Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η κεντρική θέση που κατέχει ο Πλάτωνας στην ευρωπαϊκή φιλοσοφική παράδοση οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Υπήρξε ο πρώτος Δυτικός φιλόσοφος του οποίου τα έργα διασώθηκαν ακέραια. Τα έργα αυτά διατήρησαν την επιρροή τους χάρη στο ευρύ τους φάσμα, την οξύτατη συλλογιστική τους και τη μαγνητική επίδρασή τους στους αναγνώστες. Ο Πλάτωνας δε μιλούσε με τη δική του φωνή, αλλά άφηνε τους χαρακτήρες των διαλόγων του να φθέγγονται για λογαριασμό του - προσφέροντας κατ' αυτόν τον τρόπο μια ποικιλία φιλοσοφικών απόψεων στους αναγνώστες. Ο ίδιος παρέμενε στη σκιά, δίνοντας την ευκα...

Τα "Μικρά πλατωνικά" είναι μικρές τομές σε μεγάλα φιλοσοφικά ζητήματα της πλατωνικής φιλοσοφίας. Τα θέματα των μελετημάτων προσελκύουν ερευνητικά για την ιδιαίτερη συμβολή τους σε τομείς βασικούς του πλατωνικού λόγου, την εξαίσα αισθητική τους παρουσία στο συγγραφικό έργο του Πλάτωνος και την "έμμετρον άρα εύχαριν" φιλοσοφική τους διακονία.

Η αξιολόγηση των μη ηθικών πραγμάτων (υγείας, αξιωμάτων, πλούτου κ.τ.ο.) από τον Πλάτωνα έχει προκαλέσει πολλές διχογνωμίες. Τούτο διότι, κυρίως, στις αξιακές κρίσεις του φαίνεται να μην ακολουθεί σταθερά κριτήρια. Ειδικότερα, αυτά κρίνονται άλλοτε ως ωφέλιμα ή αγαθά, άλλοτε ως ουδέτερα (ούτε αγαθά ούτε κακά). Ως ουδέτερα θεωρούνται κακά αν είναι κτήματα κακού ανθρώπου και αγαθό ως κτήματα ενάρετου ατόμου. Από την άλλη μεριά, αυτά απαξιώνονται από τον φιλόσοφο, τον "τελείως" ενάρετο. Αντικείμενο λοιπόν της παρούσης πραγματείας είναι να διαγνώσουμε την αξία ή απαξία των μ...

Στον παρόντα τόμο παρουσιάζονται τα νεανικά έργα του Πλάτωνα: "Λάχης - Λύσις". Τα συγκεκριμένα έργα ανήκουν στους λεγόμενους Σωκρατικούς Διαλόγους του φιλοσόφου και έχουν ιδιαίτερη σημασία, γιατί μας γνωρίζουν με ενδιαφέρουσες συζητήσεις του Σωκράτη σχετικά με το πώς και με το γιατί. Πώς να σκεφτόμαστε την αρετή και γιατί να την σκεφτόμαστε εν αναφορά προς τη γνώση. Πώς να συλλαμβάνουμε τη γνώση και γιατί να τη συλλαμβάνουμε έτσι; Πώς να διερευνούμε ένα θέμα και γιατί να το διερευνούμε έτσι; Κάθε Διάλογος πραγματεύεται μια από τις πιο καθοριστικές αρετές στη ζωή κ...

Ο "Σοφιστής" ανήκει στα έργα της τρίτης περιόδου της πλατωνικής δημιουργίας. Επανεξετάζει τη θεωρία των ιδεών αναιρώντας τον ελεατικό μονισμό. Οι ιδέες εμπλουτίζονται με στοιχεία που είναι απότοκα του συνδυασμού τους. Επιχειρεί μια νέα διαπραγμάτευση της τέχνης και υπερασπίζεται την ύπαρξη του ψεύδους αντιτιθέμενος στους ελεάτες. Βρίσκει έτσι το δρόμο να εκθέσει το "πραγματικό", κατ' αυτόν, περιεχόμενο της σοφιστικής. Διατυπώνει μια συσχετική αντίληψη του "μη όντος", με την έννοια του "θατέρου", αυτού δηλαδή που είναι διαφορετικό του όντος κι όχι ανύπαρκτο. Η έννοι...

Στις σελίδες αυτού του βιβλίου διερευνώνται όψεις της νεότερης πλατωνικής ερμηνείας, με έμφαση στις γνωσιολογικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις που συνέβαλαν στη δημιουργία το περίφημου "πλατωνικού μύθου". Αυτός ο μύθος, ένα κράμα κυρίως υπερβατικού ιδεαλισμού, μυστικισμού και μεταφυσικής, έγινε διαχρονικά αντικείμενο λατρείας αλλά και πολυμίσητος στόχος στον εικοστό αιώνα από ένα μέρος της φιλελεύθερης διανόησης. Η μελέτη αποτελεί μια συστηματική προσπάθεια καταγραφής των βασικών προσεγγίσεων και των επιχειρημάτων που συνθέτουν τη νεότερη πλατωνική πρόσληψη, αναδεικνύοντας...

Πώς μπορεί να γίνει κάποιος ενάρετος πολίτης; Τι είναι η αρετή; Η αρχαία κοινωνία -με κέντρο την Αθήνα- αγωνίζεται να βρει την απάντηση σε αυτό το ερώτημα που καθορίζει σημαντικά την ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι πολίτες και οι πολιτικοί, ο καθένας από τη μεριά του, θεωρούν ότι η επιτυχής εκτέλεση των καθηκόντων υποδεικνύει και τον ενάρετο πολίτη της αρχαιότητας. Όμως ο Πλάτων, ο οποίος ερευνά τη φιλοσοφική αλήθεια για την αρετή, δεν αρκείται στις αντιλήψεις και τα πορίσματα της συμβατικής κοινωνίας. Ο δάσκαλός του ο Σωκράτης δηλώνει με παρρησία ότι δεν γνωρίζει τίποτα για την...

Ο Σωκράτης δεν άφησε γραπτά κι ωστόσο ήταν και εξακολουθεί να είναι η κυρίαρχη μορφή του Δυτικού Πολιτισμού. Το έργο του Πλάτωνα με κεντρικό ήρωα πάντοτε τον Σωκράτη, ήταν αυτό που συνέβαλε στην θεμελίωση της ηθικής, της πολιτικής και της μεταφυσικής που αποτελούν τα θεμέλια του Δυτικού Κόσμου. Και οι δύο αυτοί άνδρες έπαιξαν καίριο ρόλο στη διαμόρφωση του Δυτικού Πολιτισμού. Τους τελευταίους δύο αιώνες, ο θρίαμβος της δημοκρατίας οδήγησε πολλούς να θεωρήσουν ότι οι Αθηναίοι δικαίως καταδίκασαν σε θάνατο τον Σωκράτη. Μάλιστα, κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου πέρασαν...

Μια εισαγωγή και ερμηνευτική μελέτη του "Συμποσίου" του Πλάτωνα για όσους έχουν διαβάσει ή διαβάζουν το έργο, αλλά και μια πρόσκληση σε όσους δεν το γνωρίζουν να έρθουν σε επαφή με ένα από τα γοητευτικότερα κείμενα της ελληνικής γραμματείας. Στο "Συμπόσιον" η φιλοσοφία παρουσιάζει το γιορτινό της πρόσωπο. Ένας διαφορετικός Σωκράτης, φρεσκολουσμένος και ντυμένος με τα καλά του, διερευνά με άλλους εκλεκτούς καλεσμένους του ποιητή Αγάθωνα το θέμα του έρωτα αλλά και της φιλοσοφικής προσπάθειας για την απόκτηση γνώσης, ενώ ο Αλκιβιάδης μάς παρουσιάζει ένα πορτρέτο του Σωκράτη π...

Ο Πλάτωνας είναι ίσως ο πιο σημαντικός φιλόσοφος που έζησε ποτέ, και η "Πολιτεία" του, η οποία συγγράφηκε στην Αθήνα περίπου το 375 π.Χ., θεωρείται σε ευρεία κλίμακα ο πιο φημισμένος του διάλογος. Η συζήτηση που πραγματοποιεί σχετικά με την τέλεια πόλη -και τον τέλειο νου- έθεσε τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού, και για περισσότερο από δύο χιλιάδες χρόνια υπήρξε ο ακρογωνιαίος λίθος της δυτικής φιλοσοφίας. Σε αυτό το βιβλίο ο Simon Blackburn εξηγεί τις δικαστικές, ηθικές και πολιτικές ιδέες της "Πολιτείας" και εξετάζει της επίδρασή της στο σύγχρονο κόσμο. Δείχνει γιατί, απ...

Η Πολιτεία του Πλάτωνα είναι μια "ηθική πολιτεία", μια κοινωνία που διαμορφώνεται εκ των έσω, που εστιάζεται στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, θεματικός πυρήνας του έργου είναι η διερεύνηση της φύσης της δικαιοσύνης, που διαπερνά και εμψυχώνει όλο το κειμενικό σώμα και που αποτελεί ένα εξαιρετικά περίπλοκο πρόβλημα. Βασική ιδέα της πολιτείας δεν είναι τόσο η συγκρότηση ενός ιδανικού κράτους δικαίου όσο η αρετή της ατομικής ψυχής, που μπορεί να υπηρετήσει τους ύψιστους σκοπούς της πολιτείας. Έτσι υφαίνεται η αναλογία της τριαδικής υφής ανάμεσα στην πόλη και την ψυχή και εντ...

Ο "Μενέξενος", ο όποιος παραδίδεται ομόφωνα από την πλατωνική και μη παράδοση - από τον 4ο π.Χ. έως τα μέσα του 5ου μ.Χ. αιώνα - ως έργο πλατωνικό, αλλά η γνησιότητα του οποίου αμφισβητήθηκε εντονότατα στη νεότερη εποχή, στην πραγματικότητα δεν είναι διάλογος αλλά μονόλογος, αφού το μεγαλύτερο μέρος (236d-249c) του έργου -τα 4/5- είναι ένας επιτάφιος λόγος, που τίθεται από τον Πλάτωνα στο στόμα του Σωκράτη, συντεθειμένος, κατά τον συγγραφέα, από την Ασπασία ως ρητορική άσκηση, με τη μέθοδο του αυτοσχεδιασμού και της συγκόλλησης υπολειμμάτων από τον επιτάφιο λόγο του Περικλή...

Η παρούσα μελέτη στην ερμηνευτική της πορεία προσπερνά, αφήνοντας έτσι οριστικά πίσω της, τις Συμπληγάδες που αναμφίβολα συνιστούσαν (και ακόμη συνιστούν) για τη στοχαστική ανάγνωση της πλατωνικής φιλοσοφίας, αφενός η Σκύλλα των τετριμμένων πια πλατωνισμών και αφετέρου η Χάρυβδη των ανιαρών σήμερα αντιπλατωνισμών. Μοναδικός προορισμός της μελέτης αυτής είναι να επισκεφθεί και να ομολογήσει σχετικά με έναν απολύτως υπαρκτό μα παντελώς ξένο φιλοσοφικό τόπο για όλους όσοι είναι -λίγο ή πολύ- εξοικειωμένοι με τη φιλοσοφία του πλατωνικού Σωκράτη και τις αναρίθμητες προσεγγίσεις...

Στον παρόντα τόμο συμπεριλαμβάνεται το δεύτερο και τελευταίο μέρος του Ε΄ βιβλίου, και πιο συγκεκριμένα οι 7 υπόλοιπες ενότητες του βιβλίου αυτού.

Μετά τα 10 δώρα του δημιουργού προς τον κόσμο και μετά τη δημιουργία των αστέρων, η οποία περιγράφηκε στο προηγούμενο βιβλίο, ο Πρόκλος, ακολουθώντας την πορεία του πλατωνικού Τίμαιου, ασχολείται στο Ε΄ και τελευταίο βιβλίο του "Υπομνήματος στον Τίμαιο" με τους γενεσιουργούς θεούς, δηλαδή τους θεούς οι οποίοι είναι πλέον συνδεδεμένοι με τη γένεση, τον υποσελήνιο κόσμο του γίγνεσθαι, και οι οποίοι παράγουν τα θνητά όντα. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)

Η πλατωνική διανόηση είναι ένα περίπλοκο και περίτεχνο υφάδι σχέσεων που ορίζονται και αφορίζονται χάριν του "Αγαθού", του σχεδόν ισοσθενούς προς το ωραίο, του οποίου η υπεροχή, αδιαμφισβήτητη σ' όλο το φάσμα της πλατωνικής φιλοσοφίας, υπενθυμίζει ότι το άδυτο φως δεν είναι του ήλιου του αισθητού. Επειδή η θεία τρέλα είναι ανώτερη από την ανθρώπινη σωφροσύνη, η ψυχή, στα χαμηλά πεδία της ετερότητας, μακριά συνήθως από την επίπνοια της θεότητας, μετρά τις πληγές της σπαραγμένης ενότητάς της, ενώ, σε στιγμές εξαιρετικά προνομιούχες, ανάγεται, διά του θείου έρωτος, από του ωκε...

Ο συγγραφέας δεν αντιμετωπίζει τη μελέτη της φιλοσοφίας της πόλης-κράτους ως ένα ζήτημα ιστορικού ενδιαφέροντος· την αντιμετωπίζει ως τη μελέτη κάποιου πράγματος μέσα στο οποίο εξακολουθούμε να κινούμαστε και να ζούμε. Όπως γράφει ο ίδιος, "η πόλη-κράτος ήταν διαφορετική από το σημερινό έθνος-κράτος, αλλά μόνο υπό την έννοια ότι ήταν μια περισσότερο ζωτική και έντονη μορφή του ίδιου πράγματος. Σ' αυτήν το άτομο μπορούσε να συνειδητοποιήσει ευκολότερα και πιο ξεκάθαρα τον εαυτό του ως τμήμα του κράτους, επειδή το μέγεθος της επέτρεπε μία τέτοια συνειδητοποίηση και το σύστημα...

Από τους διάλογους του πνευματικού του γενάρχη, ο Πρόκλος, εκτός από την Πολιτεία, υπομνημάτισε τον Κρατύλο τον Παρμενίδη, τον Τίμαιο, τον πρώτο Αλκιβιάδη, τον Φίληβο, τον Θεαίτητο, τον Σοφιστή. τον Φαίδρο, τον Φαίδωνα και τμήματα του Συμποσίου - και ίσως τον Πρωταγόρα, τον Γοργία και τους Νόμους. Από τα υπομνήματα αυτά πολλά δεν σώζονται και άλλα έχουν μερικό ως προς το σχολιαζόμενο σύγγραμμα χαρακτήρα. Η "Πολιτεία" είναι ο διάλογος που αποτέλεσε κεντρικό σημείο αναφοράς για το πλατωνικό έργο. Σύμφωνα με τους καθορισμούς του υποτίτλου της, το αντικείμενο της είναι "περί δ...

Οι πενήντα δύο ομόκεντρες συστηματικές μελέτες των δύο τόμων, γραμμένες από ισάριθμους πανεπιστημιακούς καθηγητές και άλλους ερευνητές της αρχαιοελληνικής φιλοσοφικής γραμματείας, εστιάζονται στα βασικά θέματα και κομβικά σημεία της Πλατωνικής σκέψης, αναδεικνύουν σημαντικά προβλήματα δίνουν έμφαση στις καίριες προϋποθέσεις και τους θεμελιώδεις άξονές της και επισημαίνουν τις επιδράσεις της στον σύγχρονο στοχασμό, στις επιστήμες και εν γένει στο πολιτισμικό μας γίγνεσθαι. Είναι η πρώτη φορά που συγκροτείται και κυκλοφορεί στην ελληνική γλώσσα συλλογικό έργο για τον πατέρ...