Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει τέσσερις μελέτες, που έχουν δημοσιευθεί παλιότερα σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά. Οι μελέτες αυτές, που εμπλουτίστηκαν και με τα ιστορικά δεδομένα της νεότερης βιβλιογραφίας, διερευνούν ορισμένες από τις πτυχές της πνευματικής κίνησης που σημειώθηκε στον υπόδουλο και παροικιακό ελληνισμό κατά την περίοδο του 18ου - 19ου αιώνα. Αποτελούν μια μικρή συνεισφορά στην ερευνητική προσπάθεια για πληρέστερη γνώση και βαθύτερη κατανόηση των ιδεολογικών ζυμώσεων και ρευμάτων, που εκδηλώθηκαν κατά την περίοδο αυτή του νεοελληνικού Διαφωτισμού, της ιδεο...

Η παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να διεξαγάγει μια έρευνα "αρχών" ξεκινώντας από το πως και το γιατί της κοινωνιολογικής σκέψης σχετικά με τη θρησκεία. Ο καλύτερος οδηγός γι' αυτό θεωρήσαμε ότι είναι ο Marcel Mauss, ένας από τους λιγότερο γνωστούς κλασικούς κοινωνιολόγους, το έργο του οποίου έθεσε και θέτει θεμελιώδη ζητήματα σχετικά με το θρησκευτικό φαινόμενο. Το διπλό ερώτημα που μπορεί να τεθεί άμεσα είναι που οφείλεται η επιστροφή στη μελέτη των κλασικών και γιατί ειδικότερα στη μελέτη του Mauss. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)

[...] Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται να δοθεί βιωμένο, κατά το δυνατόν, ένα μέρος της Ορθόδοξης θεολογίας μας. Η θεολογία αυτή παρουσιάζεται μέσα από δώδεκα δογματικού περιεχομένου μελέτες μας, που για πρακτικούς λόγους ομαδοποιήθηκαν θεματολογικώς. Οι μελέτες αυτές αποτελούν περιστασιακές ομιλίες και εισηγήσεις μας σε θεολογικά συνέδρια, παρουσιάζουν όμως σχετική ομοιογένεια από άποψη περιεχομένου, ώστε να μπορούν να στεγαστούν υπό τον γενικό τίτλο αυτού του βιβλίου. Κατά συνέπεια, ήταν αναπόφευκτες και κάποιες επαναλήψεις, για τις οποίες ζητούμε την κατανόηση του αναγνώστη....

Στον τόμο αυτό αναδημοσιεύονται, με μικρές προσθήκες και βελτιώσεις, ερμηνευτικές μελέτες σε θέματα Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, που πρωτοδημοσιεύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια σε επιστημονικά περιοδικά, τιμητικούς και συλλογικούς τόμους . Η συγκέντρωση και η έκδοσή τους σε ένα τόμο κρίθηκε αναγκαία, προκειμένου να γίνει ευχερής η πρόσβαση σ' αυτές τις μελέτες τόσο από τους φοιτητές της Θεολογίας, όσο και από τους μελετητές και ερευνητές της Βίβλου. Θεσσαλονίκη, Μάιος 2005 Ιωάννης Χ. Μούρτζιος

[...] Οι κύριοι άξονες των ερμηνευτικών μελετημάτων, που κινούνται αναντίρρητα εντός των πλαισίων της ορθοδόξου μεθοδολογίας, είναι δύο και ασφαλώς αντικατοπτρίζουν τους βασικούς τομείς της έρευνάς μου σ' αυτά τα συγκεκριμένα κείμενα: πρόκειται για το ρητορικό και για τον υμνολογικό χαρακτήρα των κειμένων, που πραγματευόμεθα. Ενώ στην πρώτη μελέτη γίνεται μια εισαγωγική παρουσίαση της ιδιοσυγκρασίας και της ταυτότητας της ανατολικής ορθοδόξου ερμηνευτικής σε δυναμική, σε αλλά και παραγωγική αντιπαράθεση με την ιστορικοκριτική μέθοδο, καταπιάνομαι στις λοιπές μελέτες ερμηνευ...

Η παρούσα μελέτη καταγράφει την ιστόρηση της παιδικής ηλικίας της Θεοτόκου από τους καλλιτέχνες της Βυζαντινής εποχής δηλ. ως της άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1453. Η εικονογράφηση των πρώτων ετών του βίου της Παναγίας υπήρξε μέλημα των Βυζαντινών ήδη από τον 5ο αι. Στοιχείο που μεταξύ άλλων αποκαλύπτει το βαθύ σεβασμό των χριστιανών προς το πρόσωπο της Παναγίας Αειπαρθένου Μητέρας του Θεού. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Η απόφασή μας να διερευνήσουμε τις γλωσσικές απόψεις, και ως ένα βαθμό, τις γλωσσικές όψεις των Καππαδοκών Πατέρων αφορμήθηκε από το γεγονός ότι στην εποχή τους σημειώθηκε η πιο αποφασιστική και δημιουργική συνάντηση και αναμέτρηση του έλληνος λόγου με τον χριστιανικό λόγο, αποτέλεσμα της οποίας ήταν ο υπέρλογος λόγος να ενδυθεί τον έλλογο έλληνα λόγο. Θεατές και πρωταγωνιστές αυτής της αναμέτρησης οι Καππαδόκες αφενός μετουσιώνουν τις γλωσσικές θεωρητικές απόψεις της αρχαίας ελληνικής σκέψης sub specie christianitatis και εντάσσουν το λόγο στη σωτηριολογική κλίμακα, αφετέρ...

Η μαρτυρία του Παύλου για το έργο του Ιησού, όπως αυτή κατατίθεται στις Πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολές του και όπως αυτή διαθλάται μέσα στη μακρόχρονη παράδοση, όχι μόνο προσδιόρισε και προσδιορίζει τη θεολογία και τη ζωή της Εκκλησίας, αλλά και ελκύει αμείωτο το ενδιαφέρον της έρευνας. Η μαρτυρία αυτή δεν συμβάλλει μόνο στη γνώση των γεγονότων του σχεδίου της σωτηρίας το οποίο ο Παύλος διακόνησε, αλλά και οικοδομεί υπαρξιακή σχέση των πιστών με το πρόσωπο του Χριστού. Οι μελέτες αυτού του μικρού τόμου επιχειρούν να προσάψουν την εν λόγω μαρτυρία με την ευχή να μ...

[...] Η Β' Πέτρου εντυπωσιάζει τον αναγνώστη και διεγείρει το ενδιαφέρον του ερευνητή με τη χριστολογία, την εσχατολογία, την εκκλησιολογιά κλπ., καθώς και με τις ηθικές παραινέσεις της. Η θεολογία της παρουσιάζει πολλές πρωτοτυπίες και ορισμένες φορές δημιουργεί την εντύπωση ότι έρχεται σε αντίθεση με το όλο πνεύμα της Καινής Διαθήκης. Αυτός είναι και ο λόγος που οδήγησε πολλούς, τόσο παλαιότερους όσο και νεότερους, στο ν' αμφισβητήσουν τη γνησιότητα και την κανονικότητά της.[...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

[...] Είναι αυτονόητο ότι ένα εγχειρίδιο οικουμενικής θεολογίας δεν μπορεί και μήτε επιτρέπεται να στηρίζεται σε αφηρημένες και απλώς θεωρητικές αρχές. Περιγράφει τη ζωντανή και άρρηκτη σχέση θεωρίας και πράξης της εκκλησίας. Κατά την πατερική αρχή ο λόγος είναι έμπρακτος και "πράξις ελλόγιμος" που καθορίζουν το περιεχόμενο της οικουμενική θεολογίας. Σε τούτο το περιεχόμενο, λοιπόν προσβλέπει η συγγραφή ενός έργου που θα στηρίζεται σε βασικά σημεία μια τέτοιας θεολογίας, με άλλα λόγια θα είναι, όσο εφικτό, μιας επιτυχής "Οικουμενική θεολογία".[...] (από τον πρόλογο του βι...

Η έννοια της ηθικής έγινε ιδιαίτερα επίκαιρη στην εποχή μας. Όλοι πλέον μιλούν για ηθική. Και συμβαίνει αυτό, όχι μόνο γιατί η κατάφωρη παραβίαση προκαλεί ανησυχίες και αντιδράσεις, αλλά και γιατί η επίμονη επίκλησή της χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την ανηθικότητα.

Η έννοια της ηθικής έγινε ιδιαίτερα επίκαιρη στην εποχή μας. Όλοι πλέον μιλούν για ηθική. Και συμβαίνει αυτό, όχι μόνο γιατί η κατάφωρη παραβίαση προκαλεί ανησυχίες και αντιδράσεις, αλλά και γιατί η επίμονη επίκλησή της χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την ανηθικότητα.

Η θεολογία του Απ. Παύλου βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τόσο στο διεθνές επιστημονικό στερέωμα όσο και στον Ορθόδοξο χώρο. Αν αυτό ισχύει γενικώς, ισχύει ακόμα περισσότερο για τη Σωτηριολογική διδασκαλία του Αποστόλου, η οποία προσελκύει όλο και περισσότερο τους ερευνητές. Στη διάρκεια των αιώνων, και ιδιαίτερα μετά τη Μεταρρύθμιση, η δικαίωση του ανθρώπου δια της πίστεως, η εν Χριστώ καταλλαγή, καθώς και η σχέση πίστης και έργων στο θέμα της σωτηρίας απετέλεσαν το αντικείμενο πολλών επιστημονικών εργασιών. Ενώ όμως η περιοχή αυτή ερευνήθηκε αρκούντως από πλευρά...

Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει μελέτες που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια σε τιμητικούς ή άλλους συλλογικούς τόμους καθώς και εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια. Παλαιότερες της τριετίας είναι μόνο δυο από την Δ΄ ενότητα. Κοινό σημείο αναφοράς των μελετών αυτών, όπως και εκείνων που δημοσιεύθηκαν στους δύο προηγούμενους τόμους ("Βιβλικές Μελέτες" και "Βιβλικές Μελέτες Β΄") είναι το ερμηνευτικό ενδιαφέρον για την Καινή Διαθήκη είτε σε γενικά θέματα είτε σε επί μέρους ενότητες, ερμηνευτικό ενδιαφέρον που στηρίζεται τόσο στην Πατερική ερμηνευτική όσο και στη σύγχρονη έρε...