Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η μνήμη μιας πόλης υπερβαίνει τον χωροχρόνο της ιστορίας της, καθώς συντίθεται τόσο από τα πραγματικά συγγραφικά βιώματα όσο και από τις λογοτεχνικές αναπαραστάσεις τους. Από τη μια μεριά υπάρχει η παράδοση, με τη μορφή της ιστορίας της λογοτεχνίας, και από την άλλη η ανατροπή, με τις διαδοχικές προσεγγίσεις σε θέματα που άπτονται των ιδεών και της αυτοσυνειδησίας των νεοελλήνων. Στη διάρκεια του 19ου αιώνα, ξεκινώντας από την ευτοπία του αρχαιολατρικού προσκυνήματος, η Αθήνα απολήγει στις φτωχογειτονιές όπου ζουν οι παπαδιαμαντικοί ήρωες. Από τις απαρχές ώς τα τέλη του 20ο...

Το κείμενο αυτό αποτελεί πρώτη προσπάθεια καταγραφής του "ιστορικού" της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και βασίζεται σε πρακτικά της ίδιας της Εταιρίας και στους φακέλους τύπου που διατηρούνται στη Γραμματεία της, αλλά και σε προσωπικές εντυπώσεις της συγγραφέως από την απασχόλησή της στη Γραμματεία της εταιρίας από την εποχή του συνεδρίου για τα συγγραφικά δικαιώματα και μετά. Πρωτοδημοσιεύτηκε στον τόμο της Νέας Πορεία "Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης", Ιούνης 1988 (εκτός σειράς) και τώρα δημοσιεύεται αναθεωρημένο και ενημερωμένο σε χωριστό τεύχος.

Αδημοσίευτα άρθρα μου για ορισμένα κεφάλαια από την ιστορία της μεσαιωνικής και νεώτερης λογοτεχνίας μας, μαζί με ένα μέρος από τα δημοσιεύματά μου πάνω σε θέματα υστεροβυζαντινής, δημώδους και μεταβυζαντινής λογοτεχνίας, περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό. Θα πρότεινα να διαβαστούν οι σελίδες αυτού του τόμου ως μελετήματα για τα Εργόχειρα του έρωτα που είχαν άνθρωποι αλλοτινοί εκφράσει, δηλαδή του έρωτα που αποτυπώνεται χειρόγραφα πάνω στο χαρτί, να διαβαστούν αντίς για μυθιστόρημα ιστορικό ή μάλλον ως μυθιστόρημα με ακριβή ιστορικά συμφραζόμενα. Ο καθένας κάπου τοποθετεί...

Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται για πρώτη φορά συνθετικά και σε όλη την εξελικτική διαδρομή της η ιστορία της Επτανησιακής Σχολής, από τις απαρχές της μέχρι τα μέσα περίπου του 20ού αι. Γενεσιουργά αίτια του ιδιότυπου πνευματικού φαινομένου που αναπτύχθηκε στα Ιόνια Νησιά, ιστορικοί λόγοι και συγκυρίες που το ευνόησαν, σχέσεις των εκπροσώπων μεταξύ τους και οι διαθέσεις τους προς το εθνικό κέντρο, χαρακτηριστικά γνωρίσματα, επιδράσεις και επιρροές, αποκλίσεις και αιρετικές τάσεις, τα βασικά πρόσωπα και οι χώροι της Επτανήσου με τις λογοτεχνικές ιδιοτυπίες τους αναπτύσσονται α...

Οι "Εποχές της Κριτικής" περιέχουν κεφάλαια από την ιστορία της κριτικής και προβάλλουν τα στάδια που ακολούθησε ο ελληνικός στοχασμός για να ορίσει τη λογοτεχνία. Εστιάζουν σε κριτικούς διαλόγους και πραγματεύσεις θεμάτων που βρέθηκαν στο κέντρο του ενδιαφέροντος της εποχής τους, στο χρονικό διάστημα μιας εκατονταετίας περίπου, από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα μέχρι την περίοδο του μεσοπολέμου. [...] Μια πρώτη περίοδος "συζήτησης" που απασχολεί την παρούσα έκδοση, στο πρώτο μέρος, τοποθετείται στην εποχή που αρχίζει να αρθρώνει τον κριτικό της λόγο η νέα γενιά λογοτε...

Η μοίρα του Νέου Ελληνισμού συμπυκνώνεται και κρυσταλώνεται σε μερικές εξαιρετικές φυσιογνωμίες που γέννησε ο τόπος αυτός. Οι φυσιογνωμίες αυτές είναι οι κλείδες που αποκρυπτογραφούν την Ιστορία μας, που ερμηνεύουν τις περιπέτειες και τα επιτεύγματα του λαού μας - ενός λαού που η ιστορική μνήμη του είναι θησαυρός αιματηρός, περηφάνεια κι ευθύνη. Μια από τις φυσιογνωμίες αυτές ήταν ο Καποδίστριας, μια άλλη ο Βενιζέλος. Τώρα έρχεται η σειρά του Ίωνος Δραγούμη, καθώς συμπληρώνονται φέτος εκατό χρόνια από τη γέννησή του. "Ψυχή περίφανη, παλλικαρίσια" κατά τον Καζαντζάκη,...

Η Θεσσαλονίκη είναι η μόνη περιφερειακή πόλη η οποία στον 20ό αιώνα κατόρθωσε να δημιουργήσει μια λογοτεχνία που όχι μόνο ήταν διαφορετική από εκείνη του αθηναϊκού κέντρου, αλλά άνοιξε καινούριους δρόμους στα γράμματά μας· διαμορφώθηκε έτσι ένα είδος παράδοσης που επηρέασε πολλούς λογοτέχνες, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά του τόπου γενικότερα, ώστε ορισμένοι μελετητές να μιλούν ακόμα και για "Σχολή της Θεσσαλονίκης". Η λογοτεχνία αυτή δημιουργήθηκε από συγγραφείς που υπήρξαν συσπειρωμένοι γύρω από κάποια πολύ σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά της πόλης κι έχει δύο φάσεις: μί...

[...] Εδώ, ότι ακολουθεί δεν είναι κριτική αποτίμηση του έργου του, ούτε φυσικά αναφορικά στην ιδιωτική του ζωή. Πρόκειται, για πλησίασμα του, μέσα από δικά του κείμενα, κατά κύριο λόγο, αλλά και κείμενα τρίτων, που δημοσιεύτηκαν στα χρόνια της δράσης του. Προβάλλονται έτσι περιστατικά που έχουν "ξεφύγει" από τις "σοβαρές" μελέτες που έγιναν γι΄αυτόν ή έχουν "αποσιωπηθεί" -ενίοτε και σκοπίμως. Τα περισσότερα έχουν μια ευτράπελη, ας πω, διάθεση καθώς εκεί οδηγούν τα συμβάντα, αλλά, όμως, είναι και πικρά, κάποτε και θλιβερά. Πιστεύω πάντως πως όλα έχουν να προσθέσουν κάτι γι'...

Όλα τα δοκίμια που στεγάζονται σ' αυτόν τον τόμο, δημοσιευμένα και αδημοσίευτα, καρπός ενδιαφερόντων των τελευταίων χρόνων, ακολουθούν κοινούς μεθοδολογικούς δρόμους και περιστρέφονται, μεταξύ άλλων, γύρω από τις έννοιες του κράματος και της υβριδικότητας. Στα μελετήματα της πρώτης ενότητας, με τον τίτλο "Η πολιτική της επιθυμίας", μέσα από τα κείμενα των Α.Ρ. Ραγκαβή, Μ. Καραγάτση, Ν. Καζαντζάκη, και Μ. Δούκα, παρακολουθούμε ένα είδος ακροβασίας ανάμεσα στον εαυτό και στον άλλο (σε ποικίλες παραλλαγές), στον ίδιο και στον ξένο. Στα μελετήματα της δεύτερης ενότητας,...

"Το αίμα μελάνι δεν γίνεται..." Έτσι επιγράφεται ένα από τα δοκίμια που αποτελούν αυτό το βιβλίο. Προτείνεται μια ερωτηματική ανάγνωση συγγραφέων και έργων που αναφέρονται στον εμφύλιο πόλεμο ή, ευρύτερα, στον μνημονικό και τον ανθρωπολογικό του ορίζοντα. Ακήρυκτος, χωρίς καταστατικό και χωρίς συνθήκη ειρήνης, αυτός ο πόλεμος των συναυτουργών μας άφησε κληρονομιά αίματος, βίας, παντοειδών ερειπίων και αρνητικών κοινωνικών αυτοματισμών. Σε αντίθεση με την ιστορία και τις κοινωνικές επιστήμες, που ασχολούνται με τις υπερατομικές όψεις των φαινομένων, σε μακροσκοπική θεώρησ...