Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο λόγιος Δημήτριος Βικέλας (1835-1908), μετέπειτα ιδρυτής του "Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων" (1899), αναλύει βασικές παραμέτρους της νεοελληνικής φιλολογίας. Ως αφετηρία τοποθετεί το έτος 1453 και προσδιορίζει ως κύριους τόπους καλλιέργειάς της την Κρήτη (έως το 1669) και τα Επτάνησα: από τους 350 φιλολόγους της περιόδου 1500-1700, που εντοπίζει ο Σάθας, τα δύο πέμπτα ήταν Κρήτες και Επτανήσιοι. Η άνθιση ("ο προς μάθησιν οργασμός") κορυφώνεται τον 18ο αιώνα με επίκεντρο τους Φαναριώτες, τον Ρήγα και τον Κοραή. Ο Βικέλας υπογραμμίζει την επίδραση των πολιτικών γεγ...

Ο Γεώργιος Σπανιολάκης, πρώην μέλος της επιτροπής διαχείρισης και ελέγχου του λογαριασμού των δανείων και πρόεδρος του βουλευτικού, κατηγορεί τους Ιωάννη Ορλάνδο και Ανδρέα Λουριώτη για "κακίστη διαχείριση" και "σπατάλη" του δευτέρου αγγλικού δανείου ήδη από την περίοδο που το διαπραγματεύονταν στο Λονδίνο, και απορρίπτει τις σχετικές κατηγορίες κατά των ελληνικών κυβερνήσεων της Επανάστασης. Το (κατά τον συγγραφέα) "αηδές" θέμα των δανείων ταλάνισε τον ελληνικό πολιτικό κόσμο επί μία δεκαετία και έγινε αφορμή για διχασμούς και πολιτικές δολοφονίες (του Οδυσσέα Ανδρούτσου)....

Ο (τότε) αντισυνταγματάρχης Charles James Napier, επιθεωρητής των βρετανικών στρατευμάτων της Επτανήσου και διοικητής της Κεφαλονιάς (1822-1830), περιγράφει τους δρόμους που κατασκευάστηκαν στο νησί από τους Βρετανούς το 1824, επί Αρμοστείας Φρειδερίκου 'Αδαμ. Παράλληλα με την περιγραφή των δρόμων ο Βρετανός αξιωματικός παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τις αρχαιότητες της Κεφαλονιάς, τις οχυρώσεις του Αργοστολίου, το κλίμα, την ελονοσία και τις λοιπές λοιμώδεις νόσους που μάστιζαν το νησί, και παραθέτει στατιστικούς πίνακες με τη μέση θερμοκρασία στο Αργοστόλι ανά μήνα (18...

Οι Αναμνήσεις του Εδουάρδου Τζών Τρελλώνη [Edward John Trelawny, 1792-1881], του αχώριστου συντρόφου του Λόρδου Βύρωνος κατά την εκστρατεία του στην Κεφαλονιά και στο Μεσολόγγι (1823-24), δημοσιεύτηκαν σε μετάφραση στην εφημερίδα "Βρεττανικός Αστήρ" του Λονδίνου τα έτη 1860-61. Ο Τρελλώνη αφηγείται υπό μορφή συνέντευξης προς τον ανταποκριτή της ελληνικής εφημερίδας τα γεγονότα της Επανάστασης, όπως τα έζησε, και εκφράζεται "μετά δικαίας πικρίας" για τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική επαναστατική κυβέρνηση (ιδιαίτερα οι Φαναριώτες) μεταχειρίστηκε τους 'Αγγλους φιλέλληνες και...

Ο Παναγιώτης Χιώτης πρόβαλε όσο κανείς άλλος την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του. Τα ιστορικά απομνημονεύματα αποτελούν μία εκτενέστατη συλλογή ιστορικής ύλης, που διαιρείται σε τρία κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο ερμηνεύονται τα τοπωνύμια και η ελληνική καταγωγή των αρχαίων Ζακυνθίων και εξιστορούνται τα γεγονότα της αρχαίας ιστορίας της νήσου "από των αρχαιοτάτων χρόνων" έως τη ρωμαϊκή κατάκτηση. Το δεύτερο κεφάλαιο πραγματεύεται την ιστορική πορεία από τη ρωμαϊκή έως τη βενετική κατάκτηση (1483), ενώ το τρίτο (και εκτενέστερο) κεφάλαιο την περίοδο της Βενετοκρατίας μέχ...

Ο (τότε) λοχαγός Κάρπος Παπαδόπουλος (γεννηθείς στην Αίνο της Ανατολικής Θράκης), που συμμετέσχε στην πολιορκία της Ακρόπολης, επιχειρεί να ανασκευάσει την αμαυρωμένη εικόνα του Οδυσσέα Ανδρούτσου ως "πονηρού και πανούργου", που κατασκεύασε ο συγγραφέας της Ιστορίας των Αθηνών (1834), Διονύσιος Σουρμελής. Επίσης, αποκαθιστά το όνομα του Φιλέλληνα Φαβιέρου, διοικητή του Τακτικού Σώματος, που συγκροτήθηκε με χρήματα του δευτέρου αγγλικού δανείου. Ο συγγραφέας, Φιλικός και βετεράνος αγωνιστής του 1821 (πέθανε το 1871 με το βαθμό του συνταγματάρχη), ρίχνει φως σε "μαύρες" πτυχέ...

Ο συγγραφέας βιογραφεί και ανασκευάζει τα ψεύδη γύρω από τη συνεισφορά του οπλαρχηγού Βάσσου Μαυροβουνιώτη στον Αγώνα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας. Ο Βάσσος, που γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στο Μπελοπάβλιτς του Μαυροβουνίου, σε ηλικία είκοσι ετών μετακινήθηκε με την οικογένειά του στη Μικρά Ασία και από εκεί μετέβη στην επαναστατημένη Ελλάδα και συμμετέσχε ενεργά στον Αγώνα του '21, στην Εύβοια και στη Στερεά υπό τον Νικόλαο Κριεζιώτη. Ο Βάσσος, "ανήρ φύσει ιπποτικού χαρακτήρος", διατήρησε την ακεραιότητά του εν μέσω των εμφυλίων πολέμων της Επανάστασης και πέθανε ειρην...

Ο κεφαλλήνιος συγγραφέας (γεν. 1842 στο Αργοστόλι) εξετάζει την ελληνική εκκλησιαστική (βυζαντινή) μουσική από άποψη φιλολογική και αισθητική, επικρίνει όσους νεωτερίζουν σε αυτήν (επί το ευρωπαϊκώτερον) και εύχεται να συσταθεί στην Αθήνα διδασκαλείο βυζαντινής μουσικής για τη διάσωση και διάδοσή της. Ο Παναγιώτης Βεργωτής, παρότι εκ πεποιθήσεως δημοτικιστής, είναι πολέμιος της μεταρρύθμισης της ψαλτικής, που ξεκίνησε το 1816, και θεωρεί τη βυζαντινή μουσική ως "ανθρωπινωτέρα, πνευματικωτέρα, και τεχνικωτέρα, δυναμένη πράγματι ν' ανυψώνη την καρδίαν προς το θείον".

Η μελέτη αυτή, που εκδόθηκε λίγο πριν την πτώση του Χάνδακα στους Οθωμανούς (1669), εξετάζει τους πολιτικούς και στρατιωτικούς θεσμούς από την ίδρυση της Βενετικής Δημοκρατίας. Εξετάζεται ο θεσμός του Δόγη, του Συμβουλίου των Δέκα, των προκουρατόρων, των πρεσβειών, των αστών (cittadini), των στρατηγών του στόλου, του στρατηγού της Δαλματίας, του προβλεπτή της Κρήτης, και η οργάνωση του βενετικού ιππικού και του πεζικού. Το βιβλίο αποτελεί πρωτογενή πηγή για τη μελέτη της βενετικής ιστορίας.

Εδώ δημοσιεύεται για πρώτη φορά το "υπόμνημα" του Γάλλου προξένου της Σμύρνης Auguste de Jassaud (γεν. 1782 στο Fontainebleau των Παρισίων) για τα νησιά του Σαρωνικού (την Ύδρα, τον Πόρο, τις Σπέτσες) και τα Ψαρά. Ο Jassaud περιγράφει τη γεωγραφία, το τοπίο και τον χαρακτήρα των κατοίκων, και παρέχει πληροφορίες για την ιστορία, τον πληθυσμό, τα ήθη και τα έθιμα, την πολιτική (διοικητική) οργάνωση, το εμπόριο και τη ναυτιλία των τεσσάρων νησιών. Ο πλούτος των πληροφοριών και οι εύστοχες παρατηρήσεις του νεαρού Γάλλου διπλωμάτη αποτελούν την πληρέστερη μαρτυρία για την κατάσ...

Ο διαπρεπής έλληνας μελετητής της μεσαιωνικής ελληνικής ιστορίας και λογοτεχνίας μελετά το θέατρο κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Οι Μεγάλοι Πατέρες της Χριστιανικής Εκκλησίας επιτέθηκαν με δριμύτητα στο δράμα ως έκφανση της ειδωλολατρίας, και κατά συνέπεια το θέατρο έζησε "άδοξον μεν και άθλιον βίον" επί Βυζαντίου, αλλά επέζησε στα δημώδη "τραγούδια" και στους ακροαματικούς αγώνες ("ακροάσεις") των αυτοκρατόρων της Κωνσταντινούπολης μέχρι την οθωμανική κατάκτηση. Ο Σάθας, στην προσπάθειά του να αναδείξει την αγνοημένη μεσαιωνική ιστορία του ελληνισμού, καταλήγει στο (λανθασ...

Ο τόμος ΣΤ΄ των "Ιστορικών απομνημονευμάτων" του Χιώτη περιλαμβάνει την ιστορία της Λατινικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Επτανήσου (από τη διάδοση του χριστιανισμού στην περιοχή), της εκπαίδευσης και της Ιονίου Ακαδημίας, των ευαγών ιδρυμάτων και κληροδοτημάτων, των συλλόγων και του Τύπου, του εμπορίου, της Ιονίου Τράπεζας, της ναυτιλίας και της μεταποίησης από τη βενετική κατάκτηση έως την Ένωση με την Ελλάδα (1386-1864). Στο τελευταίο κεφάλαιο του τόμου (σελ. 285-453) ο Χιώτης παραθέτει βιογραφικά στοιχεία δεκάδων επιφανών Επτανησίων κατ' αλφαβητική σειρά από το Α -...

Ο συγγραφέας, εγκατεστημένος στο Βουκουρέστι, σκιαγραφεί συνοπτική ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του από τους αρχαίους (ομηρικούς) έως τους νεώτερους χρόνους. Η Πύλος, που στη διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας της άλλαξε τρία ονόματα (Ναυαρίνο, Νεόκαστρο), διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον Αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης. Έτσι, η Πύλος, έδρα του Νηλέως, πατέρα του Νέστορα, του ομηρικού βασιλιά της Πύλου, έλαμψε τόσο κατά τους αρχαίους όσο και κατά τους μέσους και νεώτερους χρόνους, οπότε οι Βενετοί την κατέστησαν ναυτικό οχυρό (1686-1715), κατά τα Ορλωφικά (1770), με αποκο...

Το ποιητικό έργο του Μάνθου Ιωάννου (1665-1748) από τα Ιωάννινα αναφέρεται στην ανάκτηση της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς και την άλωση του Ναυπλίου (1715). Ο ελάχιστα γνωστός Ηπειρώτης ποιητής, που είχε βρει καταφύγιο στη Βενετία, θρηνεί τη νέα σκλαβιά των ομογενών του Μωραϊτών, παραβάλλοντάς την με την αιχμαλωσία των Εβραίων στην Αίγυπτο. Στο δεύτερο μέρος της έκδοσης ο συγγραφέας δημοσιεύει έμμετρες παραβολές με θεολογικό διδακτικό περιεχόμενο (περί μελλούσης Κολάσεως, περί υπερηφανείας, περί φυλαργυρίας, περί κακής υπανδρείας, περί των γυναικών, περί λαιμαργίας κ.ά.)...

Ο Αλέξανδρος Μανσόλας, τμηματάρχης της Δημόσιας Οικονομίας στο Υπουργείο Εσωτερικών και αντιπρόσωπος της Ελλάδας σε πλείστα ευρωπαϊκά συνέδρια και εμπορικές εκθέσεις, υπήρξε πολυγραφότατος: συνέγραψε περισσότερες από δέκα στατιστικές και απογραφικές εκθέσεις για τον πληθυσμό και την ελληνική οικονομία. Το παρόν πόνημα, που διαιρείται σε πέντε κεφάλαια, παρέχει αναλυτικές στατιστικές πληροφορίες για τον πληθυσμό της Ελλάδας (και των Επτανήσων) και την κίνησή του (γάμους, γεννήσεις, θανάτους) κατά νομούς της χώρας, τη γεωργία, τη βιομηχανία, το εμπόριο (εσωτερικό και εξωτερικ...

Ο κατάλογος περιλαμβάνει 333 τίτλους ελληνικών βιβλίων προς πώληση από τον νομισματολόγο Παύλο Λάμπρο το έτος 1866. Είναι ο τρίτος κατά σειράν κατάλογος με σπανιώτατα και "περιεργότατα" βιβλία που πραγματοποίησε ο Π. Λάμπρος -ο πρώτος και ο δεύτερος κυκλοφόρησαν το 1863-1864. Περιέχει εκδόσεις από το 1515 έως το 1866, και κυρίως του 18ου αιώνα. Η καταγραφή και μόνον των εκδόσεων αποτελεί πολύτιμο τεκμήριο για την ελληνική πνευματική παραγωγή μετά την 'Αλωση. Ο Κωνσταντίνος Σάθας άντλησε από τον λεπτομερή αυτό κατάλογο πολλές και αξιόλογες ειδήσεις για άγνωστους (τότε) Έλλην...

Η "Επιστολή προς Φραγκίσκον Κ. Μαύρον" του Κωνσταντίνου Κούμα προέρχεται από τον πρόλογο του πρώτου τόμου του τετράτομου "Συντάγματος φιλοσοφίας" (Βιέννη 1818-1820), της πρώτης ολοκληρωμένης παρουσίασης της καντιανής φιλοσοφίας στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Η επιστολή του Θεσσαλού διαφωτιστή (τότε σχολάρχη του ελληνικού Γυμνασίου της Σμύρνης) προς έναν από τους αριστεύσαντες μαθητές του αντικατοπτρίζει εναργέστατα τις θεωρητικές αναζητήσεις μίας μερίδας των πνευματικών ηγητόρων των Νεοελλήνων τρία χρόνια πριν την Επανάσταση και την αγωνία τους για την πρόοδο του Γένους "ε...

Ο συγγραφέας, γραμματέας του Βρετανού διοικητή της Κεφαλονιάς, παρέχει αναλυτικές πληροφορίες για την τοπογραφία, τον πληθυσμό, την τοπική διοίκηση και τους αξιωματούχους της, το δημοτικό συμβούλιο και τους επιφανείς πολίτες του Αργοστολίου, τα όργανα της δικαιοσύνης και της αστυνομίας, την εκπαίδευση, τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, τα δημόσια οικονομικά, το εμπόριο και τη ναυτιλία της αγγλοκρατούμενης Κεφαλονιάς για μία πεντηκονταετία, από την αγγλική κατάκτηση (1809) έως το έτος έκδοσης. Η μελέτη είναι γραμμένη στα ιταλικά, την επίσημη γλώσσα του Ιονίου Κράτους (έως το 1859).

Στη διάρκεια της ταξινομήσεως του αρχειακού υλικού που σώζεται στο Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων -εργασία που ανέλαβε από το 1972 η ιστορικός Χρύσα Μαλτέζου στα πλαίσια των επιστημονικών αποστολών του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών- εντοπίστηκε, ανάμεσα στο πλήθος των εγγράφων, και ένας μικρός αριθμός βιβλίων. Το 1975 και 1976, επιχειρήθηκε, παράλληλα με την ταξινόμηση των αρχειακών μονάδων, η συγκέντρωση των βιβλίων, η καταγραφή κι η κατάρτιση του παρόντος καταλόγου. Συνολικά εντοπίστηκαν 128 βιβλία μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται αρκετές σπάνιες και,...

Ο Χιώτης εκθέτει με λεπτομερή τρόπο την πολιτική ιστορία της Επτανήσου επί βρετανικής Προστασίας (1815-1864). Ο πρώτος τόμος εξιστορεί τα γεγονότα μέχρι το τέλος του 1823, επί Αρμοστείας Μαίτλανδ, και τις παράλληλες εξελίξεις της Ελληνικής Επανάστασης μέχρι την άφιξη του Καποδίστρια το 1828, και τη συνεισφορά των Επτανησίων στον ελληνικό Αγώνα. Ο δεύτερος τόμος άρχεται από την αρμοστεία του Φρειδερίκου 'Αδαμ και τελειώνει με την Ένωση με την Ελλάδα. Η αφήγησή διανθίζεται από διπλωματικά έγγραφα, επιστολές και σημειώματα των πρωταγωνιστών. Η Ιστορία του Ιονίου Κράτους, που β...