Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Από πού κατάγεται άραγε η "σεξουαλική ηθική" του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, με τις μονογαμικές σχέσεις, την αμοιβαία συζυγική αφοσίωση και τον γάμο ως απόλυτη αξία; Μήπως έχει καθαρά χριστιανική προέλευση ή σχετίζεται με την αστική "ιουδαιο-χριστιανική ηθική", την τόσο πρόσφορη για την τάξη της καπιταλιστικής παραγωγής; Αρχίζει μήπως ήδη πριν από τον χριστιανισμό, στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, μήπως εγκαινιάζεται από τη στωική φιλοσοφία και από τις τέχνες του ζην που διέκριναν τον ελληνικό τρόπο ζωής; Ήταν ο αρχαίος κόσμος τόσο ανεκτικός απέναντι στο σεξ όσο πιστεύ...

[Στη διάλεξη αυτή, στο Ινστιτούτο Γκράμσι στην Ιταλία] ο Σαρτρ δείχνει τη συνέχεια μεταξύ του Είναι και το μηδέν και της Κριτικής, όπως και τις εγελιανές συγγένειες του δεύτερου έργου, φωτίζοντας, παράλληλα, με ενδιαφέροντα τρόπο την προσέγγισή του στην υποκειμενικότητα και υπογραμμίζοντας τον μη υποκειμενιστικό (μη ιδεαλιστικό) χαρακτήρα της σκέψης του. Εκτός αυτού, η συζήτηση [που ακολουθεί] περιέχει σημαντικές παρεμβάσεις εκ μέρους αξιόλογων ιταλών διανοουμένων, όπως ο Έντσο Πάτσι, ο Τσέζαρε Λουπορίνι, ο Γκαλβάνο Ντέλλα Βόλπε, ο Λούτσιο Κολλέττι, που μας προσφέρουν μια δ...

Γιατί το άτομο εκδηλώνει μέσα στο πλήθος ιδιότητες που δεν εμφανίζει όταν είναι και δρα μόνο του; Γιατί υπό την επίδραση της μάζας, για παράδειγμα, οι νοητικές του ικανότητες υποχωρούν, έχει ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις ή επιδεικνύει ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση; Αυτό θεωρεί ο Φρόυντ ως το ουσιώδες ερώτημα μιας ψυχολογίας των μαζών. Και δεν ασχολείται μαζί του μόνο επειδή τα «μαζικά φαινόμενα» αρχίζουν να δεσπόζουν στην κοινωνία της εποχής του, ούτε επειδή στην ώριμη περίοδο της σκέψης του φιλοδοξεί να διαμορφώσει μιας ευρύτερη ανθρωπογνωστική προσέγγιση, πέρα από τη...

Αυτό το μικρό σε έκταση αλλά πυκνό σε σημασίες δοκίμιο σηματοδοτεί μια μεγάλη στροφή στο έργο του Φρόυντ. Γραμμένο λίγο μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και επηρεασμένο, ενδεχομένως, από τις δυνάμεις καταστροφής που αυτός αποδέσμευσε, θα εγκαταλείψει την καθιερωμένη μέχρι τότε ψυχαναλυτική αντίληψη ότι τα ψυχικά φαινόμενα κυριαρχούνται από την παντοδυναμία της αρχής της ευχαρίστησης, εισάγοντας μια έννοια περισσότερο πρωτόγονη, περισσότερο καθοριστική, περισσότερο ζοφερή, την ενόρμηση του θανάτου. Ο Φρόυντ μελετά φαινόμενα όπως αυτό της ψυχαναγκαστικής επανάληψης κ...

Όπως και να διαβάσει κανείς τις "Τρεις μελέτες για τη σεξουαλική θεωρία", το κείμενο αυτό διατρέχεται από μία γενική και θεμελιώδη θέση: η διαστροφή δεν είναι εκτροπή, παρέκκλιση της σεξουαλικότητας, αλλά στην ίδια της την ουσία η ανθρώπινη σεξουαλικότητα είναι διαστροφική. Με άλλα λόγια, η "εξαίρεση", δηλαδή η διαστροφή, καταλήγει να συμπαρασύρει στην κίνησή της και τον κανόνα. Η εξαίρεση, που θα έπρεπε να προϋποθέτει την ύπαρξη ενός προκαθορισμένου ενστίκτου, μιας προκαθορισμένης σεξουαλικής λειτουργίας με σαφώς προσδιορισμένους τους κανόνες εκπλήρωσής της, η εξαίρεση αυτ...

Η τρίτομη "Ιστορία της Σεξουαλικότητας" ("Η βούληση για γνώση", "Η χρήση των ηδονών", "Η επιμέλεια εαυτού") προεκτείνει τις έρευνες των βιβλίων "Η αρχαιολογία της γνώσης" και "Επιτήρηση και τιμωρία". Στον τρίτο τόμο ο Φουκώ μας ταξιδεύει στη χρυσή εποχή της Ρώμης, για να μας αποκαλύψει μια λεπτή αλλά αποφασιστική αλλαγή του βλέμματος της σεξουαλικής απόλαυσης σε σχέση με την αρχαία Ελλάδα. Μέσα από την ανάλυση κειμένων ονειροκριτικής, ιατρικής και φιλοσοφίας, όπως του Αρτεμίδωρου, του Γαληνού, του Πλουτάρχου, του Ψευδο-Λουκιανού, ο Φουκώ ανιχνεύει τις αλλαγές που συμβαίνουν...

Όταν πρωτοεκδίδεται το έργο αυτό στα 1930, ο Φρόυντ είναι πλέον άρρωστος και καταβεβλημένος, ενώ η ναζιστική απειλή θα τον αναγκάσει να εκπατριστεί και να καταφύγει στο Λονδίνο. Εδώ και κάποια χρόνια, έχει δώσει μια νέα τροπή στην ψυχαναλυτική σκέψη, προτείνοντας την ιδέα της ενόρμησης του θανάτου. Στην τροχιά αυτής της τολμηρής ιδέας, που συναντά αντιδράσεις ακόμη και σε ψυχαναλυτικούς κύκλους, κινείται το κείμενο της "Δυσφορίας μέσα στον πολιτισμό". Σύμφωνα με αυτήν, η επιθετικότητα και η καταστροφή είναι βιολογικώς εγγενή στοιχεία της ανθρώπινης ιδιοσυστασίας και ανάγον...

"Η Γέννηση της Βιοπολιτικής", σειρά μαθημάτων που παρέδωσε ο Μισέλ Φουκώ στο Κολλέγιο της Γαλλίας από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 1979, συνεχίζει το Ασφάλεια, Επικράτεια, Πληθυσμός, σειρά μαθημάτων του προηγούμενου έτους. Ο Μισέλ Φουκώ, αφού κατέδειξε τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική οικονομία κατά τον 18ο αιώνα σηματοδοτεί τη γέννηση μιας καινούργιας διακυβερνησιακής λογικής -λιγότερη διακυβέρνηση, μέσω της μέριμνας για μέγιστη αποτελεσματικότητα, με δεδομένη τη φυσικότητα των προς αντιμετώπιση προβλημάτων-, ασχολείται με την ανάλυση των μορφών αυτής της φιλελεύθερη...

Την ώρα που ο κόσμος μας γίνεται ένα melting pot, τίθεται ένα ερώτημα που θα αποτελέσει τη λυδία λίθο για την ηθική του 21ου αιώνα: Πώς είναι δυνατό να ζήσουμε μαζί με τους άλλους, χωρίς να τους απορρίψουμε ή να τους αφομoιώσουμε, αν δεν αναγνωρίσουμε ότι είμαστε ξένοι μέσα στον εαυτό μας; Το βιβλίο αυτό είναι μία πρόσκληση για να συλλογιστούμε τους τρόπους που διαθέτουμε για να ζήσουμε ως ξένοι ή μαζί με ξένους, ενώ, συγχρόνως, αναπαριστά τις τύχες του ξένου μέσα στον ευρωπαϊκό πολιτισμό: οι Έλληνες με τους "μετοίκους" τους και τους "βαρβάρους" τους, οι εβραίοι που θεμελι...

Το βιβλίο αυτό, σημείο αναφοράς πλέον στον χώρο του, παρακολουθεί την έννοια του "ιδιωτικού" από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τον δυτικό Μεσαίωνα και το Βυζάντιο, στα τέλη της πρώτης μ.Χ. χιλιετίας. Εντοπίζει μεταξύ πολλών άλλων, το περιεχόμενο που δίνει η ρωμαϊκή αριστοκρατική ηθική στο γάμο, στην οικογένεια και στο ιδιωτικό συμφέρον, καθώς αυτή επιδιώκει την ταξική επιβολή και την ιδεολογική υπεροχή. Βρίσκει στα ερείπια της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής στην Αφρική τη δυναμική συμπαράθεση "ιδιωτικών" και "δημόσιων" χώρων, όπως αυτή υπαγορεύεται, για παράδειγμα,...

"Συμβασιλεύουσα" της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς το 1430, η Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα είναι, όπως πολλές άλλες πόλεις του κράτους των Οθωμανών σουλτάνων, πολυφωνική: μουσουλμάνοι, χριστιανοί, εβραίοι, αλλά και κάθε λογής Λεβαντίνοι συνθέτουν ένα έμψυχο "μωσαϊκό", χαρακτηριστικό του οθωμανικού αστικού τοπίου. Κατά τον 19ο αιώνα των Μεταρρυθμίσεων (Τανζιμάτ), εκτός από θέατρο των βαλκανικών εθνικισμών, η Θεσσαλονίκη προβάλλεται και ως πόλη-βιτρίνα του οθωμανικού εκσυγχρονισμού. Βασιζόμενο κυρίως σε οθωμανικά τοπικά αρχεία, το παρόν...

Στο βιβλίο αυτό ο Κριστιάν Μετς αναλύει τον κινηματογράφο με τα εργαλεία της ψυχανάλυσης, τα οποία συνδυάζει με τις κατακτήσεις της σύγχρονης γλωσσολογίας, χωρίς να παραγνωρίζει την κοινωνικοϊστορική πραγματικότητα στην οποία ριζώνει ο κινηματογράφος ως θεσμός. Αναγνωρίζοντας τη σημασία που μπορεί να έχουν οι ψυχαναλυτικές μελέτες της υπόθεσης, των ηρώων ή των δημιουργών μιας ταινίας, ο συγγραφέας προχωρά στη μελέτη φαινομένων που διέπουν την τελετουργία της παρακολούθησης μιας ταινίας: ταύτιση, επιδειξιομανία και ηδονοβλεψία, προδιάθεση πίστης και ευπιστίας έναντι της ι...

Η διάσταση του τραυματικού διατρέχει την καθημερινότητά μας, όχι μόνον ως διάσταση που κινητοποιείται από θλιβερά ή οδυνηρά γεγονότα της ζωής, αλλά και ως ρεύμα που κυλάει ανεξέλεγκτο και αποδιοργανωτικό μέσα στον ψυχισμό, επειδή εμείς οι ίδιοι, συνειδητά ή ασυνείδητα, ευνοούμε τη ροή του. Ο πανικός, οι φόβοι που συχνά μας κρατούν στην αρπάγη τους, δεν οφείλονται μόνο σε απελπισία για το ότι δεν μπορούμε πάντα να ασκήσουμε έλεγχο πάνω σε όσα μας συμβαίνουν· είναι και συνέπεια απο-γνώσεως, δηλαδή ταυτοχρόνως απελπισίας αλλά και κρατήματος μακριά από τη γνώση για τις συνιστώσ...

"...Υπάρχει μια ηλικία, όπου διδάσκεις αυτό που ξέρεις· έρχεται όμως κατόπιν μια άλλη, όπου διδάσκεις αυτό που δεν ξέρεις: αυτό λέγεται αναζήτηση. Έρχεται ίσως τώρα η ηλικία μιας άλλης εμπειρίας: η ηλικία όπου ξεμαθαίνεις, όπου αφήνεις να δουλεύει το απρόβλεπτο ξαναπλάσιμο που η λήθη επιβάλλει στο καταστάλαγμα των γνώσεων, των διαφόρων μορφών κουλτούρας, των διαφόρων πεποιθήσεων που πέρασες. Αυτή η εμπειρία έχει, θαρρώ, ένα όνομα τρανό και απαρχαιωμένο που θα τολμήσω να το πάρω εδώ δίχως κόμπλεξ, στο σταυρικό ακριβώς σημείο της ετυμολογίας του: Sapientia: καμιά εξουσία, μια...