Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο βιβλίο αυτό ο Κριστιάν Μετς αναλύει τον κινηματογράφο με τα εργαλεία της ψυχανάλυσης, τα οποία συνδυάζει με τις κατακτήσεις της σύγχρονης γλωσσολογίας, χωρίς να παραγνωρίζει την κοινωνικοϊστορική πραγματικότητα στην οποία ριζώνει ο κινηματογράφος ως θεσμός. Αναγνωρίζοντας τη σημασία που μπορεί να έχουν οι ψυχαναλυτικές μελέτες της υπόθεσης, των ηρώων ή των δημιουργών μιας ταινίας, ο συγγραφέας προχωρά στη μελέτη φαινομένων που διέπουν την τελετουργία της παρακολούθησης μιας ταινίας: ταύτιση, επιδειξιομανία και ηδονοβλεψία, προδιάθεση πίστης και ευπιστίας έναντι της ι...

Το σημείο βρίσκεται παντού. Το κάθε τι δύναται να ληφθεί υπόψη ως σημείο και μπορεί, ίσως να; να γίνει αντιληπτό μόνο ως τέτοιο. Κατά συνέπεια, το αντικείμενο της σημειολογίας δεν περιορίζεται στον έναν ή στον άλλον τομέα εμπειρίας ή επιστημολογίας, αλλά εκτείνεται στο σύνολο των σημείων καθαυτών και στην ιδιότητά τους να μεσιτεύουν με μεγαλύτερη ή μικρότερη πιστότητα τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε την πραγματικότητα. Η σημείωση λαμβάνει χώρα λοιπόν παντού και με αυτή την έννοια, υπάρχουμε σημειολογικά. Ένα μεγάλο, αν όχι το μεγαλύτερο μέρος των σημείων που μας περιβάλλει,...

Με αφετηρία τον Κρατύλο και τον Αριστοτέλη, περνώντας από τον Αυγουστίνο και τον Pierce και φθάνοντας στον Wilkins και τον Beck συντάχθηκαν τα δοκίμια περί ιστορικών μελετών του σημείου και της ερμηνείας. Με πρότυπα το δέντρο και τον λαβύρινθο καταγράφει, μελετά και παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς από τον Αριστοτέλη στον Μεσαίωνα. Ο Έκο προτείνει ένα βιβλίο για τους μελετητές το οποίο όμως παράλληλα μπορεί να προσκαλέσει και να προκαλέσει τον ενήμερο αναγνώστη σε μερικές εξερευνήσεις των περιφερειακών μαιάνδρων της ιστορίας της φιλοσοφίας και της σημειωτικής.

Το έργο του Ντελέζ δεν είναι μόνο μια φιλοσοφική μελέτη για τον κινηματογράφο, αλλά, κατά κάποιον τρόπο, και μια κινηματογραφικής ματιάς σπουδή στη φιλοσοφία. Η καινοτομία του ως φιλοσοφικού έργου συνίσταται στην αντίληψη του Ντελέζ ότι η φιλοσοφία δεν είναι μια αντανάκλαση κάποιου πράγματος, αλλά παραγωγή εννοιών-εικόνων που μπορούν να κατανοηθούν με τους δικούς τους όρους. Ως μελέτη του κινηματογράφου, η δουλειά του Ντελέζ χαρακτηρίζεται από τη φιλοσοφική και κριτική εξέταση των εννοιών και των εικόνων που από την πλευρά του παράγει το κινηματογραφικό φιλμ. Ο κινηματογ...

Το "Περί σαγήνης", που πρωτοκυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1979, είναι αναμφίβολα το προκλητικότερο βιβλίο του Μποντριγιάρ. Και η αποφασιστικότερη ίσως καμπή στη σκέψη του: απομάκρυνση από τον κοινωνιολογικό λόγο, μετάβαση σε έναν πιο φιλοσοφικό στοχασμό και υιοθέτηση μιας περισσότερο λογοτεχνικής έκφρασης. Ως διαρκές παιχνίδι με τις εντυπώσεις, εναλλακτική λύση στο άκαμπτο ιδεώδες της παραγωγής και αντίπαλο δέος ελαφρότητας στο βαρυσήμαντο νόημα, η σαγήνη θέτει υπό αμφισβήτηση ολόκληρη τη νεωτερική θεωρία, και κυρίως το φεμινισμό και την ψυχανάλυση.

Η τελευταία εκτεταμένη -και ημιτελής- εργασία του Elias συνεξετάζει τρία κύρια θέματα. Σε πρώτο επίπεδο ερευνά τα σύμβολα σε σχέση με τη γλώσσα, τη γνώση και τη σκέψη, αντλώντας από την πολιτισμική ανθρωπολογία και τη σημειολογία. Κατά δεύτερον, τονίζει ότι τα σύμβολα είναι επίσης απτά ηχητικά ίχνη, υπογραμμίζοντας τον επικοινωνιακό χαρακτήρα του συμβόλου ως συνδετικού κρίκου ανάμεσα στην κουλτούρα και τη φύση, στον άνθρωπο και την εμπειρία του και εντέλει ανάμεσα στον άνθρωπο και το γλωσσικό περιβάλλον του. Σε ένα τρίτο επίπεδο, το βιβλίο θέτει θεωρητικά ζητήματα για την ο...

Η σημειωτική είναι η θεωρία των σημείων. Τα σημεία παρουσιάζουν αφάνταστη ποικιλία: από τα απλά σήματα κυκλοφορίας που δείχνουν κάποιον προορισμό, τον καπνό που μας προειδοποιεί για κάποια φωτιά, έως τα πολιτισμικά καθορισμένα σύμβολα που είναι ενσωματωμένα στην τέχνη και τη λογοτεχνία. Η ανάγνωση των κάθε είδους σημείων αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινής μας ζωής. Κι όμως η σημειωτική θεωρείται συχνά ως μυστηριώδης επιστήμη. Αυτό το εισαγωγικό βιβλίο αποκωδικοποιεί το μυστήριο της σημειωτικής χρησιμοποιώντας οπτικά παραδείγματα αντί αφηρημένης θεωρίας. Χωρισμέ...

Από την πρώτη έκδοση του βιβλίου στο εξωτερικό, το 1976, πρόθεση του συγγραφέα ήταν να βοηθήσει όσους ασχολούνται με κινηματογραφικές σπουδές, και ιδίως τους φοιτητές, να αναπτύξουν ικανότητες αξιολόγησης και παράλληλα να διαμορφώσουν μια κριτική αντίληψη για τον κινηματογράφο, μέσω ενός σύντομου, απλού και ευχάριστου στην ανάγνωση εγχειριδίου. Το βιβλίο παρουσιάζει το κινηματογραφικό έργο ως ένα είδος κειμένου, το οποίο μπορεί να "διαβαστεί", όπως ακριβώς οποιοδήποτε άλλο κείμενο. Επιπρόσθετα, βοηθά τους φοιτητές να προσδιορίσουν όλα τα συστατικά μιας ταινίας, με σκοπό να...

Στην Ιλιάδα παρατηρούμε δύο τρόπους αφήγησης. Ο πρώτος εμφανίζεται όταν ο Όμηρος περιγράφει την ασπίδα του Αχιλλέα: πρόκειται για μια ολοκληρωμένη φόρμα στην οποία ο Ήφαιστος έχει απεικονίσει όλα όσα γνώριζε για μια πόλη, τις γύρω αγροτικές περιοχές, τους πολέμους, τις ειρηνικές της τελετουργίες. Ο άλλος τρόπος εκδηλώνεται όταν ο ποιητής δεν κατορθώνει να πει πόσοι και ποιοι ήταν οι Αχαιοί πολεμιστές: τότε ζητά βοήθεια από τις μούσες αλλά αναγκάζεται να περιοριστεί στον λεγόμενο κατάλογο των πλοίων, ο οποίος ολοκληρώνεται με ένα «και τα λοιπά». Αυτός ο δεύτερος τρόπος παρ...

Η σημειολογία ή σημειωτική είναι η επιστήμη που μελετά τα σημεία και τα συστήματα σημασίας. Η σημασία βρίσκεται παντού και αφορά όλους μας άμεσα, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ίδια μας την ύπαρξη, την κοινωνία και τον πολιτισμό μας, καθώς αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα μέσα από το φίλτρο των σημείων, τα οποία προσδιορίζουν την ταυτότητά μας και καθορίζουν τη θέση μας στην κοινωνία. Ζούμε μέσα από τα σημεία, αφού αυτά μεσολαβούν για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας και καθιστούν εφικτή την επικοινωνία. Από πολύ μικ...

Με τον δεύτερο τόμο "Κινηματογράφος ΙΙ: Η χρονοεικόνα", ολοκληρώνεται η επαναξιολόγηση του κινηματογράφου από τον Ντελέζ, η οποία ξεκίνησε με τον πρώτο τόμο "Κινηματογράφος Ι: Η εικόνα-κίνηση". Αντλώντας από τη φιλοσοφία του Ανρί Μπερξόν, το έργο αυτό προσφέρει μια συναρπαστική ανάλυση για την αναπαράσταση του χρόνου στο φιλμ και την κινηματογραφική αντιμετώπιση της μνήμης, της σκέψης και του λόγου. Ο Ντελέζ χρησιμοποιεί παραδείγματα από σπουδαίους δημιουργούς όπως οι: Ρομπέρ Μπρεσόν, Σεργκέι Αϊζενστάιν, Φεντερίκο Φελίνι, Ζαν-Λικ Γκοντάρ, Άλφρεντ Χίτσκοκ, Μπάστερ Κίτον, Ακί...

Η εισαγωγική αυτή προσέγγιση του Barthes, επικεντρωμένη στον γλωσσολογικό ορισμό της γλώσσας και της ομιλίας, αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο πέρασμα στις σημειολογικές -ή μάλλον, ορθότερα, σημειωτικές- προοπτικές. Όπως ο ίδιος αναφέρει, παραπέμποντας εξάλλου στην κοινωνιολογική προσέγγιση των συστημάτων επικοινωνίας, υπάρχουν συστήματα αντικειμένων, εικόνων και συμπεριφορών που δεν έχουν ακόμη (δηλαδή, στην εποχή του) μελετηθεί υπό σημειολογική μεθοδολογία. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι κάνει την πρόβλεψη, πως το σημειολογικό πέρασμα θα επιφέρει αναγκαστικά τροποπο...

Tο πολιτιστικό περιβάλλον καθορίζει τη φύση των ατόμων σε τέτοιο σημείο, ώστε να μην είμαστε πια σε θέση να το διακρίνουμε ακόμη κι όταν αποκρούουμε τις ρατσιστικές γνώμες όσων αποδίνουν σε σταθερή φυσική ιδιότητα τη συμπεριφορά κάποιου. Σε τέτοιες περιπτώσεις η πιο αυθόρμητη αντίδραση είναι συνήθως να αρνιόμαστε την υποθετική φυσική ιδιότητα. Σχεδόν όπως έκαναν οι φωτισμένοι δημοκράτες στην περίοδο της παρακμής τους, πριν λίγα χρόνια, μπρος στο ρατσιστή που περιγελούσε τους νέγρους για τα κατσαρά τους μαλλιά και την πλατσουκωτή μύτη τους: κατέβαλαν απεγνωσμένες προσπάθειες...

Η ρητορική είναι μια "τέχνη" που από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας καλλιεργείται πρωτίστως στον χώρο της πολιτικής διεργασίας. Αλλά, πώς μπορεί η ρητορική να μας χρησιμεύσει στο να αναλύσουμε κείμενα ή έργα τέχνης πέραν των συνηθισμένων πολιτικών αγορεύσεων; Στην παρούσα συλλογή μελετών γίνεται μια προσπάθεια να εφαρμοστεί η μεθοδολογία της ρητορικής ανάλυσης μαζί με την επικουρία της σημειωτικής σε ό,τι αφορά κείμενα ή εικονικά τεχνουργήματα που καλύπτουν μια επιλεκτική γκάμα θεμάτων (...). Ο απώτερος σκοπός του εγχειρήματος είναι να μπορεί κανείς ν’ αναζητήσει "το νή...

Τα κείμενα του βιβλίου μαρτυρούν έναν δεκάχρονο και πλέον (1957-1969) σταθερό προβληματισμό του Ρολάν Μπαρτ για το ένδυμα, γι' αυτό το, όπως πίστευε, ολικό κοινωνικό φαινόμενο. Προβληματισμός που θα κορυφωθεί, άλλωστε, με τη λαμπρή σημειολογική ανάλυση του βιβλίου του "Σύστημα της μόδας" (1967). Εκκινώντας από το όραμα του Σωσσύρ για μια ολική επιστήμη των σημείων, ο συγγραφέας οδηγείται πέρα από την παραδοσιακή ιστοριογραφία του ενδύματος (με τις λεπτομερείς απογραφές πολύτιμων ρούχων του παρελθόντος ή τη συσχέτισή τους με το «πνεύμα της εποχής»), και εφαρμόζει με τόλμη σκ...

Η σημειωτική εξετάζει τη δομή και τη λειτουργία των συστημάτων νοήματος, από τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, στο ρούχο, στα αντικείμενα και την καθημερινή συμπεριφορά, στην αρχιτεκτονική και τον αστικό χώρο. Με άλλα λόγια, είναι μία θεωρία του πολιτισμού και αποτελεί πάντοτε ιδιαίτερο κεφάλαιο στις σύγχρονες ανθολογίες των πολιτισμικών σπουδών. Συγχρόνως, επειδή οι ατομικές και συλλογικές ταυτότητες σχηματίζονται στο πλαίσιο της κοινωνικής και πολιτισμικής επικοινωνίας, η σημειωτική είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρωπολογίας και της κοινω...

Η αναπαράσταση, η παραγωγή δηλαδή νοήματος μέσω της γλώσσας, του Λόγου και της εικόνας, κατέχει κεντρική θέση στις πολιτισμικές σπουδές. Στο εισαγωγικό αυτό κείμενο ο Stuart Hall παρουσιάζει κατανοητά και συγκροτημένα τον τρόπο που οι εικόνες, η γλώσσα και ο Λόγος λειτουργούν ως συστήματα αναπαράστασης. Ο Hall αναλύει την αναπαράσταση ως σημασιοδοτική πρακτική σε διαφορετικά κοινωνικά και θεσμικά συγκείμενα, θέτοντας ερωτήματα που αφορούν τη σχέση της αναπαράστασης με το νόημα, τη γνώση και την εξουσία. Συνδυάζοντας εικονογραφημένα παραδείγματα με δραστηριότητες και επιλεγ...