Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το πολιτιστικό περιβάλλον καθορίζει τη φύση των ατόμων σε τέτοιο σημείο, ώστε να μην είμαστε πια σε θέση να το διακρίνουμε ακόμη κι όταν αποκρούουμε τις ρατσιστικές γνώμες όσων αποδίνουν σε σταθερή φυσική ιδιότητα τη συμπεριφορά κάποιου. Σε τέτοιες περιπτώσεις η πιο αυθόρμητη αντίδραση είναι συνήθως να αρνιόμαστε την υποθετική φυσική ιδιότητα. Σχεδόν όπως έκαναν οι φωτισμένοι δημοκράτες στην περίοδο της παρακμής τους, πριν λίγα χρόνια, μπρος στο ρατσιστή που περιγελούσε τους νέγρους για τα κατσαρά τους μαλλιά και την πλατσουκωτή μύτη τους: κατέβαλαν απεγνωσμένες προσπάθειες...

Tο πολιτιστικό περιβάλλον καθορίζει τη φύση των ατόμων σε τέτοιο σημείο, ώστε να μην είμαστε πια σε θέση να το διακρίνουμε ακόμη κι όταν αποκρούουμε τις ρατσιστικές γνώμες όσων αποδίνουν σε σταθερή φυσική ιδιότητα τη συμπεριφορά κάποιου. Σε τέτοιες περιπτώσεις η πιο αυθόρμητη αντίδραση είναι συνήθως να αρνιόμαστε την υποθετική φυσική ιδιότητα. Σχεδόν όπως έκαναν οι φωτισμένοι δημοκράτες στην περίοδο της παρακμής τους, πριν λίγα χρόνια, μπρος στο ρατσιστή που περιγελούσε τους νέγρους για τα κατσαρά τους μαλλιά και την πλατσουκωτή μύτη τους: κατέβαλαν απεγνωσμένες προσπάθειες...

Στην Ιλιάδα παρατηρούμε δύο τρόπους αφήγησης. Ο πρώτος εμφανίζεται όταν ο Όμηρος περιγράφει την ασπίδα του Αχιλλέα: πρόκειται για μια ολοκληρωμένη φόρμα στην οποία ο Ήφαιστος έχει απεικονίσει όλα όσα γνώριζε για μια πόλη, τις γύρω αγροτικές περιοχές, τους πολέμους, τις ειρηνικές της τελετουργίες. Ο άλλος τρόπος εκδηλώνεται όταν ο ποιητής δεν κατορθώνει να πει πόσοι και ποιοι ήταν οι Αχαιοί πολεμιστές: τότε ζητά βοήθεια από τις μούσες αλλά αναγκάζεται να περιοριστεί στον λεγόμενο κατάλογο των πλοίων, ο οποίος ολοκληρώνεται με ένα «και τα λοιπά». Αυτός ο δεύτερος τρόπος παρ...

Η τελευταία εκτεταμένη -και ημιτελής- εργασία του Elias συνεξετάζει τρία κύρια θέματα. Σε πρώτο επίπεδο ερευνά τα σύμβολα σε σχέση με τη γλώσσα, τη γνώση και τη σκέψη, αντλώντας από την πολιτισμική ανθρωπολογία και τη σημειολογία. Κατά δεύτερον, τονίζει ότι τα σύμβολα είναι επίσης απτά ηχητικά ίχνη, υπογραμμίζοντας τον επικοινωνιακό χαρακτήρα του συμβόλου ως συνδετικού κρίκου ανάμεσα στην κουλτούρα και τη φύση, στον άνθρωπο και την εμπειρία του και εντέλει ανάμεσα στον άνθρωπο και το γλωσσικό περιβάλλον του. Σε ένα τρίτο επίπεδο, το βιβλίο θέτει θεωρητικά ζητήματα για την ο...

Γιατί η Ιαπωνία; Γιατί είναι η χώρα της γραφής: από όλες τις χώρες που έχει γνωρίσει ο συγγραφέας, η Ιαπωνία είναι η Χώρα όπου ο συγγραφέας συνάντησε τη διεργασία του σημείου την πιο κοντινή στις δικές του πεποιθήσεις και στους οραματισμούς του, ή, αν θέλετε, την πιο απομακρυσμένη από την απέχθεια, τον εκνευρισμό και την άπωση που του προξενεί η δυτική σημειοκρατία. Το ιαπωνικό σημείο είναι δυνατό: θαυμάσια κανονισμένο, ταχτοποιημένο, εκτεθειμένο· χωρίς ιθαγένεια ή ορθολογισμό. Το ιαπωνικό σημείο είναι κενό: το σημαινόμενό του χάνεται, δεν υπάρχει θεός, αλήθεια, ηθική στο β...

Η σημειωτική μία από τις πιο σημαντικές σχολές του εικοστού αιώνα, δεν είναι ένα στενά οροθετημένο επιστημονικό πεδίο, αλλά επεκτείνεται σε έναν εξαιρετικά ευρύ επιστημονικό χώρο: διαχύθηκε και, σε ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, αφομοιώθηκε από όλες τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, και είχε αντίκτυπο ακόμα και σε μερικές φυσικές επιστήμες. Η σημειωτική δεν εμφανίστηκε εκ του μηδενός στις αρχές του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα, αλλά υπήρξε το αποτέλεσμα μίας μακράς εκκόλαψης, με αφετηρία το τέλος του δέκατου ένατου και τις αρχές του εικοστού αιώνα. [...]...

Τι είναι αυτό που φέρνει αντιμέτωπες τις γυναίκες με τη φαλλοκρατική δομή, στο κίνημά τους της αμφισβήτησης; Μια διαφοροποίηση, μια αυτονομία, μια ιδιατερότητα της επιθυμίας και της ηδονής, μια άλλη χρησιμοποίηση του κορμιού τους, ένας λόγος, μια γραφή -ποτέ η γοητεία. Ντρέπονται γι' αυτήν όπως για μια τεχνική σκηνοθεσία του κορμιού τους, σαν να είναι ένα πεπρωμένο υποτέλειας και εκπόρνευσης. Δεν καταλαβαίνουν ότι η γοητεία αντριπροσωπεύει την κυριαρχία του σύμπαντος των συμβόλων, ενώ η εξουσία δεν αντιπροσωπεύει παρά την κυριαρχία του πραγματικού σύμπαντος. Η κυριαρχία της...

Το σημείο βρίσκεται παντού. Το κάθε τι δύναται να ληφθεί υπόψη ως σημείο και μπορεί, ίσως να; να γίνει αντιληπτό μόνο ως τέτοιο. Κατά συνέπεια, το αντικείμενο της σημειολογίας δεν περιορίζεται στον έναν ή στον άλλον τομέα εμπειρίας ή επιστημολογίας, αλλά εκτείνεται στο σύνολο των σημείων καθαυτών και στην ιδιότητά τους να μεσιτεύουν με μεγαλύτερη ή μικρότερη πιστότητα τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε την πραγματικότητα. Η σημείωση λαμβάνει χώρα λοιπόν παντού και με αυτή την έννοια, υπάρχουμε σημειολογικά. Ένα μεγάλο, αν όχι το μεγαλύτερο μέρος των σημείων που μας περιβάλλει,...

Η σημειωτική είναι η θεωρία των σημείων. Τα σημεία παρουσιάζουν αφάνταστη ποικιλία: από τα απλά σήματα κυκλοφορίας που δείχνουν κάποιον προορισμό, τον καπνό που μας προειδοποιεί για κάποια φωτιά, έως τα πολιτισμικά καθορισμένα σύμβολα που είναι ενσωματωμένα στην τέχνη και τη λογοτεχνία. Η ανάγνωση των κάθε είδους σημείων αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινής μας ζωής. Κι όμως η σημειωτική θεωρείται συχνά ως μυστηριώδης επιστήμη. Αυτό το εισαγωγικό βιβλίο αποκωδικοποιεί το μυστήριο της σημειωτικής χρησιμοποιώντας οπτικά παραδείγματα αντί αφηρημένης θεωρίας. Χωρισμέ...

(...) Στην πραγματικότητα [ο Barthes], επειδή δεν ήθελε να αποδώσει στην καθημερινή χειρονομία ένα οριστικό νόημα, την επεξεργαζόταν μέσω ερμηνειών, σαν να επρόκειτο για μία μεταφορά. Εργαζόταν με βάση την καθημερινή σημασιοδότηση, προσπαθώντας να μην την ακινητοποιήσει, και γι' αυτό την πραγματευόταν με λεπτότητα, όπως θα έκανε κάποιος που, από σεβασμό προς όλες τις μορφές της ζωής, θα χάιδευε μια περιπλανώμενη γάτα με την χάρη και την αγάπη (και τον σεβασμό) που θα έδειχνε αν χάιδευε μια γάτα Αγκύρας. "Τα πάντα εμποτίζονται από νόημα", έλεγε, "σας αποκαλύπτω αρκετό, αλλά...

Με αφετηρία τον Κρατύλο και τον Αριστοτέλη, περνώντας από τον Αυγουστίνο και τον Pierce και φθάνοντας στον Wilkins και τον Beck συντάχθηκαν τα δοκίμια περί ιστορικών μελετών του σημείου και της ερμηνείας. Με πρότυπα το δέντρο και τον λαβύρινθο καταγράφει, μελετά και παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς από τον Αριστοτέλη στον Μεσαίωνα. Ο Έκο προτείνει ένα βιβλίο για τους μελετητές το οποίο όμως παράλληλα μπορεί να προσκαλέσει και να προκαλέσει τον ενήμερο αναγνώστη σε μερικές εξερευνήσεις των περιφερειακών μαιάνδρων της ιστορίας της φιλοσοφίας και της σημειωτικής.

Με αφετηρία τον Κρατύλο και τον Αριστοτέλη, περνώντας από τον Αυγουστίνο και τον Pierce και φθάνοντας στον Wilkins και τον Beck, συντάχθηκαν τα δοκίμια περί ιστορικών μελετών του σημείου και της ερμηνείας. Με πρότυπα το δέντρο και τον λαβύρινθο ο συγγραφέας καταγράφει, μελετά και παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς από τον Αριστοτέλη στον Μεσαίωνα. Ο Έκο προτείνει ένα βιβλίο για τους μελετητές, το οποίο όμως παράλληλα μπορεί να προσκαλέσει και να προκαλέσει τον ενήμερο αναγνώστη σε μερικές εξερευνήσεις των περιφερειακών μαιάνδρων της ιστορίας της φιλοσοφίας και της ση...

Στη σύγχρονη πόλη οθόνη η εμπειρία του χώρου εγκλωβίζεται στην πρόσληψη της εικόνας του. Η κοινωνική ζωή προβάλλεται σαν μια σειρά στιγμιότυπα χωρίς ειρμό και συνοχή, σαν μια σειρά πλάνα εκτός τόπου και χρόνου. Έτσι οι σύγχρονες εικόνες χωροποιούν την ανθρώπινη δράση, ανάγοντας τη ζωή στο σκηνικό της. Ακινητοποιούν το χρόνο, κάνοντας το παρόν να επικρατήσει πάνω στο παρελθόν, προεξοφλώντας ουσιαστικά το μέλλον με την τυποποιητική τους επίδραση. [...]

Στη σύγχρονη πόλη οθόνη η εμπειρία του χώρου εγκλωβίζεται στην πρόσληψη της εικόνας του. Οι εικόνες που κατεργάζεται η διαφήμιση αλλά και εκείνες που παράγονται σε τεράστιες ποσότητες από τους σύγχρονους καταναλωτές εθίζουν σε μια πρόσληψη της κοινωνικής ζωής που την ταυτίζει με το σκηνικό της. Ακινητοποιούν το χρόνο, κάνοντας το παρόν να επικρατεί πάνω στο παρελθόν, προεξοφλώντας ουσιαστικά το μέλλον με την τυποποιητική τους δύναμη. Αναζητώντας την προοπτική της απελευθέρωσης από τη μαγική επιρροή των σύγχρονων εικόνων και την εμπειρία του χώρου που επεξεργάζονται, αυτό...