Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Tι είναι η παραλογοτεχνία; Κάτω από ποιες συνθήκες αναβαθμίζεται τον 19ο αιώνα; Πώς εμφανίζεται στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος; Πώς εξελίσσεται σε οργανικό στοιχείο της λεγόμενης "μαζικής κουλτούρας"; Καρπός μακρόχρονης έρευνας, το βιβλίο αυτό θέτει πρωτίστως ζητήματα συνολικού και συλλογικού χαρακτήρα με βασικές προϋποθέσεις: α) την αξιοποίηση δεκάδων αγνώστων ή εφήμερων πεζογραφημάτων του 19ου αιώνα· β) τη διαρκή μετακίνηση ανάμεσα σε "αντιθετικούς" πόλους όπως η ποσότητα και η ποιότητα, η ιστορία και η θεωρία, το συλλογικό και το ατομικό πεδίο, το ελληνικό και το ξένο...

Η προσέγγιση των σχέσεων του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα Παντελή Πρεβελάκη (1909 - 1986) με τη γαλλική σκέψη, αποτελεί ευρύ και πολυδιάστατο πεδίο έρευνας. Ως εκ τούτου, οι φιλοδοξίες του παρόντος δοκιμίου δεν μπορούν παρά να περιορίζονται σε μια συμβολή στη "συνάντηση" του Πρεβελάκη με τα γαλλικά γράμματα -την κλασική και τη σύγχρονη γραμματεία-"συνάντηση" η οποία απέβη μια από τις σημαντικότερες πηγές έμπνευσης στη δημιουργία πρωτότυπου και μεταφραστικού έργου. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αυτού, παρακολουθούμε τον ρόλο που διαδραμάτισαν και τη σημασία που είχαν στη...

Εξ όσων γνωρίζω, η παρούσα διδακτορική διατριβή είναι η πρώτη που εκπονείται με θέμα τις "Δοκιμές", συλλογή κριτικών και δοκιμιοειδών κειμένων, του διεθνούς φήμης έλληνα ποιητή Γιώργου Σεφέρη (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1963). Ταυτόχρονα είναι μια συμβολή στη μελέτη του δοκιμίου ως λογοτεχνικού είδους. Για τρεις κυρίως λόγους οι "Δοκιμές" του Σεφέρη αξίζει να αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης. Πρώτα- πρώτα , διότι θα επιτύχουμε μια θέωρηση του έργου ενός μείζονος ποιητή από την ασυνήθη οπτική γωνία των κριτικών του κειμένων. Δεύτερον, γιατί ακριβώς ως τέτοια κείμενα γραμμέν...

Η άνθηση των παπαδιαμαντικών σπουδών από τη δεκαετία του 1980 ως τις μέρες μας οφείλεται στο σπόρο που έσπειρε ο Ζήσιμος Λορεντζάτος το 1961 με το δοκίμιό του "Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Πενήντα χρόνια από το θάνατό του". Αργότερα, το 1986, με ένα βραχύτερο αλλά εξαιρετικό κείμενο κατέδειξε αδιαφιλονίκητα την απόλυτη κυριαρχία του Σκιαθίτη διηγηματογράφου επάνω στην ελληνική γλώσσα. Σήμερα, πενήντα χρόνια αργότερα από το παρθενικό του γραφτό για τον Παπαδιαμάντη, είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε ακριβέστερα την καρποφορία του: χωρίς την "παπαδιαμαντική παρέμβαση" του Ζ.Λ. δεν...

[...] Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος ενδιαφέρθηκε για τη νεοελληνική λογοτεχνία με την ενιαία συνείδηση του διανοουμένου, που του επιτρέπει να συλλαμβάνει την αντίστοιχη ενότητα του όλου πολιτισμικού γίγνεσθαι και τις "σημαίνουσες" διασταυρώσεις και υποκείμενες συναντήσεις του έντεχνου λόγου με το πνεύμα των εικαστικών τεχνών, της μουσικής, του φιλοσοφικού στοχασμού, της πολιτικής ηθικής και της ίδιας της στάσης του ανθρώπινου υποκειμένου απέναντι στον κόσμο. Αυτή η ολικότητα εποπτείας και βάθους αναδεικνύεται και μπορεί να εκτιμηθεί μόνο με την ανάγνωση της "Ιστορίας του Ευρωπ...

Το βιβλίο αυτό επικεντρώνεται στη σχέση του Νίκου Καζαντζάκη με τον κινηματογράφο, μια σχέση η οποία μελετάται πάνω σε δύο βασικούς άξονες: την ενασχόληση του ίδιου του Κρητικού δημιουργού με τη συγγραφή κινηματογραφικών σεναρίων και τις μεταφορές μυθιστορημάτων του στον κινηματογράφο από διαφορετικούς σκηνοθέτες και σεναριογράφους. Παρουσιάζονται τα σενάρια που γράφει ο Καζαντζάκης σε διάφορες φάσεις της δημιουργικής πορείας του (1928, 1931-1932, 1956), επιχειρείται μια συστηματική συγκριτολογική ανάγνωση των μυθιστορημάτων του "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", "Βίος και πολιτε...

Γιατί εξακολουθεί να μας απασχολεί τόσο η γενιά του '30; Ποια μυστηριώδης αύρα έλκει μελετητές, κριτικούς και λογοτέχνες στα πεπραγμένα της; Πώς εξηγείται η διαρκής αναφορά παλαιότερων και νεότερων σε αυτήν; Iδεοληψία, θαυμασμός, άγχος επίδρασης, κρυφή ζήλια ή κριτική αναθεώρηση; Συνιστά, εντέλει, η γενιά του '30 γραμματολογικό μόρφωμα, ή λογοτεχνικό και πολιτισμικό μύθο; Πρέπει να δούμε τον μύθο της ως μέρος μιας ευρύτερης πολιτισμικής, και όχι μόνο λογοτεχνικής, ιστορίας; Το παράδοξο με τη γενιά του '30 είναι ότι αποθεώθηκε και πολεμήθηκε όσο καμιά άλλη, και αυτή η αν...

Το παρόν βιβλίο αποτελεί μια μελέτη για τον ποιητή και κριτικό, Νικόλα Κάλα (1907-1988),ο οποίος με το ρηξικέλευθο πνεύμα του, τάραξε τα νερά των ελληνικών γραμμάτων, στην δεκαετία του 1930. Με τον ξεριζωμό του από την Ελλάδα, το 1937, έζησε και πέθανε στη Νέα Υόρκη. Η ποίηση και τα κριτικά κείμενά του στα γαλλικά και στα αγγλικά αποτελούν ανεξίτηλη παρακαταθήκη για τους ποιητές, ζωγράφους και κριτικούς της τέχνης και της λογοτεχνίας αυτού του νέου αιώνα.

Ένας από τους κοινούς τόπους του κριτικού λόγου για τον Σεφέρη είναι η στενή σχέση του με τον αγγλο-σαξονικό μοντερνισμό και ιδιαίτερα τον Eliot. Στην αρχή κάποιοι μίλησαν για απλή μίμηση. Αργότερα κατηγορήθηκε για εισαγωγή ξένων προτύπων, ασύμβατων με τους δικούς μας εκφραστικούς τρόπους. Όλοι πάντως, τόσο οι επικριτές, όσο και οι υπερασπιστές του, θεώρησαν δεδομένο ότι ο Σεφέρης γνώριζε στην εντέλεια τον αγγλοσαξονικό μοντερνισμό. Κάτι τέτοιο ισχύει σίγουρα για την ποιητική γραφή του, που είναι υποδειγματικά μοντερνιστική. Αν όμως διαβάσουμε προσεκτικά τις "Δοκιμές" και τ...

Μελέτη για τη συστηματική διερεύνηση της σχέσης των μεσοπολεμικών μυθιστορημάτων του Κ. Πολίτη με το μοντερνιστικό, ευρωπαϊκό κυρίως, μυθιστόρημα. Στο α) μέρος ερευνάται ο μοντερνισμός στο ευρωπαϊκό και αμερικανικό μυθιστόρημα και στο β) μέρος εξετάζεται ο μοντερνισμός στην Ελλάδα και η περίπτωση του Κοσμά Πολίτη, με επίκεντρο τα έργα Λεμονόδασος, Εκάτη, Eroica και το Γυρί. Πρόκειται για κείμενα που ανατρέπουν την κάθετη ανάγνωσή τους και εμπλέκουν τον αναγνώστη σ' ένα παιχνίδι με κείμενα και αφηγηματικές τεχνικές.

Το 2005 συμπληρώθηκαν τα εβδομηντάχρονα του καθηγητή Παναγιώτη Μουλλά. Ό,τι διέκρινε και συνεχίζει να διακρίνει τον διδακτικό λόγο του είναι η αμεσότητα μιας παρουσίας. Με άγρυπνο ενδιαφέρον ο Παν. Μουλλάς στάθηκε κοντά στους μαθητές, τους συναδέλφους και τους συνοδοιπόρους του. Και πάντοτε φρόντιζε να διανθίσει το λόγο και τα επιχειρήματά του με ιστορίες από τη μαθητεία στους δικούς του δασκάλους, σαν να ήθελε να συστήσει τις προσωπικές του οφειλές: στον Κ.Θ. Δημαρά, τον Λίνο Πολίτη, τον Κάρολο Κουν. Οι μαθητές του, με τη σειρά τους, για να τον τιμήσουν, ετοίμασαν έναν ιδι...

Ο Ιάκωβος Πολυλάς (1825-1896) αποτελεί έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους του επτανησιακού ιδεαλισμού. Το όνομά του είναι συνδεδεμένο με την πλέον θεμελιώδη στιγμή της νεοελληνικής φιλολογίας, που είναι η διάσωση και κριτική έκδοση του ποιητικού έργου του Διονυσίου Σολωμού. Έξοχος μεταφραστής του Ομήρου και του Shakespeare, ο Πολυλάς εισήγαγε μεταξύ άλλων και τον άτμητο δεκατρισύλλαβο στίχο στα νεοελληνικά γράμματα, ενώ αποφασιστική υπήρξε η συμβολή του στην καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας υπό τον όρο της διαρκούς καλλιέργειας και βελτίωσής της. Μολονότι αναγνωρίζεται ομό...

Η κορυφαία ποιητική σύνθεση του νεοελληνικού 20ού αιώνα, ο "Μπολιβάρ" του Νίκου Εγγονόπουλου, γράφεται στην Κατοχή, τον χειμώνα 1942-’43, ταυτόχρονα με την εμβληματική διάλεξη του Γιώργου Σεφέρη, "Ένας Έλληνας - ο Μακρυγιάννης". Εκείνη τη στιγμή, ο καθένας επιλέγει με ποια πλευρά είναι : η γενιά του ’30 ταυτίζεται με την κυβέρνηση του Καΐρου, ενώ ο Εγγονόπουλος ταυτίζεται, ανοιχτά, με την πλευρά του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Ο Εγγονόπουλος αντιπαραθέτει τον πρωταγωνιστή του ποιήματος Μπολιβάρ, τον "διαφωτισμένο" Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στο αρχέτυπο του λαϊκισμού, τον Μακρυγιάννη του...

Το βιβλίο αυτό δεν είναι αισθητική μελέτη· μήτε απόπειρα μιας ακόμη βιογραφίας του Καβάφη. Είναι προπαντός έρευνα· μια προσπάθεια να σκιαγραφηθεί η ιστορία της Αιγύπτου και πιο πολύ η ιστορία του Ελληνισμού της Αλεξάντρειας, από το 19ο ως τις αρχές του 20ου αιώνα, για να φανούν οι σχέσεις του έργου του ποιητή με την πραγματικότητα του καιρού του. Αν είχε γίνει νωρίτερα από κάποιον άλλο, θα είχαμε, νομίζω, σήμερα μια πιο σωστή και πιο ολοκληρωμένη εξήγηση του φαινομένου Καβάφης. Όπως ήταν επόμενο, η έρευνα, στην πορεία της, ξεκαθαρίζει κάμποσα σκοτεινά ή παρανοημένα βιογρ...

Ο Γιώργος Θεοτοκάς (1905-1966) ανήκει στους συγγραφείς που επιβλήθηκαν εύκολα και αμέσως μόλις εμφανίσθηκε στα ελληνικά γράμματα. Έδωσε υποσχέσεις με τα πρώτα έργα του, τις οποίες ξεπέρασε με τα επόμενα, απέκτησε φήμη και κύρος, που διατήρησε και μετά θάνατον. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου: δοκίμιο, αρθρογραφία, μυθιστόρημα, δράμα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις και ποίηση. Ο Θεοτοκάς του θεάτρου έγραψε δεκατρία θεατρικά έργα, τα περισσότερα από τα οποία παραστάθηκαν επανειλημμένα. Υπήρξε τρεις φορές διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και επιπλέον πρωτεργάτης στην ίδρυση και διε...

Η δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους αποτελεί σημαντική τομή τόσο στην πολιτική και κοινωνική ζωή όσο και στην πολιτισμική και ιδεολογική συμπεριφορά των κατοίκων του Bασιλείου. Στα 1830 κλείνει ο κύκλος του νεοελληνικού Διαφωτισμού, μετατοπίζεται το ελληνικό κέντρο από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, πραγματώνονται παλαιά αιτήματα και προκύπτουν νέα. Στα αμέσως επόμενα χρόνια ο ελληνισμός θα βρεθεί αντιμέτωπος με δυσεπίλυτα προβλήματα, τα οποία τίθενται με τη μορφή διλημμάτων: κλασική αρχαιότητα ή Bυζάντιο, Ανατολή ή Δύση, Ελλάδα ή Ευρώπη, καθαρεύουσα ή δ...