Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο αυτό είναι καρπός μακρόχρονης ασχολίας με τη μελέτη και τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας γενικά και, ιδιαίτερα, της (κοινής) νεοελληνικής. Δεν είναι μια συστηματική γραμματική της "Κοινής Νέας Ελληνικής" (ΚΝΕ), αλλά ασχολείται επιλεκτικά με ζητήματα κάθε γλωσσικού επι πέδου της, για τα οποία, τις περισσότερες φορές, κάτι διαφορετικό έχει να εκθέσει, κάτι να προσθέσει, να υπογραμμίσει ή να αντιμετωπίσει με διαφορετικό τρόπο. Για να βοηθήσει τη μελέτη της γραμματικής της ΚΝΕ, ανατρέχει σε παλαιότερες φάσεις της Ελληνικής και, συχνά, επικαλείται τη συνδρομή των...

Λογοκρισία υπάρχει. Νησίδες παραδοσιακών μορφών καταστολής της ελευθερίας της τέχνης, της έκφρασης ή του τύπου από δημόσιες αρχές επιβιώνουν ακόμη και σήμερα. Ωστόσο, αυτό που περισσότερο από ποτέ χαρακτηρίζει τη σύγχρονη συγκυρία είναι οι λιγότερο ορατές, αλλά ενίοτε πιο δραστικές, εκδοχές αυτοπεριορισμού του ανθρώπινου λόγου, στο όνομα ετερόκλητων σκοπιμοτήτων. Τα κείμενα του βιβλίου ασχολούνται και με τις δύο αυτές εκδοχές, προτάσσοντας έναν διεπιστημονικό συνδυασμό του βιωματικού με τον αναλυτικό λόγο και τεκμηριώνοντας την επικαιρότητα και τη σημασία της προβληματικής...

Όλα σχεδόν τα κείμενα που συγκεντρώνονται σ' αυτόν τον τόμο πρωτοεμφανίστηκαν στη φιλόξενη ομήγυρι των "Νέων Εποχών" του κυριακάτικου "Βήματος". Καθώς οι αφορμές και οι θεματικές εμφάσεις τους ποικίλλουν, συντάχθηκαν σε πέντε ξεχωριστές ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει διαδρομές "χωρίς σύνορα" ανάμεσα σε συγκαιρινούς μύθους, ιδεοληψίες, μελλοντολογικές προβολές και εν εξελίξει "δράματα"· η δεύτερη απαρτίζεται από δόσεις "ηθογραφικής", ας πούμε, φλυαρίας με γνήσια ρωμέικες αφορμές· η τρίτη δεν περιέχει άλλο πάρεξ γλώσσα και παιδεία· η στίξη της τέταρτης ενότητας περιέχει θαυμα...

"Θα γυρίσεις. Χρειάζομαι λίγο χρόνο. Ζαλίζομαι και χρειάζομαι χρόνο. Θα σου φτιάχνω τα αγαπημένα σου φαγητά. Το κρεβάτι θα 'ναι πάντα στρωμένο. Θα κοιμάμαι στην άκρη. Μέχρι να γυρίσεις. Θα σε αναστήσω. Θα κάνω το θαύμα. Εγώ θα κάνω το θαύμα. Γιατί θέλω να γυρίσεις. Γιατί η αγάπη μου είναι πιο δυνατή, πιο δυνατή απ' την τυφλή ζωή που δεν έχει ιδέα που κατευθύνεται. Εγώ ξέρω. Κατευθύνομαι σ' εσένα. Θα διώξω την ομίχλη και θα σε ξαναφέρω. Δεν θα συνθηκολογήσω ποτέ. Ας έχεις γίνει και σκόνη. Θα ενώσω τους κόκκους της σκόνης και θα σε φτιάξω από την αρχή."

Ουστίνια: Μήπως είναι εκείνη αριστοκράτισσα; Σιγά να μην είναι, διαμάντι μου! Αλλά έτσι γίνεται στις μέρες μας· κάθε χωριάτα θέλει να γίνει αριστοκράτισσα. Τώρα, παρ' όλο που αυτή η Ολιμπιάντα Σαμσόνοβνα -ο Θεός να την έχει γερή- κάνει δώρα σαν πριγκίπισσα, η καταγωγή της δεν είναι καλύτερη από τη δική μας. Ο πατέρας της πουλούσε δερμάτινα γάντια στο Μπαλτσούγκ. Οι καθωσπρέπει άνθρωποι τον φώναζαν Σάμι και τον φόρτωναν καρπαζιές. Και η μάνα της δεν ήταν καλύτερη. Την πήρε αυτός, μάζεψαν μαζί κάποιο κεφάλαιο και αναρριχήθηκαν στην εμπορική τάξη -και τώρα η κόρη θέλει να γί...

"...το μυαλό είναι σπουδαία επένδυση! Να είσαι έξυπνος! Μόνο έτσι μπορώ να καταλάβω τη ζωή. Μπορείς να ζήσεις τη ζωή σου σαν Βλάκας... δεν είναι δύσκολο. Το θέμα είναι να ζήσεις με κομψότητα, με τέχνη, να εξαπατήσεις τους πάντες και να μην εξαπατηθείς! Αξίζει τον κόπο να ζεις έτσι τη ζωή σου!" Σ' ένα φτηνό ξενοδοχείο μιας μικρής επαρχιακής πόλης, εμφανίζεται ένας έμπειρος χαρτοπαίχτης, ο οποίος έχει αναγάγει τη χαρτοπαιξία σε υψηλή τέχνη απάτης. Η άφιξη και η συνάντησή του με τρεις επίσης σεσημασμένους χαρτοκλέφτες, σηματοδοτεί την έναρξη ενός παιχνιδιού, γεμάτου αντα...

Η "Τρικυμία", ένα από τα τέσσερα "προβληματικά" έργα του Σαίξπηρ, περιβλήθηκε τον μύθο της "αποχαιρετιστήριας υποθήκης" του συγγραφέα της, ως το τελευταίο πλήρες έργο του. Πρωτοπαρουσιάστηκε μάλλον στη βασιλική αυλή, και σηματοδοτεί την εποχή μετάβασης από τα ανοιχτά στα κλειστά θέατρα. Αργότερα αγαπήθηκε πολύ ως μουσικοχορευτικό υπερθέαμα, με εξωφρενικές επεμβάσεις και προσθήκες· μόλις στα τέλη του 19ου αιώνα επανεμφανίστηκε "καθαρό" το κείμενο του έργου, θεωρούμενο ως αλληγορία, περισσότερο από τα άλλα σαιξπηρικά έργα, είχε ποικίλες σκηνικές αναννώσεις: ως ονειρική φαντ...

Τα κείμενα του βιβλίου τα επέλεξα από τις συνεργασίες μου με εφημερίδες ("Νέα", "24 Ώρες", "Ριζοσπάστης", "Ελευθεροτυπία", "Έθνος", "ΦΛΥΑρία του Χαλανδρίου"), από ραδιόφωνα ("ΕΡΤ", "902 Αριστερά στα FΜ", "Σκάι", "9,84"), από εισηγήσεις μου σε συνέδρια, από συνεντεύξεις, από δισκογραφικά ένθετα και από ό,τι άλλο συμπληρώνει ένα "πορτρέτο" προσωπικό, που με τοποθετεί μπροστά στον αναγνώστη, τόσο ώστε να γνωρίσει τις διάφορες πλευρές των σκέψεων και των απόψεών μου. Έτσι, ίσως γλιτώσω από την εικόνα του μοναχικού κιθαριστή και του τραγουδοποιού μελωδικών μπαλάντων... από τη (μ...

Την πιο ζεστή μέρα του καλοκαιριού του 1935, η δεκατριάχρονη Βριώνη Τάλλις βλέπει την αδερφή της Σεσίλια να πετάει τα ρούχα της και να βουτάει στη στέρνα του κήπου, κάτω από το βλέμμα του παιδικού της φίλου Ρόμπι Τέρνερ, ο οποίος, όπως και η Σεσίλια, έχει πρόσφατα επιστρέψει από το Καίμπριτζ. Το περιστατικό θα αλλάξει για πάντα τη ζωή και των τριών. Ο Ρόμπι και η Σεσίλια θα έχουν υπερβεί ένα όριο με τρόπο που δεν θα μπορούσαν ούτε να φανταστούν και θα έχουν γίνει θύματα της παιδικής φαντασίας της Βριώνη. Κι εκείνη θα γίνει μάρτυρας ανομολόγητων μυστηρίων και θα διαπράξει έν...

Λουκάς: (Σκεφτικός, στον Μπουμπνόφ.) Μας λες για την αλήθεια... Μα η αλήθεια δεν είναι πάντα καλή για τον άνθρωπο... δεν θεραπεύει πάντα την ψυχή η αλήθεια... Να σου πω ένα παράδειγμα: Είχα κάποτε έναν γνωστό που πίστευε στη χώρα της δικαιοσύνης... Μπουμπνόφ: Σε τι πράγμα; Λουκάς: Στη χώρα της δικαιοσύνης. Πρέπει να υπάρχει, έλεγε, κάπου στη γη η χώρα της δικαιοσύνης... Και σ' αυτή τη χώρα, έλεγε, πρέπει να κατοικούν ξεχωριστοί άνθρωποι, καλοί άνθρωποι! Που σέβονται ο ένας τον άλλον, που βοηθάνε ο ένας τον άλλον και όλα στη ζωή τους είναι μέλι γάλα! Και ο άνθρωπος...

"Υπάρχει μια ηλικία στην οποία μας αρέσουν όλα τα κρασιά και λατρεύουμε όλες τις γυναίκες· καθόμαστε εμπρός στη ζωή όπως σ' ένα συμπόσιο και τραγουδάμε όλοι μαζί µε καρδιά χαρούµενη κι ελαφριά, όλοι οι συνδαιτυμόνες νιώθουμε την ίδια ευωχία και µέθη· ύστερα έρχεται μια ώρα που καθένας παίρνει το µπουκάλι του, διαλέγει τη γυναίκα του και τρέχει στο σπιτάκι του, για να έρθουν κάποιοι άλλοι να πιουν τις ίδιες χίμαιρες και να μεθύσουν µε τις ίδιες προσδοκίες". Αυτό εδώ είναι το μυθιστόρημα ενός νεαρού είκοσι χρονών που λέγεται Γκυστάβ Φλωμπέρ. Ο ίδιος δεν θέλησε ποτέ να το ε...

Η Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν, όπως και οι Αυστριακοί συγγραφείς της "Ομάδας της Βιέννης" Ρόμπερτ Μούζιλ, Τόμας Μπέρνχαρντ και Πέτερ Χάντκε, ασχολήθηκε με το θέμα της υπαρξιακής σχέσης ανάμεσα στη γλώσσα, τη νόηση και τον κόσμο. Το ποιητικό εγώ δεν μιλάει εκ των έσω ενός εξωτερικού κόσμου, αλλά μένει στα σύνορα, στην περιφέρεια, και η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι γλώσσα ορίων: "συνορεύει εδώ μια λέξη με μένα, την αφήνω να συνορεύει". "Τα όρια της γλώσσας μου [...] επισημαίνουν τα όρια του κόσμου μου. Δεν μπορεί να υπάρξει ένας καινούργιος κόσμος χωρίς μια νέα γλώσσα". Με το έργο...

Ο ζωγράφος Paolo Veronese (1528-1588) είναι από τους γοητευτικότερους "μυθοπλάστες" της βενετσιάνικης Ύστερης Αναγέννησης. Σε μία εποχή κατά την οποία η Βενετία είχε ήδη αρχίσει να παρακμάζει, με τις αλληγορικές παραστάσεις του προβάλλει μία σειρά από "μύθους": το "μύθο" της δίκαιης διακυβέρνησης της πόλης, το "μύθο" της θαλασσοκρατίας της, το "μύθο" του ευσεβούς κράτους, ή τέλος, το "μύθο" της ελευθερίας των κατοίκων. Ζώντας σε μία εποχή κατά την οποία η ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης είναι περίπου αδιανόητη και υπόλογη απέναντι στη βενετσιάνικη Ιερά Εξέταση, ο αν...

Σάυλοκ: Διάβαζε τώρα! Αντόνιο: Είμαι ο Αντόνιο, ο έμπορος του Λας Βέγκας. Βρίσκομαι σε δίκη ενώπιον των νόμων του Λας Βέγκας. Το έγκλημά μου είναι απλό: Είμαι χριστιανός, ένας ξεχασμένος απ' τον Θεό, ανάξιος χριστιανός. Αδίκησα τον Εβραίο σήμερα όπως οι πρόγονοί μου τον αδικούσαν για αιώνες. Γι' αυτό το έγκλημα οφείλω να πληρώσω.

Μια ιστορία που ξεκινάει στο νησί των σφουγγαράδων τη δεκαετία του '50-'60 και καταλήγει στην Αθήνα του 2001. Ο νησιώτης Νικόλας, εγκατεστημένος στην Αθήνα από νεαρός, επισκέπτεται το νησί του σε μια καμπή της ζωής του για να πουλήσει το σπίτι του παππού του. Εκεί ζωντανεύουν οι παιδικές μνήμες του και ανάμεσά τους ο ξεχασμένος φίλος Λουκάς. Αχώριστοι σύντροφοι ως τα φοιτητικά τους χρόνια στο Πολυτεχνείο, έχουν χαθεί εδώ και δεκαετίες σε άλλους ρυθμούς ζωής στην πολυάνθρωπη πόλη. Τυχαία άραγε; Όταν η γυναίκα του Νικόλα, η Θεμελίνα, θα επιχειρήσει να επανασυνδέσει τους δυο φ...

Η υπερηφάνεια ή αλαζονεία είναι το μοναδικό από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα που έχει μια ηθική πλευρά. Ασφαλώς και είναι καλό να αισθάνεσαι υπερηφάνεια για την πατρίδα σου, την κοινότητά σου, τον εαυτό σου. Όταν όμως φτάνει κανείς σε σημείο υπερβολής, όπως αποδεικνύει στην "Αλαζονεία" ο Μάικλ Έρικ Ντάισον, τότε αυτές οι αρετές γίνονται θανάσιμα αμαρτήματα. Ξεκινώντας από τον Αυγουστίνο και τον Ακινάτη και φτάνοντας στον ΜακΙντάιρ και τον Χάουεργουας, στον Νίμπουρ και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Ντάισον προσφέρει μια πολύπλευρη θεώρηση του "ενάρετου κακού". Εμβαθύνει στις φι...

Ο Clement Greenberg υπήρξε, χωρίς υπερβολή, ο σημαντικότερος αμερικανός τεχνοκριτικός της εποχής μας. Είναι εκείνος που όχι μόνο "ανακάλυψε" καλλιτέχνες όπως ο Jackson Pollock αλλά και συγκρότησε μια ολοκληρωμένη καλλιτεχνική θεωρία, ικανή να στηρίξει την ανάδυση της αμερικανικής μεταπολεμικής καλλιτεχνικής σκηνής -με αιχμή του δόρατος τον "αφηρημένο εξπρεσιονισμό". Με τα κείμενα που δημοσίευσε σε περιοδικά όπως τα "Partisan Review", "The Nation", "Commentary", "Arts", "ARTnews" The New Leader και Artforum, ο Greenberg δημιούργησε ένα πρότυπο φορμαλιστικής τεχνοκριτικής που...

Μάριος Καρτίνης. Αστρολόγος-χαρτομάντης. Τυχοδιώκτης. Βλέπει τ' άστρα μέσα από ένα ημιυπόγειο δυάρι στην Κυψέλη. Τα βλέπει και τα διαβάζει για λογαριασμό των πελατών του, στους οποίους πουλά κλεφτές ματιές στο μέλλον μέσα από την κλειδαρότρυπα του χρόνου. Ή τουλάχιστον έτσι τους έχει πείσει... Μια καινούρια πελάτισσα, η Καίτη, μπαίνει σφήνα στη ζωή του. Τον γοητεύει. Και του αφήνει στα χέρια ένα κομπολόι από φόνους, τους οποίους ο αστρολόγος προσπαθεί να εξιχνιάσει. Μάριος Καρτίνης. Μια μοναχική φιγούρα, που γλιστρά στους βρόμικους δρόμους της μεγάλης πόλης. Ένα σύγχρ...

Πριν από την Επανάσταση του 1821 οι οθωμανικές επαρχίες που λίγο αργότερα θα αποτελούσαν το ελληνικό κράτος είχαν οικονομικές δομές το ίδιο αρχαϊκές και επίπεδο ανάπτυξης εξίσου χαμηλό με τα υπόλοιπα Βαλκάνια και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Στα εκατόν ογδόντα χρόνια που ακολούθησαν, παρά τις καθυστερήσεις και τις αποτυχίες που υπήρξαν, παρά τις σοβαρές αδυναμίες και τα προβλήματα, που ακόμη και σήμερα συνεχίζουν να υφίστανται, η Ελλάδα απέκτησε μια σύγχρονη οικονομία, έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και έφθασε σε επίπεδο ανάπτυξης ασύγκριτα υ...