Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο γιος του Ανδρέα Μιαούλη βιογραφεί δύο παλαίμαχους ναυάρχους του 1821, αντάξιους του Τομπάζη, του Κανάρη, του Σαχτούρη και του Τσαμαδού. Ο Λάζαρος Παναγιώτας γεννήθηκε στην Ύδρα το 1760 και ακολούθησε από μικρή ηλικία το ναυτικό επάγγελμα. Μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης συμμετέσχε σε όλες τις ναυμαχίες ως πλοίαρχος του πλοίου του συμπατριώτη του Δημητρίου Τσαμαδού. Στις 3 Ιουλίου 1824 πολέμησε πεζός στα Ψαρά εκδικούμενος την καταστροφή τους, όπου τραυματίστηκε βαριά. Μετά το τέλος του Αγώνα τα κατορθώματά του λησμονήθηκαν και ο ίδιος πέθανε πάμπτωχος στο νοσοκομείο της Σ...

Στις σελίδες που ακολουθούν γίνεται μία σύντομη επισκόπηση ορισμένων πλευρών της ελληνικής ιστορίας της πρώτης μεταβυζαντινής Περιόδου. Στο κείμενο αυτό εξετάζουμε ταυτόχρονα και παράλληλα την Ιστορία των δύο τμημάτων του τότε ελληνικού χώρου, λατινοκρατούμενου και Τουρκοκρατούμενου, ξεκινώντας από τη σκέψη ότι οι πληθυσμοί τους ανήκαν στο ίδιο ενιαίο σύνολο που ονομάζεται Ελληνισμός. Περισσότερες λεπτομέρειες για την Ιστορία της περιόδου, για τα θέματα που μας απασχολούν και άλλα που εδώ δεν συμπεριλαμβάνουμε, θα βρει ο αναγνώστης στην υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία. Εδώ σ...

Ο φιλόλογος Κωνσταντίνος Ξανθόπουλος (Τραπεζούντα 1815 - Αθήνα 1887), διευθυντής του ελληνικού "Φροντιστηρίου" της Τραπεζούντας, εκθέτει και εξυμνεί την πνευματική (εκπαιδευτική και φιλανθρωπική) "ενέργεια" και πρόοδο του ελληνισμού στην Εγγύς Ανατολή, εντός και εκτός της "Ελευθέρας Ελλάδος". Διηγείται περιεκτικά την εξέλιξη της δημοτικής, μέσης και ανωτάτης ελληνικής εκπαίδευσης (του προγράμματος και των στελεχών της) από την Επανάσταση και εξής, στο ελληνικό βασίλειο αλλά και στη Θράκη, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Ήπειρο, την Κρήτη και τη Μικρά Ασία. Επίσης, απαριθμεί...

Το ποιητικό έργο του Μάνθου Ιωάννου (1665-1748) από τα Ιωάννινα αναφέρεται στην ανάκτηση της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς και την άλωση του Ναυπλίου (1715). Ο ελάχιστα γνωστός Ηπειρώτης ποιητής, που είχε βρει καταφύγιο στη Βενετία, θρηνεί τη νέα σκλαβιά των ομογενών του Μωραϊτών, παραβάλλοντάς την με την αιχμαλωσία των Εβραίων στην Αίγυπτο. Στο δεύτερο μέρος της έκδοσης ο συγγραφέας δημοσιεύει έμμετρες παραβολές με θεολογικό διδακτικό περιεχόμενο (περί μελλούσης Κολάσεως, περί υπερηφανείας, περί φυλαργυρίας, περί κακής υπανδρείας, περί των γυναικών, περί λαιμαργίας κ.ά.)...

Η βιβλιογραφία περιέχει συνολικά 700 τίτλους αυτοτελών εκδόσεων (βιβλίων, φυλλαδίων και μονόφυλλων) από το 1555 έως το 1920 που έχουν για αποκλειστικό θέμα τους τη Σάμο (ανεξαρτήτως του αν το αναγράφουν στον τίτλο τους) ή γράφτηκαν από Σαμιώτες ή που τυπώθηκαν στο νησί, καθώς και πλήρες ευρετήριο τόπων και συγγραφέων. Η βιβλιογράφηση έγινε σύμφωνα με τον τύπο που πρότεινε ο Φίλιππος Ηλιού και η Πόπη Πολέμη (Η βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ. Ελληνικά βιβλία 1864-1900· πρώτη καταγραφή, Αθήνα 1990). Η δημοσίευση είναι προϊόν πολυετούς έρευνας των συντακτών στις βιβλιοθήκες, ιδίως στη Δημ...

Η δεύτερη έκδοση της Μεσσηνιακής βιβλιογραφίας του Νότη Καραβία περιλαμβάνει διπλάσια και πλέον λήμματα έναντι της πρώτης έκδοσης ("Μεσσηνιακή βιβλιογραφία: Συμβολή πρώτη 1687-1967", τεύχη α΄-β΄, Αθήναι 1968-1972, αρ. 53 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών). Βασίζεται σε περαιτέρω έρευνα στη Λαϊκή Βιβλιοθήκη της Καλαμάτας, σε νεώτερα βιβλιογραφικά βοηθήματα, που εκδόθηκαν μετά το 1972, και στον εμπλουτισμό της προσωπικής συλλογής Πελοποννησιακών βιβλίων του συγγραφέα, την οποία έχει δωρίσει στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του Κάστρου της Πύλου. Η βιβλιογραφία περιέχει συνολι...

Ο Γεώργιος Χασιώτης (γεν. 1842 στην Ήπειρο), μαθητής του καθηγητή Στέφανου Κουμανούδη, διασώζει ως επί το πλείστον ανέκδοτα δημοτικά τραγούδια της Ηπείρου, που εκτός ελαχίστων δεν περιέχονται στην πληρέστερη έως τότε συλλογή, του Arnoldus Passow (Λειψία 1860). Η συλλογή του Χασιώτη περιέχει συνολικά 321 αριθμημένα δημοτικά ποιήματα: 12 νανουρίσματα, 8 εορταστικά, 45 γαμήλια, 36 χορευτικά, 28 της ξενιτιάς, 64 κλέφτικα, 48 ερωτικά, 5 νεκρικά ("του Χάρου"), 30 μοιρολόγια και 45 διάφορα τραγούδια (στο επίμετρο). Ο εκδότης στα προλεγόμενά του κάνει αναδρομή στις προγενέστερες συ...

Ο Παύλος Φαφουτάκης από τα Σφακιά, φοιτητής (τότε) της ιατρικής, δημοσιεύει 26 δημοτικά ποιήματα (ελεγείες) για πεσόντες αγωνιστές κατά τους ηρωικούς αγώνες της Κρήτης, όπως τον Δασκαλογιάννη (της επανάστασης του 1769), το ποίημα του οποίου είναι και το μακροσκελέστερο (από 1.032 στίχους), τον Αναγνώστη Μανουσογιαννάκη (που αγωνίστηκε κατά του Οθωμανού τυράννου του Αποκορώνου Αληδάκη το 1773), τον πειρατή Νικόλαο Παπαντωνάκη, τον Νικόλαο Μαλικούτη (απεβ. 1828), τους Παύλο Δεντιδάκη, Ηρακλή Κοκκινίδη και Μάσταχα (της επανάστασης του 1866-69) κ.ά. Ορισμένα ποιήματα αναφέροντα...

Ο Νικόλαος Σταυράκης, πρώην Γενικός Γραμματέας της Γενικής Διοικήσεως Κρήτης και πρώην επόπτης των κρητικών τελωνείων, δημοσιεύει μία εκτενέστατη μελέτη με στατιστικές και απογραφικές πληροφορίες για την Κρήτη. Όπως ο ίδιος τονίζει, η εξακρίβωση του πραγματικού πληθυσμού της Κρήτης και ιδίως της αναλογίας μεταξύ των χριστιανών και των μουσουλμάνων κατοίκων της, είχε εξελιχθεί σε εθνολογικό ζήτημα, "τα μάλα σπουδαίον και ενδιαφέρον" για το πολιτικό μέλλον της μεγαλονήσου. Της απογραφής προτάσσεται μακροσκελής εισαγωγή με γεωγραφική και ιστορική περιγραφή της νήσου από τους π...

Ο Ιωάννης Π. Ράγκος, εγγονός του Αιτωλού οπλαρχηγού της Επανάστασης και μέλους της Φιλικής Εταιρείας Ιωάννη Ράγκου (1790-1870), πραγματεύεται εδώ με συντομία την ιστορία του ηρωικού Σουλίου. Ο Ράγκος απαριθμεί συνολικά εννέα πολέμους των Σουλιωτών κατά των Οθωμανών, ο σημαντικότερος από τους οποίους ήταν αυτός κατά του "εξωμότου" Αλή Πασά των Ιωαννίνων το διάστημα 1792-1803. Το 1821 ο Αλή Πασάς πείσθηκε από τον Ιωάννη Ράγκο να παραδώσει το Σούλι, το "Προπύργιον της Ελλάδος", στους Σουλιώτες, με την παραπλανητική υπόσχεση ότι οι Έλληνες θα συντάσσονταν με τον Αλή Πασά στην α...

Ο 'Αγγλος φιλέλληνας, ανταποκριτής των Times του Λονδίνου, αφηγείται τις εντυπώσεις του από την παραμονή του στην επαναστατημένη Κρήτη κατά το Μάρτιο - Ιούνιο του 1867. Ο Σκίννερ εξυμνεί τον αγώνα των Κρητών για την ελευθερία και την Ένωση με την Ελλάδα από το 1821 και εξής και αποδίδει τις αδικίες και τις βαρβαρότητες στους μωαμεθανούς. Ο συγγραφέας επισκέφθηκε το πυρπολημένο Αρκάδι και τα Σφακιά, παρευρέθηκε στη μάχη της Τυλισσού και του Μπάλι της επαρχίας Μυλοποτάμου (7 Απριλίου και 16 Μαΐου 1867), και συναντήθηκε με τον Δημήτριο Πετροπουλάκη, τον οπλαρχηγό του εθελοντικ...

Ο Παναγιώτης Χιώτης αφηγείται εδώ την ιστορία της λατινικής και βενετικής κυριαρχίας, της Ιονίου Πολιτείας (1800-1807) και της (πρώτης και δεύτερης) Γαλλοκρατίας (1797-1799, 1807-1814) στα Επτάνησα με έμφαση στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Ζάκυνθο. Η ιστορία της Βενετοκρατίας και της Ζακύνθου αποτελεί τον τρίτο τόμο των "Ιστορικών Απομνημονευμάτων" του Χιώτη. Ο Ζακύνθιος λόγιος περιγράφει με μεγάλη λεπτομέρεια τα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα της Λατινοκρατίας (των Ανδηγαυών και των Τόκων) και της Βενετοκρατίας, της πλέον σημαντικής νεώτερης ιστορικής περιόδου στον Ιόνιο...

Ο Ιωάννης Σβορώνος (Μύκονος 1863 - Αθήνα 1922), Διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου, πρόεδρος του Αρχαιολογικού Συμβουλίου του Κράτους και (από το 1918) καθηγητής της νομισματολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δημοσιεύει μία εμπεριστατωμένη μελέτη για ένα ιδιαιτέρα ενδιαφέρον θέμα. Η έρευνά του βασίζεται σε εξέταση αρχαίων και βυζαντινών νομισμάτων και έργων τέχνης. Ο δικέφαλος αετός (οι βασιλικοί αετοί των Παλαιολόγων) αποτελεί ουσιαστικά τον εξευγενισμό και την τελειοποίηση ενός πανάρχαιου συμβόλου, που οι ρίζες του ανάγονται στους αρχαίους λαούς της Ανατολής. Ο Ι. Σβορώνο...

Η "Πραγματεία περί Πόντου" του Κωνσταντίνου Γ. Κωνσταντινίδη (1856-1930), γιου του καπετάν Γιώργη (ισόβιου δημάρχου της Κερασούντος), εξυπηρετούσε την εκστρατεία για τη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής Δημοκρατίας. Ο Κ. Κωνσταντινίδης, μεγαλέμπορος από τη Μασσαλία, υπήρξε ο πρωτεργάτης και η ψυχή του ποντιακού αγώνα στην Ευρώπη. Γι' αυτό άλλωστε συνοδεύεται από τον λόγο του προς το "Πανπόντιον Συνέδριο", που διοργανώθηκε στη Μασσαλία (22 Ιανουαρίου - 4 Φεβρουαρίου 1918) και εξέλεξε τον Κωνσταντινίδη ως πρόεδρό του. Ο Κωνσταντινίδης επιχειρούσε να διεγείρει το πατριωτικό ενδ...

Ο Αλέξανδρος Μανσόλας, τμηματάρχης της Δημόσιας Οικονομίας στο Υπουργείο Εσωτερικών και αντιπρόσωπος της Ελλάδας σε πλείστα ευρωπαϊκά συνέδρια και εμπορικές εκθέσεις, υπήρξε πολυγραφότατος: συνέγραψε περισσότερες από δέκα στατιστικές και απογραφικές εκθέσεις για τον πληθυσμό και την ελληνική οικονομία. Το παρόν πόνημα, που διαιρείται σε πέντε κεφάλαια, παρέχει αναλυτικές στατιστικές πληροφορίες για τον πληθυσμό της Ελλάδας (και των Επτανήσων) και την κίνησή του (γάμους, γεννήσεις, θανάτους) κατά νομούς της χώρας, τη γεωργία, τη βιομηχανία, το εμπόριο (εσωτερικό και εξωτερικ...

Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος επιχειρεί εδώ μία ανάλυση της καταγωγής και της εξέλιξης της νεοελληνικής ποίησης με τις μεθόδους της συγκριτικής γλωσσολογίας. Η ετυμολογία και η ιστορική γενεαλογία των λέξεων της δημώδους ελληνικής παραπέμπουν, κατά τον συγγραφέα, στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Τα ρήματα "άδω", "χαίνω", "τραγουδώ" προέρχονται ασφαλώς από την αρχαία δραματική ποίηση. Ο χριστιανισμός κατήργησε την παγανιστική μυθολογία, αλλά όχι την ποίηση· αντίθετα, μπόλιασε δημιουργικά την ελληνική ποίηση, αναγκάζοντάς την να μεταβάλει πνεύμα και πορεία. Παραθέτοντας λυρικά ποιήματα απ...

Ο συγγραφέας, κληρικός και σχολάρχης, δημοσιεύει μία συλλογή από μνημεία της δημώδους γλώσσας της Πελοποννήσου. Σκοπός του εκδότη είναι να αποδείξει μέσω των λαογραφικών τεκμηρίων την αρχαιοελληνική καταγωγή των Νεοελλήνων: "σχέσιν μεγίστην και αναφοράν προς την των ευκλεών προγόνων ημών γλώσσαν έχοντα και ζώσαν και αθάνατον ταύτην παριστώντα". Συγκεκριμένα, η έκδοση περιλαμβάνει έθιμα του γάμου, της γέννησης και του θανάτου, 153 ποικίλα δημοτικά άσματα, 46 μοιρολόγια, 1.178 παροιμίες, 50 αινίγματα, 19 λογοπαίγνια, 22 ευχές, 46 κατάρες, 98 αποφθέγματα, 12 γρίφους και μύθους...

Ο άγνωστος συγγραφέας εξιστορεί τη δράση του Τακτικού Σώματος, που συγκρότησε ο Δημήτριος Υψηλάντης στην Καλαμάτα τον Ιούλιο του 1821, από τη σύστασή του έως τις 25 Μαρτίου 1832. Το ολιγάριθμο Τακτικό Σώμα της Ελληνικής Επανάστασης, που ακολουθούσε το υπόδειγμα των τακτικών στρατών της Ευρώπης, διέθετε πλήρη ιεραρχία αξιωματικών (ανθυπολοχαγών, υπολοχαγών και λοχαγών) και στρατιωτών, ομοιόμορφη ενδυμασία και τακτική, μηνιαία μισθοδοσία, και διακρίθηκε σε πλείστες μάχες για την ανδρεία, τον ζήλο, την αντοχή και την ευπείθεια των ανδρών του. Ήταν επίσης το μόνο σώμα που δεν ε...

Ο Νικόλαος Μάγνης, δημοδιδάσκαλος στη Χαλκίδα, επιχειρεί μία εξαντλητική ιστορικογεωγραφική περιγραφή της Θεσσαλίας, που δεν είχε συμπεριληφθεί ακόμη στα όρια του ελληνικού κράτους, εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Μαγνησία. Το έργο του συμπληρώνει τη Γεωγραφία Νεωτερική των Δανιήλ Φιλιππίδη και Γρηγορίου Κωνσταντά (Βιέννη 1791). Ο φιλόπατρις Μάγνης παραθέτει τα αρχαία παράλληλα με τα νέα τοπωνύμια (π.χ. "Λεχώνια το πάλαι Νηλία"), επιδιώκοντας να τεκμηριώσει την ελληνικότητα των κατοίκων της. Προς τούτο έχει μελετήσει τους αρχαίους συγγραφείς (το...