Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Ο ίδιος ο τίτλος του παρόντος τόμου απαιτεί μερικές επεξηγήσεις που οφείλομε πριν από όλα να δώσουμε ώστε να γίνει κατάδηλο πως τον εννοούμε και να μην υπάρχει ως προς αυτό καμμιά αμφιβολία. Το ότι μπορούμε να μιλούμε για κρίση του σύγχρονου κόσμου, χρησιμοποιώντας τη λέξη "κρίση" όπως είναι κοινά παραδεκτή, είναι ένα πράγμα για το οποίο πολλοί ήδη δεν αμφιβάλλουν και, ως προς αυτό τουλάχιστο, έγινε μια αρκετά αισθητή αλλαγή: υπό την επίδραση των γεγονότων, ορισμένες αυταπάτες αρχίζουν να διαλύονται και δεν μπορούμε, από τη μεριά μας, παρά να ικανοποιηθούμε γι' αυτό,...

Τώρα που οι τολμηρές καινοτομίες του Λουΐτζι Πιραντέλλο δε σκανδαλίζουν πια το κοινό και η θέση του μέσα στη θεατρική ιστορία του αιώνα μας έχει στερεωθεί, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα πού βρίσκεται, εκτός από την πρωτοτυπία, η βαθύτερη αξία αυτού του έργου. Η κυριότερη αρετή του είναι, χωρίς αμφιβολία, ο τρόπος, ο γνήσια θεατρικός τρόπος, με τον οποίο κατόρθωσε να ερμηνεύσει από τη σκηνή ένα οξύ για τη σκέψη και για το αίσθημα του σύγχρονου ανθρώπου πρόβλημα: τη ριζική αβεβαιότητα, την έλλειψη ενότητας, τη ρευστότητα και τις αντιφάσεις του πράγματος που θεωρούσαμε ως τ...

Η σκηνή δείχνει το πρώτο και το δεύτερο πάτωμα ενός μοντέρνου γωνιακού σπιτιού. Στ' αριστερά το σπίτι συνεχίζει σε πτέρυγες· στα δεξιά, έχει πρόσοψη σε δρόμο, που υποτίθεται ότι συνεχίζονται σε δεξιές γωνίες προς τους χαμηλούς προβολείς της σκηνής. Το διαμέρισμα στο ισόγειο τελειώνει μ' ένα στρογγυλό δωμάτιο στη γωνία. Από πάνω βρίσκεται ένα μπαλκόνι, που ανήκει στο διαμέρισμα του δεύτερου πατώματος. Ένας ιστός σημαίας είναι μπηγμένος στο μπαλκόνι. Όταν οι σκιές σηκώνονται στα παράθυρα, φαίνεται από μέσα ένα άγαλμα μιας νέας γυναίκας από άσπρο μάρμαρο, που φωτίζεται δυνατ...

Σεβαστό κοινό... (Παύση.) Όχι, όχι "σεβαστό" κοινό - κοινό σκέτα. Κι αυτό δε σημαίνει πως ο συγγραφέας δε θεωρεί το κοινό σεβαστό. Κάθε άλλο. Πίσω όμως απ' αυτή την προσφώνησή του φαίνεται πως υπάρχει κάποιο χτυποκάρδι ή, ας πούμε, μια έκκληση για να φανεί το ακροατήριο μεγαλόψυχο για την υπόκριση των ηθοποιών και με τη μαστοριά του θεατρικού παιχνιδιού. Ο ποιητής δε ζητάει επιείκεια, ζητάει προσήλωση - μιας κι έχει πηδήξει πια, εδώ και πολύν καιρό, τον αγκαθωτό φράχτη του φόβου, που χωρίζει το συγγραφέα απ' τους θεατές. Ο ανόητος τούτος φόβος και η κατάντια του Θεάτρου, πο...

Τι είναι η μορφή; Αυτή η ερώτηση κυριαρχεί στο "Σημείο - γραμμή - επίπεδο", ένα από τα κύρια θεωρητικά έργα του Kandinsky γραμμένο και σημοσιευμένο το 1926 κατά την περίοδο που ήταν καθηγητής στο Bauhaus. Αυτό που επιδιώκει εδώ ο συγγραφέας είναι να θέσει τις βάσεις μιας πραγματικής επιστήμης της αφηρημένης τέχνης, σε συσχετισμό με τις συγκινήσεις μας, τη νοητική μας δομή. Είναι ίσως η πιο τολμηρή απόπειρα από την εποχή της κωδικοποίησης των κανόνων της παραδοσιακής ζωγραφικής, κατά την Αναγέννηση, από τον Alberti.

Αν πιάσουμε να αναλύσουμε την υπόθεση της "Αγριόπαπιας" δεν θα βγει τίποτα. Το θέμα, το τι λέει κανείς, δεν έχει μεγάλη σημασία στο θέατρο, όπως και σε όλη την τέχνη. Τη σημασία την έχει το πώς το λέει. Και μπορεί ένα ασήμαντο πραγματάκι να γίνει αιώνιο αριστούργημα όταν του εμφυσήσει την πνοή της μια μεγάλη δημιουργική ψυχή, όπως μπορεί και να μείνουμε ασυγκίνητοι και νυσταγμένοι από το τραγικότερο θέμα, όταν μας το παρουσιάζουν μετριότητες. Ειδικά για την "Αγριόπαπια" αξίζει να αναφέρω το εξής περιστατικό: Ο σκηνοθέτης ενός θεάτρου, που επρόκειτο να την ανεβάσει, ήταν υπο...

Το "ζωτικό ψεύδος" αποτελεί τη βάση του έργου -του παιχνιδιού- που ο συγγραφέας επιχειρεί ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Ο συγγραφέας αναζητά την έξαρση σ’ έναν κόσμο αυταπάτης, που θα γιατρέψει την απογοήτευση και τη δυστυχία μιας ανελέητης πραγματικότητας. Ο Μαυρίκιος, ο πρωταγωνιστής, εκφράζει τη σκέψη του δραματουργού με πολύ συγκεκριμένο τρόπο όταν λέει "Για τις αρρώστιες του κορμιού πολλοί ασχολούνται. Αλλά ποιος σκέφτηκε αυτούς που πεθαίνουν χωρίς μιαν ωραία ανάμνηση; Αυτούς που δεν είδαν να πραγματοποιείται ούτε ένα όνειρο;" Στο έργο αυτό του Κασόνα,...

Οι "Βρικόλακες" δεν είναι μονάχα έργο βαθύτατα ανθρώπινο αλλά και το αριστούργημα ασφαλώς του παγκόσμιου κοινωνικού θεάτρου. Για τούτο δεν επιτρέπεται να μην το συγκαταριθμήσει από τα πρώτα στο δραματολόγιό του ένα θέατρο εθνικό που αποβλέπει στην αισθητική διαπαιδαγώγηση του κοινού του. Έπειτα, η τραγωδία αυτή «της μητέρας», η τραγωδία της μητρικής στοργής, έχει κακοπάθει πολύ από κακές ερμηνείες ή σωστότερα άκριτη μετατόπιση του κέντρου του βάρους της. Διάφοροι ονομαστοί ηθοποιοί, ανακαλύπτοντας μέσα στο πρόσωπο του Όσβαλτ τη δυνατότητα ωμού νατουραλιστικού παιξίματος, θέ...

[...] Θ' αναρωτηθούμε: η δουλειά της φιλοσοφίας είναι να δογματίζει, είναι να μαθαίνει τον άνθρωπο να θεωρεί και να στοχάζεται και να ερευνά ελεύθερα -με το αζημίωτο, φυσικά- για πράματα που είναι προσιτά, και γι' αυτό αρεστά, στον ανθρώπινο Λόγο; Όχι, θ' αποκριθούμε μαζί του: το αντικείμενο της Φιλοσοφίας είναι να μαθαίνει τον άνθρωπο να ζει μέσα στο άγνωστο. Στο άγνωστο Άγνωστο. Κι ίσως -ίσως πιο πολύ ακόμη- τον άνθρωπο εκείνον ακριβώς που φοβάται το άγνωστο περισσότερο από κάθε τι και προσπαθεί να ξεφύγει απ' αυτό, ταμπουρωμένος πίσω από διάφορα δόγματα. Η φιλοσοφία πρέπ...

Ο "Πέερ Γκυντ" είναι αναντίρρητα η πιο ζουμερή απ’ όλες τις ποιήσεις του Ίψεν. Ο ποιητής δεν είναι ακόμη εδώ ολότελα κύριος της τέχνης του. Μα έχεις ως αντιστάθμισμα μια ποίηση πιο ρωμαλέα, κι είναι τόσο πλούσιος ώστε θα ’λεγε κανείς πως σκορπάει τριγύρω του μαργαριτάρια. Σαν σατιρική προσωποποίηση νοοτροπίας ενός λαού, μπορεί κανείς να τοποθετήσει τον Πέερ Γκυντ στην ίδια σειρά με τις μορφές εκείνες που πλάσαν οι ποιητές άλλων εθνών για να κοροϊδέψουν τους συμπατριώτες τους, καθώς έκαναν ο Θερβάντες και ο Ντωντέ. Ο Δον Κιχώτης όμως είναι μορφή πολύ μεγάλη, αν τη συγκρίνει...

Στο "Λεόντιος και Λένα" η συνείδηση του Μπύχνερ αφανίζεται απ’ τον μηδενισμό, ειδικά όταν αυτός εμβαθύνει στις σχέσεις τού ανθρώπου με τη ζωή του. Και αυτή η όψη του Μπύχνερ σημαίνει απλούστατα ότι παρ’ όλες του τις αντιρρήσεις για τον Σίλλερ, τον ρομαντισμό και τον ιδεαλισμό, και παρά τον φανατικό θαυμασμό του στον νατουραλισμό, κατά βάθος είναι ένας αγιάτρευτος ρομαντικός. Δεν ανήκει όμως στον γερμανικό ρομαντισμό. Ο Α. Τζ. Νάιτ λέει πως ο Μπύχνερ δεν είναι συναισθηματικός, δεν είναι όμως και ασυγκίνητος ή και ρομαντικός. Τα ρομαντικά του στοιχεία, βέβαια, δεν είναι σαν τ...

Οι ήρωες αυτού του βιβλίου βρήκαν ανοιχτό δρόμο και περπάτησαν τη γήινη πορεία τους ως θριαμβευτές, με δάφνες και διακρίσεις. Όμως ο συναισθηματικός παράδεισος προσωπικού τύπου στάθηκε γι' αυτούς απροσπέλαστος, ίσως γιατί αυτά τα αισθήματα καρδιάς δεν έμαθαν ποτέ να διαβάζουν και ούτε να αναγνωρίζουν διακρίσεις.

Η ιδέα να γράψω αυτό το βιβλίο μού ήρθε την Πέμπτη 9 Αυγούστου τ.ε. το βράδυ πριν κοιμηθώ. Άρχισα το γράψιμο το Σάββατο 11ην το μεσημέρι. Ολοκληρώθηκε το Σάββατο βράδυ της 17ης Νοεμβρίου 2012. Η "πτήση" κράτησε ακριβώς 100 ημέρες (ή μάλλον νύχτες).

Αυτός ο τόμος που περιλαμβάνει τη θερμή τριετία 1989-1991 είναι ουσιαστικά ένα δοκίμιο πολιτικής και εκλογικής ανθρωπολογικής του ελληνικού λαού. Γιατί; Η επιτόπια εθνογραφική έρευνα με συμμετοχική παρατήρηση στο νησί συνέπεσε με το μεγάλο πολιτικό σκάνδαλο του ΠΑΣΟΚ σε σχέση με τον Κοσκωτά. Αυτό συντάραξε την ελληνική κοινωνία και έστειλε αρκετούς στη φυλακή, κάποιους άλλου στο θάνατο, ενώ απογοήτευσε μια μεγάλη μερίδα δημοκρατικών και ιδεολόγων πολιτικών που μέχρι τελευταία στιγμή δεν ήταν δυνατόν να πιστέψουν ότι όλα αυτά συμβαίνουν ή είχαν συμβεί. Βέβαια "η εξουσία διαφ...

Ένα ταξίδι με τρένο. Μια διαδρομή που επαναλαμβάνεται, κάθε χρόνο. Τέσσερις άνθρωποι στο ίδιο βαγόνι, από τους οποίους, στη συνέχεια, μένουν μόνον οι δύο. Το κεντρικό πρόσωπο βρίσκει την ευκαιρία να ξεδιπλώσει, στο συνομιλητή του, όλη του τη ζωή, με ερωτήσεις και με απαντήσεις που εφευρίσκει ο ίδιος. Περιγράφει τα παιδικά του χρόνια, τον πόλεμο -με το θάνατο παρόντα να καραδοκεί σε κάθε του βήμα- τη χαμένη του αθωότητα, την ενηλικίωσή του, τις αμφιβολίες του, τα εναγώνια ερωτηματικά του που σχετίζονται με τη ζωή και το θάνατο, τον έρωτα που συναντά αλλά και την απώλειά τ...

Η λέξη "ΝΟ" σημαίνει ταλέντο και, σε τελευταία ανάλυση, παράσταση και είναι χαρακτηριστική για το είδος του θεάτρου που κλήθηκε να ονοματίσει- γιατί η ουσία του έγκειται στο συνδυασμό τραγουδιού, χορού, μουσικής και μιμικής, ενοποιημένων στο πλαίσιο μιας αινιγματικής πλοκής. Τα κείμενα του Θεάτρου Νο είναι σύντομα, σαν μια πράξη δικού μας έργου, με το χορό, όμως, το τραγούδι και τη μιμική είναι δυνατόν να διαρκέσουν έως μία ώρα. Πολλά από τα εμφανιζόμενα στη σκηνή διαδραματίζονται στο μυαλό του πρωταγωνιστή και αποδίδονται από αυτόν με παντομίμα. Είναι κατά βάση θέατρο π...

[...] Το θεατρικό έργο της Κρίστι "Μάρτυς κατηγορίας" άντλησε την κεντρική ιδέα και βασίστηκε στο ομώνυμο διήγημα της, που μάλιστα πρωτοεκδόθηκε το 1948 στις Η.Π.Α. μαζί με άλλα, με τίτλο "Μάρτυς κατηγορίας και άλλες ιστορίες", ως συλλογή μικρών ιστοριών (selection of short stories) αστυνομικού περιεχομένου. Η διασκευή της μικρής ιστορίας σε θεατρικό έργο και ειδικότερα σε ένα συγκλονιστικό δικαστικό δράμα με αντικείμενο τη δολοφονία μιας ηλικιωμένης πλούσιας γυναίκας από ένα νεαρό άνδρα δεν ήταν εύκολη υπόθεση για τη συγγραφέα. Η Κρίστι υποχρεώθηκε να μελετήσει αρκετά πρακ...