Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Με την πεποίθηση ότι η έκδοση των "Απάντων του Ρήγα", που έχουμε σήμερα στα χέρια μας, συμβάλλει στην εθνική αυτογνωσία και στην εγρήγορση της συλλογικής ιστορικής μνήμης, ευελπιστούμε ότι ο διαρκώς επίκαιρος στοχασμός του Ρήγα θα γίνει κτήμα όλων μας και θα προσφέρει ερείσματα για την ενίσχυση των δεσμών εθνικής συνοχής και κοινωνικής αλληλεγγύης. Παράλληλα όμως, εμπνέοντάς μας με τις αρχές της δημοκρατίας, ο στοχασμός του Ρήγα μπορεί να αποτελέσει, ακόμη και στην είσοδο του εικοστού πρώτου αιώνα, ουσιαστική συμβολή για την υπέρβαση των εθνικιστικών διαφορών και της...

Το "Φυσικής Απάνθισμα" συνιστά το πρωτόλειο επιστημονικό έργο που δημοσίευσε ο Ρήγας το 1790 στη Βιέννη, και το ενδιαφέρον της έρευνας να αποσαφηνίσει τη θέση του στην ανέλιξη της σκέψης του νεοέλληνα στοχαστή και να αποτιμήσει το ρόλο του στη διαμόρφωση του πνευματικού πλαισίου των προεπαναστατικών χρόνων υπήρξε αδιάπτωτο. [...] (Κώστας Θ. Πέτσιος, απόσπασμα από τον πρόλογο)

[...] Η παρούσα έκδοση δεν είναι αποσπασματική, όπως η αντίστοιχη του Λέανδρου Βρανούση ("Βασιλική Βιβλιοθήκη", αρ. 10, Αθήνα, 1953, και Ρήγας στην σειρά "Άπαντα των νεοελλήνων κλασσικών", Αθ. 1968), όπου παρουσιάζονται επιλεκτικά ορισμένα μέρη από τα τρία πρώτα κεφάλαια, που αντιστοιχούν στην μεταφραστική εργασία του Γ. Βεντότη. Περιέχει ολόκληρο το πρώτο τμήμα του έργου, την μετάφραση δηλαδή που είχε ξεκινήσει ο Γεώργιος Βεντότης, και ακολουθούν τα κεφάλαια στην απόδοση του Ρήγα. Ακολουθείται πιστά η διάταξη της έκδοσης του 1797, σε αντιβολή με την έκδοση του Βρανούση. [....

Στην προπαρασκευή της παρούσας έκδοσης του επαναστατικού φυλλαδίου του Ρήγα Βελεστινλή πρωταρχική μου μέριμνα υπήρξε η αποκατάσταση της ιστορικότητας του κειμένου. Αυτή η μέριμνα υπαγόρευσε τις μεθοδολογικές επιλογές που καθοδήγησαν την έκδοση και κυρίως την απόφαση να βασιστώ ως προς το κείμενο του επαναστατικού φυλλαδίου στο χειρόγραφο των Κυθήρων. Στη σύνταξη της εισαγωγής και των σχολίων προσπάθησα να ξεχάσω -έργο αρκετά δύσκολο- όσα είχα γράψει για τον Ρήγα και τις ιδέες του σε προηγούμενα μελετήματα και να προσεγγίσω και πάλι αυτή την εξαιρετική όσο και αινιγματική μο...

[...] Το βιβλίο του Καθηγητού κ. Τοπάλοβ κυκλοφόρησε στη Σόφια και είχε πολύ καλή απήχηση στον επιστημονικό κόσμο. Η σύλληψη του θέματος είναι επιτυχέστατη, παραβάλλοντας τον Ρήγα με τον αντίστοιχο μετά πενήντα χρόνια Ρακόφσκι της Βουλγαρίας, ως "πρότυπα της αναγέννησης των Βαλκανίων". Στην ελληνική έκδοση προστέθηκαν ορισμένα σημειώματα με την ένδειξη του αστερίσκου (*) από τον επιμελητή έκδοσης, τα οποία κρίθηκαν αναγκαία μετά τα πρόσφατα αποτελέσματα των ερευνών για τους Χάρτες του Ρήγα, "Χάρτα της Ελλάδος" "Νέα Χάρτα της Βλαχίας" και "Γενική Χάρτα της Μολδοβίας" και για...

Οι μελέτες που περιέχονται στον παρόντα τόμο αποτελούν τη συγκομιδή της ενασχόλησής μου, στα τελευταία δέκα χρόνια, τόσο με τη γοητευτική εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, όσο και με τις ιστορικές και πνευματικές "περιπέτειες" της γενέτειράς μου πόλης, της Θεσσαλονίκης. Στα χρόνια του Διαφωτισμού συντελέσθηκαν καθοριστικές αλλαγές στον τομέα της νεοελληνικής σκέψης και ο απόηχος των αλλαγών αυτών σε φιλολογικά θέματα προσέλκυσε το ενδιαφέρον μου. Η Θεσσαλονίκη και γενικότερα ο μακεδονικός χώρος, ιδίως στο πλαίσιο της λογοτεχνικής παραγωγής, δεν έπαυσαν να αποτελούν πεδ...

Σε αυτόν τον τόμο συνυπάρχουν δύο σημαντικές μορφές του Ευρωπαϊκού και του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο Βολταίρος και ο Ευγένιος Βούλγαρης. Ο πρώτος ασχολείται με την εξαιρετικά επίκαιρη σύγκρουση Καθολικισμού και Ορθοδοξίας στην επικράτεια της Πολωνίας και κατ' επέκταση στον Ευρωπαϊκό χώρο. Η σύγκρουση αυτή έχει άλλοτε τη μορφή ανοιχτής ρήξης και άλλοτε, όπως παρατηρεί ο Βολταίρος, λαμβάνει τη μορφή μιας φαινομενικά ειρηνικής δράσης του παπισμού μέσω της Ουνίας με την εκμετάλλευση των φιλοδοξιών διαφόρων Ορθοδόξων Επισκόπων για περαιτέρω προνόμια και εξουσίες και της απόσχι...

Συλλογή μελετημάτων, στα οποία με εμφανή συγκριτική οπτική, σκιαγραφούνται πτυχές του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Προσεγγίζονται στοχαστές, συγγραφείς και παιδαγωγοί, μείζονες και ελάσσονες, όπως ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Ρήγας, ο Δημήτριος Δάρβαρης μα και ζητήματα που οριοθετούν την ελληνική εκδοχή του Διαφωτισμού, όπως τα βιβλία ηθικής, στα οποία αποκρυσταλλώνεται η αναζήτηση των νέων εννοιών πολιτικής αρετής και κοινωνικής συμπεριφοράς, η πρόσληψη της λογοτεχνίας, ο περιοδικός Τύπος ως παράγοντας διαπολιτισμικότητας, το θέατρο ως όχημα ιδεολογικής και πολιτικής χειραφέτησης....

Ο Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1680-1730), άνθρωπος με βαθιά καλλιέργεια και γνώση, ήταν ο πρώτος Έλληνας που διορίστηκε ηγεμόνας στις παραδουνάβιες ηγεμονίες της Μολδαβίας και της Βλαχίας υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου. Ο Νικόλαος Μαυροκορδάτος αναρρήθηκε διαδοχικά στον θρόνο και των δύο ηγεμονιών (1709-1730) και εγκαινίασε τον "αιώνα των Φαναριωτών" στις ρουμανικές χώρες. Η εποχή των Φαναριωτών χαρακτηρίστηκε από σημαντικές μεταρρυθμίσεις στις φεουδαρχικές κοινωνίες των περιοχών αυτών και διαμόρφωσε το πλαίσιο μιας αξιοσημείωτης πολιτισμικής και πνευματικής εξέλιξης, που...

Η συνοπτική παράθεση των ιδεών και των θέσεων του Πασχάλη Κιτρομηλίδη μας οδηγεί σε μια σειρά από διαπιστώσεις, εάν συγκριθεί με τις αντιλήψεις, τις νοοτροπίες, τις συμπεριφορές, τους μύθους και τα στερεότυπα που επικράτησαν στην Ελλάδα της κρίσης. Εκεί που υποστηρίζεται η ανάγκη να γυρίσουμε στις ρίζες του Διαφωτισμού, οι κυρίαρχες στην ελληνική κοινωνία αντιλήψεις εκφράζονταν μέσα από έναν τυφλό αντιδυτικισμό μαζί με τον καταλογισμό όλων των ευθυνών για την ελληνική κρίση στους κακούς ξένους. Εκεί που ο Διαφωτισμός προτείνει την ανάγκη να αποδεχτούμε την ανωριμότητά...

[...] Ατυχώς η μελέτη αυτή είναι κατωτέρα των προσδοκιών ενός μέσου αναγνώστη καθώς διακρίνονται ελλείψεις και πλατειασμοί σε ελάσσονα θέματα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το κείμενο για τον "Δάσκαλο του Ρήγα" Ιώσηπο Μοισιόκα, που εκτείνεται σε πέντε σελίδες, ενώ αντιπαρέρχεται με λίγες γραμμές τα σημαντικά έργα του Ρήγα, τη "Χάρτα της Ελλάδος" και την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που συνδέονται άμεσα πλέον με το Σύνταγμα του Ρήγα και το επαναστατικό του σχέδιο. [...]

[...] Η διάταξη των μελετημάτων μας στοχεύει στην κατάδειξη αυτής της διαπάλης, ανάμεσα στην παράδοση και την αλλοτρίωση. Αρχίζουμε με την παράλληλη συμπόρευση πατερικής θεολογήσεως και φιλοσοφικού διανοητικισμού (Ευγένιος Αιτωλός - Κορυδαλλέας), που τεκμηριώνει την συνέχεια του εγγενούς διχασμού της πνευματικής παράδοσης μας, ο οποίος αρχίζει ήδη στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες με την εμφάνιση του Γνωστικισμού και των άλλων αιρέσεων. Συνεχίζουμε με μια προσπάθεια διάσωσης της εκκλησιαστικής παράδοσης στην ενετοκρατούμενη Επτάνησο και αντιδιαστολή της Ορθοδοξίας από...

Στο "Σχολείον" του Ρήγα η παιδευτική του προσπάθεια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, όπως και ο ίδιος εξάλλου την αποκαλεί στον πρόλογό του, ως "επανορθωτική" της ηθικής των ανθρώπων και της κοινωνίας του 18ου αιώνα, σύμφωνα με τα πρότυπα της ευρωπαΪκής εμπειρίας. Η ανάλυση του έργου οδηγεί σε ένα χώρο δράσης κοινωνικών και παιδαγωγικών προσανατολισμών με κύριο περιεχόμενο τη δυνατότητα της κοινωνικής ανέλιξης του ατόμου, μέσα από την εργασία, τη μόρφωση και το γάμο. Με το έργο αυτό ο Ρήγας απευθύνεται στην πιο ευαίσθητη και ευσυγκίνητη περίοδο της ζωής του ανθρώπου, "εις την...

Την ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης από την ίδρυση του ελληνικού κράτους και έπειτα τη γνωρίζουμε αρκετά καλά. Λιγότερο γνωστή και μάλιστα, από πνευματική άποψη, περισσότερο σημαντική είναι η περίοδος που προηγήθηκε του 1830, η οποία αποκαλείται παραδοσιακά "νεοελληνικός Διαφωτισμός". Στην παρούσα μελέτη συγκεντρώνονται, μελετώνται (για πρώτη φορά ως σύνολο) και εντάσσονται στο ιστορικό τους πλαίσιο τα κείμενα εκείνα που εξέφρασαν συγκροτημένο, θεωρητικό ενδιαφέρον για την παιδεία εκ μέρους των συγγραφέων τους: για τους στόχους της, τα ιδεώδη της, το πρόγραμμά της και...

Τρεις ανέκδοτες μελέτες και δύο ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια αποτελούν το υλικό με το οποίο οικοδομήθηκε το νέο αυτό δημοσίευμα του ερευνητικού προγράμματος "Θεσμοί και Ιδεολογία στη νεοελληνική κοινωνία". Εκείνο που ενοποιεί και δικαιολογεί τη συστέγαση των πέντε αυτών εργασιών είναι η συνάφεια των αντικειμένων τους: ασχολούνται όλες με πτυχές της ιδεολογικής παρουσίας των τριών αυτών Γάλλων διανοητών και συγγραφέων του αιώνα των Φώτων στον ελληνικό πνευματικό ορίζοντα του 18ου αιώνα· και εκείνο που επιτρέπει, που νομιμοποιεί τις εργασίες αυτές να παρουσιάζονται...

Ο τόμος περιλαμβάνει δύο κείμενα -μεταφράσεις- του Ρήγα: - Το κεφάλαιο "Ολυμπιακοί Αγώνες" από το βιβλίο "Νέος Ανάχαρσις" του J.-J. Barthelemy, Βιέννη 1797, σελ. 252-323. - Το έμμετρο δράμα "Τα Ολύμπια", του ιταλού ποιητή Metastasio, που περιέχεται στον τόμο "Ο ηθικός τρίπους", Βιέννη 1797.

[...] Ιστορική και ιδιαίτερα λαμπρή η μέρα η σημερινή για τον Δήμο των Μηλέων, καθώς σήμερα εκπληρώνεται ένα οφειλόμενο, ελάχιστο χρέος τιμής απέναντι στους τρεις μεγάλους διδασκάλους του γένους και ιερωμένους, άξια τέκνα των Μηλέων: τον Αρχιμανδρίτη Άνθιμο Γαζή, τον ιεροδιάκονο Γρηγόριο Κωνσταντά και τον ιερομόναχο Δανιήλ Φιλιππίδη, οι οποίοι σαν γνήσιοι Έλληνες αγωνίστηκαν για τα δύο αυτά στοιχεία που συγκροτούν την έννοια του Ελληνισμού, όπως θα διατυπώσει ο λαϊκός ποιητής. "Για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία". Ως διαφωτιστές και οι τρεις...

Διερευνάται για πρώτη φορά στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία η ιστορία του ελληνικού τεκτονισμού κατά την εποχή του Διαφωτισμού με βάση υλικό που συγκεντρώθηκε μετά από έρευνα σε Αρχεία και Βιβλιοθήκες στη Γερμανία, στην Αυστρία και στην Ελλάδα. Καταδεικνύονται οι πολλαπλοί ρόλοι που διαδραμάτισε στον 18ο αιώνα και στις αρχές του 19ου ο τεκτονισμός για την ελληνική κοινωνία, τόσο στις παροικίες του ελληνισμού, όσο και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Για τους Έλληνες της Διασποράς η μύηση στις στοές αποτέλεσε μέσο για να ενταχθούν στην εκάστοτε τοπική κοινωνία και να...

Στο Β΄ Συνέδριο της "Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών - Βελεστίνου - Ρήγα", που έγινε στο Βελεστίνο 2-4 Οκτωβρίου 1992, ανακοίνωσα το θέμα "Ο Ρήγας στα βήματα του Μ. Αλεξάνδρου". Το τωρινό δημοσίευμα αποτελεί ολοκληρωμένη διαπραγμάτευση του θέματος αυτού. Είναι παράδοξο το γεγονός της σύνδεσης του Ρήγα, από όλους τους μέχρι σήμερα ερευνητές του, με το βαλκανικό χώρο μειώνοντας έτσι ανεπίτρεπτα τις διαστάσεις των οραμάτων του πρωτομάρτυρα. Με τη νέα ανάγνωση του έργου του επιχειρείται ταυτόχρονα και ο προσανατολισμός της έρευνας σε χώρους εκτός των συνήθως προσδιοριζο...