Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Πολλοί από τους στοχασμούς που περιέχει τούτο το βιβλίο περιλαμβάνονται σε ομιλίες, διαλέξεις και άρθρα που έχουν δημοσιευθεί σε πρακτικά, σε περιοδικά και σε εφημερίδες. Ωστόσο νόμισα πως επειδή πραγματεύονται το ίδιο θέμα, την υγεία και την ιατρική από διάφορες πλευρές, θα ήταν ίσως σκόπιμο να συγκεντρωθούν σε ένα τόμο. Οι στοχασμοί όμως δεν σταματούν ποτέ και πουθενά! Η πείρα και η ανησυχία τους τρέφουν. Για τούτο ας συγχωρεθούν μερικές προσθήκες και αρκετές φορτικές επαναλήψεις, που προσπαθούν να υπογραμμίσουν η σημασία της αφετηρίας που τις προκάλεσε. Από το διάλογο...

[...]Όλοι σπρώχνονται στο διάδρομο. Τρίζουν τα κόκκαλά τους, βρωμούν, είναι αδύνατον να πάρει κανείς ανάσα. Τους είχα συνηθίσει εκεί στις φωτογραφίες τους, στις επίχρυσες κορνίζες τους, με τα τυπικά τους χαμόγελα, ένα πλήθος ανθρώπους, που ήταν πολύ σωστά και πολύ αποφασιστικά πεθαμένοι, γιατί, βέβαια, πρέπει και κάποτε να πεθαίνουν οι άνθρωποι και κάνουν πολύ καλά που πεθαίνουν -και να που βρίσκονται και πάλι αντίκρυ μου, με τη θλιβερή τους ζωντάνια. Ανοίγουν την πόρτα, νιώθω τη μπόχα να με σκεπάζει ολάκερο, πασκίζω απελπισμένα να σωθώ αλλά δεν το καταφέρνω. Οι άνθρωποι αυ...

Η διαυγής και απολλώνεια παράσταση της ελληνικής τραγωδίας στην εξωτερική της μορφή, δηλαδή στην τεχνική της διάρθρωση, η ολοκλήρωση του επικού στοιχείου που ανευρίσκεται πλούσιο στο αρχαίο δράμα και ο βαθύτατος διονυσιασμός του χορού που αποτελεί την πληθωρική έκφραση της εσωτερικής δραματικής κινήσεως της τραγωδίας, εμφανίζουν με αρτιότητα πλήρη και ακηλίδωτη το μεγαλείο της αρχαίας τέχνης. [...] (απόσπασμα από το εισαγωγικό κείμενο του βιβλίου "Μερικές σκέψεις για το αρχαίο δράμα")

V Εννιά νησιά στην άβυσσο κι εκείνος π' αγαπούσα. Τώρα διάττοντες αλιεύω μέσα σ' έρημο ανασηκώνομαι και πέφτω καθώς στοιχεία μνημονικά ανάβουν πυρκαγιές που να μετρήσω δεν προφταίνω. Φεγγάρια τρίμερα γίναν τα πρόσωπα κι ο ασβέστης ο άσβηστος κάνει εγκαύματα τα τελευταία όνειρα με τη συνέργεια των δακρύων. [...] Κάπου-κάπου κολλώ έναν επίδεσμο ύπνου κι η φωνή μου κάνει σθεναρή το μνημόσυνο που θα πεί: πίστη στην αιωνιότητα ή του φορτίου συναίσθηση της ζωής.

Πιστεύω ακράδαντα σ' αυτό που λέγεται, ότι ο αναγνώστης είναι δημιουργός. Ότι τελικά ένα κείμενο δεν είναι παρά μια πρόφαση για να δράσει η φαντασία του αναγνώστη, δίνοντας κι αυτή απ' την πλευρά της σάρκα και περίγραμμα σε πρόσωπα και καταστάσεις, πλουτίζοντας τον συγγραφέα και τις ιδέες του. Έτσι το έργο του προεκτείνεται μέσα στον προβληματισμένο αναγνώστη ανανεωμένο (αλλά όχι προδομένο) από την προσθήκη της ευαισθησίας του. Η αναζήτηση του ίδιου του εαυτού του μέσα στις γραμμές που χάραξε κάποιος άλλος, περικλείει μια μαγεία και μια διαλεκτική. Από το ζευγάρωμα αναγνώστ...

Μια μακρά και στέρεη πνευματική φιλία αποθανατίζεται με τον τόμο αυτό: η φιλία του Αιμ. Χουρμούζιου με τον Νίκο Καζαντζάκη. Αρχινισμένη τον καιρό του μεσοπολέμου, τότε που η μεγάλη μορφή του Καζαντζάκη άρχισε να υψώνεται, γεμάτη δημιουργική βούληση, στο στερέωμα των γραμμάτων μας, συνεχίστηκε ως την ώρα που ο θάνατος ήρθε να του ασφαλίσει τ' ανήσυχα μάτια στην ξενιτιά. Πολλά ήταν τα κοινά σημεία που συνταίριασαν στο ζυγό της φιλίας τις δύο αυτές εξαιρετικές φυσιογνωμίες: η σοβαρότητα, η ειλικρινής εσωτερική ανησυχία, η υψηλοφροσύνη κι ο γνήσιος πόνος του πνεύματος, η μον...

ΤΩΝ ΕΡΑΣΤΩΝ Ρουφώντας ο ένας το αίμα του άλλου με χείλια χέρια πόδια στριγγή τριβή των σπλάχνων ξεσκίζοντας σάρκες βυθισμένοι σε λυσσαγμένο πέλαγο λόγια και θρύψαλα στο λαρύγγι κραυγές γυαλιά και μέταλλα καρφωμένα στα στήθη βλέφαρα μεθυσμένα κοχλίες τρομώδεις ξερνούν τον έξω κόσμο αρνούνται ένα πλέγμα δοκιμάζει την αντοχή αναδίνει φωτιές του χώματος θανάσιμες ευωδιές στην κλίνη μια πυροστιά στενάζει βουλιμία κι απελπισία της φλόγας κατατρώγει τις σάρκες. Ορμώντας παραζαλισμένοι μ' άλαλη σκλήρυνση κατανικώντας την τρυφερότητα αγρός πυρκαγιάς...

Ο κ. Δημήτρης Σταθόπουλος είχε τη μεγάλη και απροσδόκητη καλοσύνη να μεταφράσει στα ελληνικά αυτό εδώ το δοκίμιο. Για τη μεγάλη αυτή τιμή τον ευχαριστώ ειλικρινά και εγκάρδια. Το δοκίμιο τούτο δημοσιεύτηκε, αρχικά γερμανικά στο περιοδικό "Neues Forum" ("Osterreichische Monatsblatter fur kulturelle Freiheit"), Βιέννη, 13 (1966), σελ. 593-595 και σελ. 694-697, με τον τίτλο "Χριστιανικός και Μαρξιστικός ουμανισμός" (δηλ. "Χριστιανικό και μαρξιστικό μέλλον"). Αυτό ήταν η απόδοση μιας διάλεξης που έκαμε ο συγγραφέας σ' ένα συνέδριο της Paulus - Gesellschaft στο Herrenchiemsee τη...

Μακριά, πολύ μακριά στο διάστημα, λένε πως υπάρχει ένας μικρός πλανήτης που μοιάζει εκπληκτικά με τη Γη. Είναι πολύ μικρός, χίλιες φορές πιο μικρός κι απ' το φεγγάρι. Έχει ωστόσο, θάλασσα και στεριά, βουνά και κάμπους, ποτάμια και λίμνες, λουλούδια και δέντρα, ζώα, ψάρια και πουλιά, και -το πιο σπουδαίο- ανθρώπους! Ανθρώπους μεγάλους και παιδιά, ίδιους σαν της Γης. Επειδή είναι τόσο μικρός, δε χωρά επάνω του παρά μια μονάχα μικρούλα χώρα. Κι η χώρα αυτή έχει μόνο μια μεγάλη πόλη, δύο τρεις μικρότερες και μερικά χωριά.

Το κείμενο αυτό δόθηκε ως διάλεξη στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας το Δεκέμβριο του 1975.

Ο Αιμ. Χουρμούζιος έζησε συνειδητά μέσα στην πυρίκαυστη περιοχή των μεγάλων ιδεολογικών ζυμώσεων του καιρού μας. Η πνευματική του αγρύπνια, η ιδεολογική τιμιότητά του, η πολυμέρεια της μόρφωσής του και το ελεύθερο φρόνημά του εκφράζονται σε κάθε ευκαιρία με μια υψηλή υπευθυνότητα. Απόδειξη τα κείμενα που συνθέτουν τον Γ' αυτόν τόμο των " Έργων" του. Με ιδεολογική μαχητικότητα και πνευματική ευκρίνεια καθορίζει τη στάση του αντίκρυ σε κρίσιμα θέματα της επικαιρότητας, όχι με την αντίληψη του δημοσιογράφου που θητεύει σ' αυτήν αλλά με την προοπτική του γνήσιου πνευματικού αν...

Η Λέξη Τα βράδια μας, αγάπη, σκέψεις αγαθές μόνο γεμάτα, που τα τρένα δεν περίμενα και το φιλί του χωρισμού, πριν απ' το χωρισμό της μιας νυχτός, χαιρόμασταν, θυμάμαι τώρα, αγάπη- μένη, τώρα που 'σαι αλλού και σε άλλους λες τη λέξη μας, ενώ τα τρένα περιμένω, και μαζί το θαύμα, κι όλα γύρω μου είναι λάσπη.

Ο συγγραφές, αφού ύφανε σ' όλη του τη ζωή, με πικρή και δακρυσμένη κάποτε αγρύπνια, μέσα σε μόνωση αυστηρή το έργο του, φεύγοντας από τον κόσμο αυτό τ' αφήνει, όπως ο προφήτης το χιτώνα του, σ' εκείνους που τον γνώρισαν και τον αγάπησαν. Εκείνος έφυγε, το έργο απόμεινε. Το έργο είναι πια η μυστηριώδης παρουσία του προσώπου, το πρόσωπο το ίδιο αποκαθαρμένο, στη μύχια ουσία κι αλήθεια του. Έτσι, ανεπαίσθητα και κατά το μέτρο που οι άνθρωποι, εκείνοι που γνώρισαν το φυσικό πρόσωπο, την ένσαρκη ύπαρξη, φεύγουν κι αυτοί απ' τον κόσμο, ο άνθρωπος-συγγραφέας χωνεύει μέσα στο έργο...

[...]Τούτο το τεύχος έχει το προνόμιο να έχει καταγραφή την ώρα της εφιαλτικής τραγωδίας Είναι ένα είδος αρχείου. Αναφέρονται τα γεγονότα με την αμεσότητα της στιγμής. Και είναι τόσο μεγάλα που δε χωρεί ούτε προκατάληψη, ούτε κριτική. Είναι ιστορία αληθινή. Για αυτό έχει μεγάλη σημασία η επανέκδοση του, αφού από καιρό έχει εξαντληθεί. Οι Έλληνες που τα ονόματά τους σημειώνονται εδώ είναι οι ελεύθεροι νικημένοι όπως στο Μεσολόγγι οι ελεύθεροι πολιορκημένοι. Στον κάθε σκοτωμένο νιώθαμε τη ζωντανή θέληση του έθνους να ζήσει.[...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Τα χειρόγραφα του βιβλίου αυτού περίμεναν μέσα σ' ένα συρτάρι δέκα χρόνια. Απ' το 1966 που πραγματοποίησα την επίσκεψή μου στις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής ως σήμερα, οι σκληρές και ταπεινωτικές περιπέτειες του Έθνους μου, είχαν κλείσει την καρδιά μου. Η αποδειγμένη ανοχή και, αρκετές φορές, η ενίσχυση της δικτατορίας στην Ελλάδα με αποκορύφωμα την αιματοστάλαχτη, δεινή περιπέτεια της Κύπρου όπου η αμερικανική πολιτική -αν δεν την προκάλεσε- πάντως δεν έπραξε τίποτα για να την εμποδίσει να εξελιχθεί σε τραγωδία, ενώ αναμφισβήτητα μπορούσε, είχαν σιωπηλά καταδικάσει τα...

Τα περίεργα γεγονότα που διηγούμαι έγιναν το καλοκαίρι του περασμένου χρόνου στην Φονταμάρα. Τούτο τ' όνομα το 'δωσαν σ' έναν παλιό και σκοτεινό, τόπο από φτωχούς χωριάτες που βρίσκονται στη Μάρσικα, στα βορεινά της αποξηραμένης λίμνης του Φουτσίνο, στο εσωτερικό μιας κοιλάδας μισόπλευρα στους λόφους και στο βουνό. Πιο αργά έμαθα πως το ίδιο όνομα με μικρές παραλλαγές, ανάλογα με τις περιστάσεις, το είχαν και άλλοι κατοικημένοι τόποι της μεσηβρινής Ιταλίας και, το πιο σοβαρό, ξεκαθάρισα, ότι τα ίδια περίεργα συμβάντα, που με ακρίβεια είναι ιστορημένα σε τούτο το βιβλίο, αν...