Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τι είναι η μορφή; Αυτή η ερώτηση κυριαρχεί στο "Σημείο - γραμμή - επίπεδο", ένα από τα κύρια θεωρητικά έργα του Kandinsky γραμμένο και σημοσιευμένο το 1926 κατά την περίοδο που ήταν καθηγητής στο Bauhaus. Αυτό που επιδιώκει εδώ ο συγγραφέας είναι να θέσει τις βάσεις μιας πραγματικής επιστήμης της αφηρημένης τέχνης, σε συσχετισμό με τις συγκινήσεις μας, τη νοητική μας δομή. Είναι ίσως η πιο τολμηρή απόπειρα από την εποχή της κωδικοποίησης των κανόνων της παραδοσιακής ζωγραφικής, κατά την Αναγέννηση, από τον Alberti.

"...Μιλάμε για την ανάδειξη μιας άλλου είδους, υστερο-επικής αναδίπλωσης στον ασφυκτικτό μικρόκοσμο της ύπαρξης, τα τραγικά γνωρίσματα της οποίας αντανακλούν όχι αποκλειστικά και μόνο, τη μορφή ενός ανθρώπου - έρμαιου της ζωής, αλλά επιπλέον τη στρεβλή εικόνα ολόκληρης της κοινωνίας και κατά συνέπεια τη συντριβή των ονείρων της, τη στιγμή ακριβώς που καταδιωκόμενη από τις σκιές των πάλαι ποτέ ισχυρών, μεταφεουδαλικών βεβαιοτήτων της, αρκείται να αποσυρθεί σε ένα αναπόφευκτα ζοφερό και στενόχωρο για το πλάτος της ψυχής, βασίλειο απόγνωσης. Αλλά αυτή η έλλειψη επικοινωνίας με...

Στο βιβλίο επιχειρείται μια συγκριτική προσέγγιση των διαφόρων μορφών τέχνης με σημείο αναφοράς τη ζωγραφική. Το σχέδιο, το χρώμα, η προοπτική εξετάζονται υπό το πρίσμα ακόμα και της επιστήμης, με εκλαϊκευμένο και εύληπτο τρόπο, όσο χρειάζεται για να τεκμηριωθούν αρχές και κανόνες. Το βιβλίο θέτει ερωτήματα στα οποία καλείται κανείς να δώσει τις δικές του απαντήσεις. Πρόκειται για ένα δοκίμιο που θέτει μια αφετηρία, από την οποία μπορεί κανείς να ξεκινήσει για να ακολουθήσει ποικίλους δρόμους αναζήτησης των μυστικών της τέχνης, και ιδίως της ζωγραφικής. Παρουσιάζει, πλη...

Το έργο των ιντιμιστών ζωγράφων προσδιορίζεται ως μια απόσυρση από την κοινωνία, ως μια επιστροφή στον ιδιωτικό χώρο. Τα χαρακτηριστικά αυτής της στροφής παρατηρούνται κυρίως τον 19ο αιώνα. Η "εφεύρεση της ατομικότητας" αποτελεί ένα προϊόν αυτού του αιώνα. Τότε, δεν πραγματοποιείται απλά ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και τον ιδιωτικό. Αυτή η διάκριση είναι, άλλωστε, ένα συστατικό στοιχείο της αστικής κοινωνίας και προλέγεται αιώνες πριν. Η διάκριση του δημόσιου/ιδιωτικού γίνεται, τώρα, μέσα από την προβολή ενός καινούργιου στόχου, την ανακάλυψη και την έκφραση τ...

Το έργο των ιντιμιστών ζωγράφων προσδιορίζεται ως μία απόσυρση από την κοινωνία, ως μία επιστροφή στον ιδιωτικό χώρο. Τα χαρακτηριστικά αυτής της στροφής παρατηρούνται κυρίως τον 19ο αιώνα. Η "εφεύρεση της ατομικότητας" αποτελεί ένα προϊόν αυτού του αιώνα. Τότε, δεν πραγματοποιείται απλά ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και τον ιδιωτικό. Αυτή η διάκριση είναι, άλλωστε, ένα συστατικό στοιχείο της αστικής κοινωνίας και προλέγεται αιώνες πριν. Η διάκριση του δημόσιου / ιδιωτικού γίνεται, τώρα, μέσα από την προβολή ενός καινούργιου στόχου, την ανακάλυψη και την έκφραση...

Ένα διασκεδαστικό αλλά συνάμα και σουρεαλιστικό δοκίμιο για τα έργα του διάσημου ζωγράφου Νταλί, τα Νάτσος, θα προβληματίσει τον αναγνώστη. Μια επίσκεψη του συγγραφέα στο Πράντο του έδωσε το έναυσμα να δημιουργήσει μια ελεύθερη μετάφραση και μεταφορά στο γραπτό λόγο της σουρεαλιστικής εικόνας που έβλεπε. Κείμενο ενός εκπροσώπου της νέας γενιάς, που θέλει και μπορεί να εκφράζεται πολυδιάστατα και μας καλεί όλους σε ένα ταξίδι πέρα από το χωροχρόνο, σε άλλες διαστάσεις που σίγουρα θα κατακτηθούν από την επιστήμη και τον άνθρωπο. Ο Νταλί άνοιξε αυτή τη πολυδιάστατη πύλη, δε...

Μετά από μια μακρά πορεία μελέτης του οπτικού κόσμου με το λόγο και τις εικόνες της, η Τζούλια Ανδρειάδου επιδίδεται στην έκσταση του μετεωρισμού και των ονείρων σαν να προτείνει κάτι το αιρετικό για την εποχή μας και διεκδικώντας δυναμικά μια θέση ανάμεσα στους σύγχρονους λυρικούς ζωγράφους. Δεν παραδόθηκε στα πλεονεκτήματα της μαζικής παραγωγής, συχνά ένιωσε την απελπισία να βρίσκεται στο περιθώριο της τέχνης αντί στην πρώτη σειρά επιλογών, εντούτοις σήμερα, αν ξαναδούμε τα έργα της και εστιάσουμε στην ποιητική δομή του λόγου της, θα αντιληφθούμε το λυρισμό της έκφρασή...

Ακόμη και σήμερα, ζωή και τέχνη μοιράζονται κάποιο μεγαλείο, αραιά και πού. Κατά πως φαίνεται, το έχουμε ανάγκη. Συχνότερα αλληλοδανείζονται μιζέρια, μετριότητα, οδύνη, αλλά και την εκατέρωθεν αδιαφορία, κι ακόμη πιο πολύ την περιφρόνηση. Συγκοινωνούντα δοχεία ή, αντιθέτως, απομονωμένα νεφελώματα, παθητικοί εραστές ή θανάσιμοι εχθροί, ανακαλύπτουν τη διαλεκτική της σύνθεσης και της ανάλυσης, και μολοντούτο παρασύρονται από την έλξη του Μηδενός που, αν κοιταχτεί απ' το πλάι γίνεται γραμμή, ενώ η περιδίνησή του το καμπυλώνει σε ένα πλαγιασμένο οχτώ. Μηδέν και άπειρο, το...

Δεν βλέπουμε ποτέ παρά μόνο μία πλευρά των πραγμάτων, έλεγε, νομίζω, ο Βίκτωρ Ουγκό. Ακριβώς: εγώ αυτό που προσπαθώ να εκφράσω, είναι η "άλλη πλευρά". Για τον Μαγκρίτ, η διαρκής αναζήτηση του άγνωστου αποτελούσε το νόημα της ζωής του. Η αίσθηση της ακρίβειας δεν αποκλείει την ευχαρίστηση που δίνει η ανακρίβεια, όπως έλεγε ο ίδιος. Αποζητούσε το άγνωστο για να το αποδεχτεί ως άγνωστο και όχι να το ερμηνεύσει και να το κάνει απτό, συγκεκριμένο, γνωστό. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται ένα σημαντικό μέρος από τα γραπτά του Μαγκρίτ καθώς και το μεγαλύτερο μέρος από τις συνεν...

Είναι γνωστή η σχέση του Μπέκετ με τη ζωγραφική και έχει επαρκώς σχολιασθεί από τους μελετητές του. Με αφορμή τις παράλληλες εκθέσεις των δύο Ολλανδών ζωγράφων Μπραμ και Γκερ βαν Βέλντε, ο Μπέκετ γράφει τα κείμενα του βιβλίου αυτού, ανοίγοντας μια συζήτηση για τη μοντέρνα τέχνη, πάντοτε επίκαιρη και καίρια, συνδέοντας με τρόπο αναπόφευκτο τη ζωγραφική με τη λογοτεχνία.

Υποδεχτείτε το κοινότοπο. Αυτό προπάντων έχει το χρέος να επιστρέψει. Τίποτα δεν μπορεί να στηρίξει το ανοίκειο όσο το κοινότοπο. Οι πίνακες του Ρ.Μ., που χρησίμεψαν εδώ κατά κάποιο τρόπο σαν «ερεθίσματα για διαλογισμό», γενικά προσφέρονται για ονειροπολήσεις... και αμηχανία. Ήθελα κυρίως να μάθω πού θα με οδηγούσαν αυτοί οι πίνακες, πώς θα με κουβαλούσαν, πώς θα μου αντιστέκονταν, ποιες επιθυμίες θα ξυπνούσαν μέσα μου, ποιες σκέψεις, ποιες θα ήταν οι απαντήσεις μου στις σφίγγες και ποιες οι συναντήσεις, ποιες οι αρνήσεις μου να συναντηθώ. [...] Για μένα, το εγχείρη...

Ένας μοναδικός στη συγκρότηση του τόμος για την ιστορία του μεγαλοφυούς Ισπανού ζωγράφου του 20ού αιώνα. Απειράριθμα είναι τα κείμενα που έχουν γραφεί μέσα στον προηγούμενο αιώνα για το δημιουργό της "Γκουέρνικα" από κριτικούς τέχνης και θεωρητικούς της εικαστικής δημιουργίας, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική. Το βιβλίο αυτό στηρίζεται σε μια ιδιαιτερότητα που αξιοποιεί ακόμη περισσότερο (σε σχέση με τις μελέτες που έχουν γραφεί) το μέγεθος του Πάμπλο Πικάσσο, ενώ ταυτόχρονα ανεβάζει τη θερμοκρασία του αναγνώστη, όσον αφορά τη συναισθηματική απήχηση του ζωγράφου αυτού:...

Τα "Τετράδια της Αίγινας" κατέγραφε ο πατέρας μου τα τελευταία χρόνια αναμνήσεις και σκέψείς. Τιτλοφορούνται έτσι διότι γράφτηκαν κυρίως εκεί -ακόμα και τα κομμάτια που γράφτηκαν αλλού είναι, κατά κάποιο τρόπο, της Αίγινας. Η επίμονη προσπάθεια, χαρακτηριστική του τρόπου εργασίας του, στάθηκε τον τελευταίο καιρό ίσως μοναδική διέξοδος. Αποτέλεσμα είναι το ανά χείρας. Τα "Τετράδια" αρχικά τα προόριζε για τους δικούς του ανθρώπους , ο ίδιος όμως αργότερα αποφάσισε να τα εκδώσει ελπίζοντας να βρουν ενδιαφέρον περισσότεροι. Τα χειρόγραφα είναι γραμμένα και ιχνογραφημένα σε σ...

Η μακρά πορεία επαναφοράς στην επικαιρότητα και εκ νέου ενεργοποίησης του έργου του Greco ξεκινά στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα και φτάνει ώς την "ολική του επαναφορά" στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Αρχικά, ο μύθος El Greco, μαζί με το έργο του, ήταν παρών στη διένεξη της Τέχνης για την Τέχνη, στη σύγκρουση της ακαδημαϊκής τέχνης με τη ρομαντική, στις έριδες για την υπεροχή του σχεδίου ή του χρώματος -με δυο λόγια, μέσα σε κάθε ζωντανή καλλιτεχνική συζήτηση με τις κοινωνικοπολιτικές της προεκτάσεις. Στη συνέχεια, το έργο του Greco, ως "μέσο αποκάλυψης", γίνεται πολύτιμο ό...

Το τοπίο γύρω μας αλλάζει πια με τέτοιο ρυθμό που δεν μας επιτρέπει καμιά παρέμβαση αναχαίτισης των αλλαγών. Η απόλυτη κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη φύση συνεπάγεται μοιραία την καταστροφή του τοπίου. Μέσα σε μια γενιά όλα αλλάζουν κλίμακες και χρήσεις, σημάδια χάνουν τη σημασία τους, ιστορίες, μνήμες και τοπωνύμια εξαφανίζονται. Η ζωγραφική, σε αντίθεση με τη φωτογραφική μηχανή, επιλέγει, ερμηνεύει, συμπυκνώνει και δείχνει. Το τοπίο ως ζωγραφικό έργο έχει ερμηνευτεί στη ζωγραφική θεολογικά, συμβολικά, τοπογραφικά, λυρικά και φυσικά πολύ προσωπικά. Η προσωπική αυτή ερμ...

Η ζωγραφική του είναι μια αδιάκοπη αναζήτηση όχι για τις φόρμες ή τη σύνθεση των χρωμάτων αλλά για τις μορφές του Απόλυτου. Η ζωγραφική του Βικέντιου -θα μπορούσα να προσθέσω,- είναι η εσωτερική του βιογραφία: Από την απόγνωση των Πατατοφάγων ως την εκθαμβωτική γιορτή των ηλιοτρόπιων. Μέσα από αυτή την "άλλη" βιογραφία που είναι η αρχή της δικής μου προσέγγισης, ο Βικέντιος Βαν Γκογκ, λειτουργός του Υψίστου και καρμπονάρος, ιδιοφυής και τρελός ζει στους νέους καιρούς κι ανάμεσα στους νέους ανθρώπους, όπου το αποκαλυπτικό Φως συνθλίβει το πυκνό γύρω και μέσα μας σκοτάδι. Ζωγ...

Η αντιδιαστολή, που επιχειρεί ο Κόντογλου μεταξύ της βυζαντινής και της δυτικής τέχνης, γίνεται με κριτήρια εικαστικά... με βάση την λειτουργικότητα των ζωγραφικών λύσεων και την κοινωνική αποστολή του έργου τέχνης. Πουθενά δεν υπεισέρχεται ο εθνικισμός, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός, όπως πολλοί τον κατηγορούν... Ο Κόντογλου είναι... βαθιά ενωτικός για τον ελληνισμό και ακόμα πιο πολύ είναι άνθρωπος που προωθεί την υγιή σχέση μας με τον περιβάλλοντα ημάς γεωπολιτικό χώρο και τους άλλους πολιτισμούς που τείνουν σήμερα να κυριαρχήσουν... Σε μια σύγχρονη Ελλάδα που αγωνίζε...

«Ξεκινώντας από τον Van Gogh, όλοι μας, -όσο μεγάλοι ζωγράφοι κι αν θεωρούμαστε-, είμαστε έως ένα βαθμό αυτοδίδακτοι, θα μπορούσε σχεδόν να πει κανείς ότι είμαστε ναΐφ ζωγράφοι. Οι ζωγράφοι δεν ζουν πια μέσα στο πλαίσιο κάποιας παράδοσης και έτσι ο καθένας μας οφείλει να ανακαλύψει εξαρχής όλα τα εκφραστικά του μέσα. Κάθε μοντέρνος ζωγράφος έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να εφεύρει αυτή τη γλώσσα από το Α ως το Ω. Κανένα κριτήριο δεν μπορεί να ισχύσει απριόρι στην περίπτωσή του, γιατί δεν πιστεύουμε πια σε αυστηρά καθορισμένα μέτρα. Από μια άποψη αυτό συνιστά απελευθέρωση, ταυ...