Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το έργο του Νίκου Καζαντζάκη υπήρξε το πλέον πνευματοφόρο εντρύφημα ολόκληρης της ζωής μου, από το 1953 που ως μαθητής Γυμνασίου αποβλήθηκα γιατό το διάβαζα και το διέδιδα, μέχρι σήμερα. Στον δεύτερο τούτον τόμο των Καζαντζακικών μελετημάτων μου (ο πρώτος δημοσιεύθηκε το έτος 2000), αναφέρομαι σε διάφορες απόψεις του βίου και του έργου του, ενός έργου που συντάραξε το πανελλήνιο και παγκόσμιο κοινό από το 1950 που φάνηκαν τα μυθιστορήματα μέχρι σήμερα. Αυτά ήταν που αποτέλεσαν σημείο αντιλεγόμενο, τόσο για τη ζωντάνια των ιδεών τους, όσο και για την ευθύτητα έκφρασης των απ...

Τα κείμενα αυτού του τόμου αποτελούν μελέτες, ομιλίες, ανακοινώσεις και άρθρα ή σημειώματα, όλα κριτικού χαρακτήρος. Από αυτά, άλλα αναφέρονται σε ορισμένους (όχι όλους) από τους Ολύμπιους της νεοελληνικής ποιήσεως (Κάλβος, Παλαμάς, Καβάφης), άλλα σε ελάσσονες, αλλά γι' αυτό όχι λιγότερο γοητευτικές μορφές της νεώτατης λογοτεχνίας μας και άλλα σε πρόσωπα, που δεν τα εδίδασκε, δεν τα έκρινε ακόμα τελεσιδίκως η ιστορική κρίση. Ή για να ακριβολογήσω η ιστορία δεν είπε την τελευταία της λέξης. [...] (Από τον πρόλογο του βιβλίου)

[...] Τον Hammarskjοld όμως τον γνωρίσαμε καλύτερα, γυμνόν από κάθε τίτλο και ικανότητες σαν άνθρωπο, που προβληματίζεται πάνω στα μεγάλα ζητήματα της ζωής από το ημερολόγιό του, τους "Δείχτες πορείας". Εκεί ξεδιπλώνεται ο εσωτερικός του κόσμος και μας παρουσιάζει ένα άλλο προφίλ, πολύ διαφορετικότερο από αυτό που ξέραμε πιο πριν. Πολύ πήραν το βιβλίο αυτό με ενδιαφέρον, περιέργεια και -προ πάντων αυτό!- δίψα αποκαλύψεων. Βιβλίο ενός γενικού γραμματεά του Ο.Η.Ε. πρέπει να είναι τρομερά ενδιαφέρον. Περίμεναν να ρίχνει φως σε παλιά και επίμαχα θέματα, σε διεθνή πολιτικά και...

Το βιβλίο αυτό περατώθηκε πριν 2 χρόνια. Δεν αποφάσιζα να το εκδώσω, αφήνοντάς το να κοιμάται σ' ένα συρτάρι, παρακινημένος από κάποιο σκεπτικισμό για τον αριθμό αναγνωστών που θα ενδιέφερε το περιεχόμενό του. (Ο Γκαίτε ζητούσε ένα εκατομμύριο αναγνώστες και πολλοί συγγραφείς, στις αναμνήσεις τους, εξέφρασαν τον φόβο πως έχασαν τον χρόνο τους με το ν' αφοσιωθούν στη συγγραφή). Μέσα στους δισταγμούς μου, ένας σπουδαίος ιστορικός με παρακίνησε να το εκδώσω, αναφερόμενος -για να με πείσει,- ούτε λίγο ούτε πολύ, στον Πλάτωνα που συμβούλευε ν' αφήνουμε να κοιμούνται τα χειρόγρα...

Η ΑΦΥΠΝΙΣΗ Σε μια θερμοκοιτίδα αναπνέω. Η αφύπνιση είναι ανατίναγμα, μια επιφάνεια με υποσχέσεις. Σφοδρή κατάπληξη στα μάτια, η αντίσταση της σκιάς. Σαν αίσθηση ανεμικού φτερού, που εξαΰλωνε το σώμα, ένα σύμπαν περιστροφικό με τυλίγει. Με προσηλώνουν οι σταγόνες της βροχής στη λίμνη των δακρύων που βαλτώνει, από νούφαρο σε νούφαρο. Έκδηλος συνειρμός από τα δέντρα ως τα πατώματα. Οι σανίδες ορθώνονται με διάχυτα σύννεφα, νερά ενός κατακλυσμού κάτι από τον αέρα που τα λύγιζε, χαράγματα, αρίθμηση καρφιών, σε ομόκεντρους κύκλους το τραύμα. Το δ...

[...] Όταν ωστόσο από τον XVIII αιώνα έως σήμερα αναφέρεται ο δον Χουάν, πάντα θα προβάλλει στη φαντασία μας ο τύπος του γόη, του απατεώνα των γυναικών, του ανέμελου νεαρού που, τουλάχιστον φαινομενικά, αντιπροσωπεύει μιαν έξαρση του ανδρικού φύλου. Η μορφή αυτή πάντα κεντρίζει την περιέργεια, παρασύρει σε σκέψεις, σε μελέτες και συμπεράσματα. Από τα μέσα του XIX αιώνα ο ρομαντικός θρύλος του δον Χουάν αρχίζει να γίνεται πρόβλημα σεξουαλικής βιολογικής μελέτης. Το 1886, με τον Χάγεν, παρουσιάζεται η λέξη "δονζουανισμός" κι επιβάλλεται, όπως επεβλήθη ο "δονκιχωτισμός" (και ο...

Η εποχή μας είναι ίσως η μόνη εποχή απ' όσες πέρασαν μέχρι τώρα που έχει να παρουσιασθεί μία τόσο μεγάλη ποικιλία θεμάτων και καταστάσεων με διάσταση όχι μόνον τοπική αλλά και διεθνή, ακόμα και οικουμενική. Η θεώρηση αυτών των θεμάτων και καταστάσεων δημιουργεί προβληματισμούς σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο και ιδίως σε όλους αυτούς που όχι μόνον σκέπτονται, αλλά και αναρωτιούνται για το ποια θα είναι η επόμενη μέρα, η εγγύς ή η απώτερη. Αυτοί οι προβληματισμοί αναζητούν μια διέξοδο που δεν είναι άλλη από την διατύπωση τους σε γραπτό κείμενο χάρη στην οποία έχεις τουλάχιστον τη...

Τα κείμενα που ακολουθούν ανάγονται στη μέριμνα διασώσεως του ουσιώδους. Ωστόσο, για τούτο είναι δύσκολο να διατυπωθεί λόγος ουσιαστικός. Εδώ έγκειται η σταυρική αντινομία της συνειδήσεώς μας. Η ύπαρξη του ανθρώπου κυκλώνεται από το ουσιώδες και δεν μπορεί να ανταποκριθεί ουσιωδώς στην πρόκλησή του. Ώστε το τέλος να αγνοεί ο άνθρωπος αυτά που κατεξοχήν τον αφορούν. Και όμως. Στο μάκρος της ιστορίας έχουν επιτευχθεί συνειδητοποιήσεις, που στέκονται ως δρομοδείκτες στην πορεία μας μέσα στη νύχτα. Κι ενιότε αναφαίνονται φώτα εκτυφλωτικά. Δεν μπορούμε να παραθεωρήσουμε αυτά τα...

[...] Ονοματίζουμε τις μέρες, καθορίζουμε τις βδομάδες, τους μήνες, η ρόδα του χρόνου στρέφεται ως την ώρα που θα συντριβεί απ' τη ρομφαία του Αρχάγγελου. Μέσα στο Ημερολόγιο -το νοητό ναό όπου η γλώσσα νυμφεύεται το χρόνο- νιώθουμε να ζούμε σε μια υποδειγματική ευταξία. Όμως, το Ημερολόγιο του κόσμου, που αρχίζει από την πρώτη ώρα του Γενάρη, μας μιλεί για την αμαρτία και τη φθορά -το παρελθόν. Το Ημερολόγιο της Εκκλησίας, που άρχεται από την πρώτη ώρα του Σεπτέμβρη, μας μιλεί για την ανάσταση και την ελευθερία -το παρόν και το μέλλον. Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει η αληθινή...

[...] "Ειδωλολάτρες και ειδωλομάχοι" είναι, για τον Χουρμούζιο, οι ποιητές εκείνοι που ξεπηδήσανε από το μεταίχμιο ανάμεσα στην παλιά και τη νέα ποίηση, που θράφηκαν από την ποιητική παράδοση αλλά που έθραυσαν τις παλιές μορφές λαχταρώντας να υψώσουν, καταξιωμένες και ακέριες, μορφές νέες της ποιητικής έκφρασης εναρμονισμένες με το ριζοσπαστικό, συχνά αρνητικό αλλά γενναίο πνεύμα των νέων καιρών. [...] (από τον πρόλογο του Κώστα Ε. Τσιρόπουλου) Περιέχονται κριτικά σημειώματα για έργα των Ν. Εγγονόπουλου, Δ.Ι. Αντωνίου, Νικηφόρου Βρεττάκου, Μίλτου Σαχτούρη, Ελένης Βακα...

Δέιγμα γραφής 1. Ανέβηκα ψηλά στάθηκα να κοιτάξω την πεδιάδα από δω πάνω ήσυχα όλα, μακρυνά- να οι καπνοί τα φώτα τα καλώδια αχνίζει πέρα η πόλη κι εγώ κυνηγημένος γκρέμισα φωλιές βασάνισα ζωύφια έπνιξα βρέφη εγώ έβαλα φωτιές εγώ, εγώ (14.8.71)