Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ανεξάρτητα από τις ιστορικές συνθήκες γένεσής τους, οι ιδέες έχουν τη δική τους αξία και δυναμική. Έτσι και οι ιδέες που αναδείχθηκαν στην τόσο πλούσια και πολυεπίπεδη συζήτηση, στις πόλεις της Σκωτίας του 18ου αιώνα, εξακολουθούν να αποτελούν πολύτιμα κοιτάσματα, θησαυρούς για την παγκόσμια κουλτούρα, που ακόμη στις μέρες μας εμπνέουν την έρευνα και τη σκέψη. Ιδιαιτέρως, τα τελευταία σαράντα χρόνια, το γόνιμο ενδιαφέρον για τον σκωτικό Διαφωτισμό γνωρίζει μία άνευ προηγουμένου άνθιση σε όλο το φάσμα των κοινωνικών επιστημών, σε μία πραγματικά διεθνή συζήτηση. Οι γοητευ...

Μία πρωτότυπη μελέτη, στηριγμένη σε εκτεταμένη έρευνα σε βρετανικά και ελληνικά αρχεία και βιβλιοθήκες, η οποία εστιάζει στο σημαντικό ζήτημα του βρετανικού φιλελληνισμού, κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Η συγγραφέας, απομακρυνόμενη από τα στερεότυπα και τις παραδομένες ιστοριογραφικές οπτικές, επιχειρεί να τοποθετήσει το συγκεκριμένο φαινόμενο στα ιστορικά του συμφραζόμενα, συνδέοντάς το κυρίως με την πολιτική σκέψη και πρακτική των Βρετανών ριζοσπαστών μεταρρυθμιστών. Μία εξαιρετική συμβολή, η οποία αναδεικνύει νέες κατευθύνσεις, εφόσον συνδέει τον φιλελληνισμ...

Μια συνοπτική μελέτη για τη ζωή, το έργο και τους αγώνες του Ζαν Πολ Μαρά, του μεγάλου Γάλλου επαναστάτη, που ολοκληρώνεται με αυθεντικά κείμενα από την περίφημη εφημερίδα του, τον "Φίλο του Λαού". Διότι κάθε εποχή έχει ανάγκη από τα λόγια και το παράδειγμα των μεγάλων κοινωνικών επαναστατών. "Για να παραμείνει ελεύθερος ο λαός, πρέπει διαρκώς να είναι σε επιφυλακή, απέναντι σ’ αυτούς, που τον κυβερνούν"

Μαζί με τη μικρή μελέτη για τον Μοντεσκιέ, το δοκίμιο του Αλτουσσέρ για τον Ρουσσώ αποτελεί μια υποδειγματική ανάγνωση φιλοσοφικού έργου. Είναι υποδειγματική για τον τρόπο συστηματικής και εμμενούς κριτικής του Κοινωνικού συμβολαίου. Είναι όμως υποδειγματική και για τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιεί τον φιλοσοφικό λόγο από τη σκοπιά μιας κοινωνικής θεωρίας ταγμένης υπέρ της κοινωνικής χειραφέτησης. Έτσι, τα ερωτήματα με τα οποία ξεκίνησε η νεωτερικότητα και οι αξιώσεις του Διαφωτισμού γίνονται εργαλεία κριτικής της αστικής σκέψης. Ο Ρουσσώ του Αλτουσσέρ δεν είναι μόνο έν...

Ο Διαφωτισμός σηματοδότησε τη νεότερη εποχή, απορρίπτοντας τις βασικές παραδοχές του φεουδαλικού Μεσαίωνα και διαμορφώνοντας τις νέες γνωσιολογικές μεθόδους και αξιακές στάσεις που θεμελίωσαν τον σημερινό πολιτισμό: την ελευθερία της συνείδησης, την ισότητα, τον ορθολογισμό. Στο βιβλίο συγκεντρώνονται εννέα σύντομα δοκίμια ισάριθμων επιφανών εκπροσώπων του γερμανικού διαφωτισμού. Στο παράρτημα δημοσιεύεται το δοκίμιο του Ιμμάνουελ Καντ Τι σημαίνει προσανατολίζομαι στη σκέψη; - ένα εύληπτο εισαγωγικό κείμενο για την εποχή του Διαφωτισμού. Σε εξαιρετική μετάφραση του κα...

Ο Διαφωτισμός του 18ου αιώνα είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά, πολύπλοκα και σημαντικά ρεύματα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Μαχόμενος ενάντια στην τυραννία, την άγνοια και τη δεισιδαιμονία, διατύπωσε ιδεώδη από τα οποία εξακολουθούν να παρακινούνται και να διαπνέονται οι σύγχρονες κοινωνίες. Οι διαφωτιστές πρέσβευαν την πίστη στον ορθό λόγο, την ελευθερία της σκέψης, την αξία της επιστήμης και την επιδίωξη της προόδου. Υπονόμευσαν το παλαιό καθεστώς και παρείχαν τις ιδέες για τη Γαλλική Επανάσταση. Όμως, ο Διαφωτισμός δεν ήταν ένα μονοσήμαντο, με ενιαίες ιδέες κίνημα. Η πρόσ...

Αφετηρία αυτού του μικρού δοκιμίου (του οποίου ο τίτλος αποτελεί, βεβαίως, ένα νεύμα συνενοχής στον Ευγένιο Σύη) είναι μια γραπτή απάντηση, το καλοκαίρι του 2012 -την οποία μου ζήτησε ο Πολ Αριές, αρχισυντάκτης της επιθεώρησης Les Zindigne'(e)s- σε μια επιστολή του Φλοριάν Γκυγί (Florian Gulli), καθηγητή φιλοσοφίας στη Μπεζανσόν και στελέχους του Κομμουνιστικού Κόμματος και του Μετώπου της Αριστεράς. Στη μακροσκελή εκείνη επιστολή, που τη χαρακτηρίζει μια παραδειγματικά κριτική αυστηρότητα και μια διανοητική εντιμότητα, ο Φλοριάν Γκυγί (ενώ συμφωνούσε σε πολλά σημεία με την...

Ο Διαφωτισμός σηματοδότησε τη νεότερη εποχή, απορρίπτοντας τις βασικές παραδοχές του φεουδαλικού Μεσαίωνα και διαμορφώνοντας τις νέες γνωσιολογικές μεθόδους και αξιακές στάσεις που θεμελίωσαν τον σημερινό πολιτισμό: την ελευθερία της συνείδησης, την ισότητα, τον ορθολογισμό. Στο βιβλίο συγκεντρώνονται εννέα σύντομα δοκίμια ισάριθμων επιφανών εκπροσώπων του γερμανικού διαφωτισμού. Στο παράρτημα δημοσιεύεται το δοκίμιο του Ιμμάνουελ Καντ Τι σημαίνει προσανατολίζομαι στη σκέψη; - ένα εύληπτο εισαγωγικό κείμενο για την εποχή του Διαφωτισμού. Σε εξαιρετική μετάφραση του...

Ένα από τα θεμελιώδη γνωρίσματα της φιλοσοφίας του Διαφωτισμού είναι ότι, ενώ αναζητεί με πάθος την πρόοδο, ενώ επιδιώκει να συντρίψει τις αρχαίες πλάκες του Νόμου και να φτάσει σε μια τελείως νέα διανοητική συγκρότηση της ύπαρξης, μολαταύτα επανέρχεται συνεχώς στα πρωταρχικά, φιλοσοφικά προβλήματα της ανθρωπότητας. Ήδη ο Καρτέσιος είχε αντικρούσει τη μομφή ότι αποσκοπούσε να θεμελιώσει μια εντελώς "νέα" φιλοσοφία, αντιτείνοντας ότι η θεωρία του, επειδή βασίζεται σε αυστηρά ορθολογικές αρχές, επειδή στηρίζεται αποκλειστικά στον Λόγο, έχει ως εκ τούτου και το δικαίωμα να αξι...

Το βιβλίο αυτό εγκαινιάζει μια νέα σειρά των εκδόσεων του ΜΙΕΤ με τον τίτλο "minima". Η σειρά "minima" περιλαμβάνει σύντομα δοκίμια από το ευρύ θεματικό πεδίο των Επιστημών του Ανθρώπου. Φιλοδοξία της είναι να επαληθεύσει την ιδέα που ενέπνευσε τον σχεδιασμό της: το μικρό μέγεθος ενός κειμένου όχι μόνον δεν αποκλείει, αλλά μπορεί κάλλιστα να συμβαδίζει με την ξεχωριστή αξία του, το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του, τη σημασία του για τους μελετητές και για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Τα δύο μικρά δοκίμια που έχουν περιληφθεί σε αυτόν τον τόμο κατέχουν, παρά τη μικρή τους έκτα...

Είναι η δημοκρατική εντολή μια πολυτέλεια σε συνθήκες κρίσης; Αλήθεια, υπό ποιες οικονομικές προϋποθέσεις υπάρχει πολιτική ελευθερία; Ο Ρουσσώ απαντά ότι μπορεί να υπάρχει πολιτική ελευθερία αν κανείς δεν είναι τόσο φτωχός, ώστε να πρέπει να πουλήσει τον εαυτό του για να ζήσει, και κανείς τόσο πλούσιος, ώστε να μπορεί να τον αγοράσει. Ένα οικονομική σύστημα που προϋποθέτει και αναπαράγει ένα τέτοιο ποιοτικό χάσμα απειλεί, όντως, την δημοκρατία. Η συγκυρία απεικονίζει μια μορφή αυτού του προβλήματος. Όταν παγκόσμιες κινήσεις κεφαλαίων αποβαίνουν αίφνης εις βάρος μιας χώρας,...

... Ο κοσμικός ηγέτης δεν έχει επιφορτιστεί με τη φροντίδα των ψυχών περισσότερο από ό,τι οποιοσδήποτε άλλος άνθρωπος και ισχυρίζομαι ότι ούτε κάτι τέτοιο τού έχει ανατεθεί από τον Θεό, εφόσον από πουθενά δεν προκύπτει ότι ο Θεός παραχώρησε σε ορισμένους ανθρώπους τέτοιου είδους εξουσία που τους επιτρέπει να εξαναγκάζουν τους άλλους να ασπαστούν το δικό τους θρησκευτικό δόγμα. Ούτε είναι δυνατό να έχει περιβληθεί κάποιος κοσμικός ηγέτης με μια εξουσία του είδους αυτού, έχοντας τη συγκατάθεση του λαού, επειδή κανένας άνθρωπος μέχρι σήμερα δεν μπορεί να παραμελήσει τη φροντίδ...

Η πρόοδος είναι μια έντονα φορτισμένη έννοια που η ιστορία διέσυρε και κακοποίησε βάναυσα. Αν τον 18ο αιώνα γίνεται η εννοιολογική ένδυση και η συλλογική φαντασίωση μιας αυτάρεσκης εποχής που αισιοδοξεί ότι μπορεί να κάνει τον Λόγο ιστορία, τον 20ό παρωδείται δια στόματος Benjamin ως η θύελλα που ξεσπά στον παράδεισο και ο σωρός των ερειπίων που φθάνει ως τον ουρανό. Το σημείο εκκίνησης της παρούσας μελέτης είναι οι όψεις της διαμάχης του Διαφωτισμού και των αντιπάλων του, που εκτείνεται από τον 18ο αιώνα ως τον 20ό και κορυφώνεται τη δεκαετία του '50, μεσούντος του Ψυχρού...

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είναι η συμπλήρωση φέτος 300 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου φιλοσόφου, και 250 από τη δημοσίευση των δύο σημαντικότερων έργων του, του Κοινωνικού Συμβολαίου και του Αιμίλιου. Ο βαθύτερος λόγος, όμως, ήταν ο φόρος τιμής που ο συγγραφέας ήθελε να αποδώσει στον φιλόσοφο με τις δύο ψυχές, στον στοχαστή που ήθελε με τη γραφή (του) να απελευθερώσει τον κόσμο, πιστεύοντας συνάμα πως η γραφή αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση. Αυτό το δοκίμιο επιχειρεί να συνομιλήσει απευθείας με το έργο του Ρουσσώ και όχι με ό,τι έχει γραφτεί από άλλους...

Ο Ντεκάρτ έχει αποτελέσει σύμβολο της επανάστασης την οποία μπορεί να πραγματοποιήσει η δύναμη του νου. Το έργο του, ωστόσο, το γνωρίζουμε αποσπασματικά. Οι "Αρχές της φιλοσοφίας" του, γραμμένες μετά τους "Μεταφυσικούς στοχασμούς" του, είναι το μοναδικό έργο στο οποίο ο Ντεκάρτ συνοψίζει τη φιλοσοφία του και βοηθά τον αναγνώστη να μελετήσει το ρόλο των περίφημων μεταφυσικών του αρχών στη φυσική, τη θεωρία του για τη συμπεριφορά των σωμάτων στον κόσμο. Στο έργο αυτό παραδίδεται με συστηματικό τρόπο μια σειρά όρων ανάγνωσης και αναστοχασμού της πραγματικότητας μέσα από το...