Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον παρόντα τόμο δημοσιεύονται μελέτες, οι οποίες παρουσιάζουν πτυχές από τη θεολογία, τη γραμματεία και την πνευματικότητα της δυτικής εκκλησίας κατά την πρώτη χιλιετία. Στόχος του τόμου αποτελεί η γνωριμία με τη βίωση της ορθόδοξης εμπειρίας από τη δυτική παράδοση κατά την περίοδο της αδιαίρετης Εκκλησίας, καθώς και η ανάδειξη των κοινών αλλά και των ιδιαίτερων στοιχείων αυτής με την Ανατολή. Φώτιος Σωτ. Ιωαννίδης

Η ανάγνωση ενός κειμένου της ελληνικής ή της θύραθεν γραμματείας μοιάζει με ένα συναρπαστικό εξερευνητικό ταξίδι. Αυτό συμβαίνει και με την ανάγνωση του σημαντικότερου κειμένου της χριστιανικής γραμματείας, αυτού της Καινής Διαθήκης. Το ταξίδι αυτό γίνεται μαγευτικότερο, όταν κάποιος επιχειρήσει να προσεγγίσει το κείμενο όχι ως απλός και ταπεινός αναγνώστης του ιερού βιβλίου των χριστιανών, αλλά ως εξερευνητής-μελετητής, που διαβαίνει τα ίδια μονοπάτια που κατέγραψε και καταγράφει ο άνθρωπος, καθώς εξερευνά τον κόσμο των κειμένων. [...] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Η απόφαση για τη συγγραφή του παρόντος βιβλίου υπαγορεύθηκε από την ανάγκη καλύψεως της ελλείψεως διδακτικού εγχειριδίου για το ομότιτλο μάθημα στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης. Συνεπώς, το ανά χείρας πόνημα προσδοκά -καταρχήν- να εξυπηρετήσει τις απαιτήσεις και τις αναζητήσεις ενός φοιτητή θεολογικών σπουδών. Παραλλήλως, επιδιώκει να συμβάλει στην ερμηνεία των ιερών κανόνων, καθορίζοντας κάποιες ερμηνευτικές αρχές, οι οποίοι ως κανόνες ερμηνείας έχουν σκοπό την υποβοήθηση του μελετητή των ιερών κανόνων στην ερμηνευτική προσέγγιση αυτών. Και όλα αυτά βεβαίως...

Καιρός τώρα ήθελα να γράψω ένα βιβλίο που να εκφράζει ολοκληρωμένη τη μεταφυσική μου. Χρησιμοποιώ τη λέξη "μεταφυσική" χωρίς την παραδοσιακή και ακαδημαϊκή σημασία της. Πρόκειται μάλλον για μια μεταφυσική με τη σημασία που έχει στον Ντοστογιέφσκι, το Κίρκεγκωρ, τον Νίτσε, τον Πασκάλ, τον Γιάκομπ Μπέμε, τον Άγιο Αυγουστίνο και άλλους παρόμοιους στοχαστές, δηλαδή για μια μεταφυσική που σήμερα ονομάζουμε υπαρξιακή. Αλλά προτιμώ μια άλλη διατύπωση, αυτή της εσχατολογικής μεταφυσικής. Θέλω να εξετάσω όλα τα ζητήματα κάτω από το εσχατολογικό φως, υπό το φως της συντέλειας. Μιλώ γ...

Το ζήτημα της σωτηρίας στη θεολογία του ευαγγελιστού Ιωάννου φαίνεται ότι δεν συνιστά το πρωτεύον στις σύγχρονες εκκοσμικευμένες και μετα-εκκοσμικευμένες κοινωνίες. Ωστόσο, το υπαρξιακό βάθος της εν Χριστώ αλήθειας που κυριαρχεί στα βιβλικά κείμενα του Ιωάννου αναδεικνύουν το γεγονός της σωτηρίας ως το θεμελιώδες, την ωραιότερη θεολογική μαρτυρία μέσα στη σημερινή "οικουμένη των θρησκειών". [...]

Με την παρούσα έκδοση δύο ξεχωριστών μελετών πιστεύουμε ότι συνδέουμε επιστημονικά ζητήματα έρευνας που έχουν κοινό παρονομαστή. Αυτός είναι το γεγονός ότι το υπόβαθρό τους βασίζεται στην οικουμενική προοπτική. Έτσι, στην πρώτη μελέτη αποδεικνύονται με έμπρακτο τρόπο οι επιτυχημένες οικουμενικές ενέργειες του Ιουστινιανού στην προσπάθειά του για δογματική συμφωνία με τη Ρώμη. Στη δεύτερη μελέτη, πέρα από το ότι αποδεικνύουμε την πατρότητα ενός παραμελημένου από δογματική άποψη κοντακίου, θέλουμε να αναδείξουμε την κίνησή του, γύρω από τον στόχο της συγγραφής του, που ήταν η...

Ο χαρακτήρας της ορθοδοξίας. Έννοια της πνευματικής ζωής. Θρησκευτικότητα και κοινωνικότητα. Αυτογνωσία και θεογνωσία. Ο πνευματικός πατέρας και οι εν Χριστώ αδελφοί. Αμαρτία και μετάνοια. Καταπολέμηση των παθών και άσκηση των αρετών. Πίστη και έργα. Η λατρευτική ζωή. Η παρουσία της Παναγίας. Οι μνήμες των αγίων. Κοινωνική ζωή και εσχατολογική προοπτική. Νοερά προσευχή. Αλήθεια και ελευθερία. Θέωση. Παράρτημα με πατερικά κείμενα.

[...] Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει το δεύτερο Ιδιόμελο των Αίνων από τον Όρθρο της Μεγάλης Εβδομάδος. Ο χρωματικός δεύτερος ήχος δημιουργεί την προσήκουσα αρμονική ηχητική πλαισίωση για να ομολογηθεί ο νυσταγμός και η ραθυμία της ψυχής, η προσομοίωση με τις μωρές νεάνιδες (παρθένες). Η πύλη του νυμφώνος μεταγράφεται ποιητικότατα στα σπλάχνα των οικτιρμών του Δεσπότου. Ο υμνωδός παρακαλεί να τον εξαναστήσει ο Χριστός από το ζοφερό ύπνο (της αμαρτίας και) της ραθυμίας και να τον συναγάγει μαζί με τις φρόνιμες παρθένους στον θέιο νυμφώνα, όπου ήχος καθαρός εορταζόντων και...

Το παρόν βιβλίο αποτελεί μια συλλογή μελετών που άλλες έχουν δημοσιευθεί κι άλλες πρόκειται να δημοσιευθούν σε επιστημονικά περιοδικά ή συνεδριακούς τόμους. Τρεις μάλιστα από αυτές (η 1η, 2η και 3η) έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες. Οι κύριες (τέσσερις) - εκτός της πρώτης κατά σειρά- μελέτες είναι ρωμανικές και δίνουν έμφαση στον θεολογικό χαρακτήρα των ποιημάτων του Ρωμανού του Μελωδού. Έχοντας επιφέρει διορθώσεις πραγμάτων που απαιτεί η σύνδεση των μελετών μεταξύ τους και παροραμάτων που είδαμε στα (ήδη εκδοθέντα) κείμενά μας τα μεταφέρουμε εδώ βελτιωμένα και συνδετικά,...

[...] Η Εκκλησία συμβάλλει ποιμαντικά και φιλάνθρωπα στην προσπάθεια αυτή, τονίζοντας όχι μόνο τη μακροθυμία και το έλεος του Θεού, αλλά τη δικαιοσύνη του. Η παρούσα εργασία, που δημοσιεύθηκε σε πρώτη έκδοση παλαιότερα, αποτελεί μαθητεία στην αγιοπνευματική σοφία των ιερών νηπτικών. Προέκυψε ως διάλογος με τους φοιτητές μας στο Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συνεχίσθηκε ως σειρά πανεπιστημιακών παραδόσεων. Η συζήτηση άνοιξε όταν τέθηκαν τα ερωτήματα: Ο φόβος έχει θέση στην πνευματική ζωή; Η αγάπη δεν πρέπει να κατευθύνει τη ζωή των χριστιαν...

Ο επιστημονικός κλάδος της Θεολογίας της Καινής Διαθήκης, ασχολείται και παρουσιάζει την θρησκευτική πίστη και σκέψη και οτιδήποτε έχει σχέση με αυτές στην Καινή Διαθήκη. Πραγματεύεται, δηλαδή, θέματα του βιβλίου που μαζί με την Παλαιά Διαθήκη, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο αείμνηστος Ν. Ματσούκας, "αποτελούν τους εκλεκτούς και εύχυμους καρπούς της παραδοσιακής ζωής" της Εκκλησίας, το περιεχόμενο των οποίων πρέπει να διερευνάται επιστημονικά. Στο σημείο αυτό τον καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η Θεολογία της Καινής Διαθήκης, η οποία αποτελεί "το επιστέγασμα και τη συστηματ...

Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε ένα έντονο ενδιαφέρον και μια εκ νέου προσέγγιση του έργου και ειδικότερα της Χριστολογικής διδασκαλίας του αγίου Ιωάννη από τη Δαμασκό, εξαιτίας της έμμεσης αναφοράς του στον ήδη διεξαγόμενο επίσημο θεολογικό διάλογο μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών και των Μη-Χαλκηδονίων Ανατολικών Εκκλησιών. Θέση μας είναι ότι η διδασκαλία του Δαμασκηνού μέσα από τη σωστή θεώρηση και ερμηνεία της μπορεί πραγματικά να συμβάλλει στις σημερινές, διμερείς, θεολογικές εξελίξεις. Πλέον έγινε συνείδηση όλων όσων ασχολούνται με τη συγκε...

[...] Είναι αλήθεια ότι εξετάζοντας την ιστορία των Ελλήνων της Αμερικής μελετούμε κυρίως την ιστορία των ομογενών των Η.Π.Α., στη συνέχεια του Καναδά, ακόμη λιγότερο της Νοτίου Αμερικής και ελάχιστα της Κεντρικής Αμερικής. Ουσιαστικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι Η.Π.Α. ταυτίζονται με την Αμερική. Αυτό οφείλεται σε πολλούς και διαφόρους λόγους, οι κυριότεροι των οποίων, κατά τη γνώμη μας, είναι: α) Ο μεγαλύτερος αριθμός ομογενών εγκαταστάθηκε στις Η.Π.Α. β) Οι Έλληνες μετανάστευσαν νωρίτερα στις Η.Π.Α. και αργότερα, κυρίως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις άλλες χώρες...

Η κοινωνική ένταξη στο σχολείο είναι μια συνέπεια της μάθησης, μέσω της οποίας μεταδίδονται στα παιδιά κοινωνικά και ηθικά πρότυπα, γνώσεις, κανόνες, συμπεριφορές και εμπειρίες, που προσδιορίζουν έκτοτε καθοριστικά τη σκέψη, τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά τους. Η χριστιανική ζωή, στην οποία αναφέρεται η σχολική θρησκευτική αγωγή, είναι ζωή κοινοτική, συνάφεια και πνευματική συμφωνία προσώπων. Στις σύγχρονες κοινωνίες, αυτό που απομονώνει και διαχωρίζει τους ανθρώπους είναι η έλλειψη αγάπης και ενότητας και η υποταγή τους στο ατομικό θέλημα και στο ατομικό συμφέρον....

Οι μελέτες που περιέχονται στον παρόντα τόμο είναι μία προσπάθεια να προσεγγίσουμε την πατερική ερμηνευτική που αναφέρεται σε θέματα της Καινής Διαθήκης. Γι' αυτό και ο σχετικός τίτλος, "Καινή Διαθήκη και ερμηνευτές Πατέρες". Επικεντρώνουμε την προσοχή μας στη δυναμική ερμηνευτική των Πατέρων ως την πρόταση της ορθόδοξης παράδοσης η οποία συμβάλλει ουσιαστικά στην κατανόηση του αποκεκαλυμμένου λόγου του Θεού μέσα στην ιστορία, για τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Έτσι η Εκκλησία προβάλλει τους αυθεντικούς ερμηνευτές της Αγίας Γραφής και θέτει το ερμηνευτικό πλαίσιο και τις...

[...] Κύριος σκοπός της μελέτης μας είναι να παρουσιάσουμε την ελληνική έρευνα για το Ισλάμ και να μελετήσουμε τη νέα οπτική γωνία υπό την οποία η έρευνα αυτή το προσεγγίζει. Ωστόσο η νεοελληνική έρευνα έχει στο υπόβαθρό της μία μεγάλη γραμματεία για το Ισλάμ που της κληροδότησε το παρελθον. Έτσι η παρούσα μελέτη επιχειρεί να περιλάβει την εμπειρία μίας ολάκληρης ζωής του ελληνικού κόσμου από την σχέση και συμβίωσή του με τον κόσμο του Ισλάμ, και να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο η σύγχρονη ελληνική έρευνα αξιοποιεί την παλιά γραμματεία τπς βυζαντινής και οθωμανικής εποχής...