Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Ο Κλόντζας ακολουθεί δρόμο ανεξάρτητο από τους άλλους κρητικούς ζωγράφους. Συνήθως απομακρύνεται αποφασιστικά από την βυζαντινή παράδοση και ζωγραφίζει πολυπρόσωπες συνθέσεις σε μικρή κλίμακα, παραφορτωμένες με δευτερεύοντα επεισόδια, που είναι έντονα επηρεασμένες από τον σύγχρονο ιταλικό μανιερισμό. Τα εικονογραφικά του θέματα είναι συχνά πρωτότυπα , -η χρωματολογία του πλούσια , με ιδιαίτερη έμφαση στο κόκκινο. Οι καταβολές της τεχνοτροπίας του μπορούν ν' αναζητηθούν σε όψιμα παλαιολόγεια έργα, όπως εικονίδιο της Πινακοθήκης Τρετιακώφ που αποδίδεται σε μαθητή του Θε...

Η παρούσα μελέτη καταγράφει την ιστόρηση της παιδικής ηλικίας της Θεοτόκου από τους καλλιτέχνες της Βυζαντινής εποχής δηλ. ως της άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1453. Η εικονογράφηση των πρώτων ετών του βίου της Παναγίας υπήρξε μέλημα των Βυζαντινών ήδη από τον 5ο αι. Στοιχείο που μεταξύ άλλων αποκαλύπτει το βαθύ σεβασμό των χριστιανών προς το πρόσωπο της Παναγίας Αειπαρθένου Μητέρας του Θεού. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Ο οδηγός αυτός απευθύνεται στο ευρύ κοινό, που δεν είναι εξοικειωμένο με τη βυζαντινή ζωγραφική, τις τεχνοτροπίες και την εικονογραφία της, τα δευτερεύοντα επεισόδια ή και τα κύρια θέματα των αφηγηματικών της παραστάσεων, όταν μάλιστα σε πολλές από αυτές πηγή έμπνευσης της εικονογραφικής σύνθεσης αποτελούν τα Απόκρυφα Ευαγγέλια. Στο νότιο κλίτος, για παράδειγμα όλες οι αφηγηματικές σκηνές στηρίζονται στα Απόκρυφα. Έτσι λοιπόν, κρίθηκε απαραίτητη η πρόταξη μιας σύντομης διήγησης των γεγονότων που ιστορούνται, προκειμένου ο επισκέπτης να κατανοήσει τις σκηνές και να προσεγγίσ...

Η συμπλήρωση 1700 ετών από το μαρτύριο του αγίου Δημητρίου αποτελεί μια ξεχωριστή επέτειο για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η Αγιορειτική Εστία, με βάση διπλή αναφορά της στην πόλη του αγίου Δημητρίου και τον Άθωνα, θεώρησε υποχρέωσή της να τιμήσει την επέτειο με ένα λεύκωμα στην παρουσία του αγίου Δημητρίου στην τέχνη του Αγίου Όρους. [...] Ξεκινώντας μία προσπάθεια να συνάξουμε τις απεικονίσεις του αγίου στον Άθωνα, ήταν αναμενόμενο ότι θα προέκυπτε ένα ιδιαίτερα εκτενές υλικό. Πράγματι, η απεικόνιση του μεγαλομάρτυρα της Θεσσαλονίκης δεν λείπει ακόμη και από το πιο μικρό αθ...

Ο όρος ανθίβολο θα πρέπει να είχε καθιερωθεί μέχρι τους υστεροβυζαντινούς χρόνους, περίοδο στην οποία χρησιμοποιείται από τον Κωνσταντινουπολίτη γραφέα Γρηγόριο Αλυάτη [...] για την υποδήλωση χρήσης αρχέτυπου. [...] Η αντίληψη του όρου από τον αντιγραφέα προσεγγίζει τον κώδικα με φορητή εικόνα και οδηγεί στην ειδοποιό ταύτιση του τελευταίου με τα σχέδια εργασίας. [...] Η προσέγγιση των σχεδίων εργασίας βάσει αισθητικών και τεχνοτροπικών χαρακτηριστικών επιτρέπει την εκτίμηση ότι ο όρος ανθίβολο αφορά στα εξοχότερα δείγματα των έκτυπων και διάτρητων σχεδίων, υπό την έννοια ό...

Το "Προσκύνημα στο Σινά. Θησαυροί από την Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης" συνεχίζει μια παράδοση εδραιωμένη στο Μουσείο Μπενάκη από το 1997 με την έκθεση "Η δόξα του Βυζαντίου στο Όρος Σινά". Όπως ακριβώς τότε, έτσι και σήμερα τα κειμήλια που προσφέρονται στους Έλληνες και τους ξένους επισκέπτες της Αθήνας, συνδυάζουν την αμόλυντη ιερότητα μια συγκινητικής ευλάβειας με την εξαιρετικά υψηλή καλλιτεχνική αξία. Όπως ακριβώς τότε, έτσι και σήμερα πριν από την Αθήνα είχαν παρουσιαστεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Θα έλεγα συνεπώς ότι η τωρινή τους έκθεση δεν επισφ...

Η παρούσα μελέτη μας παρουσιάζει μια δημιουργό με πολύπλοκες και εμβριθείς γνώσεις, οι οποίες της επιτρέπουν να διεισδύσει στις πιο σύνθετες συνδέσεις της ανθρώπινης επικοινωνίας. Η τέχνη μέσω της εικόνας είναι η πιο καθαρή γλώσσα όλων των εποχών. Γλώσσα που μετατρέπει το αόρατο σε ορατό, το πνευματικό σε αισθητό. Ως αληθινός απολογητής, η Μαρία, μας πείθει για την πνευματικότητα της εκκλησιαστικής εικόνας, που με το μοναδικό της παραστατικό σύστημα και συμβολισμό αποκαλύπτει τις θεϊκές ιδέες στον πιστό, όπως και την καθιέρωση της δογματικής υπόστασης στις ιστορικοκοινωνικέ...

[...] Εκ των ανωτέρω καταφαίνεται ότι ο σκοπός της εκκλησιαστικής εικονογραφίας δεν είναι η αποτύπωσις και παράστασις των ορατών και αντιληπτών τοις πάσι χαρακτήρων των εικονιζομένων προσώπων ή πραγμάτων, ως πράττει η νατουραλιστική τέχνη, αλλ' η έκφρασις δι' ορατών χρωμάτων και σχημάτων της ανέκφραστου πραγματικότητος του πρωτύπου. Διότι ημείς δεν σκοπούμεν τα βλεπόμενα, αλλά τα μη βλεπόμενα αιώνια. (Β' Κορ. 4,18). Συνεπώς και η εκκλησιαστική εικονογραφία υπ' αυτό το πρίσμα πρέπει να θεωρήται, δηλαδή ως επιδιώκουσα να κατοπρίση ημίν την αληθή εικόνα του αοράτου Δημιουργού...

Κύριο έργο των αρχαιολόγων από τη σύσταση της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων υπήρξε η μέριμνα για τον εντοπισμό και την καταγραφή των βυζαντινών και μεταβυζαντινών κειμηλίων και έργων τέχνης που φυλάσσονται στους ναούς της Χαλκιδικής και τις μονές του Αγίου Όρους. Από το πλούσιο τεκμηριωτικό για την ιστορία του τόπου αυτό υλικό παρουσιάζονται εδώ 15 φορητές εικόνες που φυλάσσονται σήμερα σε ναούς της Χαλκιδικής. Το έργο της επιλογής των εικόνων ανετέθη εξαρχής στον αρχαιολόγο της Εφορείας κ. Ι. Παπάγγελο. Τη μέριμνα για τη μεταφορά και συντήρησή τους από το κατάλληλα...

Για τη δημιουργία μιας εικόνας συνεργάζονται αρμονικά η τέχνη και η θεολογία. Η εικόνα, θεμελιωμένη στο δόγμα της Ενανθρώπησης του Σωτήρος, φανερώνει με σχήματα και χρωματισμούς ό,τι η Αγία Γραφή κηρύττει με το λόγο. Για να φανερωθεί ο Λόγος σε αυτήν πρέπει ο πιστός ή ο θεατής να μπορεί να την διαβάζει. Πρόθεσή μας στο παρόν βιβλίο είναι η καταγραφή βασικών αρχών και στοιχείων, τα οποία θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να αντιληφθεί το νόημα των 12 βασικών εορτών της Ορθοδοξίας, του αποκαλούμενου "Δωδεκαόρτου", και θα συμβάλουν στην ολοκληρωμένη απόδοση του αγιογραφικού έργου....

Χρειάστηκαν 20 χρόνια προσωπικής μελέτης, έρευνας και δοκιμών στην αρχαία τεχνική της Εγκαυστικής, για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι αρχαίοι δημιουργούσαν τα έργα ζωγραφικής τους: μια απλή μορφή σαπωνοποίησης. Το βιβλίο των εκδόσεων Σταμούλη με τίτλο "Εγκαυστική", συμπυκνώνει το απόσταγμα των πληροφοριών που συνέλεξα και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να ζωγραφίσει με την τεχνική του (λειωμένου) κεριού. Ακόμη, περιλαμβάνει μια γενική ανασκόπηση στη Φυσική Ιστορία του Πλίνιου, σε θέματα που πιθανώς να σχετίζονται με την Εγ...

[...] Ως έκφραση ευγνωμοσύνης προς τη συλλεκτική ιδέα, ή μάλλον ως διακήρυξη πίστεως προς τη σημασία της, αλλά και για την επιβεβλημένη τεκμηρίωση της ιστορικής αλήθειας, το Μουσείο Μπενάκη αποφάσισε να ανασυγκροτήσει μια διασπασμένη στο μεταξύ ιδιωτική συλλογή του μεσοπολέμου, ελπίζοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα ξυπνήσει και το επιστημονικό ενδιαφέρον γύρω από την ανεξερεύνητη ουσιαστικά στον τόπο μας συλλεκτική ανάγκη και τον παρεξηγημένο ρόλο του συλλέκτη. Ως αντιπροσωπευτικό δείγμα επελέγη η όχι ιδιαίτερα γνωστή περίπτωση του Αιμίλιου Βελιμέζη (1902-1946), ο οποίος υπήρ...

Ο Άγιος Συμεών, ο πρώην μέγας ζουπάνος Στέφανος Νέμανια (Nemanja), ο μεγάλος ηγεμόνας των Σέρβων από το έτος 1165 ως 1196, είναι ο δημιουργός του σερβικού κράτους και ο ιδρυτής της δυναστείας των Νεμανιδών. Γεννήθηκε το έτος 1114 στην πόλη Ριμπνίτσα της Ζέτα, το σημερινό Μαυροβούνιο, όπου έλαβε το λατινικό βάφτισμα. Όταν ο πατέρας του ξαναγύρισε στη Ράς (Ras), την πρωτεύουσα της Ράσκα (Raska), βαφτίστηκε ξανά από τον ορθόδοξο αρχιερέα στο ναό του Αγίου Πέτρου. Ο Στέφανος Νέμανια έκτισε πολλούς ναούς με σημαντικότερο εκείνο της Παναγίας στη Στουντένιτσα (Studenica). Εκεί απ...

Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελλαδική Εκκλησία σήμερα δεν είναι απλώς γλωσσικό και επικοινωνιακό. Είναι και τέτοιο, αλλά πρωτίστως έχει να κάνει με το πνεύμα και με τη ζωή που εκφράζεται με τη γλώσσα και τις εικαστικές λύσεις. Όταν λοιπόν κάνουμε λόγο -αν πρέπει μάλιστα να κάνουμε λόγο- για οποιασδήποτε μορφής ανανέωση στην εικονογραφική τέχνη, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τη ζωή και την εμπειρία που κλείνεται μέσα στις εικαστικές φόρμες κι όχι να μιλάμε για την εικόνα ως απλό τεχνικό μέσον που αποτελεί επίκαιρο προϊόν κάθε εποχής και άρα μπορεί άνετα να αλλάζει χωρ...

Στη Θεσσαλονίκη, ιδιαίτερα στην ύστερη περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (1261-1453), τη γνωστή με το όνομα "Αναγέννηση των Παλαιολόγων", οι ζωγράφοι, επηρεασμένοι από την ανάπτυξη της σπουδής των αρχαιοελληνικών γραμμάτων, δεν ακολουθούν απλώς ό,τι νέο είχε να επιδείξει η τέχνη της Κωνσταντινούπολης, αλλά συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση του νέου ζωγραφικού ύφους. Σήμερα από τα πολυάριθμα θρησκευτικά κτίσματα που άλλοτε αριθμούσε η πόλη, μαρτυρίες εκείνης της περιόδου, έχουν διασωθεί ελάχιστα, ικανά ωστόσο να αναπλάσουν το μεγαλείο της. Στο εσωτερικό των μνημείων αυτών...