Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η δεκαετία του '60. Δέκα χρόνια που χαράχτηκαν με ανεξίτηλα γράμματα στο "πάνθεον" του 20ού αιώνα. Γιατί άραγε; Με μιαν απάντηση αυθόρμητη και αυτοσχέδια, ο Μάνος Ελευθερίου και ο Θανάσης Νιάρχος καταγράφουν πρόσωπα και περιστατικά, όπως αναδύονται από τις δαιδαλώδεις στοές της μνήμης, γύρω από τη θρυλική αυτή περίοδο. Πρόσωπα και περιστατικά που όλοι μας γνωρίσαμε και αγαπήσαμε, αλλά και γεγονότα που ανασύρουν από μέσα μας μιαν ανεπούλωτη τύψη, γιατί δεν υπήρξαμε ιδιαίτερα προσεκτικοί στα "ψιλά" των εφημερίδων και στα "ασήμαντα" συμβάντα της ίδιας μας της ζωής. Χρειάστηκε...

Όλοι εσείς που αγαπήσατε τον ελληνικό κινηματογράφο και τους ανθρώπους του, όταν διαβάζετε κάτι σχετικό (και ιδιαίτερα τις αυτοβιογραφίες τους), να κρατάτε "μικρό καλάθι", γιατί το ίδιο γεγονός ο καθένας το αφηγείται όπως τον συμφέρει, έτσι ώστε να ικανοποιεί το δόλιο το "εγώ" του. Αυτό ισχύει και για το δικό μου το βιβλίο. Όσο κι αν θέλω να είμαι αντικειμενικός -το θέλω άραγε;- την άποψη που με συμφέρει θα προβάλω. Μικρό καλάθι λοιπόν. Εμείς οι άνθρωποι του θεάματος είμαστε εγωκεντρικά πλάσματα. Το σύμπαν κινείται πέριξ του εαυτού μας. Αν ήταν αλλιώς τα πράγματα, δεν θα κα...

Η συλλογή και έκδοση των κριτικών του Τάσου Λειβαδίτη από τον ποιητή Θανάση Νιάρχο συνιστά μια πολύτιμη προσφορά. Μας δείχνει πως για μιαν ολόκληρη εποχή, εποχή συγκρούσεων και αγώνων, διωγμών και ελπίδων, καταστροφών που σώρευσε η δικτατορία και προσδοκιών που έφερε η δημοκρατία, ένας μεγάλος ποιητής στοχάζεται πάνω στην ποίηση. Κι ακόμα πως μέσω της ποίησης συνομιλεί και με τον κόσμο και με τους σύγχρονούς του ποιητές, βλέποντάς τους σαν φίλους και συναγωνιστές στον ίδιο δρόμο για τον ίδιο σκοπό. Το δώρο που μας κάνει ένας ποιητής, ο Θανάσης Νιάρχος, σώζοντας αυτά τα κείμ...

Κείμενα που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε διάφορα έντυπα και με διάφορες ευκαιρίες συνθέτουν αυτό το βιβλίο, χωρίς ούτε η συγκυρία ούτε η χρονική απόσταση της γραφής να επηρεάζει την αρμονική συνύπαρξή τους. Έτσι λοιπόν βλέπουμε να συμπορεύονται γραπτά που προορίστηκαν για ειδικά αφιερώματα, καθώς και άλλα, χωρίς θεματικό περιορισμό, που γράφτηκαν για την "Κλεψύδρα" -κυρίως- της "Λέξης", για την παλαιά στήλη του "Βήματος" "Σημασίες", για την "Αυγή", την "Ελευθεροτυπία", την "Ημερησία" ή τα περιοδικά "Πλανόδιον" και "Δέντρο". Όσο για τον τίτλο, είναι βέβαιο ότι προκύπτει από...

Όταν ήμουν μικρός, ήθελα να 'ρθει η στιγμή να γράψω την αυτοβιογραφία μου για να εκδικηθώ κάποιους ανθρώπους. Να γράψω, δηλαδή, τα χειρότερα γι' αυτούς που με είχανε πληγώσει. Σήμερα δεν θέλω να εκδικηθώ κανέναν.

"Απ' όλους τους ήρωες που, ύστερα από τον πόλεμο της Τροίας, πήραν τις θάλασσες για να γυρίσουν στην πατρίδα τους, ο Οδυσσέας είχε τις μεγαλύτερες περιπέτειες και βρήκε τα περισσότερα εμπόδια πριν φτάσει στην Ιθάκη. Ναι, είκοσι ολόκληρα χρόνια έλειψε απ' την πατρίδα του! Καθώς λένε, ο δύστυχος προμάντεψε αυτά που έπαθε και δεν ήθελε να ξεκινήσει για την Τροία μαζί με τους άλλους βασιλιάδες. Έλα όμως που είχε δώσει όρκο να βοηθήσει τον σύζυγο που θα διάλεγε η Ελένη, αν κανείς άλλος τον πρόσβαλλε. Τι να κάνει για να λευτερωθεί από τον όρκο του; Μην ξεχνάμε πως ο Οδυσσέας ήτα...

Θα ήταν ψέμα αν έγραφα πως η σκέψη για την ανθολογία "Ποιητές για ποιητές" την θεώρησα τόσο πρωτότυπη, ώστε θα ήταν δύσκολο ή μάλλον αδύνατο (δεν γνωρίζω ακριβώς) να συναντήσει κανείς μιαν αντίστοιχη ανθολογία σε ξένη χώρα. Όπως, επίσης, θα ήταν ψέμα αν έγραφα πως, σε όλο το χρονικό διάστημα της έρευνας, αυτό που με ενθουσίαζε ήταν η πρόθεση να "ανακαλύψω" ένα ποίημα γραμμένο από έναν μεγάλο ποιητή για έναν εξίσου σημαντικό ομότεχνό του. Χωρίς να αδιαφορώ μόλις θυμόμουν ή "έπεφτα" πάνω σε μια σχετική "αφιέρωση", αισθανόμουν πως ανακαλύπτω έναν πραγματικό θησαυρό όταν ένας ή...

Αν την ανθολογία με "Τα ωραιότερα ποιήματα για το παιδί" την τοποθετήσουμε πλάι στις ανθολογίες με "Τα ωραιότερα ποιήματα για τη μάνα" και "Τα ωραιότερα ποιήματα για τον πατέρα", παρατηρούμε να σχηματίζεται μια "τριλογία". Σαφώς και ήταν στις προθέσεις μας η τριλογία αυτή, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε το "χρόνο" που καθεμιά τους θα είχε ολοκληρωθεί. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η τέταρτη έκδοση με "Τα ωραιότερα ποιήματα για τη μάνα" χαρακτηρίζεται ως "έκδοση συμπληρωμένη", επόμενο είναι να θεωρούμε και τις δύο άλλες "ανοιχτές" σε προσθήκες - όπως άλλωστε οφείλει να είναι κάθε ανθ...

Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει παιδική ηλικία και δεν είναι λίγοι οι ηλικιωμένοι που αναγνωρίζουν πως ό,τι καλύτερο έζησαν είναι τα χρόνια της ηλικίας αυτής. Συχνά, μάλιστα, μπροστά σε θεαματικά ώριμες καλλιτεχνικές και πολιτικές καριέρες, αισθανόμαστε να τους δημιουργείται μια άλλη προοπτική ή ακόμα και να αθωώνονται οι δημιουργοί τους, μόλις πληροφορούμαστε τα παιδικά τους χρόνια. Με πλοηγό το στίχο του Γιώργου Σαραντάρη "Κατάγομαι από τα παιδικά μου χρόνια/ όπως από μια χώρα", σκεφτήκαμε πως μια έρευνα με θέμα αποκλειστικά τις αναμνήσεις από την παιδική ηλικία δημι...

Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει παιδική ηλικία και δεν είναι λίγοι οι ηλικιωμένοι που αναγνωρίζουν πως ό,τι καλύτερο έζησαν είναι τα χρόνια της ηλικίας αυτής. Συχνά, μάλιστα, μπροστά σε θεαματικά ώριμες καλλιτεχνικές και πολιτικές καριέρες, αισθανόμαστε να τους δημιουργείται μια άλλη προοπτική ή ακόμα και να αθωώνονται οι δημιουργοί τους, μόλις πληροφορούμαστε τα παιδικά τους χρόνια. Με πλοηγό το στίχο του Γιώργου Σαραντάρη "Κατάγομαι από τα παιδικά μου χρόνια/ όπως από μια χώρα", σκεφτήκαμε πως μια έρευνα με θέμα αποκλειστικά τις αναμνήσεις από την παιδική ηλικία δημι...

Μου αρέσουν όλα τα είδη της φωτογραφίας, αλλά δεν κουράζομαι ποτέ να φωτογραφίζω έξω, στο φυσικό φως. Από το πρώτο χάραμα μέχρι να 'ρθει η νύχτα, το φως σ' αυτή τη γωνιά της γης αλλάζει διαρκώς όλη τη μέρα, όλο το χρόνο, μεταμορφώνοντας λεπτομέρειες αόρατες πριν λίγο. Φως, άλλοτε εκτυφλωτικό, άλλοτε μαλακό, άλλοτε σκληρό και αδυσώπητο, άλλοτε πύρινο και διεισδυτικό, άλλοτε λεπτό και ευαίσθητο, σχεδόν πνευματικό... "Αγγελικό και μαύρο φως".

"... έπαιρνε το δισάκι με τα άμφια στον ώμο του ο πατήρ Αστέριος και εγώ σιγά σιγά ανεβαίναμε αυτές τις πέτρες και γινόταν η λειτουργία, αλλά αποζημιώνεται κανείς εκεί, όταν θα ανεβεί, για τον κόπο του, διότι η θέα είναι απερίγραπτος. Από την κορυφή της Αρασιάς βλέπει κανείς όλα τα χωριά της Ίμβρου, όλα τα χωριά. Ο πατήρ Αστέριος, όπως είπα, ήταν καλοκάγαθος άνθρωπος και περιορισμένων μορφωτικών προσόντων, και όταν τον ρωτούσαν "πως ανεβαίνεις στην Αρασιά, δεν κουράζεσαι, πάτερ Αστέριε;", ήθελε να πει ότι ανεβαίνει άνετα και έλεγε ότι ανεβαίνει "ανέπαφα" -αιωνία του η μνήμη...

Ο Γιάννης Τσαρούχης έχει γράψει τα σημαντικότερα κείμενα που έχουν γραφτεί για την τέχνη στην ελληνική γλώσσα. Μέσα στον κυκεώνα της φλυαρίας που κερματίζει καθημερινά το ντελικάτο σώμα της τέχνης, μέσα στην απίστευτη ανευθυνότητα που κυκλοφορεί καθημερινά γύρω μας, παραμένει ο άνθρωπος που λέει δυό λέξεις με νόημα γνωρίζοντας τα πράγματα από μέσα. Έχει το προνόμιο να συγκεντρώνει την εμπειρία, τη γνώση και τη διαίσθηση ταυτόχρονα, ενός χαρισματικού ατόμου που ξέρει να ζωγραφίζει -όσο ελάχιστοι-, πολύ σπάνιο στον καιρό μας. Δεν θα πρέπει βέβαια να τον δούμε σαν συγγραφέα,...

Η επιλογή του τίτλου με βασάνισε πολύ. Περισσότερο ίσως και από την επιλογή των κειμένων που απαρτίζουν το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου. Αναρωτιέμαι δηλαδή αν ανταποκρίνεται, και κατά πόσο, στον ομολογουμένως ανώμαλο ειρμό της νοητικής του συγκρότησης, καθώς και στον άλλοτε άτακτο, άλλοτε τακτικό ρυθμό της λογικής του ακολουθίας. Δεν ξέρω, με άλλα λόγια, ως ποιο βαθμό το "Πάρεργα" μπορεί να καθρεφτίζει, ταυτόχρονα όμως και να δικαιολογεί, την αβέβαιη ενίοτε καθαρότητα και την ασταθή συχνά συνοχή του σκεπτικού τών υπό εξέταση θεμάτων. Όπως δεν ξέρω και αν στο "άκαιρα, ανεπί...

Το "e-mail στην οδό Αγίου 'Ορους" αποτυπώνεται ως αυτοβιογραφική περιπέτεια. 'Ενας αόρατος Αββάς, άγνωστος συνταξιδιώτης, ο δεύτερος εαυτός μας, πότε φωτεινός και πότε σκοτεινός, σε αιχμαλωτίζει και ταυτόχρονα σε απελευθερώνει. Όλα καταπίνονται, χάνονται, για να αναβαπτισθούν, να ξαναγεννηθούν και να υπάρξουν ως μέγεθος ατομικό και απόλαυση ζωής. Κάθε προγενέστερη γνώση αθροίζεται στη μόρφωση που χάνει τον προορισμό της, αν δεν μεταμορφώσει το υποκείμενό της. Μηδενίζεται το παλιό, σβήνουν τα παλαιά φώτα για να ξανανάψουν ως νέα εκτυφλωτικά. Το τέλος είναι η αρχή. Στο "e...

Ο καλός μας φίλος με τον μεταδοτικό ενθουσιασμό, με εκείνη την οργιώδη φαντασία, με προσκαλούσε στο συμπόσιο με τις φωτογραφίες· τις φωτογραφίες της αρμονίας στην κίνηση, των ωραίων σωμάτων, της αλκής κι ευλυγισίας· νέοι δυνατοί άνδρες σε άγρια πάλη, σχεδόν θεατρική χορογραφία. Η φωτογραφία με τον κεφάτο Νικολαΐδη στη μονομαχία του με τον Ξανθόπουλο θα μπορούσε να ήταν μια γοητευτική φιγούρα από ανδρικό μπαλέτο, με σκηνοθέτη την μπάλα. Ερωτική στιγμή, όπου ο καθένας είναι συγκεντρωμένος στον εαυτό του, τον στόχο του, εναρμονισμένος με τον σύντροφό του. Πρόσωπα νεαρών πολεμ...

Θα ήθελα να σας πω δυο λόγια για τους καημούς και τις λαχτάρες του Έλληνα τεχνίτη. Όλοι το ξέρετε πως τον βαραίνει βαριά κληρονομιά αιώνων. Εκείνο που δεν ξέρουνε πολλοί είναι πως τη δουλειά του την διατρέχει πάντα ένας αδιόρατος δραματικός παλμός από το πάλεμά του ανάμεσα σε δυο αντίθετες δυνάμεις. Γεννημένος στο σταυρικό γεωγραφικό σημείο που ανταμώνουν δυο κόσμοι τόσο αλλιώτικοι, στο σύνορο Ανατολής και Δύσης, που η κάθε μια έχει συλλάβει το δράμα του κόσμου με τον δικό της διαφορετικό τρόπο -επίπεδο και με δυο διαστάσεις η μία, τρισδιάστατο, με όγκο και βάθος, η άλλη-,...

Κείμενα για συνθέτες, τραγουδιστές και στιχουργούς, και κυρίως για την υπόθεση του ελληνικού τραγουδιού. Ο συντάκτης αυτών των κειμένων ευτύχησε να συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους συνθέτες. Ορισμένοι ήταν "θηρία". Άλλοι μικρά θηρία του γάλακτος, χαμένων γονέων, που βύζαιναν από άλλα ζώα, και ορισμένοι αδιάφοροι και ανθρωπάκια. Ωστόσο τα τραγούδια όλων ταξίδευαν μυστικά σε δίσκους, σε CD, ραδιόφωνα, πίστες, θέατρα και στάδια, αδιαφορώντας και για τις συνθήκες που γράφτηκαν και για κείνους που τα 'γραψαν. Δεν είναι ντροπή να αγαπάει κανείς το τραγούδι. Και όπως υπάρχουν άνθ...