιμοποιώντας απλή και ρέουσα γλώσσα αποδίδει την επιστημονική γνώση της Γαλλικής Εγκυκλοπαίδειας των Diderot και D' Alambert, για να βοηθήσει "το πεπτωκός ελληνικόν γένος".

Στη μακρά πορεία της ελληνικής παλιγγενεσίας, ο Βελεστινλής σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου, κατά την οποία οι Έλληνες αναζητούσαν την ανεξαρτησία τους στηριζόμενοι πρωτίστως στη συνδρομή των ξένων, και την απαρχή μιας νέας, κατά την οποία τολμούν να διανοούνται και να προετοιμάζουν μια νέα ανεξάρτητη πολιτειακή τάξη. Και επειδή κλείνει μια περίοδο και ανοίγει μία νέα, συνιστά, την εμβληματικότερη μορφή της νεώτερης ελληνικής ιδεολογίας, εξ αιτίας ακριβώς της μοναδικής του συνθετικότητας: Συγγραφέας ρομαντικών διηγημάτων και στιχουργημάτων, έργων επιστημονικής εκλαΐκ...

Με τη μελέτη αυτή αποδείχθηκαν οι πρότυποι χάρτες τους οποίους ο Ρήγας χρησιμοποίησε για τον σχεδιασμό της Χάρτας της Ελλάδος. Επί πλέον ερμηνεύονται πολλοί συμβολισμοί της Χάρτας και αποδεικνύεται ότι δεν ήταν στρατιωτικός χάρτης αλλά πολιτικός χάρτης του κράτους που ήθελε ο Ρήγας να δημιουργήσει.

Η Ελληνική Δημοκρατία του Ρήγα προσεγγίζεται υπό το πρίσμα των τριών διαφορετικών κόσμων που συναντώνται την εποχή του: της κρατικής δεσποτείας που εκφράζει ο κλασσικός οθωμανικός τύπος και ευρωπαϊκή μεταβατική πραγματικότητα. Της ανθρωποκεντρικής δυναμικής που στιγματίζει τις εξελίξεις την περίοδο αυτή, ιδίως στον δυτικό-ευρωπαϊκό χώρο και δείχνει την κατεύθυνση της μετάβασης. Και τέλος, του ελληνικού ανθρωποκεντρικού παραδείγματος, το οποίο εξακολουθεί να κινείται στην τροχιά της μετα-κρατοκεντικής ή οικουμενικής φάσης του ελληνικού κοσμοσυστήματος! Η επικαιρότητά του...

Στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται εννέα μελέτες, οι οποίες γράφτηκαν στην πλειοψηφία τους μετά από ένα εξωτερικό ερέθισμα ή με την ευκαιρία πρόσκλησης συμμετοχής σε ένα ειδικό επιστημονικό γεγονός. Στο σύνολό τους εκφράζουν, μέσα από μια θεματική πολυφωνία, ορισμένους ερευνητικούς προσανατολισμούς της συγγραφέως γύρω από ζητήματα που άπτονται της συγκριτικής γραμματολογίας και της ιστορίας των ιδεών: η χαρτογράφηση της συγκριτικής φιλολογίας στην Ελλάδα, η μέθοδος του "συγκριτισμού" στο έργο του Κ. Θ. Δημαρά, η ιστοριογραφική οπτική του μεταφραστικού εγχειρήματος, το "παιδαγωγ...

[...] Στηριζόμενος στην πλούσια γνώση του, αλλά και στην διεισδυτική και κριτική ικανότητά του -δείγματα της οποίας έχει κατά καιρούς δείξει σε διάφορες μελέτες του- επιχειρεί μια νέα ανάγνωση του έργου του Βούλγαρη, με επικέντρωση στον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και την σχέση του μαζί του, αλλά και μια σειρά περαιτέρω προβλημάτων, που απορρέουν από αυτή τη σχέση και προσδιορίζουν το περιεχόμενο της συνειδήσεως του Βούλγαρη και τελικά την θέση του στην πορεία του Γένους και την ιστορική παρουσία του. Ο κ. Κάρμης κινείται άνετα στα δυτικά-ευρωπαϊκά ρεύματα και τις "πνευματικές ζυμ...

Περιεχόμενα Διαδρομές και χειρόγραφα - Χαρίτων Καρανάσιος, "Ο Ευγένιος Βούλγαρης ως homo univesalis και νους του νέου Ελληνισμού" - αρχιμ. Εφραίμ Βατοπαιδινός, "Ευγένιος Βούλγρης (1716-1806), ο φωτιστής του Γένους" - Ελένη Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, "Οι επιστολές του Ευγενίου Βούλγαρη προς τον πατριάρχη Κύριλλο Ε΄" - Μπόρις Λ. Φόνκιτς, "Αυτόγραφα του Ευγενίου Βουλγάρεως σε συλλογές της Ρωσίας και της Ουκρανίας" - Ιλία Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister, "Τα χρόνια της Χερσώνας (1781-1788): συμβολή στη βιογραφία του Ευγενίου Βούλγαρη" - Ειρήνη Βοζνεσένσκαγια, "Η εκτέλεση της...

Το σημαντικό αυτό επιστημονικού χαρακτήρα έργο στο πρώτο μέρος εστιάζει στον βίο, το έργο και την σημαντική εκκλησιαστική προσφορά του Ευγένιου Βούλγαρη, [...] στο δεύτερο μέρος πραγματοποιείται η επιμελημένη έκδοση, του πανηγυρικού λόγου του Ευγένιου Βούλγαρη "εις τον Άγιον Ανδρέαν τον Πρωτόκλητον", που εκφωνήθηκε από τον ίδιον κατά τον πρώτο επίσημο εορτασμό μετά την επανέναρξη και καθιέρωση της θρονικής εορτής του Οικουμενικού Πατριαρχείου την 30ήν Νοεμβρίου του έτους 1759. Επίσης υπάρχει εκτενής εισαγωγή καθώς και άλλα αρχειακού χαρακτήρα έγγραφα. Ο Κερκύρας και Παξώ...