Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην παρούσα έκδοση περιλαμβάνονται μελέτες που εστιάζουν στην επαναστατική διάσταση, στην ευρύτερη έννοια του όρου, του σουρρεαλιστικού κινήματος στην τέχνη, στην λογοτεχνία, αλλά και στην ίδια την κοινωνική ζωή. Οι δύο πρώτες μελέτες αναφέρονται κυρίως στο νόημα του σουρρεαλιστικού κινήματος και στην επαναστατική του διάσταση, "αυτή καθ' εαυτή", σε πολλά επίπεδα και με ποικίλες εκδοχές. Η πρώτη από αυτές αποτελεί εκτεταμένη ανάπτυξη και εμπλουτισμό της δεύτερης, που είχε στηριχθεί σε σχετική επιστημονική μου ανακοίνωση που έγινε στο ειδικό Επετειακό Αφιέρωμα για τα 80...

Περιέχει άρθρα που έχουν παρουσιαστεί σε διρθνή συνέδρια Ιστορίας της Τέχνης.

Οι εννοιολογήσεις του Μουσείου στη Νεότερη Τέχνη εξετάζονται στο βιβλίο αυτό, το οποίο αποτελεί μια μελέτη για το μουσείο ως "ιστοριογραφικό τόπο". Η αφορμή και βασική ιδέα που συνδέει τα τέσσερα δοκίμια που απαρτίζουν τα τέσσερα κεφάλαιά του δεν είναι άλλη από την παραδοχή, που διατυπώνει πρώτος ο Francis Haskell, δεύτερος καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στο βιβλίο του Το Εφήμερο Μουσείο (The Ephemeral Museum: Old Master paintings and the rise of the art exhibition), ότι δηλαδή το φαινόμενο των περιοδικών εκθέσεων (το οποίο εξέτασε αναφορικ...

Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στο νέο βιβλίο του Νίκου Δασκαλοθανάση έχουν γραφτεί σε άτακτα χρονικά διαστήματα, τα περισσότερα την τελευταία επταετία. Τρία είναι τα κοινά τους χαρακτηριστικά: κατά πρώτον, έχουν γραφτεί από τον ίδιο άνθρωπο (ό,τι και αν σημαίνει αυτό), κατά δεύτερο, αφορούν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο την ιστορία της τέχνης και, κατά τρίτο, ενώ αρκετά από αυτά προορίζονταν να δημοσιευθούν τελικώς έμειναν (με δύο εξαιρέσεις) αδημοσίευτα (ορισμένα μάλιστα δεν έφτασαν καν στο ακροατήριο παρότι αυτός ήταν ο αρχικός τους προορισμός). Ατύχησαν, με δυο λόγια....

Πόσο γνωρίζουμε ότι, το πρώτο ανατρεπτικό έργο της τέχνης στον 20ό αιώνα, οι Δεσποινίδες της Αβινιόν αναφέρεται στις παραμορφωτικές συνέπειες της σύφιλης των πορνείων της εποχής του Picasso; Ότι, οι γερμανοί εξπρεσιονιστές ήταν οι πρώτοι καλλιτέχνες με συντεταγμένες οικολογικές και κοινοβιακές απόψεις; Ότι, ο Θεοσοφισμός οδήγησε στην Αφαίρεση; Ακόμη ότι, η σιδερώστρα που αντικατέστησε την προτομή της Αλίκης, στην Πλατεία Μαβίλη (2000) είναι η πιο γνήσια Dada διαμαρτυρία στην Ελλάδα; Καταλαβαίνουμε τους καλλιτέχνες του περιθωρίου εξίσου καλά όσο και τους μεγάλους δημιουργούς...

"Όλα είναι παρεξήγηση". Με αυτή τη φράση του Samuel Beckett προς τον Theodor Adorno το 1969, έκλεισε ο κύκλος της συνάντησης μεταξύ δύο ανθρώπων που έμελλε να διαδραματίσει τον δικό της ιδιαίτερο ρόλο στην ιστορία της φιλοσοφικής αισθητικής. Ο Adorno, αναζήτησε στην τέχνη έναν ελάχιστο τόπο αντίστασης απέναντι στην αρνητικότητα της πραγματικότητας, έναν ελάχιστο τόπο για την ελπίδα. Το έργο του Beckett, υπήρξε παραδειγματικό ως προς αυτή την κατεύθυνση. Ο Adorno αναγνώρισε σε αυτό, όχι απλώς ένα νέο είδος θεάτρου, αλλά και το υπόδειγμα για τη διατύπωση μίας νέας αισθητικής...

Το βιβλίο αυτό δηλώνει με τόλμη ότι η τέχνη έχει μία ξεκάθαρη χρησιμότητα: πρόκειται για θεραπευτικό εργαλείο που μας βοηθά να βιώνουμε πιο ολοκληρωμένα τη ζωή μας.

Χρόνια συγκατοικώ με την Πεπλοφόρο κόρη. Συγκατοικώ ακόμη με τον Γρηγόριο Παλαμά και τον Γεράσιμο Σκλάβο. Τον Έζρα και τον Βικέντιο. Την Ήβη και την Ευθύνη. Τον Θεοφάνη Στρελίτζα Μπαθά και τον Αντρέι Αρσενίου Ταρκόφσκι. Τον Μέλανα Δρυμό και την απόκρημνη Σφίγγα. Την παραμεθόρια διάσταση της ζωγραφικής και την απύθμενη ελευθερία της γλώσσας. Το ουτοπικό άγγελμα του μοντερνισμού, όπως μνημονικά και απερίφραστα διαφαίνεται, οι διαχρονικές αλήθειες του παρελθόντος και τα ψευδαισθητικά φαντάσματα του παρόντος, οι δραματικές μεταλλαγές στο πέρασμα των αιώνων, η οριακή κρίση το...

Το ανά χείρας είναι το πρώτο, αριθμημένο τεύχος της σειράς demo, στόχος της οποίας είναι να παρουσιάζει σε ευρύτερο κοινό τις εργασίες ενός κύκλου συζητήσεων που με τον ανεπίσημο τίτλο "σεμινάριο της Παρασκευής" λειτουργεί από το φθινόπωρο του 2012 στο κεντρικό κτίριο του ΜΙΕΤ στην οδό Θουκυδίδου 13. Οι συναντήσεις αυτές κινήθηκαν ανάμεσα στις όμορες μαθήσεις της φιλοσοφίας, της φιλολογίας, της ιστορίας, της ιστορίας των ιδεών, της θεωρίας και ιστορίας της τέχνης. Θέλησαν και μάλλον κατόρθωσαν να διατηρήσουν τον φιλικό, ανεπίσημο και κάπως πειραματικό χαρακτήρα τους, επιτ...

"...Η ρήξη που επήλθε στη δεκαετία του 1960 και η οποία έχει καταχωρισθεί ως απομάκρυνση από τον μοντερνισμό φαίνεται να επηρεάζει αλλά και να ευνοεί ιδιαίτερα τους 'Ελληνες καλλιτέχνες που έζησαν και έδρασαν στο Παρίσι στις δεκαετίες του 1960 και 1970. Η χρήση διαφόρων μέσων έκφρασης και υλικών επιτρέπει στους Δημήτρη Αληθεινό, Δανιήλ, Θόδωρο (Παπαδημητρίου), Βαλέριο Καλούτση, Βλάση Κανιάρη, Γιώργο Καραχάλιο, Νίκο Κεσσανλή, Ιάσονα Μολφέση, Γιάννη Μπουτέα, Κωνσταντίνο Ξενάκη, Ναυσικά Πάστρα, Παύλο, Χρύσα Ρωμανού, Τάκη, Γιώργο Τοΰγια, Γιώργο Τουζένη, Φιλόλαο, ΚώσταΤσόκλη να...

Υπάρχει κάποια σχέση της ψυχικής υγείας με τα καλλιτεχνικά φαινόμενα; Αυτό το ερώτημα ανιχνεύεται σε δυο φιλοσόφους που κατέχουν ανά τους αιώνες μια θέση κλειδί για την διάνοιξη των καλλιτεχνικών φαινομένων: στον Αριστοτέλη και στον Νίτσε. Ακόμα και όταν φαίνεται ότι η επαφή μας με την τέχνη περνά μέσα από ακραίες ψυχικές καταστάσεις, όπως είναι η έκπληξη, η διέγερση, ο φόβος και η συμπόνια, σταθερός στόχος παραμένει η αποκατάσταση της ψυχικής υγείας και η εξισορρόπηση κάθε ψυχικής ανισορροπίας.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι διανοούμενοι και οι καλλιτέχνες της εποχής στέκονταν σε ένα κατώφλι που εκπροσωπούσε την οριστική ρήξη με το παρελθόν. Σ' αυτόν τον γοργά εξελισσόμενο κόσμο, ένας μοναχικός, εκκεντρικός συγγραφέας, ο Ζοζεφέν Πελαντάν (1858-1918) ανήγαγε την ανθρώπινη δημιουργικότητα και το Κάλλος σε υπέρτατες αξίες, οι οποίες, όπως πίστευε, αποτελούσαν το τελευταίο προπύργιο ανάμεσα στην ανθρώπινη ψυχή και τον παρακμιακό υλισμό που αντιλαμβανόταν να καταπίνει τον Δυτικό Πολιτισμό. Έγραψε περισσότερα από εκατό βιβλία, και κάποιες εκατοντάδες μονογραφίες και άρθρα...

Μια αναφορά στον Φραντς Ζάιμπερτ και τους "Προοδευτικούς της Κολωνίας", μια ομάδα ή έναν κύκλο καλλιτεχνών που ακολούθησαν και συμμετείχαν στα ριζοσπαστικά ρεύματα γύρω από τις γερμανικές οργανώσεις των συμβουλιακών κομμουνιστών AAU και ειδικότερα την AAU-E. Οι "Προοδευτικοί της Κολωνίας" είναι πιθανόν η πιο ριζοσπαστική ομάδα καλλιτεχνών που υπήρξε ποτέ. Σήμερα, που ο ολοκληρωτισμός σηκώνει κεφάλι στη Γηραιά Ήπειρο (αλλά και στην Ελλάδα), είτε με το κοινοβουλευτικό-ψευτοδημοκρατικό προσωπείο του είτε με το φρικτό, πραγματικό πρόσωπό του - αυτό της ακροδεξιάς και του νεο...

Ο William Blake (1757-1827), ποιητής, ζωγράφος, χαράκτης και "προφήτης", έζησε μάλλον αγνοημένος στην εποχή του. Από την αρχή όμως του 20ού αιώνα αναγνωρίστηκε ως ένας από τους σημαντικότερους ρομαντικούς ποιητές. Αντίθετα, το εικαστικό του έργο εξακολουθεί να φέρνει σε αμηχανία τους ιστορικούς της τέχνης, αντιστεκόμενο σε συγκρίσεις με τα έργα συγκαιρινών του ομοτέχνων και σε στυλιστικές κατηγοριοποιήσεις. Εκκινώντας από αυτή τη διαπίστωση, η παρούσα μελέτη επιχειρεί να κατανοήσει και να αποτιμήσει την εικαστική πρακτική του Blake όχι μόνο μέσω της μορφολογικής ανάλυσης τω...

Η "Χρωμοφοβία" -δηλαδή ο φόβος της καταστροφής ή της γενικευμένης παρακμής εξαιτίας του χρώματος- ενυπάρχει στη δυτική τέχνη από την αρχαιότητα. Αυτό γίνεται φανερό στις πάμπολλες απόπειρες να απαλλαγεί η τέχνη, η λογοτεχνία και η αρχιτεκτονική από το χρώμα, καθώς αυτό παρουσιάζεται άλλοτε ως στοιχείο του "ξένου" σώματος -του ανατολικού, του γυναικείου, του παιδαριώδους, του πρόστυχου ή του παθολογικού- και άλλοτε ως συστατικό του επιφανειακού, του ασήμαντου ή του καλλωπιστικού, χαρακτηριστικά που σε μερικές περιπτώσεις συμπίπτουν. Στη Χρωμοφοβία ο David Bachelor αναλύει τη...

Το βιβλίο "Ο μοντερνισμός και οι μύθοι του" απαρτίζεται από δώδεκα μικρές μελέτες (αρκετές από αυτές αδημοσίευτες) σχετικές με κινήματα, καλλιτέχνες (Manet, Picasso, Giorgio de Chirico, Max Ernst, Andre Masson) αλλά και προβλήματα θεωρίας και κριτικής της μοντέρνας τέχνης που, παρά τον τεράστιο όγκο της διεθνούς βιβλιογραφίας, μένουν πάντα ανοιχτά για τον σύγχρονο ερευνητή. Εξάλλου, ένας τρόπος για να μην απορροφηθούμε "από τη δίνη των πεπραγμένων" της σημερινής εποχής είναι η διαυγέστερη και κατά το δυνατόν πιο αντικειμενική και δίκαιη κατανόηση της εποχής του μοντερνισ...

Τι συμβαίνει στην τέχνη στις αρχές του 21ου αιώνα; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν μπορεί παρά να λαμβάνει υπόψη τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η σύγχρονη εικαστική σκηνή από τη γνωστή πλέον σε όλους μας παγκοσμιοποίηση. Στην παρούσα μελέτη, η ιστορικός τέχνης και συγγραφέας Άντζελα Δημητρακάκη επιχειρεί μια θεωρητική προσέγγιση στο αρχικό ερώτημα παρακολουθώντας την άνοδο και την πτώση του μεταμοντερνισμού και την πολύμορφη επάνοδο πρακτικών που επικεντρώνονται στο κοινωνικοοικονομικό πεδίο. Με τον τίτλο "Μεταθέσεις", το πρώτο μέρος του δοκιμίου εξετάζει την ιδεολογικ...

[...] Το βιβλίο αυτό αποτελείται από δώδεκα κείμενα που γράφτηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Στο πρώτο μέρος μνημονεύονται αρχικά διάφορες κοινωνικές θεωρίες για τον πολιτισμό και εξετάζονται οι λόγοι που οδήγησαν στη γένεση του μοντέρνου. Κατόπιν αναλύονται χαρακτηριστικά δεδομένα του μοντέρνου που προσδιορίζουν την πορεία του σύγχρονου πολιτισμού μέσα από τη βαθμιαία επεξεργασία, εμπέδωση και διάχυσή τους, αναφέρονται ορισμένες μεταμοντέρνες θεωρίες και εξετάζεται ο ρόλος των ιδεών του μεταμοντερνισμού. Τέλος, μελετώνται βασικά δεδομένα και προβλήματα της ύστερης νεωτερ...

Το βιβλίο αυτό επικεντρώνεται στα τέσσερα διμέτωπα γλυπτά που φιλοτέχνησε ο Γιαννούλης Χαλεπάς μετά την επιστροφή του από το ψυχιατρείο της Κέρκυρας και πριν το 1925. Τα γλυπτά αυτά λειτουργούν ως άξονες για να διερευνηθεί το διπλό στο ταξίδι της ζωής του, από την επιθυμία στην απαγόρευση, από την επιτυχία της τέχνης στην διάψευση της ζωής, από την δημιουργία στην σιωπή.