Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο τέταρτος αυτός τόμος κειμένων θεατρικής κριτικής περιέχει επιλογή από τη σχετική εργασία του Γιάννη Βαρβέρη κατά το διάστημα 1994-2003.

Τι συμβαίνει αλήθεια όταν μια προσωπική μικρή ιστορία συνδέεται με τις ιστορίες οκτώ ή δέκα προσώπων και το σύμπλεγμά τους αγγίζει και διαπερνά τη μεγάλη Ιστορία; Τι συμβαίνει όταν τα ιστορικά γεγονότα, και μαζί οι εικόνες, φράσεις και μουσικές μιας εποχής, κυκλώνουν σαν στρόβιλος τις πιο εσωτερικές πτυχές της ζωής ενός ανθρώπου; Τότε δημιουργείται ένα δράμα ή ένα ντοκουμέντο ή μια άλλη ιστορία απέναντι στην επίσημη ή μια ελεγεία για το χρόνο ή... Μοναδική απάντηση δεν μπορεί να υπάρξει αφού όλα τα παραπάνω είναι στοιχεία του μύθου και της ιστορίας της "Αόρατης γραμμής". '...

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να σκεφτούμε το φαινόμενο που βιάσθηκαν να το ονομάσουν "επιστροφή των θρησκειών"; Γιατί ξαφνιάζει; Γιατί εντυπωσιάζει ειδικά όσους πίστευαν αφελώς ότι ένα δίλημμα αντιπαραθέτει από τη μια τη Θρησκεία και από την άλλη τον Λόγο, τον Διαφωτισμό, την Επιστήμη, την Κριτική (τη μαρξιστική κριτική, τη νιτσεϊκή γενεαλογία, τη φροϋδική ψυχανάλυση με το κληροδότημά τους), ωσάν η μόνη έκβαση να είναι η μια πλευρά να βγάλει την άλλη από τη μέση; Άραγε η "επιτροφή του θρησκευτικού" περιορίζεται σε ό,τι η δόξα ορίζει ασαφώς ως "φονταμενταλισμό", "ζηλωτισμό", "φα...

Ερωτικές καταστάσεις, παιχνίδια, άγχη, ματαιώσεις, αφελείς υπολογισμοί, ταπεινώσεις, χαρούμενες και δακρυσμένες απολαύσεις... Το κομψό και υπαινικτικό του ύφος μάς απελευθερώνει από την αγωνία που τόσο συχνά συνοδεύει τον έρωτα. Ένα μικρό αριστούργημα, όπου το σεξ είναι ταυτόχρονα γνώση και καλή λογοτεχνία. Maria Dols, "Ajoblanco" Ένα αριστούργημα... Μακριά από φαντάσματα και νευρώσεις, το "Εγκώμιο" ζητάει να μάθει σε όσους το διαβάζουν την αλήθεια της ζωής. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα μύησης, που θα ήταν ευχής έργο να προσφέρεται στους νέους και των δύο φύλων μόλις φτά...

Εκατό χρόνια πριν, οι προοδευτικοί υπέρμαχοι της εκκοσμίκευσης πίστευαν ότι η νεωτερικότητα και ο εκσυγχρονισμός θα οδηγούσαν στην περιθωριοποίηση της θρησκείας. Η πίστη θα αποσυρόταν βαθμιαία από τη δημόσια σφαίρα και θα γινόταν αποκλειστικά ιδιωτική υπόθεση. Στον κόσμο του 21ου αιώνα η πρόβλεψη αυτή έχει διαψευστεί θεαματικά. Η οργανωμένη θρησκεία παραμένει μια ισχυρή δύναμη στα περισσότερα μέρη του κόσμου, σε ορισμένα μάλιστα η πολιτική σημασία της έχει αυξηθεί. Στην Ινδία, το Ισραήλ και τις αραβικές χώρες, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες -την παραδειγματική, για πολλού...

Σχεδιασμένη και επιμελημένη από τον διακεκριμένο βρετανό ιστορικό Μαρκ Μαζάουερ, η συλλογή αυτή παρουσιάζει ορισμένα εξαίρετα δείγματα της συνεχιζόμενης έρευνας σχετικά με τις συνέπειες της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου στο έθνος, το κράτος, το δίκαιο και την οικογένεια. Οι συγγραφείς παρακολουθούν την πορεία της ατομικής και της συλλογικής ζωής μέσα στο κλίμα της πόλωσης που σημάδεψε την Ελλάδα ως ένα από τα βασικά ευρωπαϊκά μέτωπα του Ψυχρού Πολέμου. Έτσι φέρνουν στο φως ανέκδοτες τοπικές και περιφερειακές ιστορίες· επιχειρούν καινοτόμες προσεγγίσεις στα ζητήματα της κ...

Η τέχνη μιμείται τη ζωή ή η ζωή την τέχνη; Το τσάι τριφυλλιού, η μαγική ουσία που επιτρέπει στους ανθρώπoυς να βιώσουν τον κόσμο με τη λάμψη του οράματος, μπορεί να βρεθεί μόνο περνώντας μέσα από τον μεγάλο πίνακα του Βαν Άικ σ' έναν άλλο κόσμο... Καθετί σχετίζεται με όλα τ' άλλα: ένα από τα πνεύματα που στοιχειώνουν το βιβλίο είναι ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, που πίστευε ότι μπορείς να διαβάσεις τον κόσμο σε μια σταγόνα νερό. Το "Τσάι του τριφυλλιού" είναι αφιερωμένο σ' αυτή την ιδέα, σε μια σχεδόν μεσαιωνική αντίληψη της ενότητας του κόσμου -αυτό που με άλλα λόγια το λέμε μαγεί...

Καθώς δεν κινείται ούτε κλαίει μέχρι τα δυόμιση, οι γονείς της τη φωνάζουν «Φυτό». Το ίδιο το βρέφος θεωρεί ότι είναι ένας σωλήνας που αρκείται στις βασικές λειτουργίες, ή ότι είναι ο Θεός, που παρατηρεί απέξω τον κόσμο. Αλλά η ζωή του Θεού δεν είναι αιώνια, ούτε και στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Όταν μπει επιτέλους στον κόσμο, θα απολαύσει για έξι μήνες τις ηδονές που προσφέρουν οι αισθήσεις: τα πικάντικα εδέσματα, τα εκτυφλωτικά χρώματα του παραδείσιου κήπου, το πάθος του νερού, τη λατρεία της γιαπωνέζικης γκουβερνάντας. Όμως η επικείμενη αναχώρηση από την Ιαπωνία την...

Δύο παράλληλοι κόσμοι: εκείνος της σπαρασσόμενης Ιρλανδίας όπου γεννήθηκε και έδρασε ο ΙΡΑ κι εκείνος των χριστιανών Τούρκων της Μικράς Ασίας μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σ' αυτούς βυθίζεται ο Τζόζεφ Ο' Νιλ για να ανιχνεύσει τη μοίρα δύο ανδρών που δεν γνώρισε ποτέ κι ούτε γνωρίστηκαν ποτέ μεταξύ τους, σημάδεψαν όμως βαθιά τη ζωή του. Ο Τούρκος παππούς του, ξενοδόχος και επιχειρηματίας στη Μερσίνα, θεωρήθηκε από τους Άγγλους κατάσκοπος των Γερμανών κι άφησε μια ιλιγγιώδη μαρτυρία της εμπειρίας του στις αποικιακές φυλακές. Ο άλλος παππούς, Ιρλανδός εργάτης και λαθροθή...

Το σώμα κατείχε κεντρική θέση στον εικαστικό πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας και οι εικόνες του εξακολουθούν να αιχμαλωτίζουν τη δυτική φαντασία. Σε αυτό το πρωτότυπο και γοητευτικά εικονογραφημένο βιβλίο, ο Άντριου Στιούαρτ διερευνά την παράξενη προσήλωση των Ελλήνων στο γυμνό σώμα, την έμφαση που έδιναν στην ακεραιότητα, τη ρώμη και το κάλλος του. Εξετάζει μια σειρά κατασκευές και απεικονίσεις των φύλων, από τους άντρες στη ζωφόρο του Παρθενώνα ως τα γυμνά κορίτσια στους σπαρτιάτικους φορητούς καθρέφτες, και αναλύει προσεκτικά τις δύο σημαντικότερες δοκιμές πάνω στο θέμα: τ...

Υπάρχει μια Ευρώπη αστική, ατομικίστρια, εκείνη που σκέφτεται τα ψυγεία της, τα γαστρονομικά της εστιατόρια, που λέει "εγώ δεν ψηφίζω... εμείς δεν θέλουμε ούτε ρομαντισμό ούτε υπερβολές, δεν θέλουμε να ζήσουμε στα όρια ούτε να γνωρίσουμε τη διάσπαση"... Αντίθετα, εγώ θα ασπαστώ μια θέση που λέει: "Γνωρίζουμε το άκρο, το ζήσαμε, θα το ζήσουμε αν χρειαστεί, και μπορούμε να πούμε ότι το ζήσαμε γιατί περάσαμε μέσα από γεγονότα που μας επέτρεψαν να το γνωρίσουμε". Πράγματι υπήρξε μια γαλλική εθνική αλληλεγγύη και υπήρξε επίσης μια ελληνική εθνική αλληλεγγύη: η αλληλεγγύη της οδύ...

Στο κέντρο της θεωρητικής έρευνας του Θεόδωρου Γεωργίου βρίσκεται η μετάβαση από την κλασική μεταφυσική στη σύγχρονη επικοινωνιακή φιλοσοφία, μετάβαση που συμπίπτει με τον μετασχηματισμό του ίδιου του σκέπτεσθαι. Στις συνθήκες της σύγχρονης φιλοσοφίας ο τύπος του σκέπτεσθαι που επικρατεί είναι το "σκέπτεσθαι μετά τη μεταφυσική" (Habermas), το οποίο συγκροτείται ως το γλωσσικό-επικοινωνιακό παράδειγμα του φιλοσοφείν. Στο βιβλίο ερευνώνται τέσσερις θεωρητικές κατευθύνσεις ή φιλοσοφικά ρεύματα του εικοστού αιώνα, πρώτον, υπό το επιστημολογικό πρίσμα της ριζικής κριτικής της...

Ο συγγραφέας Μπρούνο Λέντνατζ συνοδεύει τη σορό του πατέρα του, που είχε ζητήσει να τον θάψουν στο Φιούμε, τη γενέτειρά του -κάποτε ιταλική, ύστερα γιουγκοσλαβική και σήμερα, μετά την τελευταία σύρραξη, κροατική. Λίγους μήνες πριν, έχει υπογραφεί στο Ντέιτον των ΗΠΑ, η συμφωνία ειρήνης που, μετά από τέσσερα χρόνια πόλεμο, μοιράζει τα εδάφη ανάμεσα σε Κροάτες, Σέρβους, Βόσνιους και Σερβοβόσνιους. Παρ' όλα αυτά, στα σύνορα, το μίσος που εμφύσησε ο πόλεμος είναι ακόμα ζωντανό. Ο Μπρούνο το καταλαβαίνει όταν, περιμένοντας ν' αδειάσει μια θέση στο νεκροταφείο για τον πατέρα του,...

Ενώ γύρω μαίνονται οι μάχες, ο Νίκολας Μέτρι, γόνος ελληνικής οικογένειας υφασματεμπόρων, εισχωρεί πίσω από τις γραμμές, στο ερειπωμένο εμπορικό κέντρο της Βηρυτού. Φτάνοντας στο βομβαρδισμένο μαγαζί του, ανακαλύπτει ότι το υπόγειο έχει μείνει ανέπαφο κι αποφασίζει να εγκατασταθεί εκεί, ανάμεσα στα πολύτιμα υφάσματα. Από το νέο του ορμητήριο αρχίζει μια ατέλειωτη περιπλάνηση στα χαλάσματα της πόλης, σ' αυτή την έρημο του μπετόν που έχει σκεπάσει τον κήπο της Εδέμ· αλλά και μια παράξενη κατάδυση στις άγνωστες κατακόμβες της, στο λαβύρινθο των παλιότερων πόλεων που βρίσκονται...

Πρόσφυγας από το Αφγανιστάν μετά τη σοβιετική εισβολή, ο Χάφιζ περνάει τα παιδικά του χρόνια στα παζάρια του Πεσαβάρ, με τον πόνο της εξορίας και της φτώχιας, αλλά και με τα όνειρα της ελεύθερης ζωής, της μουσικής και του έρωτα. Ώσπου, συγκλονισμένος από το θάνατο της λατρεμένης του αδελφής, εγκαταλείπει την οικογένειά του για να διαβεί το κατώφλι της μάντρασας, του ισλαμικού θρησκευτικού σχολείου. Εκεί θα ακούσει το λόγο του Αλλάχ μέσα από το Κοράνι, αλλά και το κάλεσμα της Τζιχάντ, και θα ακολουθήσει τους Ταλιμπάν πίσω στην Καμπούλ και στη δραματική πολεμική τους περιπέτε...

Η εμπειρία της φυλακής και της εξορίας χαράχτηκε στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας, εκφράστηκε στη λογοτεχνία, στις τέχνες, έγινε μνημονικός τόπος, σημάδεψε τη νεοελληνική κουλτούρα του 20ού αιώνα. Το βιβλίο του Βόγλη συμβάλλει ώστε η εμπειρία αυτή να γίνει αντικείμενο ιστορικής ανάλυσης, και μάλιστα συγκριτικής. Γιατί μέσω της ελληνικής εμπειρίας της φυλακής και της εξορίας αναλύει την ίδια την έννοια και την πρακτική του εγκλεισμού, την τεχνολογία της τιμωρίας και της πειθάρχησης. Δεν αντιμετωπίζει όμως τους κρατούμενους ως παθητικά υποκείμενα. Ανατέμνει το πώς βίωσαν αυτή...

Στηριγμένο σ' ένα εξαιρετικά σημαντικό φωτογραφικό αρχείο από την Ανάφη, το βιβλίο αυτό ασχολείται με τη ζωή των κομμουνιστών, των συνδικαλιστών και άλλων προσώπων που εξορίστηκαν εκεί από τη δικτατορία του Μεταξά, με την αιτιολογία ότι συνιστούν "δημόσιο κίνδυνο". Αντλώντας από δημοσιευμένα και αδημοσίευτα απομνημονεύματα και από προσωπικές αφηγήσεις πρώην εξόριστων, η Μάργκαρετ Κέννα δίνει μια ολοζώντανη εικόνα αυτής της ετερόκλητης συνάθροισης ανθρώπων που βρέθηκαν μπροστά σ' ένα δυσβάσταχτο κοινό πεπρωμένο. Ως άτομα και ως "ομάδα συμβίωσης" χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν...

Μια ιστορική και ερωτική εποποιΐα στα χρόνια του βασιλιά Όθωνα. Στο κέντρο της ιστορίας ένας άντρας στον ανθό της νιότης του, ωραίο και τρελό παλικάρι, που γυρεύει να βρει το δρόμο του σε μιαν Αθήνα που κοχλάζει από άγρια πάθη. Λίγα χρόνια από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, κι ενώ αχνίζουν ακόμα τα αίματα της νέας γέννας, στους δρόμους της Αθήνας σέρνεται όλο θράσος και αναίδεια το πολυκέφαλο θεριό της αδικίας. Δυο δρόμοι ανοίγονται μπροστά στον ήρωα. Ο ένας: η χαρά της ζωής, η ξενοιασιά, οι γυναίκες, η κραιπάλη του έρωτα. Ο άλλος: το χρέος, δρόμος τραχύς, δύσκολος και μ...