Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Στην πραγματικότητα, το ερώτημα, για το οποίο ήθελα να σας μιλήσω και για το οποίο θέλω ακόμη να μιλήσω, είναι: Τι είναι Κριτική; Θα έπρεπε να δοκιμάσουμε να σκεφτούμε κάποιες προτάσεις γύρω από αυτό το σχέδιο που δεν παύει να διαμορφώνεται, να προεκτείνεται, να αναγεννιέται στις εσχατιές της φιλοσοφίας, εντελώς κοντά σ’ αυτήν, εντελώς ενάντιά της, εις βάρος της, στην κατεύθυνση μιας ελευσόμενης φιλοσοφίας, στη θέση, ενδεχομένως, κάθε δυνατής φιλοσοφίας. Και μου φαίνεται ότι μεταξύ του υψηλού καντιανού εγχειρήματος και των μικρών πολεμικο-επαγγελματικών δραστηριοτήτων που...

Σήμερα όταν ένα περιοδικό θέτει στους αναγνώστες του ένα ερώτημα, έχει σκοπό να συλλέξει απόψεις επί ενός θέματος για το οποίο ο καθένας έχει ήδη μια γνώμη· δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μάθει κανείς κάτι καινούργιο. Κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα, οι εκδότες προτιμούσαν να θέτουν στο κοινό ερωτήματα σχετικά με προβλήματα τα οποία δεν είχαν ακόμη επιλυθεί. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτή η πρακτική ήταν περισσότερο αποτελεσματική· αναμφισβήτητα όμως παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Με κάποια ευκαιρία, στο πλαίσιο αυτής της συνήθειας, τον Νοέμβριο του 1784 ένα γερμανικό περιοδι...

Ο Διαφωτισμός σηματοδότησε τη νεότερη εποχή, απορρίπτοντας τις βασικές παραδοχές του φεουδαλικού Μεσαίωνα και διαμορφώνοντας τις νέες γνωσιολογικές μεθόδους και αξιακές στάσεις που θεμελίωσαν τον σημερινό πολιτισμό: την ελευθερία της συνείδησης, την ισότητα, τον ορθολογισμό. Στο βιβλίο συγκεντρώνονται εννέα σύντομα δοκίμια ισάριθμων επιφανών εκπροσώπων του γερμανικού διαφωτισμού. Στο παράρτημα δημοσιεύεται το δοκίμιο του Ιμμάνουελ Καντ Τι σημαίνει προσανατολίζομαι στη σκέψη; - ένα εύληπτο εισαγωγικό κείμενο για την εποχή του Διαφωτισμού. Σε εξαιρετική μετάφραση του...

Ο Διαφωτισμός σηματοδότησε τη νεότερη εποχή, απορρίπτοντας τις βασικές παραδοχές του φεουδαλικού Μεσαίωνα και διαμορφώνοντας τις νέες γνωσιολογικές μεθόδους και αξιακές στάσεις που θεμελίωσαν τον σημερινό πολιτισμό: την ελευθερία της συνείδησης, την ισότητα, τον ορθολογισμό. Στο βιβλίο συγκεντρώνονται εννέα σύντομα δοκίμια ισάριθμων επιφανών εκπροσώπων του γερμανικού διαφωτισμού. Στο παράρτημα δημοσιεύεται το δοκίμιο του Ιμμάνουελ Καντ Τι σημαίνει προσανατολίζομαι στη σκέψη; - ένα εύληπτο εισαγωγικό κείμενο για την εποχή του Διαφωτισμού. Σε εξαιρετική μετάφραση του κα...

Αυτό το βιβλίο συγκεντρώνει δύο θαυμάσιες πραγματείες σχετικά με το ψεύδος και τους παροιμιώδεις δεσμούς του με την πολιτική και τους πολιτικούς. Παρά το γεγονός ότι γράφτηκαν τον 18ο αιώνα, κατά την εποχή του Δοαφωτισμού, αυτό που ο Σουίφτ και ο Κοντορσέ εκθέτουν στα αντίστοιχα κείμενά τους παραμένει απολύτως επίκαιρο, όπως αποδεικνύεται από την πρακτική της σύγχρονης πολιτικής. Διότι, όπως λέει ο Σουίφτ στη δριμύτατη πραγματεία του, "η πολιτική ψευδολογία είναι η τέχνη του να κάνεις τον λαό να πιστεύει ευεργετικά ψεύδη και να το κάνεις για καλό σκοπό".

Τι ακριβώς σημαίνει κοσμική τελετουργία ή τελετουργική εθιμοτυπία πλήρως αποσυνδεδεμένη από θρησκευτικά συμφραζόμενα; Το ζήτημα των κοσμικών τελετουργιών και εθιμοτυπιών εν γένει τίθεται σπάνια και σε κάθε περίπτωση προσλαμβάνεται ως περιφερειακής σημασίας. Πρόκειται, άραγε, για την αντικατάσταση των θρησκευτικών με κοσμικές και πολιτικές τελετουργίες ή για sui generis κοσμικές τελετουργίες, αυτόνομες σε σχέση με τις ιεροτελεστίες στις οποίες προσομοιάζουν χωρίς να είναι ίδιας τάξης; Με άλλα λόγια, πρόκειται για αλλαγή παραδείγματος ή για αλλαγή ρόλων και ονομάτων αλλά με...

Το 1753, ο Βολταίρος (1694-1778) -θεατρικός συγγραφέας, ποιητής, φιλόσοφος και μια από τις πιο δοξασμένες φυσιογνωμίες στην Ευρώπη- εξορίστηκε από τον Λουδοβίκο ΙΕ΄ και παρέμεινε στην εξορία τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια της ζωής του. Τα χρόνια αυτά ο Βολταίρος έκανε ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή του, έγινε επιτυχημένος επιχειρηματίας και έγραψε το αριστούργημά του Καντίντ. Αποδιωγμένος από το καθεστώς, ο Βολταίρος ανέπτυξε επίσης τις εκπληκτικά σύγχρονες ιδέες του για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις οποίες έθεσε σ' εφαρμογή στις εκστρατείες του ενάντια σε μια σειρά από περιπτώσ...

"Τα πάθη της ψυχής" είναι το τελευταίο έργο του Καρτέσιου. Εδώ ο σημαντικός γάλλος στοχαστής επιχειρεί τη συστηματική θεμελίωση της ηθικής. Κατά τον Καρτέσιο, η προέλευση των παθών όσο και των αρετών είναι κοινή και έλκεται από ένα πάθος, τον θαυμασμό, ο οποίος συνιστά τρόπο συμπεριφοράς που συνδέεται με τη σκέψη. Η τελική έκφραση μιας εκτεταμένης σειράς παθών, με ποικίλους τόνους, αποχρώσεις, εντάσεις και συνθέσεις, είναι η γενναιοφροσύνη, η οποία εξαρτάται από το πάθος της εκτίμησης. Η αρχή του νήματος που ξετυλίγεται μέχρι τη μετατροπή των παθών στην αρετή της γενναιοφρο...

Αφετηρία αυτού του μικρού δοκιμίου (του οποίου ο τίτλος αποτελεί, βεβαίως, ένα νεύμα συνενοχής στον Ευγένιο Σύη) είναι μια γραπτή απάντηση, το καλοκαίρι του 2012 -την οποία μου ζήτησε ο Πολ Αριές, αρχισυντάκτης της επιθεώρησης Les Zindigne'(e)s- σε μια επιστολή του Φλοριάν Γκυγί (Florian Gulli), καθηγητή φιλοσοφίας στη Μπεζανσόν και στελέχους του Κομμουνιστικού Κόμματος και του Μετώπου της Αριστεράς. Στη μακροσκελή εκείνη επιστολή, που τη χαρακτηρίζει μια παραδειγματικά κριτική αυστηρότητα και μια διανοητική εντιμότητα, ο Φλοριάν Γκυγί (ενώ συμφωνούσε σε πολλά σημεία με την...

Tα "Ερείπια" του Βολνέ κυκλοφορούν στα τέλη του 18ου αιώνα, αντανακλώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ιδέες του Διαφωτισμού. Το κεντρικό τους νόημα είναι ότι η ευημερία των αυτοκρατοριών είναι άμεσα συνυφασμένη με την ποιότητα της Παιδείας που δίνουν οι εκάστοτε κυβερνώντες στους πολίτες. Στο βιβλίο, που πρώτος μετέφρασε στα αγγλικά ο Thomas Jefferson, ο αναγνώστης θα συναντήσει κεφάλαια που θίγουν κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και φιλοσοφικούς προβληματισμούς όπως την παρουσία του ανθρώπου στο σύμπαν, τις απαρχές της οργάνωσης των κοινωνιών, την προέλευση των κυβερνήσεων...

...Δεν ξέρω πώς, αλλά οι στρατιωτικοί είναι επιρρεπείς στον έρωτα: όπως, νομίζω, είναι επιρρεπείς στο κρασί, γιατί οι κίνδυνοι συνήθως ζητούν να πληρωθούν με ηδονές. Υπάρχει στη φύση του ανθρώπου μια μυστική τάση και ροπή προς την αγάπη για τους άλλους, η οποία, αν δεν αναλωθεί σε έναν ή περισσότερους, σκορπίζεται φυσικά σε πολλούς, και κάνει τους ανθρώπους ευσπλαχνικούς και ελεήμονες, όπως παρατηρούμε μερικές φορές στους μοναχούς. Η αγάπη μεταξύ φίλων την τελειοποιεί, αλλά η αχαλίνωτη αγάπη τη διαφθείρει και την ταπεινώνει.

Τα νομοθετικά σχέδια του Jean - Jacques Rousseau για την Κορσική και την Πολωνία αποτελούν δύο από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα γραφής, προκειμένου να προσεγγίσουμε τη σχέση θεωρίας και πράξης, ένα από τα μείζονα και διαχρονικά ζητήματα στην ιστορία των ιδεών και των κινημάτων. Αν με το "Κοινωνικό Συμβόλαιο" ο πολίτης της Γενεύης χάραξε τον ορίζοντα προς τον οποίο οφείλει και μπορεί να προσανατολιστεί η πολιτική, ακολουθώντας τις προσταγές μιας ηθικής του προσώπου και της κοινότητας, με τις νομοθετικές παρεμβάσεις του για την Κορσική και την Πολωνία επιχειρεί "επί του πεδίο...

O Marie-Jean-Antoine-Nicolas Caritat, μαρκήσιος de Condorcet, διακεκριμένος μαθηματικός με σημαντική προσφορά στην ανάπτυξη της θεωρίας των πιθανοτήτων και την εφαρμογή των μαθηματικών στις κοινωνικές επιστήμες, υπηρέτησε τη Γαλλική Eπανάσταση με ενθουσιασμό και θερμή πίστη. O Κοντορσέ θα ταχθεί υπέρ της δημοκρατίας, αλλά δεν θα ψηφίσει την ποινή του θανάτου για τον Λουδοβίκο ΙΣΤ΄. Tο όνομά του θα συνδεθεί κυρίως με δύο μεγάλα νομοσχέδια, το ένα για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης (1792), το οποίο αποτέλεσε τη βάση αυτού που υιοθετήθηκε τελικά το 1805, και το δεύτ...

"Ερχόμαστε τώρα στη φιλοσοφία του νέου κόσμου, και την ξεκινάμε με τον Καρτέσιο. Με αυτόν εισερχόμαστε πράγματι σε μια αυτόνομη φιλοσοφία η οποία γνωρίζει ότι πηγάζει με τρόπο αυτόνομο από τον Λόγο... Εδώ μπορούμε να πούμε ότι είμαστε στο σπίτι μας, και μπορούμε, όπως ο ναύτης μετά από μακρινό ταξίδι σε ταραγμένη θάλασσα, να αναφωνήσουμε: "Στεριά!"... Σε αυτή τη νέα περίοδο η αρχή είναι η σκέψη, η σκέψη που ξεκινάει από τον εαυτό της... Η γενική αρχή είναι τώρα η διαφύλαξη της εσωτερικότητας ως τέτοιας, η υποβάθμιση της νεκρής εξωτερικότητας της αυθεντίας..." (Χέγκελ, "Π...

Ο Ρουσσώ υπήρξε ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού διαφωτισμού και ταυτόχρονα ένας από τους αυστηρότερους επικριτές του. Στη μελέτη αυτή για τη ζωή, το έργο, τις πηγές και την επίδραση του Ρουσσώ, ο Robert Wokler παρουσιάζει πώς ο φιλόσοφος επιχείρησε να αξιολογήσει τις εκδοχές του πολιτισμού μας, ασχολούμενος με ένα ευρύ φάσμα επιστημών, εμπνευσμένος από ιδεώδη ανθρωπιστικής αυτοπραγμάτωσης σε συνθήκες αδέσμευτης ελευθερίας. Ο Robert Wokler είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Έξετερ. Έχει διδάξει επίσης στην Οξφόρδη, το Καίμπριτζ, το Πρίνστον, την Ουψάλα...

"Μια έξοχη ανάλυση γεγονότων, κινημάτων, σχέσεων και συνεπειών ... ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα" (Asa Briggs) Στις αρχές του 17ου αιώνα εκδόθηκαν δυο μανιφέστα τα οποία, σε αντιστοιχία με τη μαγεία, την αλχημεία και την Καμπάλα, διακήρυσσαν τη χαραυγή μιας νέας περιόδου αυξημένων γνώσεων και δυνάμεων πάνω στη φύση. Αυτά τα ανώνυμα έγγραφα (δημοσιεύονται στο Παράρτημα του ανά χείρας βιβλίου) είχαν γραφτεί για λογαριασμό της "Αδελφότητας του Ροδόσταυρου". Από τότε, αυτό το μυστηριώδες κίνημα έχει υπάρξει αντικείμενο μεγάλης περιέργειας, εικασιών και ενδιαφέροντος. Στο θαυ...