Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια απόπειρα χαρτογράφησης του περίπλοκου και διαρκώς εξελισσόμενου λογοτεχνικού είδους του διηγήματος. Μετά από μία σύντομη εισαγωγή σχετικά με ζητήματα ορολογίας, σύγχρονων θεωριών και ιστορικού υποβάθρου, εξετάζονται κριτικά τριάντα διηγήματα-σταθμοί στην σύγχρονη ιστορία της λογοτεχνίας από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι τα τέλη του 20ού. Ο στόχος είναι να καλυφθούν τόσο ορισμένα πασίγνωστα κλασικά διηγήματα όσο και ορισμένα λιγότερο γνωστά στο Ελληνικό - και όχι μόνο - αναγνωστικό κοινό. Μέσα από αυτή την σύντομη αλλά περιεκτική κριτική προσέγ...

...ουδέποτε νοεί άνευ φαντάσματος η ψυχή, έλεγε ο Αριστοτέλης. Τα φαντάσματα του Σταγειρίτη, προπαντός όπως τα στοχάστηκαν ξανά ο Αβερρόης κι οι άλλοι Άραβες κι Εβραίοι φιλόσοφοι του Μεσαίωνα, δεν είναι αυθαίρετες μυθικές κατασκευές ούτε απλώς οι εικόνες από την αισθητηριακή επαφή με την υλική πραγματικότητα. Χωρίς τη φαντασία και τα φαντάσματά της είναι αδύνατο να αναδειχθεί αυτό το δυναμικό, οι ίδιες οι δυνατότητες από την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τον κόσμο μέσω της εργασίας, τον κοινωνικό "μεταβολισμό " του, κατά την έκφραση του Μαρξ. Ένα φάντασμα πλανιέται χιλιά...

Λίγους μήνες αφότου διαβάσουμε ένα βιβλίο, δεν θυμόμαστε σχεδόν τίποτε γύρω από αυτό -ίσως ούτε καν τον τίτλο. Εκείνο που θυμόμαστε για καιρό κατόπιν, είναι αν περάσαμε καλά διαβάζοντάς το. Στην ουσία, όποτε προτρέπουμε κάποιον να αγοράσει ένα βιβλίο που διαβάσαμε, υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι εμείς χαρήκαμε τη συντροφιά του, για όσο διάστημα κράτησε -και νιώσαμε μια μικρή απώλεια όταν η ανάγνωσή του ολοκληρώθηκε. Το απολαύσαμε. Με μπούσουλα την απόλαυση, χωρίς προκρούστειες προκαταλήψεις, ο Πέτρος Τατσόπουλος κολυμπάει στο ανοιχτό πέλαγος της ανάγνωσης, ανάμεσα σε κ...

Ό,τι εδώ νοείται ως "ιστορική αίσθηση" ("der historische Sinn") έχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς τη λογοτεχνία και τους μελετητές της. Τα επιμέρους κείμενα που συγκροτούν το παρόν βιβλίο δεν πραγματεύονται τις μορφές βίωσης της "ιστορικής αίσθησης" στο έργο λογοτεχνών, αλλά τους τρόπους κατανόησης αυτού του βιώματος από όσους το έχουν αναγάγει σε αυτοτελές γνωστικό αντικείμενο των νεοελληνικών σπουδών. Έτσι, το αρχικό ερώτημα είναι αν η "ιστορική αίσθηση" προκύπτει ως "έκτη αίσθηση" των ασχολούμενων με την τέχνη του γραπτού λόγου και με τις συναφείς θεωρητικές αντιλήψεις γι...

Το ανά χείρας "Τρίπτυχο" φιλοδοξεί να παρουσιάσει τη σκέψη του Ορτέγκα υ Γκασσέτ γύρω από θέματα λογοτεχνίας και Τέχνης. Πρόκειται για κεφάλαιο σημαντικότατο στην οικονομία του όλου στοχαστικού έργου του, αφού ο Ισπανός φιλόσοφος υπήρξε όχι μόνον και, αλλά κυρίως ένας τεχνίτης του λόγου. Η ενασχόλησή του με την Αισθητική πλησιάζει τόσο τον "κορμό" της -τη φιλοσοφική αισθητική αυτήν καθ' εαυτήν- όσο και τα "παρακλάδια" αυτού, π.χ. τη θεωρία και την κριτική της λογοτεχνίας, των εικαστικών τεχνών και του θεάτρου, τη θεωρία της μεταφράσεως, την "τέχνη του ζην", τη φιλοσοφία...

"Αυτό που θα ήθελα να αποδείξω είναι ο ρόλος που έπαιξε η σιωνιστική Αριστερά για να σφυρηλατήσει το τόσο διαδεδομένο σήμερα αντιπαλαιστινιακό αίσθημα." (Yitzhak Laor) "Γενναίος, ναι -ο Λαόρ είναι ποιητής-, αποφασιστικός, ναι -το ξεσκέπασμα της υποκρισίας Ισραηλινών συγγραφέων όπως ο Άμος Οζ είναι αδιάψευστο-, ταπεινόφρων, ναι -συχνά μιλάει για τις δικές του αμφιβολίες-, μ' όλα αυτά, εκείνο που κάνει το βιβλίο του τόσο πρωτότυπο και την ανάγνωσή του τόσο επείγουσα είναι ο Ιστορικός λογισμός του: μαθητής του Ηρόδοτου, ο Λαόρ...

Το βιβλίο αυτό είναι ένα προσωπικό λογοτεχνικό εγκόλπιο, μια "μυριόβιβλος" σε μικρογραφία. Κατά την περιδιάβασή μου στον συναρπαστικό κόσμο της τέχνης του λόγου διαπίστωνα με έκπληξη παράδοξες και γοητευτικές συναντήσεις. Καθώς συνδιαλεγόμουν εγώ με τα κείμενα, έβλεπα πως κι αυτά συνδιαλέγονταν μεταξύ τους. Άλλοτε ο διάλογος αυτός ήταν ηθελημένος -υπήρχε δηλαδή συνειδητή επίδραση- κι άλλοτε όχι. Συνειδητοποιούσα έτσι πως ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβουμε τη λογοτεχνία ήταν η ίδια η λογοτεχνία. Κατέληξα σε μια διευρυμένη εκδοχή της αρχαίας μεθόδου "Όμηρον δι' Ομήρου σαφη...

Όπως σε όλα τα τρίγωνα ισχυρών παραμέτρων οι διάφορες εντάσεις και δυναμικές δημιουργούν το πλαίσιο μέσα από το οποίο αναδύονται τα πιο γόνιμα (ή τα πιο εφήμερα) σχήματα, έτσι και σε τούτη τη μελέτη: Ενθουσιασμός, Τρέμισμα, Πνεύμα ορίζουν τις παρυφές ενός τέτοιου τριγώνου. Ένα εντασιακό μόρφωμα αναδύεται από επιφανή ή αφανή διαχρονικά πεδία ιδεών, πράξεων και κινημάτων, αισθημάτων και αισθητικών αναζητήσεων. Η αφήγηση της σύμπραξης αυτής αναδεικνύει κυρίως το πάθος εκείνο που καιροφυλακτεί πίσω ακόμη και από τον πιο άτεγκτο ορθολογισμό, αλλά που ξεσπά συχνά και σε εντελώς α...

"Η εξέλιξη του διηγήματος", μια κριτική προσέγγιση σε ένα λογοτεχνικό είδος που και στη χώρα μας διαθέτει πλέον πολλούς και φανατικούς φίλους. Αν και το διήγημα αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα και δημοφιλή λογοτεχνικά είδη, οι κριτικές μελέτες που το προσεγγίζουν αυτόνομα είναι κατ' αναλογία λιγοστές. Η εργασία του Κωστή Καλογρούλη αποτελεί μια πρώτη απάντηση στο υπαρκτό βιβλιογραφικό κενό, αλλά ταυτόχρονα όντας γραμμένη με απλό και ευθύβολο τρόπο, γίνεται κτήμα και βοήθημα σε όλους τους αναγνώστες. Στην "Εξέλιξη του διηγήματος" ο Κωστής Καλογρούλης επιχ...

Περιλαμβάνονται τα κείμενα: - Ζαχαρίας Ι. Σιαφλέκης, "Εισαγωγή: Εκδοχές και συστατικά της λογοτεχνικής μνήμης" Εναρκτήρια ομιλία - Alain Montandon, "La memoire en ruines" Ενότητα πρώτη: Πολιτισμική μνήμη - Αικατερίνη Δούκα - Καμπίτογλου, "Μνήμες ανάμνησης και γραφής: Πλάτων, Heidegger, Derrida" - Ουρανία Πολυκανδριώτη, "Ιστορική μνήμη από μετάφραση (19ος αιώνας)" - Ελευθέριος Μύστακας - Αλίκη Τσοτσορού, "Σύγχρονοι Έλληνες και Ευρωπαίοι εικαστικοί και ποιητές. Μνήμη και κλασικός μύθος" - Λητώ Ιωακειμίδου, "Ο μύθος από την πολιτισμική στη λογοτεχνική μνήμη: Αναγνώ...

Σε πρώτο επίπεδο τα δυο έργα φαίνεται να απέχουν πολύ το ένα από το άλλο... Όμως, εκτός από τις διαφορές, υπάρχουν και κάποιες -θεμελιώδεις- ομοιότητες ανάμεσά τους: από αυτές εξάλλου απορρέει και το δικαίωμα για μια απόπειρα συγκριτικής μελέτης τους: α) Και τα δύο ανήκουν στην λογοτεχνική παραγωγή της Βαλκανικής. β) Δεν απέχουν χρονικά μεταξύ τους. Τοποθετούνται στο ίδιο ιστορικό πλαίσιο (τέλη 18ου - αρχές 19ου αιώνα), γ) Ανήκουν επίσης στο ίδιο λογοτεχνικό είδος, την αυτοβιογραφία, δ) Περιγράφουν και τα δύο ζωές βασανισμένων ανθρώπων, αν και τα αίτια των βασάνων δεν ε...

Ποιά σχέση μπορεί να έχουν η Χαδούλα η Φραγκογιαννού η διαβόητη "Φόνισσα" του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, που φέτος (δεν) γιορτάσαμε επισήμως τον έναν αιώνα από τον θάνατό του, και ο Ροντιόν Ρασκόλνικοβ του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, ο "Μεγαλέξανδρος", ο Ναπολέων Βοναπάρτης, ο Αλβέρτος Αϊνστάιν, ο Άρης Βελουχιώτης, ο Γιώργος Θεοτοκάς και η λεγόμενη "Γενιά του ’30", οι Αρχαίοι Τραγικοί, ο Μενέλαος Λουντέμης, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Γιώργος Σεφέρης και ο Οδυσσέας Ελύτης; Μέγα λάθος θα διαπράξετε αν απαντήσετε: Απολύτως καμιά! Είναι η ζωή όλων αυτών, που δέν...