Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

ΚΡΥΣΤΑΛΛΑ Μουσική σαν από πιάνο ακούγεται παντού. Οι συνδαιτυμόνες σαν παρατημένα πιόνια. Τα μωρά τρώνε κι οι πεταλούδες πετάνε μέσα στα κρύσταλλα. Καθώς έκανε μπάνιο φύλλα στροβιλίζονταν και σταλίδες λαμπύριζαν σοβαρεμένες. Και οι γάτες νιαούριζαν σολ δίεση. Λήθη. Το πιάνο παίζει ένα παλιό βαλς. Το βλέμμα σταθερό, ένα αλφάδι.

[...] Να αγαπώ Να συνδέομαι Να κλαίω και να χαίρομαι Γκρέμισε το βάθρο-βάραθρό μου Άσε με να γίνω Άνθρωπος

ΑΡΘΡΟ ΠΡΩΤΟ Κι αν δεν έχουν όλοι δικαίωμα στον πλούτο Έχουν σίγουρα στην αξιοπρέπεια Αλμπίνοι της σκιάς μ’ ένα κομμάτι ήλιο.

... Βλέπω να χάνονται οι σκιές που ζήσαν στο ημίφως βλέπω να σβήνονται οι φωνές που δάγκωναν το στήθος χαίρετε ουρανοί και χαίρετε σταγόνες χαίρετε μέρες του καϋμού και του δρυμού ελάφια χαίρετε άνθη του κρημνού και χαίρετε γαλάζια χαίρετε λίμνες, χαίρετε ποτάμια...

Η ανάγκη να βρεθείς κάποτε στους χρόνους και τους τόπους της παιδικής και εφηβικής ηλικίας φαντάζει σχεδόν επιτακτική. Ηδύαλγο άγγιγμα οι μνήμες σκαρώνουν στον νου ιδανικές μεταμφιέσεις του τότε σε σύγκριση με το τώρα, έστω και αν το τοπίο καταγραφόταν άνυδρο και ξερό... Δεκαετία του ’50. Η ζωή κυλά πένθιμη. Η ανθρωπότητα έχει μόλις βγει από έναν καταστροφικό δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και η Ελλάδα από μια δύσκολη Κατοχή κι έναν επίπονο Εμφύλιο. Οι Έλληνες, όμως, τόσο μπροστά στην οικονομική όσο και μπροστά στην πολιτική κρίση επιδεικνύουν αξιοζήλευτη παλικαριά. Η φτώχεια...

Περπάτησα μέρες πολλές Κι οι μέρες ’γιναν νύχτες Με το φανάρι της καρδιάς Πλήγωσα τ’ άτρωτο σκοτάδι Ψάχνοντας σ’ άδειες πολιτείες Σ’ αδιέξοδους δρόμους Ανάμεσα σ’ άγνωστους ανθρώπους Ώσπου η φλόγα μού ’καψε τα χέρια Τότε γύρισα τρέχοντας στο σπίτι Έκλεισα και μαντάλωσα την πόρτα Σφράγισα με πηλό τις χαραμάδες Να μη γλιστρήσει πίσω μου η νύχτα Με τρόμαξαν οι άνθρωποι Που είχαν ξεχάσει να φορέσουν Το πρόσωπό τους

Έκλεισες πολλές φορές τα βλέφαρα περιμένοντας μία νέα μέρα. (Παύση.) Κουράστηκες, ήρθες μέχρι εδώ για να πεις ότι κουράστηκες, για να πεις ότι θα μείνεις εδώ, για να πεις ότι δεν έχεις κουράγιο να επιστρέψεις, για να πεις ότι δεν θα μείνεις ούτε εδώ. Ίσως ήρθες μέχρι εδώ για να γλυτώσεις από τον εφιάλτη της πραγματικότητας, αυτής της πραγματικότητας που είναι αδιαχώριστη από τη δική σου κραυγή ... (διστάζει) ... αδιαχώριστη από την κραυγή του ανθρώπου. Tu as ferme les paupieres tant des fois, en attendant un nouveau jour. (Un temps.) Tu es fatigue, tu es venu jusqu’ici p...

ΕΡΓΟ ΤΟΥ MODIGLIANI Ζωγράφιζα με άνυδρα μάτια το σώμα σου Επάνω σε καμβά του Modigliani Στο βάθος της σκάλας χτένιζα τις ρυτίδες μου Μια σκιά αναζητώντας ή μία ερημιά Τις ορθωμένες ρώγες να δροσίσω που παράταξες Στης έξαψης τον τραγικό σε ακολούθησα χορό Ευθεία τραβώντας γραμμή στ’ απόκρυφα του ορίζοντα. Καθώς στο δέρμα σου καθρεφτίζονται επιδερμικά Τ’ ακροδάχτυλα της νιότης Ο χρόνος χαϊδεύει τις μισάνοιχτες πόρτες Αποφασίζοντας οριστικά τι θα μείνει και τι θα χαθεί.

Μακάριοι εκείνοι που αγάπησαν τη θάλασσα. Μακάριοι εκείνοι που τους μέθυσε η λαχτάρα των μυστηρίων της, εκείνοι που γεύτηκαν τη γεύση των νησιών, που άκουσαν τ’ ακούσματα των κητών κάτω από τον άτρητο βόμβο του νερού, που ένιωσαν στη σάρκα τους το ψύχος της νυχτερινής αναμονής ενός καταστρώματος και στο αίμα τους τη θέρμη του αλατιού. Μακάριοι, λοιπόν, όλοι οι άνθρωποι, ακόμη και οι στεριανοί, που έχουν κομμάτι τους τη θάλασσα. Αλλά συγκλονισμένοι είναι μόνο εκείνοι που βούτηξαν ολόκληροι μέσα στη μαγεία της πιο μαγικής θάλασσας, της θάλασσας και των νησιών του Αρχιπελάγους...

Όταν δεν υπήρχε δεύτερος μαρκόνης στο πλοίο για να σκαντζάρουμε βάρδιες, η ακρόαση του ασυρμάτου γινόταν όλο το 24ωρο. Θες από έγνοια, θες από συνήθεια, ακόμα και όταν κοιμόμουνα τα αυτιά μου τα είχα πάντα τεντωμένα. Είναι δύσκολο να σου πω τι σήμαινε για μένα αυτή η ακρόαση. Ο μαρκόνης δούλευε πάντα μόνος, κλεισμένος σε ένα στενόχωρο καμαράκι, συντροφιά με τα μηχανήματα. Γέμιζα λοιπόν τις ώρες μου ακούγοντας διάφορα μηνύματα. Άγνωστες φωνές και άγνωστες γλώσσες, από κάπου κοντά ή από κάπου πολύ μακριά. Μηνύματα από άλλα βαπόρια, αλλά και από παράκτιους σταθμούς. Άκουγα ονό...

Μια αμύθητα αισιόδοξη κοπέλα έπεσε απ' τον ουρανό στο μαξιλάρι μου. Φορούσε λευκό ψάθινο καπέλο και μπλε σατέν φόρεμα. Μου φάνηκε μυστήρια στο βλέμμα. Τη ρώτησα, από τόσους έμπειρους ονειροβάτες πώς ξέπεσε στο εμπριμέ μου μαξιλάρι. Έμεινε βουβή να ξύνει το κεφάλι της πάνω από το καπέλο. Δείγμα επι-κίνδυνα ευφυούς ανθρώπου. Την ξαναρώτησα. Μήπως δεν πρόλαβε να καταλάβει με την πρώτη ανάγνωση. Με κοίταξε νωχελικά. Με βλέμμα απόκοσμο και μια καρφίτσα πεταλούδα στο φουστάνι.

Η Μαεστά ("μεγαλειότητα" στα ιταλικά) αποτελεί το ζωγραφικό μοτίβο της ένθρονης Παρθένου με τον Ιησού βρέφος στα πόδια της, ενώ περιβάλλεται από αγγέλους. Ως ποίημα, η Μαεστά είναι μια ενιαία, αυτοτελής μυθιστορία, που μεταστρέφει αυτό το δόγμα του θριάμβου επί του θανάτου προς το αξίωμα πως η ανυπόστατη ιδέα περί μιας ολοκληρωτικής ανυπαρξίας υποβάλλει το ανθρώπινο ον στον πρώτο του εκτός της μητρικής επιρροής κλονισμό: την κρίση της πολιτικής του ταυτότητας. Ανοίγω διάπλατα, να υποδεχτώ την ευτυχία κραυγάζοντας· ακούω τη σημαία του γρασιδιού να ψέλνεται απ’ τον άνεμ...

Τα κείμενα που κρατάτε στα χέρια σας κάποιοι, κρίνοντας από τη χρήση που τους έγινε, θα τα χαρακτήριζαν αφορμές για "ενός ανδρός επίδειξη" ή, όπως λέγεται παγκοσμίως, "one man show". Αφού παρατηρήσω ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, μια και το ένα από τα δύο (Relax...) έχει διαλογική σύσταση, θα ήμουν έτοιμος να συμφωνήσω ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με δύο σκηνοσκευάσματα ολικής εκθέσεως, παραπλήσια ασφαλώς με τα αρτοσκευάσματα ολικής αλέσεως. Ο αρτοποιός τα ζύμωσε, τα έψησε, τα ξεφούρνισε και τα σέρβιρε μέσα σε έναν χρόνο, από το καλοκαίρι του 2015 ως το φθινό...

Ο "Κόσμος κατ' εμέ" είναι ένα χρονικό αναμνήσεων του Ροβήρου Μανθούλη: Ευδιάθετο και αποστασιωμένο από μια ζωή αναστατωμένη: μεταξική δικτατορία, Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Δεκέμβρης '44, Εμφύλιος, "Πατάρι του Λουμίδη", σπουδές στην Αμερική, αψιμαχίες με τη συμμορία Μακάρθυ, συνομιλίες με τον Δημήτρη Μητρόπουλο και τον Ιγκόρ Στραβίνσκι, επιστροφή στο "Πατάρι" παρέα με τους Μιχάλη Κατσαρό, Δημήτρη Χριστοδούλου, Λεωνίδα Ζενάκο, Μίνωα Αργυράκη, Μάνο Χατζιδάκι, Γιάννη Τσαρούχη, Νίκο Γκάτσο, στρατιωτική θητεία ως διερμηνέας του πρωθυπουργού στρατάρχη Παπάγου, διεύθυνση σπουδών...

Επιλεγμένα από ένα ευρύτερο σύνολο 128 επιφυλλίδων, τα κείμενα που ακολουθούν δημοσιεύτηκαν, με εξαίρεση τα δύο καταληκτικά, στην αθηναϊκή εφημερίδα Τα Νέα κατά την τετραετία 1996-1999. Η επιλογή έγινε με γνώμονα τη θεματική τους ομοιογένεια· σχολιάζουν ζητήματα που σχετίζονται με συγγραφείς, με παλαιά και νεότερα βιβλία, με τη γλώσσα, με το βιβλίο γενικώς και τα πάσης φύσεως προβλήματά του, με τη γραφή και τον έντυπο λόγο. Απέφυγα τον πειρασμό να ενημερώσω ή να τροποποιήσω τα κείμενα σε σημεία στα οποία έχουν εντωμεταξύ επέλθει αλλαγές ή νεότερες εξελίξεις· επικαλούμαι...

Πίστευε πως στην επαγγελματική ζωή του είχε παραλάβει το πάπλωμά του ως ακόλουθο, πως χάρη στο πάπλωμά του είχε ανέλθει την κλίμακα της ιεραρχίας και είχε λάβει προβιβασμό. Το πάπλωμα του είχε υποδείξει να καλύπτει την πλάτη του. Είχε το θάρρος να μην στέκεται με την πλάτη στον τοίχο. Ένα θάρρος που τον έδενε με το παρελθόν: με τη μητέρα του, με τη γιαγιά του πιθανώς, με την προγιαγιά του. Όλο εκείνο το παρελθόν ήταν γραμμένο στο πάπλωμα. Κοινό παρελθόν του τόπου, των ανθρώπων, της πατρίδας, του κόσμου: η εντιμότητα ενός αντικειμένου. Είχε μεταβάλει την κουβέρτα της παιδική...

Καλό το κωλοβάρεμα, δε λέω. Ιδίως άμα έχεις υποχρεώσεις ν’ ανταποκριθείς κι εκκρεμότητες να διευθετήσεις, και σε πιάνει το άγχος και το στρες και δε γουστάρεις με τίποτα, το κωλοβάρεμα είναι σωτηρία. Άμα έχεις και να χαζεύεις, δεν υπάρχει πιο ωραίο πράμα, ξέρω τι λέω, μια ζωή έτσι την πέρασα. Τώρα στα γεράματα όμως, που ούτε υποχρεώσεις έχω ούτε εκκρεμότητες ούτε άλλο δυσάρεστο να υποστώ έχω, το χάζι μου ’μεινε μόνο για χαρά, να δίνει και νόημα στο κωλοβάρεμα. Και νά κάτι η όραση θολώνει, νά κάτι η ακοή βαραίνει, για τρεξίματα και σάλτα να μη μιλάω, για "δραστηριό...

Σπάνια ένα βιβλίο βιογραφικού και αυτοβιογραφικού περιεχομένου περικλείει τόση ειλικρίνεια. Ανταποκρινόμενος στο αίτημα πολλών φίλων, ο Βασίλης Παπασάικας πήρε την απόφαση να γράψει για όσα έζησε ως μαθητής, βοηθός, ομότεχνος και στενός φίλος του διεθνούς γλύπτη Χρήστου Καπράλου. Με σεβασμό, θαυμασμό και μεγάλη αγάπη ο Παπασάικας δημιουργεί όλο το υπόβαθρο που αποκαλύπτει το μεγαλείο της παιδικής ψυχής, αλλά και της μεγάλης τέχνης του Καπράλου. Ο Χρήστος Καπράλος, ζώντας σχεδόν ως αποσυνάγωγος, είχε ελάχιστους φίλους και ακόμα πιο ελάχιστοι ήταν εκείνοι που έμπαιναν στο...

Κάθε ομιλία που μεταφέρει νόημα αφήνει υλικά σημάδια του σχηματισμού της αναπαράστασης από σωματικές πηγές. Αυτά τα ίχνη αναζητούμε στο θέατρο. Το θέατρο είναι η κατεξοχήν αφήγηση με την οποία η φύση γίνεται κοινωνικός κόσμος, το περιβάλλον των ανθρώπων. Το θέατρο είναι ένας καθρέφτης της φύσης. Μπορούμε να συλλάβουμε τις δραματοποιήσεις σε ένα θεατρικό έργο ως μεταβιβαστικές εκδραματίσεις και την ψυχανάλυση ως μορφή δραματικής πράξης. Ο ηθοποιός παίζει τα "κομμάτια" -κομμάτια εαυτού, αυθεντικά συναισθήματα τα οποία εξωτερικεύει με τα μέσα που διαθέτει- και τα μοιράζεται με...