Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τον νόστο του, την επιστροφή του στην πατρίδα, διηγείται ο Οδυσσέας στον Αλκίνοο, τον βασιλιά των Φαιάκων. Όταν όμως τον βλέπουμε να εκφράζει τον πόθο του να γυρίσει στη γενέθλια γη, αυτό που νιώθει εκείνη τη στιγμή είναι νοσταλγία, μα δεν διαθέτει την κατάλληλη λέξη για να το εκφράσει. Διότι στη "νοσταλγία" δένονται μεν δύο ομηρικές λέξεις, ο νόστος και το άλγος, αλλά η λέξη αυτή δεν υπήρχε στα ελληνικά, ούτε φυσικά σε καμιά άλλη γλώσσα. Όπως θα δούμε, είναι δημιούργημα της ιατρικής του 17ου αιώνα και άλλου τόπου. Αν και, βέβαια, θα είναι πάντα μια "νοσταλγικά ελληνική λέ...

Είναι υπαρκτός ο χρόνος; Και ναι και όχι, απαντά ένας σημαντικός σύγχρονος φυσικός, ο Ετιέν Κλεν, που εργάζεται στην Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, στη Γενεύη. Έτσι λέει και μας θυμίζει ένα ερώτημα του Βιτγκενστάιν: "που πάει το παρόν όταν γίνεται παρελθόν, και που είναι το παρελθόν;". Ο Κλεν μας λέει ότι ο χρόνος μετατρέπει το μέλλον σε παρόν και το παρόν σε μέλλον. Μόνο σταθερό το παρελθόν, που όμως δεν υπάρχει πια... κι ωστόσο είναι πηγή του παρόντος, άρα υπάρχει κάπως. Ο Κλεν πάει πιο πέρα. Η λογοτεχνία θα δοκιμάσει να επιλύσει την αμφισημία: για τον Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλ...

Είναι ευρέως γνωστό πως ο Εμμανουήλ Ροΐδης χρησιμοποιούσε αφειδώς το πλήθος των πόσης φύσεως γνώσεων που άθροιζε από τα διαβάσματά του -την ιστορία, τη θρησκειολογία, τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, τις επιστήμες κ.λπ- για να τροφοδοτεί, την απαράμιλλη πολεμική του σάτιρα. Μέσα σε αυτό το ροΐδειο "παιχνίδισμα" των λέξεων και των εννοιών υπάρχει ένα διάσπαρτο και ποικιλοτρόπως διατυπωμένο ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για τον εγκέφαλο και τον ψυχισμό που τον έφερνε κοντά στην εν τω γεννάσθαι τότε "νευροεπιστήμη" του καιρού του. Η ενασχόλησή του αυτή εντάσσεται στα ευρύτερα ενδιαφέρο...

Είναι γνωστή η αναφορά σε "αρχαία ψυχιατρική". Mε δεδομένο, όμως, ότι η έννοια και ο όρος "ψυχιατρική" δημιουργήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, μοιάζει ορθότερη η θέση του Jackie Pigeaud πως δεν μπορούσε να υπάρχει αρχαία ψυχιατρική, αφού δεν υπήρχε τότε μια ξεχωριστή και εξειδικευμένη ιατρική για την "τρέλα". Άλλωστε, οι γιατροί εκείνης της εποχής την περιγράφουν ως μια αρρώστια ανάμεσα στις άλλες, δηλαδή ως σωματικό νόσημα. Χωρίς ψυχιατρική δεν μπορεί να υπάρξει ψυχική-νόσος. Θα υπάρξει όμως το φυλογενετικό της σπέρμα: Στην ιατρο-φιλολοσοφική παράδοση της ελληνικής αρχ...