Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ακούγεται συχνά, και είναι σωστή, η άποψη ότι για τους μεγάλους συγγραφείς της αρχαιότητας κάθε γενιά δημιουργεί τη δική της μετάφραση. Είναι όμως εξίσου σωστό πως ορισμένες μεταφράσεις, καταξιωμένες για την πιστότητα, την ποιότητα και το ήθος τους, γίνονται με τη σειρά τους κλασικά κείμενα. Τέτοια έργα με διαχρονική αξία είναι αναντίρρητα και οι μεταφράσεις της "Ιλιάδας" και της "Οδύσσειας" που σμίλεψαν ο Ν. Καζαντζάκης και ο Ι. Κακριδής, σπουδαία μνημεία νεοελληνικού λόγου που κέρδισαν την εκτίμηση των φιλολόγων και την αγάπη των αναγνωστών από τότε που πρωτοκυκλοφόρησαν,...

Το έμμετρο "Θανατικόν της Ρόδου" του Εμμανουήλ/Μανόλη Λιμενίτη (γνωστού παλιότερα ως Γεωργηλλά) αναφέρεται στην επιδημία πανούκλας που ξέσπασε στην ιπποτοκρατούμενη πόλη της Ρόδου τον Οκτώβριο του 1498. Ακολουθώντας μια παραδοσιακή χριστιανική κοσμοθεωρία, που αποδίδει τις φυσικές και άλλες καταστροφές στις αμαρτίες των ανθρώπων, κυρίως στον ελεύθερο ερωτισμό, στα τυχερά παιχνίδια και στην απληστία, ο ποιητής παρουσιάζει την επιδημία ως δίκαιη θεία τιμωρία. Το ποίημα διαθέτει και στοιχεία "ιστορικού θρήνου", που γίνεται λυρικότερος με τη χρήση πολλών κοινωνικοανθρωπολογι...

Ποιοι ήταν οι Ινδοευρωπαίοι, πού και πότε εμφανίστηκαν στο προσκήνιο, ποια ήταν η γλώσσα τους και τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά; Πώς μελετάται η προϊστορία τους και πώς αποκαθίσταται η γλώσσα τους; Πόσο ρεαλιστικές είναι οι αποκαταστάσεις των ιστορικών γλωσσολόγων; Αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα ερωτήματα που αναζητούν απαντήσεις στις σελίδες του βιβλίου. Ανάμεσα στα θέματα που θίγονται είναι: η γλωσσική και η πολιτισμική αποκατάσταση, η γλωσσολογική παλαιοντολογία, η σχέση της γλωσσολογίας με άλλες επιστήμες, η ετυμολογική έρευνα, η ποιητική γλώσσα των Ινδοευρωπαίων,...

Ο παρών τόμος είναι ο πρώτος εκδοτικός καρπός μιας δεκαετούς πορείας εστιασμένης στη μελέτη του προφορικού λόγου που συντελείται στο πλαίσιο του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών. Περιλαμβάνει 18 εργασίες πάνω στη χρήση της ελληνικής στην προφορική επικοινωνία και καλύπτει μια ευρεία γκάμα γλωσσικών φαινομένων που - πέρα από τα συγκεκριμένα γλωσσικά στοιχεία με τα οποία πραγματώνονται - μπορούν να υπαχθούν στις εξής γενικότερες κατηγορίες: δομή και οργάνωση της συνομιλίας, διαπραγμάτευση και διαφωνία, επανάληψη-αναδιατύπωση, συγκρότηση ταυτοτήτων/συλλογικοτήτων.

Το ανώνυμο αφηγηματικό ποίημα "Η Βοσκοπούλα" είναι ένα από τα σημαντικότερα μπεστ σέλερ της πρώιμης νεοελληνικής λογοτεχνίας. Γράφτηκε στην Κρήτη γύρω στα 1580-1600, σε ιαμβικούς ενδεκασύλλαβους με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία, πρωτοτυπώθηκε στη Βενετία το 1627, και ως τα μέσα του 19ου αιώνα κυκλοφόρησε σε αλλεπάλληλες λαϊκές εκδόσεις. Ανήκει στην ποιμενική (ή βουκολική) ποίηση, αντλεί το θέμα του και τα πρόσωπά του από τον κόσμο των βοσκών του νησιού, ενώ παράλληλα στοχάζεται πάνω στον έρωτα και τις σχέσεις των δύο φύλων, την τύχη, τον θάνατο και το πένθος. Ο επιμελητής της...

Οι άνθρωποι είναι άραγε κοινωνικά όντα, σαν τις μέλισσες (όπως υποστηρίζει ο Αριστοτέλης), ή συμπεριφέρονται ο ένας προς τον άλλο όπως οι λύκοι (όπως δέχεται ο Χομπς); Προηγείται λογικά η κοινωνία, η οργανωμένη κοινότητα, και έπονται οι νόμοι που διαφυλάσσουν την ειρήνη, ή προϋποτίθεται ο νόμος, το κοινωνικό συμβόλαιο, αφού πριν την καθιέρωσή του συναντώνται μόνο διαμάχες και συγκρούσεις; Αυτό το ερώτημα κρύβεται πίσω από τον τίτλο και διαπερνά τις σελίδες του βιβλίου. Αλήθεια, πόσο ενδιαφέρονται οι σημερινοί ενεργοί πολίτες για την Αθηναϊκή δημοκρατία; Κάποιοι απορρίπτο...

Στο βιβλίο συγκεντρώνονται μελέτες του Χρ. Τσαγγάλη δημοσιευμένες από το 2008 έως το 2016 στα πλέον έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Σκοπός του συγγραφέα είναι να συμβάλει, συνδιαλεγόμενος δημιουργικά με κορυφαίους ομηριστές, όπως οι Gregory Nagy, Egbert Bakker, Pietro Pucci, Jonathan Burgess, Margalit Finkelberg, Wolfgang Kullmann και Georg Danek, στο γεφύρωμα του "μεγάλου χάσματος" που μέχρι πριν από λίγο χώριζε τους υποστηρικτές ενός προφορικού και ενός εγγράμματου Ομήρου. Ο συγγραφέας αναπτύσσει τη συνθετική προσέγγιση προφορικής θεωρίας και νεοανάλυσης με τρόπ...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον δεύτερο τόμο της σειράς Μελέτες για τον Προφορικό Λόγο του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (ΙΝΣ) και επιδιώκει, κατά κάποιον τρόπο, να κάνει ορατή μια από τις υπόρρητες παραδοχές που διέπουν τις μελέτες του πρώτου τόμου ("Ελληνική γλώσσα & προφορική επικοινωνία", 2015). Πρόκειται για την παραδοχή ότι η επαρκής εμπειρική περιγραφή μιας γλώσσας προϋποθέτει την ύπαρξη καταγεγραμμένου πρωτογενούς προφορικού λόγου - σε ηχητική/οπτική αλλά και απομαγνητοφωνημένη μορφή. Αυτήν ακριβώς την ανάγκη έρχεται να καλύψει το Corpus Προφορικού Λόγου του ΙΝΣ, το...

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει έντεκα κείμενα που παρουσιάστηκαν στην Ημερίδα "Η Εκδοτική των Κειμένων της Νεοελληνικής Γραμματείας", η οποία οργανώθηκε στις 27 Απριλίου 2015 από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών και ήταν αφιερωμένη στη μνήμη της Ελένης Παχίνη-Τσαντσάνογλου (1937-3.1.1995) και του Γιώργου Π. Σαββίδη (1929-11.6.1995), για τα είκοσι χρόνια από τον πρόωρο θάνατό τους. Δεν χρειάζεται να φέρει κανείς πολλά παραδείγματα, είτε να επιχειρηματολογήσει για πολύ, για να δείξει πως τόσο για τη "συλλογική επιστημονική συνείδηση" όσο και για το ευρύτερο κοινό η κύρια ιδι...

Το παρόν βιβλίο εστιάζει στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Πρώτος στόχος του είναι να παρουσιάσει την έντονη επιστημονική κινητικότητα που παρατηρείται διεθνώς κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ξεκινώντας όμως από το παρελθόν, επειδή η τρέχουσα επιστημονική πραγματικότητα είναι αδύνατο να κατανοηθεί χωρίς τη συνδρομή της ιστορίας. Δεύτερος στόχος είναι η προσπάθεια για ανάγνωση του βαθύτερου πολιτικού υπόβαθρου της κάθε πρότασης. Για να το πετύχει αυτό, ο συγγραφέας επιχειρεί να εγγράψει κάθε πρόταση στα ιστορικά της συμφραζόμενα, που σημαίνει ότι ένας τρίτος βασικός σ...

Με τη δίγλωσση αυτή έκδοση το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών εγκαινιάζει μια σειρά βιβλίων που έχει τον γενικό τίτλο "Ελληνική γλώσσα: Συγχρονία και διαχρονία" και καλύπτει τρεις θεματικές: (α) την ετυμολογία της ελληνικής, (β) τις γλωσσικές επαφές, και (γ) την κοινή και τα προβλήματά της. Συγκεκριμένα, στον πρώτο αυτό τόμο περιλαμβάνονται 23 εργασίες, οι περισσότερες από τις οποίες παρουσιάστηκαν στο 1ο Διεθνές Συνέδριο για την Ετυμολογία της Ελληνικής Γλώσσας (Αρχαίας, Μεσαιωνικής και Νέας), που διοργάνωσε το Ινστιτούτο στις 5 και 6 Νοεμβρίου 2015, στο Τελλόγλειο Ίδρυμ...

Τα "Καταλόγια. Στίχοι περί έρωτος αγάπης" είναι μια ανώνυμη συλλογή δημώδους ερωτικής ποίησης, πιθανότατα του πρώτου μισού του 15ου αιώνα. Αποτελεί την παλιότερη σωζόμενη του είδους της και στο μόνο χειρόγραφό της, που την παραδίδει χωρίς το τέλος της, απαρτίζεται από 54, μικρά ή μεγαλύτερα, αφηγηματικά ή λυρικά, ποιήματα (ή 715 στίχους). Πραγματολογικά και λεκτικά στοιχεία κάποιων ποιημάτων δείχνουν πως ο δημιουργός ή ανθολόγος τους είναι ελληνόγλωσσος και με ελληνικό, κυρίως, πολιτισμικό υπόβαθρο, που ζει όμως σε πολυεθνικό/πολυπολιτισμικό περιβάλλον, πιθανότατα δυτικοκρα...

"Πανουργίαι υψηλόταται του Μπερτόλδου" είναι η αρχή του τίτλου της ανώνυμης ελληνικής έντυπης μετάφρασης (1646) του πεζού, αφηγηματο-διαλογικού έργου "Le sottilissime astuzie di Bertoldo" (1606) του λαϊκού ιταλού συγγραφέα Giulio Cesare [dalla] Croce. Το πρωτότυπο έργο βρισκόταν στο τέρμα μιας δυτικοευρωπαϊκής μεσαιωνικής παράδοσης που παρουσίαζε έναν άξεστο και δύσμορφο χωριάτη με τσουχτερή πονηριά και θυμοσοφία, ισχυρό ένστικτο αυτοσυντήρησης και άσβεστη δίψα για την ελευθερία, να είναι ο αντίποδας του σοφού Σολομώντα. Η επιμελήτρια της έκδοσης, αναπληρώτρια καθηγήτρια...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον τρίτο τόμο της σειράς "Μελέτες για τον Προφορικό Λόγο" του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (ΙΝΣ) και είναι αφιερωμένο σε ένα θεμελιακό συστατικό της γλωσσικής διεπίδρασης, την ερωταπόκριση. Απαρτίζεται από πραγματολογικά προσανατολισμένες έρευνες που επικεντρώνονται σε ποικίλες όψεις των ερωτήσεων και απαντήσεων στον καθημερινό λόγο (κυρίως σε συνομιλίες ή τηλεφωνικές συνδιαλέξεις μεταξύ προσώπων με σχέση οικειότητας, στο Β΄ Μέρος) ή στη χρήση τους κάτω από θεσμικές περιστάσεις επικοινωνίας (σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις/συζητήσεις και στη διδακτι...

Πόση αξία για τη σημερινή εκπαίδευση μπορεί να έχουν οι προβληματισμοί, τα ερωτήματα και οι απόψεις που κατέθετε από το 1996 ως το 2012 ο Χρίστος Τσολάκης στη στήλη "Θέσεις και Σημειώματα" μιας περιοδικής έκδοσης όπου περιμένει κανείς να βρει σχόλια που αφορούν την επικαιρότητα; Ποια η χρησιμότητα της συγκέντρωσης και συμπερίληψής τους σε έναν τόμο που εκδίδεται το 2018; Δάσκαλοι, φιλόλογοι, φοιτητές και μαθητές, θα βρουν γρήγορα την απάντηση, ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του βιβλίου. Και θα διαπιστώσουν ότι τα κείμενα του Τσολάκη παραμένουν χρήσιμα και ζωντανά για τρεις το...

Το δημώδες, λυρικό και ηθικοδιδακτικό, ομοιοκατάληκτο ποίημα που επιγράφεται "Πένθος θανάτου, ζωής μάταιον και προς Θεόν επιστροφή" (1520) του Γιούστου Γλυκού από την Κορώνη της Πελοποννήσου ήταν ένα πολύ αγαπητό ανάγνωσμα σε όλο τον 16ο αι. Παραδίδεται σε ένα χειρόγραφο αντίγραφο και σε τέσσερις έντυπες βενετικές εκδόσεις (με αρχικό επιμελητή τον Ζακυνθινό Δημήτριο Ζήνο). Κεντρική ιδέα του, το λεγόμενο "memento mori" (= θυμήσου πως θα πεθάνεις), άρα η παροδικότητα της ζωής και των γήινων αγαθών, το ευμετάβολο της ανθρώπινης τύχης και το αναπόφευκτο όσο και φρικτό γεγονός τ...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον τέταρτο τόμο της σειράς Μελέτες για τον Προφορικό Λόγο που εγκαινιάστηκε το 2015 με υπεύθυνη τη Θ.-Σ. Παυλίδου. Αντικείμενό του είναι το φαινόμενο της προσφώνησης με τη βοήθεια κλητικών μορίων (π.χ. ρε, βρε, μωρέ) και κλητικών προσφωνήσεων (π.χ. παιδιά, Μαρία μου, φίλε) στην καθημερινή επικοινωνία. Η χρήση των προσφωνητικών εκφράσεων διερευνάται στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου κειμενικού είδους, της αφήγησης, γεγονός που συνιστά μία όψη της πρωτοτυπίας της έρευνας. Ειδικότερα, στο βιβλίο εξετάζεται η συμβολή της προσφώνησης στη συγκρότηση ταυτο...

Ο μυητικός χαρακτήρας των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, και ειδικά της παραλογής, είναι ένα ευρύ και γενικευμένο φαινόμενο. Η παρούσα μελέτη ασχολείται με τα τραγούδια που κατεξοχήν είναι μυητικής φύσεως, στα οποία συναντάμε ίχνη κύριων μυητικών μύθων, όπως του μύθου της πάλης με το τέρας, του μύθου της ηρωικής και καταρχήν νικηφόρας πάλης με πολυάριθμους εχθρούς, του πολεμικού μένους, της κατάποσης από το τέρας και του συγγενικού θέματος του καταποντισμού στη θάλασσα, ή των μύθων που αναφέρονται στην εφηβική και στη γαμήλια μύηση, στις επικίνδυνες διαδρομές και στα περάσ...

Ανατύπωση του κλασικού εγχειριδίου Νεοελληνικής Γραμματικής που πρωτοκυκλοφόρησε το 1976, αμέσως μετά την ιστορική απόφαση της τότε κυβέρνησης για την καθιέρωση της δημοτικής ως γλώσσας όλων των βαθμίδων της Εκπαίδευσης, ενός βιβλίου που είναι συνδεδεμένο όσο κανένα άλλο με την επίσημη λύση του γλωσσικού ζητήματος. Όπως γράφει και ο υπότιτλος, πρόκειται για Αναπροσαρμογή της Μικρής Νεοελληνικής Γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, που είχε εκδώσει ο ίδιος το 1949. Η Επιτροπή που είχε συγκροτηθεί για να επιβλέψει τη συγκρότηση του βιβλίου αποτελούνταν από τους Μ. Στασινόπο...

Η γλωσσική επαφή είναι ένα καθολικό και αναπόφευκτο φαινόμενο, που υπάρχει όσο υπάρχει και η γλώσσα. Οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο μιλούν παραπάνω από μία γλώσσες και οι περισσότερες χώρες του κόσμου έχουν παραπάνω από μία επίσημες γλώσσες. Πώς ορίζεται λοιπόν η γλωσσική επαφή; Σε ποια περιβάλλοντα δρα, ποιες φάσεις διέρχεται, και τι σημαίνει για τις ίδιες τις γλώσσες και τους ομιλητές τους; Σε αυτή τη μελέτη η Sarah G. Thomason εξετάζει το κοινωνικό (πολιτικό, ιστορικό κτλ.) πλαίσιο που διαμορφώνει τον τύπο, τον ρυθμό και την ένταση της γλωσσικής επαφής και επικεν...