Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο μικρό αυτό τόμο συγκεντρώνονται έντεκα άρθρα και μελετήματα, που γράφτηκαν με διαφορετικές αφορμές και παρουσιάστηκαν ή δημοσιεύτηκαν σε διαφορετικούς χώρους και έντυπα, που έχουν όμως, όλα, ένα κοινό κέντρο κι ένα κοινό στόχο: τη θεωρία της λογοτεχνίας και της επιστήμης της, της γραμματολογίας. Η σειρά της αναδημοσίευσής τους στον τόμο αυτό δεν ακολουθεί αναγκαστικά τη χρονολογική σειρά της πρώτης τους ανακοίνωσης ή δημοσίευσης. Εδώ προτιμήθηκε μια σειρά λιγότερο ή περισσότερο "συστηματική": από τα ειδικότερα στα συνθετότερα ζητήματα του αντικειμένου τους. [...] Περ...

Στον τόμο αυτό παρουσιάζονται μερικά από τα άρθρα κριτικής του Baudelaire που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά, και που μετά το θάνατό του συγκεντρώθηκαν και εκδόθηκαν κάτω από τον γενικό τίτλο "Curiosites esthetiques: L' Art romantique". Εδώ παρουσιάζονται άρθρα που έγραψε για μερικούς από τους σύγχρονούς του συγγραφείς, ενώ ο ίδιος τόμος περιελάμβανε, επίσης, άρθρα του Γάλλου ποιητή για τις εικαστικές τέχνες και για μερικούς από τους σύγχρονούς του ζωγράφους. [...] (από το εκδοτικό σημείωμα)

Είμαστε ακόμη και σήμερα παγιδευμένοι από έξη ή και κουφότητα ακόμη, στο Μυθιστορηματικό είδος που μας κληρονόμησε ο περασμένος αιώνας. Όμως η μίξη των ειδών είναι γεγονός. Δεν το μαρτυρεί μόνο η νεωτερική γραφή (Τζόυς - Μπέκετ - Μπόρχες - Κορτάσαρ - Κούντερα κλπ.) αλλά και ένα ολόκληρο παρελθόν που αποκορυφώνεται στις περιπτώσεις του Stern και Diderot. Αυτές τις "πρωτοποριακές ιδέες" σύμφωνα με την Elisabeth de Fontenay διαπραγματεύεται και υποστηρίζει ο Γιώργος Αριστηνός.

Με βάση την συγκριτική οπτική, επιχειρήσαμε μια προσέγγιση του σύντομου αφηγηματικού λόγου μέσα από έξι κείμενα που ανήκουν σε κορυφαίους συγγραφείς του είδους και με κύριο σημείο αναφοράς τη γαλλική φιλολογία. Πράγματι, πρότυπα σύντομου αφηγηματικού λόγου θεωρούνται τα διηγήματα του Guy de Maupassant τα οποία διαβάζει κανείς ξανά και ξανά ανακαλύπτοντας κάθε φορά καινούργιες πτυχές. Ο ίδιος θαυμάζει τον Tourgueniev ο οποίος ξέρει να συνθέτει μέσα σε λίγες σελίδες ένα ολοκληρωμένο έργο και αναρωτιέται πώς ο ρώσος διηγηματογράφος φθάνει σε τέτοιο αποτέλεσμα με τόσο απλά μέσα...

Κάθε προσέγγιση στον υπερρεαλισμό μάς υποχρεώνει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας όρισμένα στοιχεία που είναι σύμφυτα με τη γένεση και την τύχη του σε σημαντικό αριθμό ευρωπαϊκών λογοτεχνιών, και που συναρτώνται άμεσα τόσο με την ατομική καλλιτεχνική δημιουργία όσο και με την κοινωνική διάστασή της. Ειδικότερα, η συγκριτική ανάγνωση ελληνικών και γαλλικών υπερρεαλιστικών κειμένων, που προτείνεται εδώ, θέτει μια σειρά προβλημάτων που έχουν άμεση σχέση με την πρόσληψη όχι απλώς ενός λογοτεχνικού (και καλλιτεχνικού) κινήματος, αλλά και μιας συγκεκριμένης στάσης απέναντι στην τέχνη...

Περιέχονται τα κείμενα: Γενικός πρόλογος 1. Προβλήματα προσδιορισμού - Κριτική παραμέληση - Πολύμορφη ποικιλία - Πότε μια ιστορία δεν είναι ιστορία; - Πόσο μάκρος έχει η συντομία; - Μεταφραστικοί όροι 2. Η ανάπτυξη ενός είδους - Από το αρχαίο στο σύγχρονο - Η ρομαντική ώθηση 3. Δευτερεύοντα σχήματα - Σκιαγραφία - Απίθανη ιστορία (Yarn) - Maerchen - Παραβολή και μύθος - Μικτές τεχνοτροπίες 4. Επέκταση της συντομίας - Νουβέλα - Κύκλος - Ποικιλία σε κοινό πλαίσιο 5. Ουσιώδεις ιδιότητες; - "Ενιαία εντύπωση" - "Στιγμή κρίσης" - "Συμμετρία σχεδ...

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, "Διανύσαμε πολύ δρόμο, ακολουθώντας τον ποταμό των ελληνορωμαϊκών επιδράσεων στη λογοτεχνία. Από την πρώτη του επαφή με τη ζωή της σύγχρονης Ευρώπης, ως τα δάση και τις ερημιές των Σκοτεινών Αιώνων, [...] και από κει τον είδαμε να κυλά στην εποχή του μπαρόκ, μέσα σε μια κοίτη προσεχτικά καθορισμένη, ντυμένη με μάρμαρο και αγάλματα στις όχθες· κι ύστερα να φουσκώνει πάλι την εποχή της επανάστασης, [...] τέλος, μέσα από καινούργιες διώρυγες, τον είδαμε να κυλά, ωραίος και πανίσχυρος, στη λογοτεχνία του 19ου αιώνα, κι από κει στου 20ού, και να φτάνε...

Βασικός στόχος του βιβλίου αυτού είναι να αποτελέσει μια πρόταση έρευνας πάνω στις έννοιες του συγκριτισμού και της ιστορίας της λογοτεχνίας, μέσα από μια συγκριτική πρακτική, εφαρμοσμένη σε κείμενα της νεοελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, που διαβάζονται εδώ σε μια σχέση ισοτιμίας με διπλό σκοπό: από τη μια πλευρά να ανανεωθεί αυτή η ίδια η έννοια της ανάγνωσης, με τη χρησιμοποίηση εννοιολογημάτων της σύγχρονης θεωρίας της λογοτεχνίας, από την άλλη πλευρά να ανασημασιοδοτηθούν, σημαντικά, ελπίζω, οι έννοιες του συγκριτισμού και της ιστορίας της λογοτεχνίας, αφού η ιστορικότ...

Αισθάνομαι πραγματικήν αποστροφή για κάθε είδους ανάλυση της ομορφίας ενός ποιήματος ή ενός στίχου στα συστατικά του, κατά τον τρόπο των χημικών. Αυτό πολλοί το θεωρούν ελάττωμα του κριτικού. Για μένα όμως δεν είναι παρά απλή αποφυγή προδοσίας εις βάρος του ποιητή. Θυμάμαι ότι μερικοί με είχαν φέξει που δεν είχα δοκιμάσει, γράφοντας για το καβαφικό έργο, να κάνω συγχρόνως και μιαν αισθητική ανάλυση των ποιημάτων του που θαύμαζα. Βρίσκω πως ίσως να μην είχαν πολύ άδικο.[...] (Απόσπασμα από το βιβλίο)