Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο "αλλογενής" συγγραφέας προτείνει εδώ την ουσιαστική απλοποίηση της ορθογραφίας της ελληνικής γλώσσας ούτως, ώστε αυτή να καταστεί "εφκολομάθιτος" προς όλους τους ομογενείς και αλλογενείς, δηλαδή τους ελληνόφωνους και αλλόγλωσσους ορθόδοξους χριστιανούς. Το γλωσσολογικό αυτό δοκίμιο περί της φωνητικής γραφής κυκλοφόρησε το 1879, όταν κατόπιν σοβαρής κρίσης του Ανατολικού Ζητήματος τέθηκαν εκ νέου "επί τάπητος" τα εδαφικά ζητήματα της Βαλκανικής. Ήταν πλέον τότε προφανές σε ορισμένους λογίους ότι η (κοραϊκή) καθαρεύουσα δεν εξυπηρετούσε πρακτικά τον στόχο της διάδοσης της ε...

Ο ιστορικός και γεωγράφος Αντώνιος Μηλιαράκης (1841-1905), από τα ιδρυτικά μέλη της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (ίδρ. 1881), παρουσιάζει εδώ την ιστορική διαδρομή μίας οικογένειας της ελίτ του μεσαιωνικού και του νέου ελληνισμού. Ο Μηλιαράκης τονίζει στον πρόλογό του την ασυνέχεια των ελληνικών αρχουσών τάξεων από τη βυζαντινή στη νέα περίοδο· οι διώξεις των Οθωμανών κατακτητών καταδίωξαν ως επί το πλείστον τα μέλη των ελληνόφωνων επιφανών οικογενειών και διέσπασαν την ιστορική συνέχεια των ελληνικών ελίτ. Οι ευγενείς οίκοι του νέου ελληνισμού εμφανίζοντ...

Ο Παντελής Κοντογιάννης (1866-1928), καθηγητής ιστορίας στο γυμνάσιο και εν συνεχεία στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης (1926-28), πραγματεύεται εδώ διεξοδικά ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ιστορίας του νέου ελληνισμού: τα Ορλωφικά (1768-1774). Το περισπούδαστο έργο του βασίζεται σε ενδελεχή σπουδή Γερμανών, Γάλλων και Ελλήνων (του Κοραή κ.ά.) ιστορικών συγγραφέων και περιηγητών του 18ου και του 19ου αιώνα καθώς και σε δεκάδες δημοσιευμένα διπλωματικά έγγραφα, επιστολές και ενθυμήσεις των πρωταγωνιστών. Η εξιστόρηση των στρατιωτικών και πολιτικών γεγονότων, που ξεκινά...

Ο φιλέλληνας Γερμανός ιστορικός (1832-1873), καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Greifswald, τεκμηριώνει με ιστορικά επιχειρήματα και επιστημονικό τρόπο την αδιάρρηκτη συνέχεια του Ελληνισμού κατά τους Μέσους (Βυζαντινούς) Χρόνους (577-1204). Η μετάφραση της μονογραφίας του Χοπφ ήλθε να προστεθεί στην ελληνική ιστοριογραφική παραγωγή που, ξεκινώντας με την εισαγωγή του Σπυρίδωνος Ζαμπέλιου στα Άσματα δημοτικά της Ελλάδος το 1852 (αρ. 204 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) και κορυφούμενη με την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου το 1860-77 (βλ. και του...

Από τις εξελίξεις που ακολούθησαν τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή και τη Συνθήκη του Ιασίου σημαντική για την Ελλάδα ήταν η Συνθήκη της Αμιένης, η οποία υπογράφηκε μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας και ρύθμιζε κυρίως θέματα αποικιών των δύο χωρών καθώς και των Ολλανδίας και Ισπανίας, συμμάχων της Γαλλίας. Με την υπογραφή της (25 Μαρτίου 1802) τα Επτάνησα, τα οποία με τη Συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο (17 Οκτωβρίου του 1797 ) και τη διάλυση της Δημοκρατίας της Βενετίας από τον Ναπολέοντα είχαν παραχωρηθεί στη Γαλλία, αναγνωρίστηκαν ως "Επτάνησος Πολιτεία", μια αυτόνομη δημοκρατία υπό...

Ο Επαμεινώνδας Σταματιάδης (1835-1901), δημοσιογράφος και λόγιος με δράση στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Σάμο, αφηγείται με εξαντλητικό και λεπτομερή τρόπο την ιστορία του καταλανικού (και εν συνεχεία του φλωρεντινού) δουκάτου των Αθηνών από την εμφάνιση των Καταλανών στην Ανατολή, ως μισθοφόρων του Βυζαντίου το 1304. Η αφήγηση δεν σταματά στην οθωμανική κατάκτηση (1455), αλλά συνεχίζεται με την απαρίθμηση των Οθωμανών διοικητών (βοϊβόδων) της πόλης και τη χρονολογική εξιστόρηση των έργων τους έως το 1800. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις επαναστατικές κινήσεις των χρ...

Η αναστατική έκδοση περιλαμβάνει τη μονογραφία του Βασιλείου Ψυλλάκη για τη γεωγραφική θέση και τους αρχαίους λαούς της Κρήτης σε αρχαΐτουσα γλώσσα και ακέραιη απόδοσή της στη δημοτική από τον Χαράλαμπο Μπάλτα. Ο Ψυλλάκης στην τεκμηριωμένη μελέτη του διαλύει το "πυκνό πέπλο", που σκέπαζε για πολλούς αιώνες την αρχαία ιστορία της Κρήτης, της "βασίλισσας της Μεσογείου", όπως την αποκαλεί. Μελετώντας τον Όμηρο, τον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη ο Ψυλλάκης εξιχνιάζει την προέλευση και την ιστορική εξέλιξη των πέντε φυλών (τους Ετεόκρητες, τους Κύδωνες,...

Ο Κάρολος Τάκερμαν (Charles Tuckerman, 1827-1896), ο πρώτος πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα (1868-71), παραθέτει εδώ τις εντυπώσεις του από την παραμονή του στην Ελλάδα (The Greeks of Today, Νέα Υόρκη 1872). Μεταφραστής είναι ο Αντώνιος Α. Ζυγομαλάς (1856-1930), διπλωμάτης και (κατόπιν) βουλευτής Αττικο-Βοιωτίας και Υπουργός. Το βιβλίο αποτελεί μια διεισδυτική "ακτινογραφία" ("ως εν κατόπτρω ειλικρινεί", όπως σημειώνει ο μεταφραστής) της κοινωνικής και ιδεολογικής συγκρότησης του ελληνικού βασιλείου στο τρίτο τέταρτο του 19ου αιώνα. Ο Αμερικανός διπλωμάτης καταθέτ...

Η αναστατική έκδοση αποτελείται από εκτενή επιλεγμένα αποσπάσματα από τον τόμο ΙΒ΄ των "Ιστοριών των ανθρωπίνων πράξεων από των αρχαιοτάτων χρόνων έως των ημερών μας" (σελ. 518-677, 736-744) του μεγάλου Έλληνα Διαφωτιστή από τη Λάρισα. Ο Κωνσταντίνος Κούμας (1777-1836) στις Ιστορίες του απανθίζει και μεταφράζει "ελευθέρως" έργα "αρίστων Γερμανών ιστοριογράφων" της εποχής του. Τα αποσπάσματα της αναστατικής έκδοσης αφορούν σε γεγονότα της ελληνικής ιστορίας, τα οποία βίωσε ο συγγραφέας. Ο Θεσσαλός λόγιος, που δίδαξε στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και στη Μεγάλη του Γένους...

"Οι ανώδυνες παρατηρήσεις" (Harmlose Betrachtungen, Αμβούργο 1823) του Γερμανού φιλέλληνα Καρόλου-Γουλιέλμου Ντάνενμπεργκ (Karl Wilhelm Dannenberg, γεν. Βερολίνο 1791) αποτελούν τις ημερολογιακές του εντυπώσεις από την περιήγησή του στην επαναστατημένη Ελλάδα, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και την Οδησσό το έτος 1822. Ο Ντάνενμπεργκ παραιτήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1821 από τον στρατό του Αμβούργου, για να πολεμήσει στην Ελλάδα. Τελικά παρέμεινε στην Πελοπόννησο μόνον δύο μήνες, χωρίς να πάρει μέρος σε καμία μάχη. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του, διαπίστωσε ότι η παρουσία τ...

Οι "Αλβανοί" του Μιχαήλ Λαμπρυνίδη είναι μία από τις πρώτες απόπειρες ιστορικής σύνθεσης για τον αλβανικό εποικισμό του νοτιοελλαδικού χώρου κατά τους ύστερους βυζαντινούς χρόνους. Ο λόγιος συγγραφέας, μέλος της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τοποθετεί την πρώτη αλβανική εγκατάσταση στην Πελοπόννησο μεταξύ των ετών 1370-1380 και εξιστορεί τη συμμετοχή των Αλβανών στους απελευθερωτικούς αγώνες του ελληνικού Γένους μέχρι και την Επανάσταση του 1821. Ο Λαμπρυνίδης, "πολιτευτής Ναυπλίας", πραγματεύεται το ζήτημα καταγωγής των εκλογέων του και το τοποθετεί σε π...

Η Ανατολική Κρίση του 1875-78, η ίδρυση της Λίγκας της Πρισρένης, δηλαδή η επίσημη εμφάνιση του αλβανικού εθνικισμού με επίκεντρο το Κόσοβο (τον Ιούνιο του 1878), το Συνέδριο ειρήνης του Βερολίνου και η σύσταση βουλγαρικού κράτους θορύβησαν τους ιθύνοντες του ελληνισμού. Το πολιτικό αυτό δοκίμιο του Ηπειρώτη Θωμά Α. Πασχίδη (1835-1891), μέλους της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας των Αθηνών, επιχειρεί να τεκμηριώσει τη φυλετική συγγένεια Ελλήνων και Αλβανών και να θεμελιώσει την ανάγκη για συμπερίληψη των τελευταίων εντός του ελληνικού βασιλείου. Ο Πασχίδης θεωρεί τους Αλβανούς α...

Ο Εμμανουήλ Βυβιλάκης καυτηριάζει σε έμμετρο λόγο τους "μανιακούς φατριασμούς και την άκρα μοχθηρία" εντός της Κεντρικής των Κρητών Επιτροπής (με έδρα τη Αθήνα), η οποία είχε ιδρυθεί το 1844 από "λογίους" και διηύθυνε την Κρητική Επανάσταση, που είχε ξεσπάσει το 1866. Ο Βυβιλάκης σε νεαρή ηλικία είχε λάβει ενεργά μέρος και είχε διακριθεί για την ανδρεία του στις μάχες της πρώτης επανάστασης, του 1821-28 -είχε προσφέρει τον εαυτό του "ολοκαύτωμα", όπως ο ίδιος αναφέρει. Το 1868 κατακρίνει τους "νόθους Κρήτας, τους ψευδώς στολιζομένους τ' όνομα Κρης" και "αγύρτας" για "προδοσ...

Ο Γεώργιος Πλουμίδης (γεν. 1939), ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ορίζει τις "διπλωματικές" πηγές, που διαφωτίζουν τον ιστορικό ερευνητή για τα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα, τους θεσμούς και την εξέλιξη της εκκλησιαστικής, οικονομικής και εκπαιδευτικής ζωής ενός κράτους, αλλά και των διπλωματικών σχέσεών του με άλλα κράτη στη ροή του χρόνου, και αναφέρεται με συντομία στη συγκρότηση των αρχείων των ευρωπαϊκών κρατών από τον Μεσαίωνα ώς τις μέρες μας. Παρέχει επίσης οδηγίες για τον τρόπο προσέγγισης και δημοσίευσης του αρχειακού, τεκμηριωτικού υλικού, κα...

Ο άγνωστος ποιητής δημοσιεύει έναν ύμνο για το θάνατο του Ιωάννη Παππαγιαννάκη, στις 21 Φεβρουαρίου 1877, ενός παλαίμαχου Κρητός αγωνιστή κατά την επανάσταση του 1866-69. Οι Παππαγιαννάκηδες, επιφανής οικογένεια της Σητείας, συμμετείχε σε όλες τις κρητικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα. Τον Ιωάννη Παππαγιαννάκη τον κηδεύουν τα πρωτοπαλίκαρά του και τον ενταφιάζουν στον τάφο του πατέρα του, βετεράνου και αυτού οπλαρχηγού. Στο ποίημα μνημονεύονται τα ονόματα και άλλων εθνομαρτύρων της Κρήτης από το 1821, και ο ποιητής υπογραμμίζει τη συνέχεια των αγώνων των Κρητών για την ελευθ...

Ο συγγραφέας βιογραφεί και ανασκευάζει τα ψεύδη γύρω από τη συνεισφορά του οπλαρχηγού Βάσσου Μαυροβουνιώτη στον Αγώνα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας. Ο Βάσσος, που γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στο Μπελοπάβλιτς του Μαυροβουνίου, σε ηλικία είκοσι ετών μετακινήθηκε με την οικογένειά του στη Μικρά Ασία και από εκεί μετέβη στην επαναστατημένη Ελλάδα και συμμετέσχε ενεργά στον Αγώνα του '21, στην Εύβοια και στη Στερεά υπό τον Νικόλαο Κριεζιώτη. Ο Βάσσος, "ανήρ φύσει ιπποτικού χαρακτήρος", διατήρησε την ακεραιότητά του εν μέσω των εμφυλίων πολέμων της Επανάστασης και πέθανε ειρην...

Ο δημοδιδάσκαλος και ιεροψάλτης Παύλος Βλαστός (1836-1926), από την επαρχία Αμαρίου του νομού Ρεθύμνου, δημοσιεύει εδώ "μέρος των ηθών και εθίμων των Ελλήνων της Μεγαλομάρτυρος βασιλίδος της Μεσογείου" Κρήτης. Πρόκειται για λαογραφική συλλογή δημοτικών τραγουδιών του γάμου με εκτενείς επεξηγήσεις για την τέλεση αυτού του μυστηρίου στην ορεινή ύπαιθρο της μεγαλονήσου. Στον πρόλογο ο συγγραφέας εξηγεί τη σημασία του γάμου (και την καταισχύνη της αγαμίας) στην κοινωνία της ιδιαίτερης πατρίδας του. Κατόπιν παρουσιάζει τις πρακτικές της μνηστείας, της προίκας και του "αντίγαμου"...

Ο Γορτύνιος ιστοριοδίφης Τάκης Κανδηλώρος (1874-1934), ο οποίος σπούδασε νομικά και υπηρέτησε στο Υπουργείο Οικονομικών, υπήρξε πρωτοπόρος στην έρευνα της ιστορίας της Δημητσάνας, της Γορτυνίας και της Πελοποννήσου γενικότερα. Τα έργα του διαβάζονται με ενδιαφέρον και σήμερα, διότι περιέχουν αξιόλογες ιστορικές πληροφορίες. Με τον αρματωλισμό της Πελοποννήσου ο φιλογενής συγγραφέας προσέθεσε νέες σελίδες "εις την Εθνικήν μας Ιστορίαν": με πλήθος στοιχείων ανασκευάζει το επιχείρημα του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Ε?), ότι "εν Πελοποννήσω...

Ο Δημήτριος Καμπούρογλου συμπληρώνει εδώ τον "Αναδρομάρη" του 1914 (βλ. αρ. 262 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών καθώς επίσης αρ. 200, 239-240, 252 και 282) με στοιχεία για την ενδοχώρα της ελληνικής πρωτεύουσας. Ο συγγραφέας αναζητά τον "υπολανθάνοντα ελληνισμό" της Αττικής στα λίγα ελληνικά τοπωνύμια που διασώθηκαν κατά τη νεώτερη περίοδο, όπως Μεσόγεια, Γέρακας (Ιέραξ), Ωρωπός, Διόνυσος, Μαραθώνας, Νοινόη (Οινόη), Καλήσια (Εκάλη), Βραώνα (Βραυρώνα) και Λαύριο, αλλά και στα πολυπληθή μοναστήρια και τις εκκλησίες της (του Καρέα, της Πεντέλης, της Καισαριανής, της Ώμορφης...