Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι τρείς τόμοι του Μπρωντέλ για τη Μεσόγειο προσφέρουν ένα πανόραμα της ζωής και της ιστορίας του μεσογειακού χώρου στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, δηλαδή από την Αναγέννηση και τη Μεταρρύθμιση μέχρι την αυγή των νεότερων χρόνων, όταν η Μεσόγειος έπαψε να είναι το κέντρο του κόσμου.

Συναγωγή των κυριότερων εργασιών του Ποντάνι για τον Καβάφη που αποτελούν μείζονα συμβολή στις διεθνείς καβαφικές σπουδές. Τα κείμενα του τόμου (φιλολογικά άρθρα, κριτικά σχόλια, μελέτες για τις πηγές και τη μετρική του), καταταγμένα σε χρονολογική σειρά, συμπληρώνουν τη μνημειώδη ιταλική μετάφραση των 154 Ποιημάτων του Αλεξανδρινού ποιητή.

Ακολουθώντας πιστά τα νήματα της σκέψης του Αριστοτέλη όπως εκτυλίσσεται μέσα στα έργα του, ο Άγγλος συγγραφέας αναδεικνύει με φιλολογική ακρίβεια τα κύρια γνωρίσματα μιας φιλοσοφίας η οποία έθεσε, σε μεγάλο βαθμό, τις βάσεις της νεότερης επιστήμης. Σχολιαστής μάλλον των κειμένων στην ιστορική προοπτική τους παρά ερμηνευτής ή τιμητής των απόψεων που εκφράζουν, ο Ρος αποφεύγει συνήθως να προχωρήσει σε κριτικό απολογισμό, θεωρώντας ότι η ίδια η ιστορία της φιλοσοφίας έχει αποφασίσει για την αντοχή των αριστοτελικών ιδεών: άλλες τις αφομοίωσε δημιουργικά και άλλες τις απέρριψε...

Οι βυζαντινοί ιστορικοί και χρονικογράφοι κατέγραψαν τα γεγονότα που οδήγησαν στην Τουρκοκρατία με ύφος λόγιο και κομψό. Ένας Τούρκος που ζούσε στη Βιθυνία κατέγραψε τα ίδια γεγονότα αντιμετωπίζοντας την πορεία της κατάκτησης από την αντίθετη σκοπιά. Έχοντας όμως περιορισμένη μόρφωση, την περιέγραψε απλοϊκά και αυθόρμητα. Στο βιβλίο αναλύεται ο άλλος κόσμος, στον οποίο αυτός ο άνθρωπος ανήκε, και παρατίθεται σχολιασμένη μετάφραση του τουρκικού κειμένου.

Σ' αυτό το κλασικό εισαγωγικό φιλοσοφικό σύγγραμμα εκτίθεται με μοναδική σαφήνεια η εξέλιξη της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας από την απώτατη Αρχαιότητα ώς τη σύγχρονη εποχή και γίνεται φανερό μέσα από ποιες διαδικασίες της σκέψης διαμορφώθηκαν οι θεμελιακές αρχές με τις οποίες σήμερα αντιλαμβανόμαστε και κρίνουμε τον κόσμο και τη ζωή.

Η σχετική αυτονόμηση της ιστορικής επιστήμης από την απόλυτη επικυριαρχία του πολιτικού λόγου ήταν η αναγκαία προϋπόθεση για τον στοιχειώδη εκσυγχρονισμό της ελληνικής ιστοριογραφίας. Η έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάζονται εδώ, σχεδιάστηκε με βάση την ανάγκη αναζήτησης και συγκρότησης νέου τύπου πληροφοριών, επιδιώκοντας εξαρχής να αποτελέσει μια συμβολή ευρείας χρονικής κλίμακας στην αναζήτηση και τη βελτίωση των επιστημονικών μεθόδων και τεχνικών προσέγγισης της ελληνικής οικονομικής ιστορίας του 19ου-20ού αιώνα.

Το πληθυσμιακό ρεύμα διατρέχει το σύνολο των επαρχιών του νομού (Αχαϊοήλιδος) μέσα από περάσματα που αφήνει η ίδια η φυσική διαμόρφωση του εδάφους, ενώ δυσπρόσιτες διόδους ακολουθούν οι φυγόδικοι και οι αγρότες-ληστές. Δίπλα σ' αυτή την πληθυσμιακή ροή διακινούνται εφόδια και εμπορεύματα. Για τους ακτήμονες, αυτή η μετακίνηση είναι το σπάσιμο μιας παλιάς αλυσίδας στασιμότητας και η ψευδαίσθηση μιας κοινωνικής ανέλιξης που διαγράφει η δυναμική της σταφιδοκαλλιέργειας και του σταφιδεμπορίου.

Η ανάπτυξη της σύγχρονης ιστορικής σκέψης στη χώρα μας δεν έχει το παράλληλό της στη Γεωγραφία. Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να καλύψει το κενό παρουσιάζοντας την Ανθρωπογεωγραφία με κατανοητό και αντικειμενικό τρόπο τόσο για εκείνους που επιθυμούν μια γενική ενημέρωση όσο και για όποιους προτιμούν να εμβαθύνουν σε συγκεκριμένους τομείς.

Το τρίτομο αυτό εγχειρίδιο μελετά τη λογοτεχνική παραγωγή κατά την χιλιετή περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αλλά δεν περιλαμβάνει την θεολογική καθώς και τη δημώδη γραμματεία. Η έννοια της λογοτεχνίας λαμβάνεται εδώ με πολύ ευρύτερο περιεχόμενο, καλύπτοντας και τις ειδικές επιστήμες.

Ο δεύτερος τόμος αναφέρεται στην επιστημονική μέθοδο και τις θεμελιακές αρχές του συστήματος του 13ου αιώνα που άνοιξαν το δρόμο για τις ριζικότερες αλλαγές του 16ου και του 17ου αιώνα.

Τα κείμενα που δημοσιεύονται σ' αυτόν τον τόμο αποσκοπούν κυρίως στο να βοηθήσουν όσους γνωρίζουν την αλβανική στην εκμάθηση και τελειοποίηση της ελληνικής γλώσσας. Απευθύνονται κυρίως σε μαθητές, και φιλοδοξούν να καλύψουν το κενό που υπάρχει στον τομέα των δίγλωσσων ελληνοαλβανικών έργων.

Το βιβλίο συγκεντρώνει και παρουσιάζει σε μορφή πιο προσιτή για τους ερευνητές μια σειρά αρχειακών δεδομένων που αναφέρονται στη χρονική περίοδο 1882-1900. Πρόκειται για πληροφορίες και στοιχεία σχετικά με την κατάθεση και απόδοση τίτλων που δόθηκαν στο θησαυροφυλάκιο της Ε.Τ.Ε. είτε για ενεχυρίαση είτε για απλή φύλαξη.

Αντικείμενο της έρευνας που δημοσιεύεται είναι ο εντοπισμός των σημείων καμπής στη δραστηριότητα της ελληνικής οικονομίας την περίοδο που οροθετείται από το έτος που αρχίζουν αρκετές διαθέσιμες χρονολογικές σειρές το 1840, και το έτος πριν από την εμπλοκή της Ελλάδας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο το 1913. Επιχειρείται, ίσως για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία, η αντιμετώπιση των οικονομικών εξελίξεων της συγκεκριμένης περιόδου μέσα από την ανάλυση διαθέσιμων χρονολογικών σειρών, από τις οποίες έχουν διαμορφωθεί οι 90 πίνακες που παρατίθενται στο κείμενο και στο παράρτημα του...

Το τρίτομο αυτό εγχειρίδιο μελετά τη λογοτεχνική παραγωγή κατά την χιλιετή περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αλλά δεν περιλαμβάνει την θεολογική καθώς και τη δημώδη γραμματεία. Η έννοια της λογοτεχνίας λαμβάνεται εδώ με πολύ ευρύτερο περιεχόμενο, καλύπτοντας και τις ειδικές επιστήμες.

Το βιβλίο αυτό, έκδοση 40 ανέκδοτων γραμμάτων του Φώτου Πολίτη αλλά και θεωρητική διερεύνηση του επιστολικού χώρου, κινείται ταυτόχρονα στον άξονα της διαχρονίας και της συγχρονίας. Από μια άποψη είναι γραμμένο στο πρώτο, στο δεύτερο και στο τρίτο πρόσωπο. Λόγος για την επιστολογραφία, τεκμηριώνεται επίμονα με επιστολικά παραθέματα ή μεταμορφώνεται, όταν χρειάζεται, σε επιστολή.

Το έργο διαδραματίζεται στην αυλή μιας από τις σημαντικότερες ηγεμονικές οικογένειες της Αναγέννησης, με πρωταγωνιστή τον Τζουλιάνο, νεότερο αδελφό του Λαυρέντιου του Μεγαλοπρεπούς, που δολοφονήθηκε μέσα στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας, το Πάσχα του 1478. Η πρώτη έκδοση σχεδιάστηκε από τον χαράκτη Γιάννη Κεφαλληνό και τυπώθηκε σε ελάχιστα αντίτυπα. Μισόν αιώνα μετά, ανατυπώνεται με σύγχρονα μέσα ώστε το σημερινό κοινό να χαρεί μια ισορροπημένη σύζευξη λόγου και τέχνης.

Ο αθωνικός μοναχισμός, από την εμφάνισή του τον 9ο αιώνα μέχρι τον 11ο, εξετάζεται και αναλύεται μέσα από καθαρά βυζαντινές πηγές και τοποθετείται στο γενικότερο πλαίσιο του βυζαντινού μοναχισμού. Ενώ στηρίχτηκε πάνω στις ίδιες βάσεις διοίκησης με τα άλλα μοναστικά κέντρα του Βυζαντίου, εξελίχθηκε σε ένα σύστημα γερά συγκροτημένο, ιεραρχημένο με έντονα συγκεντρωτικό χαρακτήρα που, παρά τις αντιξοότητες, εσωτερικές και εξωτερικές, κράτησε γερά τα ηνία του αυτόνομου κράτους ώς το τέλος του 16ου αιώνα, όταν είδε το φως μια νέα μορφή διοίκησης.

Τον 17ο αιώνα, οι προσπάθειες της Ρώμης να κερδίσει ορθόδοξους ιεράρχες για την ένωση με την Καθολική Εκκλησία σημείωσαν επιτυχία. Ο οικουμενικός πατριάρχης Κύριλλος Α΄ Λούκαρις, θέλοντας να αποτρέψει τον κίνδυνο που πίστευε ότι απειλούσε τον μη καθολικό κόσμο, συνέβαλε στις διαπραγματεύσεις για συμμαχίες εναντίον της Πολωνίας, ενστερνίστηκε απόψεις διαμαρτυρομένων θεολόγων και μερίμνησε για την εγκατάσταση του πρώτου ελληνικού τυπογραφείου στον τουρκοκρατούμενο χώρο και για τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης.

Με τις ανασκαφές που διεξάγει από το 1952 στις Πιθηκούσσες ο Τζιόρτζιο Μπούχνερ, αποκαλύπτονται οι διαφορετικές όψεις της καθημερινής ζωής σε ένα από τα μεγάλα σταυροδρόμια του αρχαίου κόσμου. Η αποικία αυτή των Ευβοέων στον κόλπο της Νεάπολης ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες και λόγω της παρουσίας μεταναστών από την Εγγύς Ανατολή. Οι Ευβοείς εισήγαγαν στην Ιταλία του 8ου π.Χ. αιώνα την ιδέα της πόλης-κράτους, τη γραφή και την καλλιτεχνική αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής.

Η Θεσσαλία, μια μεσογειακή πεδιάδα της Βαλκανικής χερσονήσου, παίζει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή και την κοινωνική οργάνωση της αγροτικής κοινωνίας· έναν ρόλο ενταγμένο στους αργόσυρτους μηχανισμούς της ανατολικής Μεσογείου. Το σιτάρι, προϊόν της μεγάλης ιδιοκτησίας, και η γαιοκτησία, προϊόν της κοινωνίας των σιτηρών, θα αποτυπωθούν στο οικιστικό πλέγμα που αντιστέκεται στο χρόνο και επιταχύνει τις συγκυρίες, όπως εκείνη στο τέλος του 19ου αιώνα.