Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι δυο εντελώς διαφορετικοί τρόποι αναπαράστασης της ιστορίας που εγγράφονται στα κείμενα του Ουώλτερ Σκόττ παραπέμπουν σε μια περιοχή αγορεύσεων και πρακτικών που αφορούν την ιστορία την εποχή ακριβώς που πρωτοεμφανίζεται και το ιστορικό μυθιστόρημα. Και είναι, πιστεύω, σημαντικό να δούμε αυτό το νέο υβριδικό είδος ως μέρος αυτού του ευρύτερου σχηματισμού και των μορφών εξουσίας του. Το ιστορικό μυθιστόρημα έχει μελετηθεί κυρίως σε σχέση με ολιστικές θεωρίες της ιστορίας, π.χ. με εκείνη των Σκώτων φιλοσόφων του 18ου αιώνα, ή με τη μαρξιστική, όπως προτάθηκε από τον Lukacs....

Το 1800, με χαμηλούς τόνους και έκδηλη απογοήτευση από τις ακρότητες της Γαλλικής Επανάστασης, η κόρη του Νεκέρ πιστεύει ότι οι σχέσεις ανάμεσα στους νόμους, τα ήθη, τη θρησκεία και τη λογοτεχνία της Ευρώπης δεν έχουν αναλυθεί επαρκώς. Η εμπιστοσύνη στη δυνατότητα τελειοποίησης του ανθρώπινου είδους και στη δύναμη της προόδου σφραγίζει την αισιοδοξία για τον αιώνα που ανατέλλει. Ανατρέχοντας στις απαρχές, επιχειρεί να αναδείξει τα αίτια των σταθερών διαφορών ανάμεσα στη γαλλική, την ελληνική, την ιταλική, την ισπανική, τη γερμανική λογοτεχνία, αποδίδοντάς τα στους θεσμούς κ...

[...] Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης αποφάσισε να κυκλοφορήσει, δωδέκατον στη σειρά, αυτόν τον τόμο με δοκίμια και μελετήματα του Γιώργου Δέλιου, τα οποία επελέγησαν από τρία αντίστοιχα βιβλία του της δεκαετίας του '70: 1. "Ο μυθιστοριογράφος και ο αισθητικός του κόσμος - Το διήγημα" (1972), 2. "Φυσιογνωμίες του ξένου έντεχνου λόγου" (1974), 3. "Επιλογή" (1978). Του πρώτου βιβλίου δημοσιεύονται και τα δύο δοκίμια. Από το δεύτερο τα πέντε πρώτα από τα επτά μελετήματα και από το τρίτο τα δύο πρώτα από τα δώδεκα, συντομότερα κάπως άρθρα και μελετ...

Τα δοκίμια που περιέχονται στον παρόντα τόμο παρουσιάζονται με τρεις αλληλοσυνδεόμενους τρόπους. Στην αρχή ο συγγραφέας εξετάζει τον εγκόσμιο και εκκοσμικευμένο χώρο, αντιπροσωπευτικά δείγματα του οποίου αποτελούν οι συγγραφείς Σουίφτ, Χόπκινς, Κόνραντ και Φανόν, λόγω της προσοχής που δίνουν στις λεπτομέρειες της καθημερινής ύπαρξης. Στη συνέχεια, τον συγγραφέα απασχολούν προβλήματα σύγχρονης κριτικής θεωρίας και καταλήγοντας ασχολείται με το τι συμβαίνει όταν η κουλτούρα προσπαθεί να κατανοήσει, να κυριαρχήσει ή ακόμη και να ανακαταλάβει έναν άλλο, λιγότερο ισχυρό κόσμο.

Το σώμα βρίσκεται στο επίκεντρο ποικίλων διαφορετικών και αντιφατικών μεταξύ τους θεωρήσεων. Τα κείμενα του τόμου επιχειρούν να αναδείξουν την ασαφή και αβέβαιη διάσταση του σώματος, την ιστορική, την κοινωνική και πολιτισμική του σημασιοδότηση, την κοινωνική του τοποθέτηση, αξιολόγηση και ιεράρχηση, την πειθάρχησή του σε μηχανισμούς ρύθμισης αλλά και την εναντίωσή του στις κοινωνικές επιταγές.

- Τι σχέση έχει "Το όνομα του ρόδου" του Uberto Ecco με τον Αριστοτέλη; - Ποιοι είναι οι μεγάλοι τυφλοί της παγκόσμιας λογοτεχνίας από τον Όμηρο μέχρι τον Borges; - Τι σφετερίστηκε ο T. S. Eliot από τους αρχαίους Έλληνες δραματουργούς; - Τι εννοεί η Virginia Woolf με το "Δεν ξέρουμε ελληνικά"; - Τι έγραφε ο Ν. Καζαντζάκης στην Αγνή Ρουσσοπούλου στην διάρκεια της αυτοεξορίας του; [...] Αυτά και πάνω από 100 παρόμοια θέματα των γραμμάτων του τελευταίου τέταρτου του 20ού αιώνα αντιμετωπίζονται από τον συγγραφέα σ' αυτό το βιβλίο.

Στο μικρό αυτό τόμο συγκεντρώνονται δεκαεφτά μικρά δοκίμια, που δημοσιεύτηκαν, με μιαν εξαίρεση, ως "φιλολογικές επιφυλλίδες" στη μεγαλύτερη κυριακάτικη εφημερίδα σε διάστημα τριών ετών (1999-2002). Ο πρώτος λόγος της συγκεντρωτικής αυτής επανέκδοσης των "φιλολογικών" αυτών μικρογραφιών είναι, αυτονόητα, η διάσωσή τους από τη λήθη, στην οποία θα τις καταδίκαζε, άδικα πιστεύω, η εφήμερη παρουσία τους σ' ένα, έστω και το σοβαρότερο, έντυπο δημοσιογραφικό μέσο. Ο δεύτερος όμως και ουσιαστικότερος λόγος είναι το γεγονός ότι τα σχετικά σύντομα αυτά κριτικά κείμενα έχουν τη μορ...

Το "Εγχειρίδιο εγκληματολογίας" είναι ένα στοίχημα σύνθεσης της θεωρίας και της πράξης της γραφής. Αντλεί από τα σκοτεινά βάθη του εγκλήματος, του τρόμου και της παράνοιας, στη ζωή μας, στη γραφή του Μπαλζάκ, του Πόε, του Ντοστογιέφσκι και των μαιτρ του αστυνομικού για να ερευνήσει τα μονοπάτια της δημιουργίας και την ιδιαιτερότητα της γυναικείας παρουσίας και γραφής.

Στη "Μάγισσα τέχνη", ο Νόρμαν Μέιλερ μιλά με τη χαρακτηριστική του ευθύτητα, για τις ανταμοιβές και τις δοκιμασίες της ζωής των συγγραφέων και συστήνει εργαλεία πλοήγησής της. Απευθυνόμενος με ύφος συνομιλητικό στο αναγνώστη, συλλογίζεται το έργο των συναδέλφων του, ζώντων και μη -Τουέιν, Μέλβιλ, Φώκνερ, Χέμινγούεϊ, Απντάϊκ, Ντινιόν, Μπέλοου, Στάιρον, Μπέκετ και πληρθώρα άλλων. Στη "Μάγισσα τέχνη", ο Μέιλερ αιχμαλωτίζει την ανείπωτη οδύνη και την ευδιαμονία της καθημερινότητας του συγγραφέα, ενώ χαράζει ένα καθαρό μονοπάτι για να ακολουθήσουν άλλοι συγγραφείς, διατηρώντας τ...

Στην μαγική ποίηση του Όσκαρ Χαν, ο υμεναίος του θανάτου σαν προέκταση της ερωτικής έλξης, παίρνει την μορφή μιας αναγκαίας ανακύκλισης: όλα συμβαίνουν μέσα σε ένα μυστικό, προδιαγεγραμμένο σχέδιο εγγενές στην ίδια τη φύση των όντων, ακόμα και στους γλαδίολους, που με την γύρη και τους σπόρους μένουν για να ανανεώσουν στο διηνεκές αυτό που καταργεί το φιλί τού θανάτου. Οι ανησυχίες αυτής της ποίησης είναι επίσης φιλοσοφικές ("Το σώμα ρωτάει την ψυχή"), μεταφυσικές ("Μια νύχτα στο Καφέ Μπερλιόζ"), πολιτικές και, ασφαλώς, οντολογικές και ερωτικές. Στον τόμο αυτό συμπεριλαμβάν...

Αναλαμβάνοντας να εξιστορήσουν τις θεωρητικές και μεθοδολογικές διαδρομές των γραμματολογικών σπουδών από την κλασική αρχαιότητα έως την αυγή του 21ου αιώνα, οι εννέα τόμοι της σειράς "The Cambridge History of Literary Criticism" συνιστούν ένα εντυπωσιακό εκδοτικό εγχείρημα ως προς την ακαδημαϊκή ευρυμάθεια και ερευνητική τεκμηρίωσή τους. Ο όγδοος τόμος, με τον οποίο εγκαινιάζεται η μετάφραση του σημαντικού αυτού έργου αναφοράς στις εκδόσεις του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη), πραγματεύεται, από κοινού με τον έβδομο (Modernism and the New...

Ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους στοχαστές συνομιλεί με το έργο του Ντοστογιέφσκι, του Καμύ, του Δάντη και του Ουγκώ, πηγαίνοντας κατευθείαν στο κέντρο αυτού του έργου, χωρίς να βραδυπορεί και να αναλώνεται στην περιφέρειά του. "Αντί να εισαγάγω απ' έξω", εξηγεί ο ίδιος ο Ζιράρ, "μια προκατασκευασμένη μέθοδο, θέλησα να αναζητήσω τη μέθοδό μου στους ίδιους τους συγγραφείς, όχι βέβαια σε όλους αλλά σ' εκείνους που μου φαίνονται σπουδαιότεροι. Δεν απευθύνομαι ούτε στα θεωρητικά γραπτά -όταν υπάρχουν- αυτών των συγγραφέων ούτε στην αλληλογραφία τους ή σε άλλες περιθωρια...

Ο γνωστός συγγραφέας, ποιητής και δοκιμιογράφος Αναστάσης Βιστωνίτης, καταθέτει σε έναν τόμο μία ενδεκάδα λογοτεχνικών δοκιμίων γύρω από ποικίλα θέματα του πολιτικού και πνευματικού κυρίως βίου της εποχής μας. Στο πρώτο, που δίνει και τον γενικό τίτλο της συλλογής ("Οι σημαίες του αναχρονισμού"), στηλιτεύει με πάθος τον εθνικισμό και την πατριδοκαπηλία, στο δεύτερο ("Ο θάνατος είναι τέχνη") περιγράφει τις νέες μορφές που παίρνουν σήμερα οι ακραία απολυταρχικές ψευδοθεωρίες, στο επόμενο ("Η μεταμοντερνιστική αυταπάτη") υπεισέρχεται σε κατά μείζονα λόγο λογοτεχνικά ζητήματα,...

Από τον Όμηρο στον Οβίδιο, από τον "Ορλάνδο" του Αριόστο μέχρι τον "Ροβινσώνα Κρούσο" του Ντιφόου, από την έννοια της πόλης στον Μπαλζάκ ως την έννοια της επανάστασης στον Πάστερνακ, και από τα λεκτικά παιχνίδια του Φλωμπέρ στις φορμαλιστικές ακροβασίες του Κενώ, μια μεγάλη, πολυποίκιλη πινακοθήκη της παγκόσμιας λογοτεχνίας περνάει μπροστά από το κριτικό αλλά και συναισθηματικό μάτι του Ίταλο Καλβίνο. Στα κείμενα αυτά που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του, ο Ιταλός συγγραφέας ξαναδιαβάζει μερικούς από τους αγαπημένους του συγγραφείς και τους αναλύει όπως μόνο αυτός ξέρει: ως συγ...

Μιλώντας κάποτε ο Τρότσκι για τον Ζυλ Ρομαίν, και χαρακτηρίζοντάς τον ως θεατή απ' έξω, θεατή από απόσταση, έκαμε τη βαρυσήμαντη παρατήρηση ότι η απόσταση δεν έχει μόνον οπτική σημασία, μα και ηθική, και ότι μόνον εκείνος που μετέχει ενεργά στο κοινωνικό γίγνεσθαι μπορεί να είναι αληθινά θεατής, δηλαδή να βλέπει σωστά και βαθιά. Ο Τρότσκι, ένας από τους "μετέχοντες", ένας από τους μεταλύτερους άντρες της επαναστατικής Πράξης, και μαζί βαθύς θεωρητικός και μεγάλος τεχνίτης του λόγου, αποτελεί την πιο ζωντανή ενσάρκωση της παραπάνω αλήθειας. Με το βιβλίο του "Λογοτεχνία και...

Γιατί το κείμενο και γιατί ο σωσίας του; Ιδού ένα ερώτημα που η απάντησή του συμπλέκει δύο περιοχές οι οποίες, αν και φαινομενικά ασύμβατες, εντούτοις τέμνονται εντός των ορίων της κειμενικότητας, παροχετεύοντας το κείμενο στη λειτουργία της ανάγνωσής του, ενώ ταυτοχρόνως αποκαλύπτει τον αναγνώστη ως ιδρυτικό όρο του κειμένου. Ο αναγνώστης αναδύεται ως σωσίας του κειμένου σε μια διαδικασία αλλεπάλληλων συμπλοκών, η οποία τελικά οδηγεί όχι στο συμπληρωματικό πεπρωμένο μόνον, αλλά στο πεπρωμένο του σωσία, ο οποίος συγκροτεί το κατοπτρικό ομοίωμα του κειμένου, και μέσα από την...

Η έκδοση τούτου του δοκιμίου που πρωτοδημοσιεύτηκε στον τιμητικό τόμο "Αντί Χρυσέων" τον αφιερωμένο στον Ζήσιμο Λορεντζάτο (εκδ. Δόμου και Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης, 1995), έχει το προνόμιο να περιλαμβάνει τέσσερα πρόσωπα: τον Blake, τον Pound, τον Λορεντζάτο και τον συγγραφέα του τον Καμπερίδη, χωρίς τον οποίο δεν θα είχαμε τους άλλους τρεις δουλεμένους, μελετημένους και περασμένους μέσα από τον ίδιο. [...]