Η γλωσσική σάτιρα στην ελληνική κωμωδία του 19ου αιώνα
Puchner Walter 1947-
Εκδόσεις Πατάκη (2001)
Η μονογραφία αυτή είναι δειγματοληπτική εκδρομή σ' ένα μέρος της δραματογραφίας του 19ου αιώνα, εκείνο που οδηγεί τελικά στους στερεότυπους κωμικούς τύπους του θεάτρου σκιών. Φτάνει σε ορισμένα αξιοπρόσεκτα συμπεράσματα, που ρίχνουν κάποιο νέο φως στην όλη πορεία του γλωσσικού ζητήματος, στην κοινωνική του διάσταση και λειτουργικότητα, στα ιδεολογικά "κατασκευάσματα" των γλωσσικών αγώνων, αλλά και σε θεατρικές συμβάσεις σχετικά με το λογιοτατισμό και τους ιδιωματικούς σκηνικούς τύπους που θα εκβάλουν τελικά στον Καραγκιόζη. Τα πορίσματα των επισημάνσεων αυτών εντάσσονται σε...
Μελέτη της κοινής ελληνικής διαλέκτου
Κοδρικάς Παναγιώτης
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1998)
Στη Μελέτη της κοινής ελληνικής διαλέκτου (1818), ο Παναγιώτης Κοδρικάς εκθέτει συστηματικά αλλά και σε πολεμικό τόνο το γλωσσικό και εθνικό του πιστεύω, επισκοπώντας την ιστορία της ελληνικής από τους αρχαϊκούς χρόνους και αποτιμώντας τις προσπάθειες των συγχρόνων του λογίων. Το έργο αντικατοπτρίζει τις γλωσσικές και ιδεολογικές ζυμώσεις στους κόλπους του νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Νεοελληνική διαλεκτολογία
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας (1994)
[...] Με τη μελέτη των διαλέκτων συμπληρώνονται τα κενά της παράδοσης, ανασυντίθενται παλαιότερες φάσεις της γλώσσας, με ένα λόγο ενισχύεται η μελέτη της ιστορίας της γλώσσας, στην οποία ανήκουν οι διάλεκτοι. [...] Ένα στοιχείο της εθνικής μας υπόστασης είναι και η γλώσσα μας. Η κοινή βέβαια νεοελληνική γλώσσα, αλλά και περαιτέρω διάλεκτοί της, μαζί με την ιστορία, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά μας και την ορθοδοξία, συνθέτουν την ταυτότητά μας, την ψυχή μας. Αν χάσουμε κάτι απ' αυτά, η ψυχή μας θα ακρωτηριαστεί και κανένα όφελος δεν θα είναι ικανό να μας αποζημιώσει...