Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον κόσμο της Αναγέννησης το αρσενικό και το θηλυκό ορίζονται μέσ' από μια σειρά αντιθέσεων, σωματικών και κατ' επέκταση κοινωνικών: το θερμό και το ψυχρό, το ξηρό και το υγρό, το ανθρώπινο και το ζωώδες, το σταθερό και το ασταθές, το δυνατό και το αδύναμο, το ενεργητικό και το παθητικό. Ανάλογοι είναι και οι ρόλοι που καθορίζουν τον άνδρα και τη γυναίκα, και που τους τοποθετούν στη θέση του υποκειμένου και του αντικειμένου αντίστοιχα. Τι συμβαίνει όμως όταν οι αναγεννησιακές ηρωίδες ξεφεύγουν από τα στεγανά της εποχής; Και πώς είναι δυνατόν η "αδύναμη" γυναίκα να επηρεάζε...

[...] Τα κείμενα αυτά, όλα τους γραμμένα μετά την εξουθενωτική ηθική και ιδεολογική δοκιμασία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δεν είναι μόνο χρονικά θεατρικής γραφής και θεατρικής πράξης, δεν φανερώνουν μόνο τα θεατρικά ενδιαφέροντα των Ελλήνων τα τελευταία σαράντα χρόνια αλλά υπαινίσσονται και τις αγωνίες της συνείδησης του Χουρμούζιου που εστάθηκε μόνο εμπρός σ' αυτούς τους συγγραφείς, -εκτός από τους αρχαίους τραγικούς και τον Σαίξπηρ, -και θέλησε να διερμηνεύσει αυτά μόνο τα έργα. (από το επιλογικό σημείωμα του Κώστα Ε. Τσιρόπουλου, 1986)

Στη θεατρική λογοτεχνία ένα δραματικό κείμενο καθίσταται θέαμα μέσα από την ερμηνεία των ηθοποιών. Στην απειρότητα που συνοδεύει τη θεατρική επικοινωνία και με την αυλαία να χωρίζει τη φαντασία από την πραγματικότητα επικεντρωνόμαστε στο κείμενο και στην αισθητική τάξη που δημιούργησε ο δραματουργός, στις οπτικές και ακουστικές αναπαραστάσεις που κατασκεύασε, για να καθορίσει τις εικόνες, τις έννοιες, τα αισθήματα και τις εμπειρίες που αποτελούν τα στοιχεία ενός συγκεκριμένου προσωπικού βιώματος. Στην παγκόσμια θεατρική λογοτεχνία η περίπτωση του O' Nιλ είναι μοναδική: στ...

"Εκπαιδεύω έναν ηθοποιό σημαίνει αποσύρομαι, χάνομαι. Ο εκπαιδευτής πρέπει να πεθαίνει μέσα στον ηθοποιό. Ενώ ο σκηνοθέτης, όταν διευθύνει έναν ηθοποιό, πρέπει να είναι μέσα στον ηθοποιό, απόλυτα, ολοκληρωτικά. Η δυσκολία προκύπτει όταν επιζητάς την τελειότητα: τότε πρέπει να βρεις την αρμονία ανάμεσα σ' αυτά τα δυο στοιχεία που αλληλοαποκλείονται· πρέπει να το κάνεις αυτό ώστε να μην πεθάνεις πολύ ο ίδιος, και να μη σκοτώσεις πολύ τον ηθοποιό, να μην τον θανατώσεις. Είναι μια εξαιρετικά λεπτή, ευαίσθητη τέχνη." (Ανατόλι Βασίλιεφ, "Επτά ή οκτώ μαθήματα θεάτρου") Το β...

"Η κριτική στις ημέρες μας είναι συνήθως βαρετή, αποξεραμένη και πομπώδης. Όχι η κριτική του Kott όμως. Είναι εντυπωσιακή, χυμώδης, χωρίς στόμφο, όλο χρώμα. Ακόμα και αυτοί που θεωρούν λίγο τρελό τον Jan θα παραδεχτούν ότι δεν υπάρχει μεθοδολογία στην τρέλα του... Πολλές φορές διαφωνεί κανείς με την κρίση του, αλλά ακόμα και όταν έχω εγώ δίκιο (εάν έχω) κι αυτός άδικο, και πάλι βρίσκω πως αξίζει να τον διαβάσω, πως αξίζει τόσο, σαν να είχα εγώ άδικο και να μου διόρθωνε κείνος τα λάθη μου..."

Το αρχαίο ελληνικό δράμα κατέχει σημαντική θέση στον συνεχιζόμενο διαπολιτισμικό διάλογο όπως αυτός εξελίσσεται, διευρύνεται, αναμορφώνεται. Το ερώτημα που θα ήθελα να θέσω εξαρχής είναι το εξής: κατά πόσο ένα θέατρο, δημιούργημα μιας κοινωνίας που άκμασε πριν από 2.500 χρόνια, μπορεί να αντιμετωπίζεται κατά τον διαπολιτισμικό διάλογο με μη δυτικούς πολιτισμούς (σκηνικές αναγνώσεις Ασιατών, Αφρικανών, κ.ά.) στην ίδια βάση με ευρωπαϊκά έργα (Ίψεν, Μπρεχτ, Τσέχωφ) του 19ου και 20ού αιώνα; Ως αιτία του ανωτέρω, κατά πόσο η Δύση δικαιούται να αυτο-ορίζεται κληρονόμος και...

[...] Με δεδομένες τις ανωτέρω δυσκολίες όπως και το γεγονός ότι δεν ήταν δυνατόν να έχω δει ζωντανά το μεγαλύτερο μέρος της παραστασιακής παραγωγής της Societas Raffaello Sanzio, υπήρξα ιδιαίτερα επιφυλακτικός απέναντι σε όλες τις γραπτές ή εικονικές μαρτυρίες που μπόρεσα να συγκεντρώσω, προβαίνοντας σε συνεχείς διασταυρώσεις. Εξάλλου, το αντικείμενο της έρευνας μου δεν ήταν μια ενδελεχής μελέτη του επιμέρους παραστασιακού υλικού της Ομάδας αλλά ο διάλογος σκηνικών εικόνων της και θεωρητικών τοποθετήσεων των μελών της με την αισθητική και την ιδεολογία του σουρρεαλισμού, ό...

Στον παρόντα τόμο συγκεντρώνονται μελετήματα των ετών 2000-2003 που αποτελούν καρπούς της πρόσφατης επιστημονικής μου έρευνας και αφορούν στο Λαϊκό Θέατρο και το θέατρο του Μπρεχτ, τη σκηνοθεσία του αρχαίου δράματος και την αρχαιοελληνική μυθολογία στη σύγχρονη ελληνική κωμωδία, την κωδικοποίηση της υποκριτικής και την παρουσία της τεχνολογίας στη νεοελληνική δραματουργία, την προσφορά του Γρ. Ξενόπουλου και του Π. Μάτεση στη διαμόρφωση του ελληνικού θεατρικού λόγου στον 20ό αιώνα. Μαζί με αυτά αναδημοσιεύονται και κάποιες προγενέστερες εργασίες που είναι πια δυσεύρετες για...

Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει μελετήματα που καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό φάσμα, από την αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα. Θέμα των περισσότερων κειμένων είναι το ιερό με τις διάφορες εκφάνσεις του το οποίο αναζητείται στη συμπλοκή του με το δράμα και τη σκηνή στην πατερική γραμματεία, στην εκκλησιαστική λατρεία και σε θεατρικούς συγγραφείς (όπως ο Ο' Νήλ, ό Ουίλλιαμς ή ο Τερζάκης), αν και παρουσιάζονται έργα στα οποία κύριος σκοπός είναι η καταγραφή και η ανάδειξή τους (όπως στην περίπτωση του Μ. Καραγάτση και του Παύλου Νιρβάνα). Άλλες στιγμές η ερευνητική ματιά εστιάζει στον μαρα...

Μελέτες που αναφέρονται στο αρχαίο και το σύγχρονο δράμα, στο κείμενο και την παράσταση, στο λαϊκό και το έντεχνο θέατρο, στην ιστορία και θεωρία του θεάτρου, περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο. Παρουσιάζονται έννοιες όπως κώδικας της παράστασης και σωματικότητα της υποκριτικής, διαδραστική επικοινωνία και διαπολιτισμικότητα, απεικόνιση της Ιστορίας στο νεοελληνικό θέατρο και θεατρική δημιουργία. [...]

Με τις ανατρεπτικές σκηνοθεσίες του ο Θεόδωρος Τερζόπουλος ήρθε σε ρήξη με το θεατρικό κατεστημένο στη χώρα μας και κατέκτησε εξέχουσα θέση στο παγκόσμιο θέατρο. Αν και το έργο του Τερζόπουλου έχει μελετηθεί από γνωστούς θεατρολόγους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, το βιβλίο του Γιώργου Σαμπατακάκη φωτίζει μια διαφορετική πτυχή και επιχειρεί να διασκεδάσει κάποια "κριτικά" ιδεολογήματα τα οποία σχετίζονται με τις παραστάσεις του Θεάτρου ΑΤΤΙΣ, δημιουργήματος του σκηνοθέτη. Στο θέατρο του Τερζόπουλου η σύγκρουση με την τρέχουσα αισθητική προκαλεί την αχρήστευση του παλαιο...

Το βιβλίο τούτο, που μ' έχει απασχολήσει ως πρώτη ύλη όσο σχεδόν ένα έργο ζωής, ξεκίνησε χωρίς σχέδιο και χωρίς ξεκάθαρο στόχο. Χρόνια και χρόνια μελετώντας το θέατρο ή γράφοντας δραματικά έργα, όπως και στα μαθήματα μου Δραματολογίας στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, προπάντων όμως όταν τελείωνα την παράδοση κι έβγαινα από την τάξη τύχαινε να ρίξω στο χαρτί σημειώσεις. Κάποτε τις φύλαγα, άλλοτε τις έχανα. Περιττό να πω ότι οι χαμένες μου φαίνονται σήμερα οι πιο καλές -μόνο και μόνο γιατί είναι χαμένες. Πολλές φορές στο μεταξύ, είπα να συγκεντρώσω όσες απόμεναν, να τ...

Το 1970 εκδίδεται το δοκίμιο "Αφιέρωμα στην τραγική μούσα". Πρόκειται για ένα έργο που είχε απασχολήσει τον Τερζάκη "όσο σχεδόν ένα έργο ζωής", αλλά δεν θα ολοκληρωνόταν ποτέ αν δεν του το παράγγελνε ο Κώστας Ε. Τσιρόπουλος, πιέζοντάς τον να συγκεντρώσει το υλικό από τα μαθήματα δραματολογίας του στο Εθνικό Θέατρο. Πρόκειται για ένα βιβλίο-σταθμό για τις θεατρικές σπουδές στην Ελλάδα, δεδομένου ότι έως τότε ήταν λιγοστά τα κείμενα που ασχολούνταν συνολικά με την ουσία της έννοιας του τραγικού (τα κείμενα του Χουρμούζιου, ήδη από το 1936, ανήκουν στις λαμπρές εξαιρέσεις),...

Η Ασπασία Παπαθανασίου είναι αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της αναβιώσεως του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος. Συνδέθηκε ιδιαίτερα με το Πειραϊκό Θέατρο και τον μεγάλο σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη, η συμβολή του οποίου στην αναβίωση και διάδοση του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος υπήρξε καθοριστική. Η Ασπασία Παπαθανασίου δεν περιορίσθηκε μόνο στο Αρχαίο Ελληνικό Δράμα. Ερμήνευσε και σημαντικούς ρόλους του Νέου Ελληνικού και του παγκόσμιου σύγχρονου θεάτρου. Η ζωή της όμως σημαδεύθηκε οριστικά από το Αρχαίο Δράμα και τους μεγάλους τραγικούς: τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη. Α...

Ο δεύτερος τόμος κριτικών δοκιμίων του Κώστα Γεωργουσόπουλου ασχολείται με παραστάσεις της περιόδου 1971-1996 και με έργα του παγκόσμιου δραματολογίου που καλύπτουν το τέλος του περασμένου αιώνα και τις αρχές αυτού που σε λίγο συμπληρώνεται.

Το αρχαίο ελληνικό δράμα αποτελεί πάγια πηγή έμπνευσης νεότερων δημιουργών που συχνά ανατρέχουν, συμπληρωματικά, σε παράπλευρες μυθολογικές πηγές των θεμάτων τους. Τα σύγχρονα δράματα, με άμεση ή έμμεση αναφορά σε έργα της αρχαιοελληνικής δραματικής ποίησης, ανασκευάζουν τον δραματικό μύθο ή χρησιμοποιούν μυθολογικές παραλλαγές του προκειμένου να ικανοποιήσουν τις πολιτικό-κοινωνικές απαιτήσεις της εποχής τους. Συχνά αυτό γίνεται σε βαθμό ανατρεπτικό του έργου αναφοράς οδηγώντας σε παρερμηνείες ή παραναγνώσεις του. Το ίδιο συμβαίνει άλλωστε και σε σκηνικές εκφωνήσεις που στ...