Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι είκοσι μελέτες που περιλαμβάνονται εδώ έχουν σκοπό να βοηθήσουν τον αναγνώστη στη γνωριμία και την κατανόηση τόσο της ιστορίας της Κυπριακής Εκκλησίας όσο και των σύγχρονων μεθόδων της Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας. Με αυτή την έννοια, το έργο τούτο ενέχει ευρύτερη σημασία, η οποία αφορά την ελληνική επιστήμη της Εκκλησιαστικής Ιστορίας πέραν των ορίων της Κύπρου. Επειδή η ιστορία αυτή υπήρξε πάντοτε αλληλένδετη με την ιστορία του λαού της, ο αναγνώστης θα γνωρίσει έτσι τη νοοτροπία των Ελλήνων της Κύπρου που επιβίωσαν χιλιετίες ολόκληρες ως χριστιανοί και ως Έλληνες υ...

Το βιβλίο πραγματεύεται τη συμβολή του Καποδίστρια στην απελευθέρωση της Ελλάδας και υποστηρίχτηκε ως διδακτορική διατριβή το 1954. Η συνθετική αξία της μελέτης έγκειται στις πολλαπλές μαρτυρίες και στον εύστοχο κριτικό σχολιασμό τους από τον συγγραφέα. Παρά την πάροδο σαράντα και πλέον χρόνων από τη συγγραφή του, και το πλήθος των δημοσιευμάτων για την προσωπικότητα και τη δράση του Καποδίστρια που μεσολάβησαν, το έργο παραμένει έγκυρο ενώ τα πολιτικά μηνύματα δεν παύουν να είναι επίκαιρα και σήμερα.

Ο Β. Κούλμαν προτείνει μια νεοτερική ανάγνωση της αριστοτελικής πολιτειακής θεωρίας, με εργαλεία του τα σύγχρονα πορίσματα της ηθολογίας, της ψυχανάλυσης και της κοινωνιολογίας. Κατά τον συγγραφέα, η αριστοτελική θεωρία έπαψε να είναι κατανοητή στα χρόνια μας επειδή αγνοείται το βιολογικό της υπόβαθρο. Αμφισβητώντας την ερμηνεία της πόλης ως ουσίας, ο Κούλμαν ανιχνεύει τις βιολογικές καταβολές των ηθικών και πολιτικών συγγραμμάτων του Έλληνα φιλόσοφου, με αφετηρία τη φράση του ότι "ο άνθρωπος είναι φύσει ζώον πολιτικόν".

Τα πνευματικά δημιουργήματα της αρχαίας Ελλάδας ήταν πάντα κτήμα κοινό, τμήμα της παγκόσμιας κληρονομιάς. Τα κατάλοιπα όμως του υλικού πολιτισμού της είχαν για ολόκληρους αιώνες χαθεί από την επιφάνεια της γης και τη μνήμη των ανθρώπων. Το βιβλίο αυτό είναι φόρος τιμής στα πρόσωπα εκείνα που, από τα τέλη του Μεσαίωνα, άνοιξαν το δρόμο προς την Ελλάδα και την έρευνα του κλασικού παρελθόντος της.

Η μακραίωνη αναμέτρηση των δύο κληρονόμων της ημιεξελληνισμένης ανατολικής Μεσογείου -δηλαδή της βυζαντινής κοινωνίας και της κοινωνίας του Ισλάμ- λήγει το 1453 με την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους. Το έργο του Σ. Βρυώνη περιγράφει νηφάλια τη διαδικασία του εξισλαμισμού και παράλληλα δείχνει πώς ο βυζαντινός πολυεθνικός πολιτισμός κατάφερε με τη σειρά του να επιδράσει στον τουρκικό, για να γεννηθεί ένας καινούριος: ο λαϊκός πολιτισμός της Μικράς Ασίας.

Η ναυτιλιακή επιχείρηση της χώρας προωθήθηκε στηριγμένη σε συμμετοχικές μορφές. Η βάση της ναυτιλιακής παραγωγής -των μεταφορών- ήταν κατ' αρχάς η οικογενειακή εκμετάλλευση και αργότερα η συμπλοιοκτησία. Όταν τα διαθέσιμα χέρια της οικογένειας δεν επαρκούσαν, προσέφευγαν στον επάλληλο οικογενειακό και κατόπιν συντοπίτικο κύκλο. Το γενικό οικονομικό διεθνές πλαίσιο στο οποίο έδρασε η ελληνική ναυτιλιακή επιχείρηση επηρέασε και την κατεύθυνση της μικρής εκμετάλλευσης. Οι ανάγκες του διεθνούς εμπορίου αποτέλεσαν αποδιαρθρωτικό παράγοντα για τη μικρή πλοιοκτησία είτε οικογενεια...

Το βιβλίο αναλύει και ερμηνεύει τις εκπληκτικές αλλαγές που προκάλεσαν η πολιτική Γαλλική Επανάσταση και η αγγλική Βιομηχανική Επανάσταση: τα "παλαιά καθεστώτα" καταρρέουν μπροστά στη δύναμη των νέων καπιταλιστικών χωρών. Η ιστορία της διττής επανάστασης, ωστόσο, δεν είναι απλώς η ιστορία του θριάμβου της νέας αστικής κοινωνίας είναι και η ιστορία της εμφάνισης των δυνάμεων που, μέσα σ' έναν αιώνα από το 1848, έμελλε να μετατρέψουν την επέκταση σε συρρίκνωση.

Στόχος του βιβλίου είναι η μελέτη, μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα, του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού κατά την πορεία του από τη μυθική σύλληψη του κόσμου στη λογική του ερμηνεία, επισημαίνοντας παράλληλα την συμβολή του στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής σκέψης.

Στο βιβλίο αυτό, προϊόν συνεργασίας μιας ιστορικού της τέχνης και ενός βυζαντινολόγου, επιχειρείται η ανατροπή της καθιερωμένης άποψης ότι το Βυζάντιο, ως κατάλοιπο της παρακμής της Ρώμης, διακρίνεται από χρόνια ιδεολογική και πολιτισμική αδράνεια. Περιορίζοντας το χρονικό πλαίσιο της μελέτης στον 11ο και 12ο αιώνα, οι συγγραφείς εξετάζουν τις υλικές και δομικές μεταβολές στη βυζαντινή αυτοκρατορία, αντλώντας τεκμήρια από το χώρο της αρχαιολογίας, της φιλολογίας, των καλών και εφαρμοσμένων τεχνών.

Ο συγγραφέας εξετάζει τις έντεκα σωζόμενες κωμωδίες του Αριστοφάνη ως αντιπροσωπευτικές της αρχαίας κωμωδίας, λογοτεχνικού είδους που παρουσιάζει καλλιτεχνική και ιδεολογική ομοιογένεια και εκφράζει το πνεύμα της αθηναϊκής κοινωνίας την εποχή των μεγάλων εξελίξεων, στα τέλη του 5ου και στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα. Επίσης δίνει στοιχεία για την επιβίωση του κειμένου του Αριστοφάνη, για το θέατρο της εποχής του, για το ύφος και τη δομή των έργων του, καθώς και για τους άλλους αρχαίους κωμικούς -πρόδρομους, σύγχρονους και μεταγενέστερούς του.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης περιέχει γλυπτά από τη Μακεδονία και τη Θράκη τα οποία βρέθηκαν τυχαία ή σε ανασκαφές. Ορισμένα όμως προέρχονται κι από άλλες περιοχές, αφού ανήκαν σε ιδιωτικές συλλογές που δωρήθηκαν ή κατασχέθηκαν. Για τον τόμο αυτόν φωτογραφήθηκαν 148 γλυπτά που είναι ήδη στημένα στις αίθουσες της έκθεσης. Κάθε περίοπτο έργο έχει φωτογραφηθεί και από τις τέσσερις πλευρές του.

Η μελέτη αυτή παρουσιάζει επεξεργασμένες χρονολογικές σειρές, με τις οποίες μπορούμε να παρακολουθήσουμε τις τιμές των κυριότερων συναλλαγμάτων και νομισμάτων που κυκλοφορούσαν στις ελληνικές αγορές, στα μέσα του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Αυτές οι οικονομικού χαρακτήρα πληροφορίες συνιστούν έναν νέο τύπο πηγών, που αποβλέπει στη βελτίωση των μεθοδολογικών εργαλείων με τα οποία προσεγγίζουμε την ελληνική οικονομία της σύγχρονης περιόδου.

Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας έχει συγκεντρώσει περισσότερες από εκατό νεοελληνικές παραδόσεις που σχετίζονται άμεσα με τον αρχαίο κόσμο. Οι πιο πολλές δίνουν τη μυθική εικόνα των παλαιών Ελλήνων, όπως σχηματίστηκε στους αιώνες του Μεσαίωνα και της Τουρκοκρατίας. Άλλες δείχνουν πώς μια ιστορία ζει στο στόμα του ελληνικού λαού, από τα προομηρικά κιόλας χρόνια μέχρι σήμερα ή πώς κάποιοι ξεχασμένοι μύθοι ξανάγιναν κτήμα του ελληνικού λαού με τη βοήθεια κάποιας λόγιας πηγής.

Η μεγάλη πρωταγωνίστρια εξιστορεί τη θεατρική της διαδρομή, ξεναγώντας τον αναγνώστη από τα παρασκήνια ώς τη σκηνή, και από τις πρόβες ώς τις παραστάσεις. Το λεύκωμα συμπληρώνεται από κριτικές, απόψεις ανθρώπων που συνεργάστηκαν μαζί της, έναν κατάλογο των έργων που έπαιξε, και πλούσιο εικονογραφικό υλικό, που ζωντανεύει τον κόσμο του θεάτρου, όπως εκείνη τον έζησε, με όλες τις αξέχαστες μορφές του, από το 1932 μέχρι το 1981.

Ένας από τους σκοπούς αυτού του βιβλίου είναι να αντιμετωπίσει τα κόμματα, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης (1821-1827), ως αντικείμενο διεξοδικής έρευνας: να τα εντοπίσει και να τα χαρακτηρίσει, να προσδιορίσει τα μέλη τους, να αναλύσει τη δομή και την κοινωνική λειτουργία τους και να εξετάσει γιατί το κύριο χαρακτηριστικό της ταυτότητας τους ήταν ο προσανατολισμός τους στις ξένες δυνάμεις. Επιδιώκει να καθορίσει επίσης το ρόλο των κομμάτων σε ένα καθεστώς μη συνταγματικό και σε μια εποχή κατά την οποία διαμορφωνόταν η βασική δομή του ε...

Με την ευκαιρία της διακοσιοστής επετείου (το 1997) από την έκδοση της Χάρτας, επανεκδίδεται η διάλεξη που είχε δώσει ο Β. Μελάς στην Εταιρεία Σπουδών της Σχολής Μωραϊτη 25 χρόνια πριν. Αντικείμενο της διάλεξης είναι αυτή καθαυτή η χάρτα: οι πηγές της, οι κριτικές που της ασκήθηκαν, οι επιπεδογραφίες που την αποτελούν και οι πληροφορίες που παρέχει.

Παλαιότερες ερμηνείες εξαρτούσαν πολύ στενά τις τάσεις της οικονομίας από τις πολιτικές τύχες του κράτους, και θεωρούσαν τον 12ο αιώνα περίοδο οικονομικής στασιμότητας για το Βυζάντιο. Υπάρχουν όμως σημαντικές ενδείξεις για σταθερή αύξηση του πληθυσμού της αυτοκρατορίας και εντατική αγροτική εκμετάλλευση, ενισχύοντας την άποψη πως η κατάρρευση της βυζαντινής αυτοκρατορίας στα τέλη του 12ου αιώνα δεν πρέπει να συσχετίζεται με την οικονομική παρακμή.

Στο βιβλίο γίνεται εξαντλητική παρουσίαση όλων των επιμέρους έργων της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Με έναν τρόπο μετάδοσης που ο συγγραφέας ονομάζει περιγραφική ανάλυση, όχι μόνο προσφέρεται η υπόθεση των τραγωδιών, αλλά ταυτόχρονα παρακολουθείται τόσο η εξέλιξη των προσώπων όσο και η διαπλοκή των καταστάσεων, ενώ παράλληλα καταγράφονται τα βασικά στοιχεία δομής, καθώς και τα προβλήματα που ανακύπτουν κατά την ανάγνωση του συγκεκριμένου έργου.